Content uploaded by M. Frangipane
Author content
All content in this area was uploaded by M. Frangipane on Jun 07, 2018
Content may be subject to copyright.
A preview of the PDF is not available
The Role of Metallurgy in Different Types of Early Hierarchical Society in Mesopotamia and Eastern Anatolia
Figures
Figures - uploaded by M. Frangipane
Author content
All figure content in this area was uploaded by M. Frangipane
Content may be subject to copyright.
... Building 36 was destroyed by a severe fire. As a result, a large number of in situ material was found on the floor (Frangipane, 2017). The material consists of Kura-Araxes and Mesopotamian-related vessels, metal ornaments, spears and rivets (Dede, 2024, fig. ...
In archaeological literature, public buildings generally refer to administrative and/or religious structures located within the monumental fortifications of large upper settlements, serving a class of rulers or ruling elite. Public buildings were constructed to serve administrative, religious, or other social functions such as meetings, banquets, ceremonies, festivals, or as symbols of power. While the Elazığ-Malatya Region is considered part of Eastern Anatolia culturally and politically, it was also a region with its internal dynamics in the Early Bronze Age. This study aims to discuss the architecture of public buildings in the Elazığ-Malatya Region, their use, the tendencies of the rising ruling class reflected in this architecture and the social dynamics of the region in the Early Bronze Age from a holistic perspective. The region's settlement pattern is analyzed, and the study is illustrated with maps and drawings. The results indicate that in the first half of the Early Bronze Age, when mobile groups dominated the region, there was social chaos. Stabilization began in the second half of the period. The elites emerging towards the end of this period, who ruled the settlements from public buildings named palaces, are considered to have been instrumental in this stability. Arkeoloji ya da sosyal antropoloji yazınında karmaşık toplumlar veya erken devletlerin kökenlerini açıklamak için çeşitli modeller oluşturulmaya çalışılmış, tarihöncesi toplulukların olası yönetim biçimleri üzerine çeşitli sınıflandırmalar yapılmıştır. Bu sınıflandırmalar içerisinde toplumsal değişimin basamakları yorumlanırken yönetici sınıfın yönetim alanlarını oluşturan kamusal binalardaki çeşitli faaliyetler de değerlendirilmiştir. Bu bağlamda yöneticilere yani kamu yönetimini elinde bulunduran azınlığa ait binaların farklılaşma eğilimi göstermeye başladığı saptanmıştır. Kamu yönetimi bilgiyi tekelinde toplayan, üretimi kontrol eden ve pekiştiren yönetici sınıfın/seçkinlerin gücünün en önemli aracıdır ve tüm bu yönetimsel işler kamusal yapılardan yürütülmektedir. Kamusal yapı kompleksleri gücün temsili; seçkinlerin yönetim ve iskân alanlarıdır. Kamusal yapılar bir yerleşimin merkezi gücüne işaret eder, dolayısıyla politik gücün temsilini gösterir. Günümüzde kamu kelimesi ile akla ilk gelen devlet ve onunla ilintili resmî kurumlardır: Kamu görevlisi, kamu kuruluşları, kamu idaresi gibi...Günümüzde kamusal yapıları tanımlamak anlamlı içeriklerle sağlanabilir ancak Erken Tunç Çağı (ETÇ) kamusal yapıları için kısa, anlaşılır bir tanım yapabilmek ve bunu modern tanımlar ile eşleştirmek zordur. ETÇ kamusal binaları bir topluluğun idari, dini, sosyal ve ekonomik gereksinimlerini karşılamak üzere inşa edilmiş; özgün işlevi domestik olmayan yapı ya da yapılar bütünü olarak tanımlanabilir. Başka bir deyişle, idari ile yönetimsel işlerin; dini ile ritüel, toplanma, şölen, tören gibi pratiklerin bu yapılardan yönetici elit ya da elitler tarafından yürütüldüğü anlamlarını kastettiğimizi belirtmeliyiz. Binaların kamusallığı genellikle boyutları ve mimari olarak periferine göre merkezi bina olmalarından kaynaklanmaktadır. Temel tanımlayıcı özelliği, ölçeğinin ve detaylandırılmasının, bir binanın yerine getirmesi amaçlanan herhangi bir pratik işlevi aşmasıdır. Mimari ölçeği, iktidar ve seçkinlerin sosyal-politik kontrolüyle doğrudan ilişkili görmek kamusal yapı tanımında karşılaşılan en yaygın yorumlardan biridir. Binanın ölçeği, detayları ve birimleri hizmet edeceği nüfus sayısı ile doğru orantılı olabilir. Elazığ-Malatya¬ Bölgesi tarih öncesi dönemleri, baraj kurtarma kazıları ve uzun yıllardır devam eden Arslantepe verileri ile tanımlanmaktadır. Bölge'nin Geç Kalkolitik Dönem'den ETÇ sonuna kadar Erken Trans Kafkasya, Karaz ya da Kura-Aras olarak adlandırılan kültürün etkisi altında olduğu anlaşılmaktadır. Pastoral bir yaşam tarzını benimsemiş olan bu kültürün Trans Kafkasya, İran'ın kuzeyi, Doğu Anadolu Bölgesi ve S uriye-Levant Bölgesi'ne değin uzanan geniş bir coğrafi alana yayıldığı belirlenmiştir. Kura-Aras kültürünün kendine özgü mimarisi, insan yüzlü ocakları ve seramiği ETÇ'de bölgeye hâkim olmuştur. Bununla birlikte, ETÇ ortalarından itibaren yerel dinamiklerin de ortaya çıktığı; bölgeselleşmeye doğru giden değişikliklerin olduğu saptanmıştır. Bu çalışma Elazığ-Malatya Bölgesi'nde kamusal yapı mimarisi, kullanım amaçları, yükselen yönetici sınıfın bu mimariye yansıyan eğilimleri ve bölgenin ETÇ'de sosyal dinamiklerini bütüncül bir bakış açısı ile ele almayı amaçlamaktadır. Bununla birlikte MÖ 2. binyılda ortaya çıkacak olan yerel beyliklerin kökeninin ETÇ sonlarında oluşmaya başlayan siyasi istikrar ile ilişkisinin varlığını da sorgulamaktadır. Bu amaç doğrultusunda bölgenin yerleşim hiyerarşisi incelenmiş, haritalar ve çizimlerle çalışmanın daha anlaşılır hale gelmesi sağlanmıştır. Bu bağlamda Elazığ-Malatya Bölgesi kültürünün ve kronolojisinin oluşturulmasında anahtar merkezler olan Arslantepe'de iki, İmamoğlu Höyük'te bir ve Norşuntepe'de birbiri üzerine inşa edilen üç kamusal yapı değerlendirilmiş, kullanım amaçlarına dair öneriler sunulmuştur. Ayrıca konunun diğer tamamlayıcı ayağı olan bölgenin yerleşim hiyerarşisi Geç Kalkolitik Dönem'den ETÇ sonuna kadar incelenmiştir. Elazığ-Malatya Bölgesi'ndeki kamusal yapılar Geç Kalkolitik Dönem'den sonra ETÇ'de yönetici / seçkinlerin ya da başka bir deyişle erkin biçim değiştirmesinin işaretleri olarak yorumlanabilir. Bölge'deki kamusal binalar yaşama, yönetim ve toplantı-tören ya da şölen binasından oluşmaktadır. Arslantepe'deki 'Şef' kulübesi ve Bina 36, gerek mimari özellikleri gerekse küçük buluntuları ile sosyal tabakalaşmayı yansıtmaktadır. Geç Kalkolitik Dönem'den itibaren aynı alanda kamusal yapıların sürekli inşa edilmesi ve bu binaların benzer işlevleri taşımaları Arslantepe'de bir kolektif belleğin varlığını göstermektedir. Aynı döneme ait olan kralî mezarın karmaşık gömme ritüel özellikleri ve buluntuları sembolik değerine işaret etmekte; bir elit veya topluluğun şefine ait olduğunu düşündürtmektedir. İmamoğlu Höyük'teki 'Merdivenli Yapı', Mezopotamya mühür baskılı bulla parçalarının da kanıtladığı gibi, uzak mesafeli ticaretle uğraşan yöneticilerle bağlantılı bir kamu binası olmalıdır. Uzmanlaşmış işgücü ve depolama kapasitesi İmamoğlu'nun çevre köylerden mal toplayan ve depolayan orta ölçekli bir yerleşim olduğunu göstermektedir. Norşuntepe'de, 8. ve 7. tabakalardan 6. tabakaya uzanan mimari süreklilik, istikrarlı bir idari varlığı yansıtmaktadır. Çok katlı anıtsal bir kompleks olan 6. tabaka sarayında atölyeler, mutfaklar ve depolar; tahıl depolama ölçeği, gelişmiş tarıma işaret etmekte olup ihtiyaç fazlası muhtemelen yöneticiler tarafından ticaret için ya da zor zamanlarda halkı desteklemek için kullanılmıştır. Çeç mühürler de tarımsal ürünlerin dağıtımını kolaylaştırmış olabilir. Verimli Altınova'da yer alan Norşuntepe, seramik, taş, kemik ve metalürji alanlarında vasıflı işgücüne sahip merkezi bir yerleşimdir. Tüm bu bilgilere dayanarak Elazığ-Malatya Bölgesi'nde incelediğimiz kamusal yapıların yerleşimin en yüksek noktasında ve fiziksel olarak halkın geri kalanından kendilerini soyutlayacak biçimde inşa edildikleri görülmektedir. Merkezlerdeki kamusal mimari ve ele geçen nitelikli eşya ile kralî mezar, dikey hiyerarşinin varlığına da işaret etmektedir. Bu merkezlerde madencilik aktiviteleri (Arslantepe, Norşuntepe), kemik, taş (Norşuntepe) ve seramikte (İmamoğlu Höyük) uzmanlaşmış işgüçlerinin varlığına dair işaretler tespit edilmiştir. Bu durum, bu yerleşimlerin bölgede uzmanlaşmış üretim merkezleri olabileceklerini; bu üretim zincirinin de kamusal yapılardan merkezleri yöneten seçkin sınıfın denetiminde olabileceğini akla getirmiştir. Elazığ-Malatya Bölgesi bir bütün olarak da Yukarı Fırat Havzası Kalkolitik Çağ'da Mezopotamya ile ilişkili görünürken Havza'ya Kura-Aras kökenli toplulukların gelişi sosyoekonomik yapıyı değiştirmiş görünmektedir. ETÇ boyunca Elazığ-Malatya Bölgesi de Kura-Aras kökenli yerleşimlere sahne olur ve bir önceki çağda yoğun olan Mezopotamya ile ilişkiler kesintiye uğrar. ETÇ'de kırsal karakterdeki yerleşim sayısındaki artış, bölgede popülasyonun da arttığının işaretidir. ETÇ I ve II'de yerleşim sayısındaki artış ve bunların geçici yerleşim karakterinde olmaları bu hareketli grupların varlığını göstermektedir. Bölgede bu dönemde mobilize grupların varlığı ile birlikte bir istikrarsızlık söz konusudur. ETÇ II'de bölge halen istikrarsızdır. ETÇ III ile birlikte yerleşimler daha kalıcı karakterdedir ve peyzajda merkezi yerleşimlerin ortaya çıktığı görülmektedir. Bölgede ETÇ'den Orta Tunç Çağı'na geçişte de kültürel bir kesinti olmadığı tespit edilmiştir. Bu durum, MÖ 2. binyılda bölgede ortaya çıkan yerel beyliklerin temelinin ETÇ III'te sağlanmaya başlayan istikrar ile oluşmaya başladığını düşündürtmüştür. Elazığ'da ortaya çıkartılan Harput Kabartması ve mimari bağlamı Orta Tunç Çağı başlarında bölgede siyasi otoritenin OANNES 2025 7(1) 21 varlığına işaret etmekte ve yukarıdaki bilgiler ele alındığında bu merkezi otoritenin temelinin ETÇ sonlarında atılmaya başladığına işaret etmektedir.
... It is one of the best explored sites in Eastern Anatolia where the settlement mound has been intensively excavated since 1983 by La Sapienza University in Rome, first led by Alba Palmieri and then, after her death, by Marcella Frangipane (2010a;. There is hardly any site in this region which has preserved such a continuous and detailed stratification from the Late Chalcolithic 3-4 (level VII; 3900-3400 BC) to the Middle Bronze Age (2000-1750 BC, levels V AI-V A2) (Di Nocera, 2013;Frangipane, 2017;Vignola, et al., 2019). ...
This paper presents results of archaeometallurgical finds from Arslantepe VI B2 and observations and geoscientific analyses of ores and ore deposits in East Anatolia which are connected with this site. Function and technology of Early Bronze Age crucible smelting in a small scale domestic mode of production are discussed. Ore and rock inclusions in slag and lead isotope analyses are consistent with the origins of various copper sources on the Black Sea coast in the north (Artvin/Murgul, Trabzon) and in the south (Ergani Maden, Upper Mesopotamia) and broadens the Early Bronze Age trade of the Kura Araxes cultural network. The petrology of slags also from Çayönü Tepesi and Nevali Çori shows their formation by partial (eutectic) smelting processes and the non-liquation of refractory materials. The model of deliberate fluxing in smelting copper is proven to be disputable. Smelting of copper was performed in portable crucibles of surprisingly large size with air supply from below.
On the upper reaches of the Tigris and Euphrates, archaeologists encounter evidence that challenges conventional understand-
ings of early state formation as a transition from ‘small-scale, egalitarian’ to ‘large-scale, stratified’ societies. One such location is
the Early Bronze Age cemetery of Başur Höyük, which presents evidence of grand funerary rituals—including ‘retainer burials’
and spectacular deposits of metallic wealth—in an otherwise small-scale, egalitarian setting. A further, puzzling feature of this
cemetery is the preponderance of teenagers in the richest tombs. Here we describe the combined results of archaeological and
anthropological analysis at Başur Höyük, including ancient DNA, and consider the challenges they pose to traditional accounts of
early state formation.
Anadolu Arkeolojisi içinde eski toplumların ölü gömme gelenekleri dönemsel veya bölgesel özellikler yansıtmaktadır. Bu çalışmada, Anadolu’dan mezar buluntuları ışığında güç, cinsiyet ve statü çeşitli dönemlerden örneklerle değerlendirilmektedir. Eski toplumlarda insan ve onun statüsünü bize ilk elden söyleyen en önemli Arkeolojik bulgular mezarlardan gelmektedir. Mezarlarda ele geçen arkeolojik kanıtlar ölen bireyin toplum içindeki statüsü ve gücü hakkında fikir verebilir. Mezar buluntularının cinsiyete göre dağılımına baktığımızda ise beklenenin aksine kadınlara süs eşyası veya erkeklere silah bırakma âdetinin olmadığı, cinsiyetlere göre karma buluntu grubu olduğu belirlenmiştir. Aslında bu durum arkeolojide zaman içinde toplumsal kimliklerin belirlenmesinde yanlış bir paradoksa ulaşıldığını göstermektedir. Bir toplumda ölü gömme geleneklerinde güç ve statü sembolü nedir? Neye göre belirlenmelidir? Mezar buluntuları güç, cinsiyet ve statü konusunda bize neler söyler? Soruları ışığında ölü gömme geleneklerinin eski toplumları anlamada ve bireyi kimliklendirmede önemi; örnekler ışığında değerlendirilecektir. Kimliklerin belirlenmesinde mezar buluntularının doğru okunması büyük önem taşımaktadır. Her mezar veya birey farklı özellikler taşımaktadır. Son senelerde ölü gömme geleneklerinde Antropolojik analizler de bireyi kimliklendirmede yardımcı olmaktadır. Sonuç olarak, arkeolojide kimliklerin belirlenmesinde ölü gömme gelenekleri; güç, statü ve cinsiyet analizleri ışığında yardımcı olur ve geçmişte yaşamış bireyler hakkında ilk elden kanıtlar sunan önemli bir kaynak teşkil etmektedir. Ayrıca etnografik verilerle çeşitli gömme uygulamalarını karşılaştırma ve mezarın ait olduğu kültürel yapının incelenmesi, bireyin o toplum içindeki kimliğinin belirlenmesinde önemli bir role sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
We plan to synthesize an understanding of the broad regional economies of Bronze Age and Iron Age Europe. This synthesis will consider variation in the economies along three dimensions: variation in the subsistence economies reflecting local conditions of resource availability, technologies, and population densities; variation in exchange reflecting regional comparative advantage in commodity production and trade; and variation in political economies reflecting specific bottlenecks in production and distribution allowing for mobilization and circulation of surpluses in wealth and staples. The goal will be to consider how an emerging world economy, especially involving metals, textiles, weapons, slaves, and other highly valued objects created emerging commodity exchange, market forces, power differentials, and population movements. This will consider structures of craft production, means of transport, and political and symbolic uses of objects. We expect to see the evolution of an integrated economy as more products move distances and become integrated into market-like exchanges. Our focus will be on areas that we know best: Scandinavia, Germany, Hungary, and Italy, but we hope to position these regions within a broader understanding of macro-economic transformations.KeywordsMarxian economic historyMode of productionAncient economic historyBronze AgeIron Age
This chapter analyses the economic policies of governing elites in the most ancient proto-urban and proto-state societies of the ancient Near East between IV and III millennium B.C. with a focus on Greater Mesopotamia (including south-eastern Anatolia) and western Anatolia. Based on archaeological evidence diverse economic strategies emerge between the elites of the first centralised Mesopotamian societies characterised by early urbanisation and state structures and the elites of the fortified citadels in the little independent political centres of Anatolia at the beginning of the III millennium B.C. The comparison will allow some considerations on the economic centralisation of primary production and labour (the ‘staple-finance’ of Polanyi and Earle) in relation to the centralisation of products and/or productions of luxuries (‘wealth finance’) in various types of early societies. Further research is dedicated to changes in state control over crafts and trade in later and more mature forms of state.
The scholarship on Bronze Age Mesopotamian economies has been split between the construction of broad theoretical narratives aimed at explaining macro-economic features and long-durée phenomena, and the development of models for making sense of micro-economic and utilitarian aspects of early urban life. The former traditionally relied on the top-down application of super-models borrowed from other social disciplines and on textual sources, whereas the latter mostly relied on excavated material culture for building bottom-up reconstructions. The paper aims at proposing a framework for integrating multiform empirical datasets and theoretical models for achieving a more complex vision of early Mesopotamian economies, following an interdisciplinary social science perspective. Considering the abundant evidence on the decision-making of institutional bodies for the study period, particular focus will be given to the concept of “political economy” and how it can be applied to the societies of Early Bronze Age Mesopotamia.
This study demonstrates the development of alloying process and identifies the different alloys patterns used in Jezirah during the third millennium B.C. and examines if there was any relation between alloys patterns and the types of objects to be manufactured. To achieve these goals, findings of published studies that have analysed copper-based alloys chemically have been assembled and re-evaluated. In this multi-disciplinary paper, archaeometallurgical and archaeometric, 1279 copper-based alloys objects, from Jezirah, Mesopotamia and South-eastern Anatolian sites, were studied. Results of compositional analyses show that alloying process development in Jezirah during the third millennium B.C. was non-linear as was the case in the Mesopotamian and Anatolian schema. Three major types of different compositional patterns of copper-based alloys during the third millennium B.C. were used. At the beginning of third millennium B.C. arsenical copper alloys with arsenic content ≥ 4% were used alongside tin-bronze alloys with tin concentration from ≥ 2 to ≤ 5%. By the middle of the third millennium B.C., tin-bronze with tin content from ≥ 2 to ≥ 10%, arsenical copper alloys with arsenic content ≤ 2.5% and arsenical bronze with low tin and varied arsenic concentrations were diffused.
The excavations at Başur Höyük have brought to light the socioeconomic reorganization of communities at the frontier of North Mesopotamia after the Late Uruk Period. By focusing on the data obtained from Başur Höyük, the paper presents a brief look at the Upper Tigris Region with the help of the material data. It seems that the Upper Tigris Region became an interaction zone between the plains of the south and the mountains of the north for different cultural and ethnic components. The paper aims to open the debate on the role various ethnic and cultural communities may have played in the establishment of ‘powerful’ political and socioeconomic organization at Başur Höyük at the beginning of the third millennium.
The use of world-systems theory to explain the spread of social complexity has become accepted practice by both historians and archaeologists. Gil Stein now offers the first rigorous test of world systems as a model in archaeology, arguing that the application of world-systems theory to noncapitalist, pre-fifteenth-century societies distorts our understanding of developmental change by overemphasizing the role of external over internal dynamics. In this new study, Stein proposes two complementary theoretical frameworks for the study of interregional interaction: a "distance-parity" model, which views world-systems as simply one factor in a broader range of intersocietal relations, and a "trade-diaspora" model, which explains variation in exchange systems from the perspective of participant groups. He tests his models against the archaeological record of Mesopotamian expansion into the Anatolian highlands during the fourth millennium B.C. Whereas some scholars have considered this "Uruk expansion" to be one of the earliest documented world-systems, Stein uses data from the site of Hacinebi in southeastern Turkey to support his alternate perspective. Comparing economic data from pre- and postcontact phases, Stein shows that the Mesopotamians did not dominate the people of this distant periphery. Such evidence, argues Stein, shows that we must look more closely at the local cultures of peripheries to develop realistic cross-cultural models of variation in colonialism, exchange, and secondary state formation in ancient societies. By demonstrating that a multitude of factors affect the nature and consequences of intersocietal contacts, his book advocates a much-needed balance between recognizing that no society can be understood in complete isolation from its neighbors and assuming the primacy of outside contact in a society's development.
This chapter discusses the use and abuse of the world systems theory. Fried's concept of a pristine social formation or society considered almost in isolation from other societies has been criticized as never operative or too ideal and misleading a type to be useful. Whether one prefers to refer to peer polity, cluster, or some other form of intersocietal interaction, the basic fact remains that the development or cultural evolution of any society is dependent upon its relations with other societies; that cultures are open, not closed, systems; and that studies, be they based on excavations of a site or settlement data from surveys of precisely defined, well-demarcated, but bounded areas, that fail to consider broader patterns of interaction are necessarily incomplete and partial. The modern world system is distinguished by primarily economic as opposed to political, cultural, or presumably even ideological linkages among its constituent parts. Political diversity, primacy of the economic sphere, and control and development of a technology capable of supporting and expanding such a system are the critical variables, according to Wallerstein, that distinguish the modern era from ancient and medieval times. The modern world system is also characterized by a highly complex global division of labor that results in major regional differences; some areas become exporters of primary resources, while others produce and successfully market.