Ruminantlarda İyonofor ve Mayaların Kullanımları ve Etkileri

Abstract

Çiftlik hayvanlarında ekstansif hayvancılıktan entansif hayvancılığa geçişten sonra üretimin nasıl arttırılabileceği ve biyogüvenliğin nasıl sağlanabileceği konularında araştırmalar yapılmakta ve bu amaçla antibiyotikler, hormonlar, probiyotikler, prebiyotikler, organik asitler ve bazı kimyasallar gibi çeşitli yem katkı maddeleri gündeme gelmiştir. Bazı ülkelerde hormonlar ve iyonofor grubu antibiyotiklerin hayvan ve insan sağlığına olası verebileceği zararlar göz önüne alınmış, bunların özellikle ruminant rasyonlarında kullanımı yasaklanmıştır. Bu esnada canlı maya gibi probiyotiklerin, hayvanlarda gelişime yardımcı olmak ve performansı arttırmak amacıyla başarılı bir şekilde kullanılmaya başlandığını görmekteyiz.

Full text

Ruminantlarda İyonofor ve Mayaların
Kullanımları ve Etkileri
ÖÖZZEETT Çiftlik hayvanlarında ekstansif hayvancılıktan entansif hayvancılığa geçişten sonra üretimin
nasıl arttırılabileceği ve biyogüvenliğin nasıl sağlanabileceği konularında araştırmalar yapılmakta
ve bu amaçla antibiyotikler, hormonlar, probiyotikler, prebiyotikler, organik asitler ve bazı kim-
yasallar gibi çeşitli yem katkı maddeleri gündeme gelmiştir. Bazı ülkelerde hormonlar ve iyonofor
grubu antibiyotiklerin hayvan ve insan sağlığına olası verebileceği zararlar göz önüne alınmış, bun-
ların özellikle ruminant rasyonlarında kullanımı yasaklanmıştır. Bu esnada canlı maya gibi probi-
yotiklerin, hayvanlarda gelişime yardımcı olmak ve performansı arttırmak amacıyla başarılı bir
şekilde kullanılmaya başlandığını görmekteyiz.
AAnnaahh ttaarr KKee llii mmee lleerr::İyonofor; maya; ruminant; yem katkıları
AABBSS TTRRAACCTT After passing from extensively livestock farming to intensive livestock farming, farm
animals are investigated on how to increase production and how biosecurity can be achieved, and
various feed additives such as antibiotics, hormones, probiotics, prebiotics, organic acids and some
chemicals have been on the agenda for this purpose. In some countries, harmful effects of hor-
mones and ionophore antibiotics on animal and human health have been taken into account and
their use in ruminant rations is forbidden. At this time, we can see that probiotics such as live yeast
are successfully used in animals to aid development and improve performance.
KKeeyywwoorrddss:: Ionophore; yeast; ruminant; feed additives
Emre ŞAHİN,a
Hüseyin NURSOYa
aHayvan Besleme ve
Beslenme Hastalıkları AD,
Bingöl Üniversitesi Veteriner Fakültesi,
Bingöl
Ge liş Ta ri hi/Re ce i ved: 03.06.2017
Ka bul Ta ri hi/Ac cep ted: 04.12.2017
Yazışma Adresi/Correspondence:
Hüseyin NURSOY
Bingöl Üniversitesi Veteriner Fakültesi,
Hayvan Besleme ve
Beslenme Hastalıkları AD,
Bingöl, TÜRKİYE
nursoymalatya@hotmail.com
Copyright © 2017 by Türkiye Klinikleri
DERLEME
Yazar İsmi Turkiye Klinikleri J ???
onensin sodyum, lasalosid sodyum, salinomisin sodium, narasin, madu-
ramisin amonyum laidlomisin propiyonat, semduramisin sodyum, nige-
risin, dianemisin, valinomisin, iyonomisin vb. gibi bilinen 66 adet
iyonofor grubu antibiyotikten bazıları, büyüme ve gelişmeyi uyarmak, besi perfor-
mansını artırmak, ruminantların sindirim sisteminde patojenik mikroorganizma-
ları kontrol etmek, yararlı mikroorganizmaların sayılarını artırmak, rumen
fermentasyonunun olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak ve hayvanın verimliliğini
yükseltmek amacıyla ülkemizde ve Avrupa’da 2006 yılına kadar ruminantların kon-
santre yemlerine katılmışlardır.1,2 Ancak bu antibiyotikler aşırı dozda alınırsa ru-
minantların vücutlarında metabolize edilemedikleri ve kalıntı oluşturmaları
sebebiyle insan sağlığını da olumsuz yönde etkilemektedirler.3 Bu olumsuz etkile-
rinden dolayı Amerika Birleşik Devletleri’nin de dahil olduğu bazı devletlerde ser-
best olmasına karşın, 1 Ocak 2006 yılında Avrupa Birliği’nde ve Türkiye’de (Resmi
Gazete Sayı: 26056) iyonoforların yem katkı maddesi veya büyütme faktörü olarak
kullanılması yasaklanmıştır. Bu antibiyotiklerin kanatlı yemlerine anti-koksidiyal
Turkiye Klinikleri J Anim Nutr&Nutr Dis-Special Topics 2017;3(3):181-9
181

madde veya koksidiyostat olarak kullanılmasına devam
edilmektedir.3,4 Avrupa Birliği’nin 2017 Yem Katkı Mad-
desi Tebliği’ne göre; monensin sodyum (yumurtacı
tavuk, etlik piliç, hindi), lasalosid sodyum (yumurtacı
tavuk, etlik piliç, hindi, bıldırcın), narasin (etlik piliç),
salinomisin sodyum (yumurtacı tavuk, etlik piliç, hindi),
maduramisin amonyum alfa (etlik piliç, hindi) ve sem-
duramisin sodyum (etlik piliç) kanatlılarda değişik doz,
dönem ve sürelerde koksidiyostat olarak kullanılmakta-
dır.5 Tavuk eti ve yumurtada kalıntı riskini azaltmak ve
kanatlıları etkileyen hastalıklarda uygulanan ilaçlara
karşı ilaç direncinin oluşmaması için iyonofor antibiyo-
tikler de bilinçli üreticiler tarafından olabildiğince tercih
edilmemekte, koruyucu tedbirlere başvurulmaktadır.
Ülkemizde ve AB’de sığır, koyun ve keçilerde genç yaşta
koksidiyoz tedavisinde iyonofor antibiyotiklerin ilaç ola-
rak kullanımına izin verilmektedir.6
Canlı mayalar gibi probiyotiklerin, prebiyotiklerin,
enzimlerin ve organik asitlerin 2006’dan beri yasaklanan
antibiyotiklerin yerine geviş getirenlerin yemlerine ka-
tılması son yıllarda yaygınlaşmıştır.7 Canlı mayaların; ru-
mende oksijen konsantrasyonunun azalmasına yardımcı
olduğu, laktik asidi kullanan bakterilerin çoğalması için
ortam hazırladığı, selülolitik rumen mikroorganizmala-
rının aktivitelerini arttırdığı bildirilmektedir.8,9
Saccha-
romyces cerevisiae
mayasından aktif-ölü kuru-yaş maya,
maya kültürleri, selenyum ve krom gibi organik element
mayaları, maya hidrolizatı/otolizatı ve hücre duvarı gibi
ürünler elde edilmektedir.10
Saccharomyces boulardii
ve
bazı
Candidia
gibi farklı maya türleri de ruminantların
beslenmesinde canlı maya kültürleri olarak kullanıl-
maktadır.11,12
RUMİNANT RASYONLARINDA
İYONOFOR ANTİBİYOTİKLER
ETKİ MEKANİZMALARI VE KULLANIMLARI
İyonoforlar hem prokaryotik hem ökaryotik hücrelerin
doğal iyon taşıma sistemlerine müdahale ederek, iyonla-
rın trans membran taşınması için gerekli olan enerji ba-
riyerini düşürürler, hücre içi ve dışı pH’yı değiştirirler
ve bariyer boyunca bir elektro-nötral katyon-proton de-
ğişimini katalize ederler. Ca2+, Mg2+, K+, Na+ve H+ele-
mentlerinin yerini değiştirerek veya uzaklaştırarak
hücre ölümüne neden olurlar.2,4,13 En çok bilinen iyono-
forlardan biri olan monensin, lipit hücre membranında
eriyebilir forma dönüşmekte ve hücre dışı protonlar için
hücre içi potasyum iyonlarını veya hücre içi protonlar
için hücre dışı sodyum iyonlarının yerlerini değiştir-
mektedir. Na+çıkarma ve K+alımı için Na/KATPase gibi
enerji kullanan pompalar, iyon gradyanlarını yeniden
oluşturmak amacıyla etkinleştirilir. ATP hidrolizinin
artması sonucunda hücre içi ATP havuzları azaltılarak
hücresel ölüme neden olurlar (Şekil 1).13,14
İyonofor antibiyotiklerden monensinler (A ve B),
Streptomyces cinnamonensis’
in özellikle ATCC 15413
suşu ve UV radyasyonuna maruz bırakılan mutantların-
dan (örneğin B71 suşu) özel agarlarda üretilmektedir-
ler.15 Bu antibiyotikler, rumende Gram+ bakterilere karşı
seçiciliklerinden ötürü, laktik asit (
SStreptococcus bovis
spp., Lactobacillus spp
.), asetik asit ve bütirik asit üreten
bazı ruminal bakterileri inhibe ederler, laktat ve asetat-
bütirat yerine propiyonik ve süksinik asit oluşumunu
arttırırlar, asetat:propiyonat oranını düşürürler, Gram-
bakterileri etkilemezler.2,4,13 Rumende üretilen fazla glu-
koneojenik prekürsörpropiyonik asit süt şekerini de ar-
tırmaktadır. Rumende hidrojen ve format üreten
bakterileri inhibe ederek %4-31 oranında metan (CH4)
ve CO2oluşumlarını yani enerjinin, kaybını azaltırlar.2
Rumende nişasta ve organik madde sindirimini azalt-
makta, rumen sonrası nişasta sindirimini artırmaktadır-
lar. İyonoforların yüksek selülozlu rasyonlarda daha
etkili oldukları ve rumen selüloz sindirimi üzerine etki-
sinin olmadığı kabul edilmektedir.14 Rumende hızlı pro-
teolizisin, proteinlerdeki deaminasyonun, fazla amonyak
(NH3) oluşumunun önüne geçerler ve mikroorganizma-
lara amonyaktan etkin bir şekilde yararlanma olanağı ve-
rirler. Rumen mikrobiyal protein sentezi monensinden
etkilenmezken toplam azot sindirilebilirliği ve azot den-
gesinde artışlar gözlenmektedir.13,14
Konsantre yem oranı yüksek olan besi sığırlarının
rasyonlarında monensin sodyumun 40 mg/kg olarak bu-
Emre ŞAHİN ve ark. Turkiye Klinikleri J Anim Nutr&Nutr Dis-Special Topics 2017;3(3):181-9
182
ŞEKİL 1: Monensinin etki mekanizması. (M:Monensin).13

lunmasının, rumen sıvısının viskozitesini azaltmak su-
retiyle timpani (rumen şişkinliği) oluşumunu azalttığı,
lasalosid ve monensinin rumendeki laktik asit üreten
Gram+ bakterileri inhibe ederek koloni sayısını azalttığı
ve bu azalmadan dolayı ruminal laktik asidoz riskinin
düştüğü, laktik asit yerine propiyonik asit konsantrasyo-
nunun yükselişinden dolayı özellikle süt ineklerindeki
ketozis ve koyun ve keçilerdeki gebelik toksemisi gibi
metabolik hastalıkların oluşum insidensinin düştüğü bil-
dirilmektedir.2,14,16
MMoonneennssiinn AA SSooddyyuumm:: Monensin A (Monensik
Asit), ilk olarak 1967’de
Streptomyces cinnamonen-
sis
bakterisinin bir metaboliti olarak keşfedilmiştir. Mo-
nensik asidin sodyum tuzu (C36H61NaO11), 1975 yılında
Rumensin®(ElancoAnimalHealth, Indiana, ABD) mar-
kasıyla FDA (U.S. Food and Drug Administration: Ame-
rikan Gıda ve İlaç Dairesi) onayı alınarak rumendeki
fermentasyonu düzenlemek amacıyla ilk olarak besi sı-
ğırlarında daha sonraları ise süt inekleri ve etçi keçilerin
rasyonlarına katılarak kullanılmaya başlanmıştır.2,13,17
Doğal olarak yüzden fazla tek karboksilik gruba sahip,
polieter iyonofor olmasına rağmen monensin, lasalosid
ve salinomisin gibi birkaç tanesi antimikrobiyal ajan ola-
rak veteriner pratikte ticari olarak onaylanmıştır. Mo-
nensin, iyonoforların en önemli temsilcisidir. Li+, Na+,
K+, Rb+, Cs+ ve Ag+gibi tek değerlikli (monovalant) kat-
yonlar monensinle bileşik oluşturmak suretiyle hücre-
lerin 2 tabakalı lipit membranlardan eriyebilir kompleks
olarak geçmektedirler. İyonoforlar hücrede sodyum-po-
tasyum dengesini ve pH’yı değiştirerek
Micrococ-
cus
,
Bacillus,
ve
Staphylococcus
gibi Gram+ bakteriler
üzerine anti-bakteriyal etki göstermektedirler. Monen-
sinin, farelerde polyomavirusun DNA sentezini azalta-
rak anti-viral ve
Plasmodium vinckeipetteri
parazitlerine
karşı anti-malarik etkilerinin olduğu bildirilmektedir.14,17
İyonoforlar kanatlı rasyonlarına katılarak
Eimeria
cin-
sindeki bazı türlerin şizogonik dönemlerinde ince bar-
saklarda anti-koksidiyal veya koksidiyostatik etkiyi
gösterirlerken, ruminantlarda (ülkemiz ve AB ülkeleri
hariç) dünyada büyütme faktörü olarak ta yemlere ka-
tılmaktadırlar.4
Monensinin besi sığırlarında kullanımı üzerine
üzerine 2012 yılına kadar yapılan 40 hakemli dergide ya-
yınlanmış makalelerin meta-analizine göre; monensinin
yem tüketimini %3 azalttığı, günlük canlı ağırlık artışını
%2.5 artırdığı belirtilmiş ve yüksek selülozlu rasyonlarda
ve mısır silajı ile kullanılması tavsiye edilmiştir.18 Azzaz
ve ark. monensinin sodyum tuzunun süt ineklerinde
kullanımının süt verimi ve süt proteinini artırdığını süt
yağı ve kuru madde (KM) tüketimini değiştirmediği göz-
lemlemişlerdir.14 Laktasyondaki süt ineklerine verilen
monensinin asetoasetik asit, beta hidroksibütirik asit
(BHBA) ve esterleşmemiş yağ asitleri (NEFA) konsant-
rasyonlarını düşürdüğü, ketozisin azaldığı, süt verimi ve
yemden yararlanmayı artırdığı bildirilmektedir.16 Koyun
rasyonlarına katılan monensinin metan üretimini azalt-
tığı, propiyonik asit ve yemden yararlanmanın olumlu
etkilediği bildirilmektedir.19 Gebe Saanen keçilerin do-
ğuma 30 gün kala ve doğumdan sonra 42 gün sonraya
kadar olan dönemlerinde rasyondaki 33 mg/kg/KM mo-
nensinin, gebelik toksemisine karşı pozitif etkili olduğu
bildirilirken ve monensinin son dozdan sonra süt ve et
için bekleme süresinin olmamasının da önemli bir avan-
taj olduğu araştırıcılar tarafından ifade edilmiştir.16
LLaassaalloossiiddSSooddyyuumm:: Lasalosid, ilk olarak
Streptomy-
ces lasaliensis
bakterisinin bir metaboliti olarak bulun-
muş, karboksilik polieter yapısında, Gram+ bakterilere
etkili, sodyum ile tuzu olabilen (C34H53NaO8), divalent
katyonlarla (Ca2+, Mg2+) da bileşik oluşturabilen monen-
sin gibi ülkemiz ve AB ülkelerinde, sadece kanatlı ras-
yonlarına anti-koksidiyal veya koksidiostat etkili yem
katkı maddesi olarak katılabilen bir iyonofor antibiyo-
tiktir.20 Lasalosidin fazla Ca2+nın hücre mitokondrisin-
deki bazı enerji enzimlerini bloke etmek suretiyle
hücrelerin ölümlerine sebep olduğu bildirilmektedir.21
Lasalosid sodyum (Bovatec®) ruminantların rasyonlarına
150-1440 g/ton (KM değil) karıştırılmakta veya günlük
olarak 60-300 mg/baş kullanılmaktadır. Ayrıca 1440-
6000 g/ton aralığındaki aşırı dozun rasyonlarda bulun-
masının olumsuz bir yan etkisinin olmadığı da FDA
tarafından belirtilmektedir.22
Lasalosid sodyumun besi sığırlarında canlı ağırlık
artışını %5 ve yemden yararlanmayı %8 artırdığı, atlar
ve domuzlar için monensinden daha az toksik olduğu be-
lirtilmektedir.23 Lasalosid sodyumun 340 mg/baş/gün
kullanıldığı ve kaba yemin %65 ve konsantre yemin %35
olduğu süt ineklerinde 0.9 kg/gün fazla süt alındığı buna
karşın kaba yemin %50 ve konsantre yemin %50 olduğu
rasyonlarda ise süt veriminde ve yem alımında düşüşün
olduğu bildirilmektedir.2 Kuzularda 2016 yılında yapılan
ve 20 g/kg lasalosid kullanılan bir çalışmaya göre per-
formansa olumlu etkilerinin olduğu ve sıcak karkas ve-
riminin %4 arttığı saptanmıştır.24 Ülkemizde 2006
öncesinde Çelik ve ark. tarafından keçilerin rasyonlarına
75 mg/kg düzeyinde katılan lasalosid sodyumun canlı
ağırlık ve karkas veriminin, kontrol grubuna göre yük-
sek olduğu ve yem tüketiminin ise düşük olduğu belir-
lenmiştir.25
Emre ŞAHİN ve ark. Turkiye Klinikleri J Anim Nutr&Nutr Dis-Special Topics 2017;3(3):181-9
183

SSaalliinnoommiissiinn MMoonnoo SSooddyyuumm HHiiddrraatt:: Salinomisin,
Streptomyces albus
(ATCC 21838 suşu) bakterisinin bir
metaboliti olarak 1974 yılında Japon bilim insanları ta-
rafından bulunmuş, karboksilik polieter yapısında,
Gram+ bakterilere etkili, mono sodyum ile hidrat tuzu
olabilen (C42H69NaO11H2O), monovalant katyonlarla bi-
leşik oluşturabilen, monensin ve lasalosid gibi ülkemiz
ve AB ülkelerinde, sadece etlik piliç (70 mg/kg), en fazla
12 haftalık yaşa kadar yumurtacı tavuklar (50 mg/kg) ve
tavşan rasyonlarına (25 mg/kg) büyütme faktörü amaçlı
yem katkı maddesi olarak katılabilen bir iyonofor anti-
biyotiktir.26,27
Besi sığırlarının arpa-buğday ağırlıklı bitirme ras-
yonlarına 13 mg/kg/KM düzeyinde salinomisinin ve 26
mg/kg/KM monensinin yem tüketimi, ağırlık artışı ve
yemden yararlanmayı etkilemediği saptanmıştır.28 Me-
radaki süt ineklerinin konsantre yemlerine 120 mg/kg
katılan salinomisin katılmasının süt verimi ve bileşenle-
rini etkilemediği ancak yemden yararlanmayı %14 ora-
nında artırdığı belirlenmiştir.29 Salinomisinin 33 ppm
düzeyinde koyunların konsantre yemlerine katılmasının
kuadratik olarak ağırlık artışı sağladığı yemden yarar-
lanmayı %10.3 artırdığı tespit edilmiştir.30 Salinomisin
20 ppm düzeyinde keçilerin konsantre yemlerine katıl-
masının da NDF sindirilebilirliğini ve kan glukoz düze-
yini artırdığı ve plazma Ca, P, Mg ve Na seviyelerini
değiştirmediği bildirilmektedir.31
İYONOFOR KULLANIMINDAN DUYULAN ENDİŞELER
Monensin gibi iyonoforlar, hayvan hücrelerinde mito-
kondrideki büyük moleküllerin protein kanallarından
geçmesini azalmaktadırlar. Bu özellik aynı zamanda pro-
tein sentezinin değişmesine, karsinojen hücre üretimi-
nin artmasına veya toksikasyona sebep olmaktadır.
Monensinin barsaklardan emildikten sonra karaciğerde
hızla metabolize olduğu, metabolize olmayan monensi-
nin tavuklarda safraya geçtiği, buzağılarda ise safraya
geçmediği ve M1-4 ve diketo gibi metabolitlerinin dışkı
ile atıldığı 14C izotopu ile tespit edilmiştir.32 Avrupa İlaç
Ajansı (European Medicines Agency)’na göre rezidü ol-
maması için kesimden önce en az 168 saat veya 7 gün
öncesinden son doz alınmalıdır.33 Farklı kaynaklarda ise,
sığırlarda yem katkısı olarak kullanılan monensin ve la-
salosid için kesim öncesi son doz uygulaması veya rezi-
dülerin atılma süresine ihtiyacın olmadığı ileri
sürmüşlerdir.17,34 İyonofor antibiyotiklerin kullanıldığı
hayvanların ürünlerini tüketen insanlarda iyonoforlara
karşı antibiyotik direnç oluşabileceği düşünülmektedir.
Ancak şimdiye kadar bu konuda kesin bir kanıt ortaya
konulmamıştır.35,36 Monensin özellikle insanlar, atlar,
köpekler, kediler ve ileri yaş hindiler (16 haftalıktan
büyük) için toksiktir, veteriner hekimlik sahası dışında
pek kullanılmaz.17,20 Salinomisin adrenalin ve noradre-
nalin gibi ketaşolaminlerin salınımını artırmakta ve kalp,
iskelet ve sinirlerde tahribatlara neden olmaktadır. İyo-
noforların kedi ve köpeklere 1-2.5 mg/kg canlı ağır-
lık/gün gibi düşük kullanımının olumsuz bir etkisinin
olmadığı ancak bu dozlardan fazlasının zehirlenmelere
neden olduğu belirtilmektedir.37 Bu antibiyotiklerin tia-
mulin, eritromisin, oleandomisin, sulfaklorprazin, sülfa-
dimetoksin, sülfadimidin ve sülfakuinoksalin gibi bazı
preparatlarla ilaç etkileşimleri oluşmaktadır. İyonofor-
ların göze ve ele teması olmamalı, eldiven kullanılmalı
ve sonrasında eller sabunlu suyla yıkanmalıdır.38
Besi sığırlarının rasyonlarına tona 5-40 g veya hay-
van başına 50-480 mg /baş/gün monensin ve lasalosid ka-
tılması önerilirken, bunun 20-30 katı fazla kullanılması
toksisiteye neden olmaktadır. Kardiak ve iskelet kasla-
rında dejeneresyon, depresyon, kanda MDA, AST ve CPK
artışları, diyare, rumen atonisi, hızlı nefes alma, ataksi ve
ölümler gözlenmektedir.39,40 Etlik piliçlerde monensinin
onaylanmış dozundan 8 kat fazla rasyonlara katılmasının
toksisiteye neden olduğu, hayvanların yemi reddettiği,
su tüketiminin azaldığı, şiddetli paralizin ve ayakta du-
ramamanın şekillendiği ve aşırı dozun verilmesinden
sonraki 10 gün içinde mortalitenin dişilerde %13.7 ve er-
keklerde %70.9 oranında oluştuğu gözlenmiştir.41
İyonoforların hayvan dışkısında (12 mg/kg gibi yük-
sek konsantrasyonlarda), kanatlı altlığında ve toprak üze-
rinde tespit edildiği, sıvı gübrenin, iyonoforları toprağa ve
bitkiye kadar transfer ettiği ve içme suları, tarımsal sular,
yüzey suları, nehir suları, atık sular ve yeraltı sularına ge-
çerek insan sağlığını tehdit ettiği bildirilmektedir.42-44
RUMİNANT RASYONLARINDA MAYALAR
Mayalar, tek hücreli ve mikroskobik (5-10 mikron) bo-
yutunda mantarlardır. Mayalar tahıl taneleri, tane yem
yan ürünleri, silajlar, otlar hatta toprak ve suda bile bu-
lunabilirler.10
Saccharomyces cerevisiae
en çok bilinen
ve kültüre alınan maya türüdür (Şekil 2).45
Başta mısır silajı, İtalyan çimi kuru otu ve merası,
yonca kuru otu olmak üzere 200’den fazla farklı yemin
nötral deterjanda erimeyen selülozunun (NDF) sindiril-
mesi üzerine olumlu etkisinin olduğu,
S. Cerevisiae
’nın
yemin tipine ve ruminal yıkımlanabilirliğine bağlı olarak
NDF sindirilebilirliğini %3-8 arttığı bildirilmektedir.46-48
Rumende selülotik floranın tamamı anaerob olduğu için,
Emre ŞAHİN ve ark. Turkiye Klinikleri J Anim Nutr&Nutr Dis-Special Topics 2017;3(3):181-9
184

canlı maya kullanılması ile ortamdaki oksijen tüketil-
mekte ve selülotik veya fibrolitik mikroorganizmalara
uygun ortam sağlanmaktadır (Şekil 3). Mayanın rumen-
deki selülozu fazla parçalamasındaki ana faktör; spesifik
rumen bakterilerinin ve mantarların kolonizasyonunu
teşvik etmesi ve substratlara erişimi arttırmasıdır.45
CANLI VE ÖLÜ MAYA HÜCRELERİ
Ekmek, pastacılık, gıda, fermentasyon ve bira sanayinde
kullanılan mayalar canlı ve kuru-yaş/sıvı formlardaki
mayalardır. Canlı mayalar, fermantasyon ürünlerini içe-
ren maya kültürlerinin üretilmesi için gereklidirler.10 B
vitaminleri, dallı zincirli yağ asitleri, amino asitler ve
peptitler bakımından zengin olan canlı maya hücreleri
veya metabolitleri, nişastanın hızlı fermantasyonunu
sağlayan ve laktik asidi kullanabilen
Megasphaera elsde-
nii
gibi bakterilerinin çoğalmalarını teşvik etmek sure-
tiyle rumen pH’sını stabil kılmakta ve asidoz riskini
azaltmaktadırlar.10,49
Nursoy ve Baytok canlı (3.56x108CFU/g) ancak ti-
cari önemi olmayan %45 ham protein oranına sahip atık
ekmek mayasının süt ineklerinin konsantre yemlerinde
Emre ŞAHİN ve ark. Turkiye Klinikleri J Anim Nutr&Nutr Dis-Special Topics 2017;3(3):181-9
185
ŞEKİL 2: Saccharomyces cerevisiae’nın rumendeki fonksiyonları.45
ŞEKİL 3: Selülozun rumen yıkımlanmasında S. cerevisiae'nın rolü.45

protein kaynağı olarak %19.8’e kadar kullanılabileceğini,
rumen NH3konsantrasyonunun azaldığını ve asetik asit
miktarının arttığını bildirmektedirler.50 Protein içeriği
ortalama %40 olan ölü bira mayasının (
S. cerevisiae
) süt
ineklerinde yem tüketimi, süt verimi ve kompozisyo-
nunu etkilemediği, rasyonda soya küspesi yerine %12’ye
kadar katılabileceği, buzağı rasyonlarında ayçiçeği ve
yerfıstığı küspesi gibi bitkisel proteinlerin yerine tek
hücre proteininin (mayanın) kullanılabileceği ve olumlu
sonuçların alındığı kaydedilmiştir.51,52
Canlı ekmek veya bira mayasının (
S. cerevisiae
)
geviş getiren hayvanlarda; indigesyonlarda, rumen asi-
dozunda (laktik asit konsantrasyonunun azaltılması
için), omazum ve barsak konstipasyonlarında kitlelerin
yumuşatılması veya kitledeki karbonhidratların parça-
lanması için 100-500 g/gün miktarında ilaç olarak kulla-
nımı da vardır.53
MAYA KÜLTÜRLERİ
Maya kültürleri, canlılık ve etkinliğini arttırmak ama-
cıyla genetik özellikleri özel olarak değiştirilmiş canlı
maya tipleridirler. Maya kültürlerinde hücre içeriği
%95’lerdedir, kalan kısımlar ise canlılığı sürdürmek için
bulunan taşıyıcı maddelerden oluşmuştur.10 Maya kül-
türleri, tüketiminden sonraki ilk 24 saat içinde rumen-
deki genel sindirimi etkilemeden ortamdaki oksijeni
azaltmak suretiyle mikroorganizmaların sayı ve türle-
rindeki değişiklikleri sağlayarak selüloz sindirimini ve
yem alımını uyarabilmektedirler. Canlı maya kültürleri-
nin mekanizmaları tam anlamıyla doğrulanmamıştır.54
Maya kültürlerinin canlılıklarını olabildiğince koruma-
ları için ışığı, nemi ve oksijeni sınırlayan kraft kağıt veya
alüminyum ambalajlarda paketlenmeleri gereklidir. Ru-
minant rasyonlarına maya kültürü ilavesinin etkileri;
hayvan (tür, ırk, sağlık ve fizyolojik durum vb.), maya
(mayanın canlılık durumu, mayanın veriliş şekli ve ve-
rilen miktarı vb.) ve rasyonla ilgili faktörlere (kaba/kon-
santre yem oranı, kaba yem ve tane yem çeşidi vb.) bağlı
olarak değişkenlik göstermektedir.
S
S
a
a
c
c
c
c
h
h
a
a
r
r
o
o
m
m
y
y
c
c
e
e
s
s
c
c
e
e
r
r
e
e
v
v
i
i
s
s
i
i
a
a
e
e
:: Hayvan beslemede kul-
lanılan maya kültürleri çoğunlukla bu maya hücresinin
1026, 1077, vb. gibi suşlarından elde edilmektedir. Ali
Haimoud-Lekhal ve ark. tarafından yapılan bir çalış-
mada, mısır silajına dayalı rasyona 10 milyar CFU
/inek/gün miktarında maya kültürü (
S. cerevisiae
I-1077)
verilmesinin laktasyondaki süt ineklerinde; rumen
pH’sını, selüloz sindirilebilirliğini ve süt verimini artır-
mıştır.55
S. cerevisiae
(maya) kültürü, laktasyon öncesi
süt ineklerinde süt üretiminde veya verimlilikte her-
hangi bir değişiklik sağlamadığı ancak maya ve propiyo-
nik asit sentezleme özelliği olan propionibacterium ila-
vesinin, plazma glikozunu ve orta laktasyon döneminde
süt üretimini artırdığı bildirilmiştir.56,57 Desnoyers ve ark.
maya katkısının günlük kuru madde tüketimini, süt ve-
rimini ve yağa göre düzeltilmiş süt verimini, rumen
pH’sını ve uçucu yağ asidi konsantrasyonlarını arttırdı-
ğını, rumen laktik asit konsantrasyonunu azalttığını
ancak asetat/propiyonat oranını etkilemediğini bulmuş-
lardır.58Gümüş ve Şehu besi sığırı rasyonlarına 50 g/gün
düzeyinde canlı maya kültürü ilavesinin canlı ağırlığa,
canlı ağırlık artışına, yemden yararlanma oranına ve
kuru madde tüketimine etkisinin olmadığını, ancak sıcak
karkas randımanını olumlu şekilde etkilediğini bildir-
mişlerdir.59 Ayrıca rumen sıvısındaki amonyak ve uçucu
yağ asidi düzeylerine herhangi bir etkisinin olmadığını
sadece rumen sıvısı pH değerini arttırdığını da sapta-
mışlardır. Stella ve ark. rasyona
S. cerevisiae
ilavesinin
keçilerin süt yağını arttırdığını ancak yüksek süt veri-
minden dolayı süt yağı oranının %4.46’dan %4.32’ye
kadar azaldığını saptamışlardır.60
S
S
a
a
c
c
c
c
h
h
a
a
r
r
o
o
m
m
y
y
c
c
e
e
s
s
b
b
o
o
u
u
l
l
a
a
r
r
d
d
i
i
i
i
:: İnsanlarda ve diğer mo-
nogastrik hayvanlarda çeşitli bağırsak hastalıklarının te-
davisinde biyoterapötik bir madde olarak liyofilize
formda yaygın şekilde kullanılan patojenik olmayan bir
maya türüdür.61 Gressley ve ark. yaptıkları çalışmala-
rında rasyondaki 10 g/kg
S. boulardii
’nin total NDF sin-
dirilebilirliğini ve karbonhidrat fermantasyonunu
arttırdığını görmüşlerdir.62 Oeztuerk ve ark. rumen si-
mulasyon tekniğiyle (Rusitec®) yaptıkları çalışmalarında
S. boulardii
mayasının ruminantlarda probiyotik olmak-
tan ziyade prebiyotik olarak kullanılabileceğini ifade et-
mişlerdir.63
C
C
a
a
n
n
d
d
i
i
d
d
a
a
t
t
r
r
o
o
p
p
i
i
c
c
a
a
l
l
i
i
s
s
v
v
e
e
C
C
a
a
n
n
d
d
i
i
d
d
a
a
n
n
o
o
r
r
v
v
e
e
g
g
e
e
n
n
s
s
i
i
s
s
:: Bu ma-
yaların genetik ve biyokimyasal ilerlemeler sayesinde
elde edilen Levica 25 ve Levazoot 15 adlı suşlarının
S.
cerevisiae
’nin suşlarına kıyasla selülozlu rasyonlarda
önemli bir potansiyele sahip olduğu, asetik, propiyonik,
bütirik, valerik ve izovalerik asitler gibi rumendeki
uçucu yağ asitlerinin ve yemlerin in vitro kuru madde
sindirilebilirliklerinin arttığı ve
Candidia
maya türleri-
nin
S. cerevisiea
’ya alternatif olabileceği bildirilmekte-
dir.64,65
ORGANİK ELEMENT MAYALARI
SSeelleennyyuumm MMaayyaassıı:: İnorganik Se bakımından zengin
bir ortamda
S. cerevisiae’
nın fermentasyonuyla organik
selenyum üretilmektedir. Bu işlemde neredeyse tüm
(%60-80) selenyum, metiyoninin sentezindeki kükürtle
Emre ŞAHİN ve ark. Turkiye Klinikleri J Anim Nutr&Nutr Dis-Special Topics 2017;3(3):181-9
186

organik bağ oluşturur, selenometiyonin veya maya pro-
teininin bir parçası haline gelir. Bu metabolik üretim
metodu, selenyum mayasını hayvan beslenmesinde daha
değerli kılar.66,67 Laktasyondaki ineklere verilen selen-
yumca zenginleştirilmiş organik mayanın, inorganik se-
lenite (O3Se-2) göre sütteki Se miktarını yükselttiği
belirlenmiştir.68 Ahmed ve ark. 110-130 günlük olan ke-
çilerde 0.3 mg/kg kuru madde yem oranında selenyum
mayasının 8 hafta boyunca kullanılmasının duodenum
ve jejenum villuslarının sayısında artış sağladığını ortaya
koymuşlardır.69 Organik selenyum mayası verilen ko-
yunlar ve yavrularının kan ve sütlerindeki Se miktarla-
rının inorganik selenyum kaynakları verilenlere göre
daha fazla olduğu, ayak çürüğü (footrot, infeksiyöz po-
dodermatitis) olan koyunların nötrofillerinin gen exp-
resyonlarının arttığı ve humoral bağışıklığın güçlendiği
saptanmıştır.70
KKrroomm MMaayyaassıı:: Üç değerlikli krom (Cr+3) niasin, glu-
tamik asit, glisin ve sisteinle bileşik oluşturmakta ve me-
tabolizmada glikoz tolerans faktörü olarak görev
yapmaktadır. Bu yapı hücre zarının glukoz geçirgenli-
ğini artırır, kan şekerinin düşmesine yardımcı olur ve
ketozisi azaltır. Diğer krom kaynaklarına (krom klorid
ve krom pikolinat) göre biyoyararlanılabilirliği 10 kat
daha yüksek olan krom mayası sığırlarda stresi azaltabi-
lir.10 Yapılan çalışmalar rasyonda 0.3 ppm krom mayası-
nın besi sığırlarında karkastaki yağ miktarını azalttığı ve
2 mg/gün/hayvan oranında kullanılan krom mayasının
danalarda rumendeki propiyonat miktarını arttırdığını
göstemektedir.71,72
MAYA HİDROLİZATLARI, OTOLİZATLARI VE HÜCRE DUVARLARI
Bu maya ürünleri, hidrolize eden enzimlerin (hidroli-
zatlar), otolitik enzimlerin (otolizatlar), asitlerin veya
yüksek tuzlu bir solüsyondaki ozmotik basınca maruz
kalan hücrenin plazmolize uğratılması sonucu lize edil-
miş maya hücrelerinden oluşmaktadırlar.11 Maya hücre-
sinin içeriği oldukça iyi olduğundan %40 protein, %8
mannan, %7 nükleik asit, %9 kül ve %92 kuru madde
ihtiva etmektedir. Ruminantların konsantre yemlerine
2-4 kg/ton miktarına kadar katılabilir.73İn-vitro ortamda
yapılan çalışmalar maya hidrolizatının rumen ferman-
tasyonunu iyileştirdiğini ve pratikte kullanılabilirliğini
göstermektedir.74,75
Maya hücresi, etrafında maya hücre duvarı olarak
adlandırılan karbonhidrat ağırlıklı bir kabuğa sahiptir.
Bu kabuk beta-glukanlar ve mannanlardan oluşur ve
immun sistemi güçlendirici etki gösterirler. Maya hücre
duvarları içeriğinde %10-20 mannan, %20-40 beta-glu-
kan, %35 civarında ham protein içerirler, ruminantlarda
2-3 kg/ton konsantre yem olacak şekilde kullanılabilir.73
Emre ŞAHİN ve ark. Turkiye Klinikleri J Anim Nutr&Nutr Dis-Special Topics 2017;3(3):181-9
187
KAYNAKLAR
1. Kevin DA, Meujo DAF, Hamann MT. Polyether
İonophores: Broad-Spectrum and Promising
Biologically Active Molecules for the Control
of Drug-Resistant Bacteria and Parasites.Ex-
pert Opin Drug Discov 2009; 4(2): 109-46.
2. Kennelly JJ, Doepel L, Lien K. Ionophores -
Mode of Action and Effects on Milk Yield and
Milk Composition. [Erişim Tarihi 20.03.2017].
Erişim Adresi: http://www.wcds.ca /proc/1998/
ch07.htm.
3. Anadón A. Ws14 the Eu Ban of Antibiotics as
Feed Additives (2006): Alternatives and Con-
sumer Safety. Journal of Veterinary Phar-
macology and Therapeutics 2006;29(s1):
41-4.
4. Bernal-Barragán H, Cerrillo-Soto M, García-
Mazcorro J, Juárez-Reyes A, Salem A. An-
tibiotics in Animal nutrition. In: Salem A, ed.
Nutritional Strategies of Animal Feed Addi-
tives. New York: 2015. p. 25-46.
5. Anonim, Regulation E. European Union Reg-
ister of Feed Additives Pursuant to Regulation
(Ec) No 1831/2003. Official Journal of the Eu-
ropean Union L [Erişim Tarihi 20.03.2017]. Er-
işim Adresi: https://ec.europa.eu/food/sites/
food/files/safety/docs/animal-feed-eu-reg-
comm_register_feed_additives_1831-03.pdf.
6. Karaer Z, Orkun Ö, Sürsal N. Sığır, Koyun ve
Keçilerde Coccidiosis. Turkiye Klinikleri Jour-
nal of Veterinary Sciences 2012;3(2):1-8.
7. İnal F, Gürbüz E, Coşkun B, Alataş MS, Çitil
ÖB, Polat ES, et al. The Effects of Live Yeast
Culture (Saccharomyces cerevisiae) on
Rumen Fermentation and Nutrient Degrad-
ability in Yearling Lambs. Kafkas Univ Vet Fak
Derg 2010;16:799-804.
8. Gümüş H, Oğuz FK. Mayanın Ruminant Me-
tabolizması Üzerine olan Etkileri. Mehmet Akif
Ersoy Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Dergisi 2014;2(2):93-103.
9. Patra AK. The Use of Live Yeast Products as
Microbial Feed Additives in Ruminant Nutri-
tion. Asian J Anim Vet Adv 2012;7:366-75.
10. Anonim, Yeast Products in the Feed Industry:
A Practical Guide for Feed Professionals [In-
ternet]. Engormix. 2006 [Erişim Tarihi 20.03.
2017]. Erişim Adresi: http://en.engormix.com/
feed-machinery/articles/yeast-products-in-
feed-industry-t33489.htm.
11. Buts JP, De Keyser N. Effects of Saccha-
romyces Boulardii on Intestinal Mucosa. Dig
Dis Sci 2006;51(8):1485-92.
12. Marrero Y, Castillo Y, Ruiz O, Burrola E, An-
gulo C. Feeding of Yeast (Candida spp.) Im-
proves in Vitro Ruminal Fermentation of
Fibrous Substrates. Journal of Integrative
Agriculture 2015;14(3):514-9.
13. Callaway T, Edrington T, Rychlik J, Genovese
K, Poole T, Jung YS, et al. Ionophores: Their
Use as Ruminant Growth Promotants and Im-
pact on Food Safety. Intestinal Microbiology
2003;4(2):43-51.
14. Azzaz HH, Murad HA, Morsy TA. Utility of
Ionophores for Ruminant. Asian Journal of An-
imal Sciences 2015;9(6):254-65.
15. Královcová E, Krumphanzl V, Vaněk. Improv-
ing the Production of Monensin by Strepto-
myces cinnamonensis. Folia Microbiology
1984; 29(1): 35-42.

Emre ŞAHİN ve ark. Turkiye Klinikleri J Anim Nutr&Nutr Dis-Special Topics 2017;3(3):181-9
188
16. Sadjadian R, Seifi HA, Mohri M, Naserian
AA, Farzaneh N. Effects of Monensin on Me-
tabolism and Production in Dairy Saanen
Goats in Periparturient Period. Asian-Aus-
tralas J Anim Sci 2013; 26(1): 82-9.
17. Łowicki D, Huczyński A. Structure and An-
timicrobial Properties of Monensin A and Its
Derivatives: Summary of the Achieve-
ments.Biomed Res Int 2013:14 pages.
18. Duffield T F, Merrill JK, Bagg RN. Meta-analy-
sis of the Effects of Monensin in Beef Cattle
on Feed Efficiency. Body Weight Gain, and
Dry Matter Intake. J Anim Sci 2012; 90(12):
4583-92.
19. Baran M, Žitnan Z. Effect of Monensin Sodium
on Fermentation Efficiency In Sheep Rumen.
Arch Tierz Dummerstorf 2002;45(2): 181-5.
20. Edrington TS, Callaway TR, Varey, PD, Jung
YS, Bischoff, KM, Elder RO, et al. Effects of
the Antibiotic Ionophores Monensin, Lasa-
locid, Laidlomycin Propionate and Bam-
bermycin on Salmonella and E. coli O157:H7
In Vitro. Journal of Applied Microbiology
2003;94:207-13.
21. Decloedt A, Verheyen T, Clercq DD, Sys S,
Vercauteren G, Ducatelle R, et al. Acute and
Long-Term Cardiomyopathy and Delayed
Neurotoxicity after Accidental Lasalocid Poi-
soning in Horses. J Vet Intern Med 2012;
26:1005-11.
22. Anonim. Freedom of Information Summary
Supplemental New Animal Drug Application
NADA 096-298 [Erişim Tarihi 20.03.2017]. Er-
işim Adresi: https://www.fda.gov/downloads/
.../ucm064879.pdf
23. Gillespie JR, Flanders F. Modern Livestock &
Poultry Production 8th ed. Delmar Cengage
Learning. Canada; 2009.
24. Crane AR, Redden R, Swanson KC, Howard
BM, Frick TJ, Maddock-Carlin KR, et al. Ef-
fects of dried distiller’s grains and lasalocid on
feedlot lamb growth, carcass traits, nutrient di-
gestibility, ruminal fluid volatile fatty acid con-
centrations, and ruminal hydrogen sulfide
concentration. Proceedings Western Section,
American Society of Animal Science 2016;67:
29-33.
25. Çelik K, Darcan N, Güney O. Firat MZ. Effect
of Diet with Different Lasalocid Sodium Levels
on the Fattening Performance and Carcass
Characteristics of Crossbred Male Kids. Jour-
nal of Applied Animal Research 1999;
16(2):195-200.
26. Miyazaki Y, Shibuya M, Sugawara H,
Kawaguchi O, Hirose C, Nagatsu J, et al. Sali-
nomycin A New Polyether Antıbiotic. The
Journal of Antibiotics 1974; Nov: 814-821.
27. Anonim. Cross-contamination of Non-target
Feedingstuffs by Salinomycin Authorised for
Use as a Feed Additive. European Food
Safety Authority. The EFSA Journal 2008;
591:1-38.
28. Gibb DJ, Moustafa SMS, Wiedmeier RD,
McAllister TA. Effect of Salinomycin or Mon-
ensin on Performance and Feeding Behavior
of Cattle Fed Wheat- or Barley-Based Diets.
Can J Anim Sci 2001; 81: 253-61.
29. Oliveira ISD, Sousa DDP, Queiroz ACD,
Macedo BG, Neves CG, Bianchi IE et al. Sali-
nomycin and Virginiamycin for Lactating Cows
Supplemented on Pasture. Sci Agric 2015;
72(4):285-90.
30. MerchenNR, Berger LL. Effect of Salinomycin
Level on Nutrient Digestibility and Ruminal
Characteristics of Sheep and Feedlot Per-
formance of Cattle. J Anim Sci 1985: 60(5):
1338-46.
31. Toharmat T, Tanabe S, Kume S, Kameoka K.
Effect of Monensin or Salinomycin Supple-
mentation in A 50% Concentrate Diet on Min-
eral Utilization of Growing Goats. Asian-
Australasian Journal of Animal Sciences
1997;10(1):15-9.
32. Davison KL. Monensin Absorption and Me-
tabolism in Calves and Chickens. J Agrlc Food
Chem 1984;32(6):1273-7.
33. Anonim. European Medicines Agency, Com-
mittee for Medicinal Products for Veterinary
Use. [Erişim Tarihi 20.03.2017]. Erişim
Adresi:http://www.ema.europa.eu/docs/en_G
B/document_library/Maximum_Residue_Lim-
its_-_Report/2012/02/WC500123160.pdf.
34. Herrman T, Stokka GL. Medicated Feed Ad-
ditives for Beef Cattle and Calves. Kansas
State University Agricultural Experiment Sta-
tion and Cooperative Extension Service MF-
2043 FeedManufacturing May, 2002.
35. Russell JB, Houlihan AJ. Ionophore Resist-
ance of Ruminal Bacteria and Its Potential Im-
pact on Human Health. FEMS Microbiology
Reviews 2003;27(1):65-74.
36. Bergen R. Are Ionophores a Ri Sk for Antimi-
crobia L Resistance? Canadian Cattleman.
2015:48.
37. Carrión PA, Thompson LJ. Pet Food In: Mo-
tarjemi J, Lelieveld H, eds. Food Safety Man-
agement. 1st ed. San Diego: Academic Press;
2013. p.379-93
38. Laczay P, Simon F, Móra Z, Lehel J.The com-
patibility of the new ionophore-coccidiostats
with other chemotherapeutics in broilers. Dtsch
Tierarztl Wochenschr. 1989;96(9):449-51.
39. SachtlebenS. Rumensin–Efficacy and Toxic-
ity in Beef Cattle. [Erişim Tarihi 20.03.2017].
Erişim Adresi: https://kentfeeds.com/ nutrition-
notes/rumensin-efficacy-and-toxicity-in-beef-
cattle.
40. Galitzer SJ, Oehme FW, Bartley EE, Dayton
AD. Lasalocid Toxicity in Cattle: Acute Clini-
copathological Changes. J Anim Sci.
1986;62(5):1308-16.
41. Guillermo Zavala, Douglas A. Anderson,
James F. Davis and Louise Dufour-Zavala.
Acute Monensin Toxicosis in Broiler Breeder
Chickens. Avian Diseases 2011;55(3):516-21.
42. Furtula V, Huang L, Chambers PA. Determi-
nation of Veterinary Pharmaceuticals in Poul-
try Litter and Soil by Methanol Extraction and
Liquid Chromatography-Tandem Mass Spec-
trometry. Journal of Environmental Science
and Health, Part B 2009;44(7):717-23.
43. Eggen T, Asp TN, Grave K, Hormazabal V.
Uptake and Translocation of Metformin,
Ciprofloxacin and Narasin in Forage- and
Crop Plants. Chemosphere 2011;85(1):26-33.
44. Herrero P, Borrull F, Pocurull E, Marcé RM.
Novel Amide Polar-Embedded Reversed-
Phase Column forthe Fast Liquid Chromatog-
raphy–Tandem Mass Spectrometry Method to
Determine Polyether Ionophores in Environ-
mental Waters. Journal of Chromatography A
2012;1263:7-13.
45. Anonim. Adding the Rumen Modifier Effect to
the Matrix [Internet]. Proagrica. 2017 [Erişim
Tarihi 30.03.2017]. Erişim Adresi: http://www.
allaboutfeed.net/Feed-Additives/Arti-
cles/2017/3/Adding-the-rumen-modifier-
effect-to-the-matrix-111900E/?cmpid=NLC.
46. Guedes CM, Gonçalves D, Rodrigues MAM,
Dias-da-Silva A. Effects of a Saccharomyces
Cerevisiae Yeast on Ruminal Fermentation and
Fibre Degradation of Maize Silages in Cows.
Anim Feed Sci Tech 2008;145(1-4):27-40.
47. Chaucheyras-Durand F, Masséglia S, Fonty
G, Forano E. Influence of the composition of
the cellulolytic flora on the development of hy-
drogenotrophic microorganisms, hydrogen uti-
lization, and methane production in the
rumens of gnotobiotically reared lambs. Appl
Environ Microb 2010;76(24):7931-7.
48. Ding G, Chang Y, Zhao L, Zhou Z, Ren L,
Meng Q. Effect of Saccharomyces Cerevisiae
on Alfalfa Nutrient Degradation Characteris-
tics and Rumen Microbial Populations of
Steers Fed Diets with Different Concentrate-
to-Forage Ratios. J Anim Sci and Biotechnol
2014;5(1):24.
49. Marounek M, Fliegrova K, Bartos S. Metabo-
lism and Some Characteristics of Ruminal
Strains of Megasphaera-Elsdenii. Appl Envi-
ron Microb 1989;55(6):1570-3.
50. Nursoy H, Baytok E. Ekmek Mayasının (Sac-
charomyces cerevisiae) Süt İneği Rasyon-
larında Kullanılmasının Süt Verimi, Bazı Rumen
Sıvısı Parametreleri ve Kan Metabolitleri Üzer-
ine Etkisi. Turk J Vet Anim Sci 2003;27:7-13.
51. Steckley JE, Macleod GGK, Moran ET.
Brewer’s yeast slurry, 2. A Source of Supple-
mentary Protein for Lactating Dairy Cattle. J
Dairy Sci 1979; 62 (6): 947-53.
52. Desai HB, Shukla PC. Digestibility and Bal-
ances of Nutrients of Growing Calves Fed Sin-
gle Cell Protein as a Part of Concentrate
Mixture. Nutr Abstr Rev (Series B) 1996;60(6):
2862.

Emre ŞAHİN ve ark. Turkiye Klinikleri J Anim Nutr&Nutr Dis-Special Topics 2017;3(3):181-9
189
53. 53.Anonim. Büyükbaş Hayvan (Dahiliye)
Sindirim ve Solunum Sistemi. [Erişim Tarihi
20.03.2017]. Erişim Adresi:http:// baytarizm.
blogspot.com.tr/2013/01/buyuk-hayvan-
dahiliye-sindirim-ve.html
54. McDonald P, Edwards R A, Greenhalgh J F
D, Morgan C A, Sinclair L A, Wilkinson R G.
Animal Nutrition. 7th ed: Pearson education;
2011.
55. Ali Haimoud-Lekhal D, Chevaux E, Piron A.
Prediction Model Evaluation of Saccha-
romyces Cerevisiae I-1077 on Dairy Cow Milk
Production. 23ème Rencontres Recherches
Ruminants; Paris. 2016.
56. Boga M, Gorgulu M. Effects of Probiotics
Based on Lactobacillus spp. and Lactobacil-
lus Spp. Plus Yeast (Sacchoromyces Cere-
visiae) on Milk Yield and Milk Composition of
Dairy Cows. Cuban Journal of Agricultural Sci-
ence 2007;41(4):305.
57. Lehloenya KV, Stein DR, Allen DT, Selk GE,
Jones DA, Aleman MM, et al. Effects of Feed-
ing Yeast and Propionibacteria to Dairy Cows
on Milk Yield and Components, and Repro-
duction. J Anim Physiol Anim Nutr (Berl)
2008;92(2):190-202.
58. Desnoyers M, Giger-Reverdin S, Bertin G, Du-
vaux-Ponter C, Sauvant D. Meta-Analysis of
the Influence of Saccharomyces Cerevisiae
Supplementation on Ruminal Parameters and
Milk Production of Ruminants. Journal of Dairy
Science 2009;92(4):1620-32.
59. Gümüş H, Şehu A. Besi Sığırı Rasyonlarına
Maya Kültürü İlavesinin Besi Performansı İle
Bazı Rumen ve Kan Parametreleri Üzerine
Etkisi. Ankara Üniv Vet Fak Derg 2016;63:39-
46.
60. Stella AV, Paratte R, Valnegri L, Cigalino G,
Soncini G, Chevaux E, et al. Effect of Admin-
istration of Live Saccharomyces Cerevisiae on
Milk Production, Milk Composition, Blood
Metabolites, and Faecal Flora in Early Lactat-
ing Dairy Goats. Small Rum Res 2007;
67(1):7-13.
61. Buts JP, De Keyser N. Effects of Saccha-
romyces Boulardii on Intestinal Mucosa. Dig
Dis Sci 2006;51(8):1485-92.
62. Gressley T, Davison K, Macies J, Leonardi C,
McCarthy M, Nemec L, et al. Effect of Abo-
masal Carbohydrates and Live Yeast on
Measures of Postruminal Fermentation. J
Anim Sci 2016;94(1):284-96.
63. Oeztuerk H, Schroeder B, Beyerbach M,
Breves G. Influence of Living and Autoclaved
Yeasts of Saccharomyces Boulardii on in Vitro
Ruminal Microbial Metabolism. J DairySci
2005;88(7):2594-600.
64. Marrero Y, Castillo Y, Burrola-Barraza ME,
Lobaina T, Rosa CA, Ruiz O, et al. Morpho-
logical, Biochemical and Molecular Identifica-
tion of the Yeast Levica 25: A Potential
Ruminal Microbial Additive. Global Veterinary
2011;7:60-85.
65. Marrero Y, Castillo Y, Ruiz O, Burrola E, An-
gulo C. Feeding of Yeast (Candida spp.) Im-
proves in Vitro Ruminal Fermentation of
Fibrous Substrates. Journal of Integrative
Agriculture 2015;14(3):514-9.
66. Schrauzer GN. SeleniumYeast: Composition,
Quality, Analysis, andSafety. Pure Appl Chem
2006;78(1):105-9.
67. Schrauzer GN. The Nutritional Significance,
Metabolism and Toxicology of Selenomethio-
nine. Adv Food Nutr Res 2003;47:73-112.
68. Hall JA, Bobe G. Strategies for Selenium Sup-
plementation in Cattle: Se-Yeast or Agronomic
Biofortification. Global Advances in Selenium
Research from Theory to Application: CRC
Press; 2015. p. 171-2.
69. Ahmed Z, Malhi M, Soomro S, Gandahi J,
Arijo A, Bhutto B, et al. Dietary Selenium
Yeast Supplementation Improved Some Villi
Morphological Characteristics in Duodenum
and Jejunum of Young Goats. JAPS: Journal
of Animal & Plant Sciences 2016;26(2).
70. Brummer FA, Perelli F, Hall JA. Selenium
Supplementation Strategies for Livestock in
Oregon. Oregon: Corvallis, Or.: Extension
Service, Oregon State University; 2014.
71. 71.Amata I, Adejumo D. Growth Efficiency and
Carcass Characteristics of Growing Male
Cows Fed Diets Supplemented with Organic
Chromium Yeast. J Appl Bio and Pharmaceu-
tical Technol 2014; 5(1): 23-7.
72. De Oliveira ER, Ferreira Castro FG, Gandra
JR, Ramos RDC, Brandstetter EV, Monção
FP, et al. Effect of Organic Sources of
Chromium Supplementation with Low Levels
of Protein on the Growth Performance and
Rumen Fermentation Profile of Growing
Steers. JAPS: Journal of Animal & Plant Sci-
ences 2016;26(2).
73. Anonim, Yeast Hydrolysate (Yeast-Autolysed
Powder) [Internet]. 2014 [Erişim Tarihi 06.04.
2017]. Erişim Adresi: http://www.biosunkeen.
com/en/index.php?c=content&a=show&id=448.
74. Kettunen H, Vuorenmaa J, Gaffney D, Apa-
jalahti J. Yeast Hydrolysate Product Enhances
Ruminal Fermentation in Vitro. Journal of Ap-
plied Animal Nutrition 2016;4.
75. Oeztuerk H, Emre B, Breves G. Effects of Hy-
drolysed Yeasts on Ruminal Fermentation in
the Rumen Simulation Technique (Rusitec).
Vet Med-Czech 2016;61(4):195-203.