Een rechtspsychologische en mensenrechtelijke reflectie op de inzet van behaviour detection officers op luchthavens: Heiligt het doel de middelen?

Full text

Een rechtspsychologische en mensenrechtelijke reflectie op de inzet
van behaviour detection officers op luchthavens: heiligt het doel de
middelen?
Achtergrond Tegenwoordig dienen luchthavens meer dan ooit rekening te houden
met een terroristische dreiging. Ze anticiperen hierop met preventieve
veiligheidsvoorzieningen, zoals bijvoorbeeld het opleiden van politieambtenaren tot
behaviour detection officers (BDO’s), wiens taak het is om ‘verdacht gedrag’ vroegtijdig te
detecteren bij high risk passagiers en de potentiële dreiging ervan met gepaste maatregelen
te neutraliseren. Vanuit rechtspsychologisch en mensenrechtelijk perspectief doet dit echter
vragen rijzen.
Doel & Methode Het onderzoek zal gebruik maken van een mixed-method research
design om de regeling en de toepassing van het nieuwe ‘Belgische predictive profiling model’
via een systematische literatuurstudie, interviews en een participerende observatie in kaart
te brengen. Verder zal aan de hand van een betrouwbaarheidstest en een experimenteel
veldonderzoek de betrouwbaarheid en de validiteit van dit ‘Belgische model’ worden nagaan.
Daarna zal de werking van de BDO’s in het licht van de fundamentele vrijheden worden
bekeken, aangezien vanuit het non-discriminatiebeginsel en het recht op privacy belangrijke
vraagtekens geplaatst kunnen worden bij deze methode.
Resultaten & Conclusie Aan de hand van een systematische literatuurstudie blijkt er
onenigheid te bestaan over de effectiviteit van dit predictive profiling model. Enerzijds
wordt geopperd dat het gebruik van BDO’s op luchthavens een meerwaarde is op het
werkterrein (o.a. in videobewakingszalen). Anderzijds tonen rechtspsychologische studies
aan dat het een verdoken vorm van etnisch profileren is. Gezien deze discrepantie tussen de
praktische bruikbaarheid en de wetenschappelijke resultaten, zal in de Pecha Kucha
presentatie, naast een theoretische reflectie over de eerste inzichten uit de
literatuurstudie, ook het verdere verloop van het onderzoek worden gepresenteerd.
Jop Van der Auwera
Prof. dr. Dirk Van Daele
Prof. dr. Geert Vervaeke
Afdeling voor Strafrecht en Criminologie, Faculteit Rechtsgeleerdheid, KU Leuven
Contact: jop.vanderauwera@kuleuven.be
Tel.: 0498/30.75.53 (gsm) of 016/32.16.02 (kantoor)