Wetenschap ten tijde van de Brexit en Trump

Full text

TEN GELEIDE
Wetenschap ten tijde van de Brexit en Trump*
Janine Janssen
We leven in politiek roerige tijden. In de media mogen onder meer de wederwaar-
digheden van de Amerikaanse president Trump en de op handen zijnde Brexit
zich in een ruime aandacht verheugen. Nu weten de lezers van PROCES natuurlijk
allang dat wetenschap niet in een ivoren toren plaatsvindt. Juist de lezers van dit
al bijna honderd jaar op de praktijk gerichte wetenschappelijk onderlegde vakblad
hoeft niet uitgelegd te worden hoe de weerbarstige empirie van politiek en beleid
een wissel trekt op de wereld van onderzoek. Zo organiseerde onlangs de Neder-
landse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) een feestelijke bij-
eenkomst in het kader van het tienjarige bestaan van de European Research
Council (ERC) grants. Nederland eet stevig mee uit die Europese ruif. Uitgedrukt
in aantallen gehonoreerde aanvragen per miljoen inwoners spant Nederland in
het programma de kroon met 27 per miljoen inwoners. Denemarken staat met
afstand op de tweede plaats met zo’n 17 gehonoreerde aanvragen per miljoen.1
Op diezelfde bijeenkomst vertelde ERC-voorzitter Jean-Pierre Bourguignon over
een recent bezoek aan Washington DC, waar hij de National Science Foundation
had bezocht. In dit trumpiaanse tijdperk wordt daar binnenkort 10% van de staf
geschrapt.2
Nu heeft volgens Nederlands grootste filosoof, wijlen Johan Cruijff, elk nadeel
zijn voordeel. Daar waar Britse en Amerikaanse wetenschappers met angst en
beven naar een onduidelijke toekomst kijken, liggen er kansen om Europees
onderzoek beter op de kaart te zetten. Zelf vind ik dat echter maar een magere
troost. Ik ben net terug van een bezoek aan een conferentie in het buitenland
waarbij ook Britse wetenschappers betrokken waren, die zich onder meer bezig-
hielden met onderzoek naar rechtshandhaving in het algemeen en het gevange-
niswezen in het bijzonder.3 Door de op handen zijnde Brexit wordt het nu al
moeilijk om reeds lopend onderzoek in de Europese context te voltooien. Er leven
tal van onduidelijkheden die een schaduw werpen over actuele samenwerkings-
verbanden. Het wordt de Britse onderzoekers angstig te moede als zij aan nog te
*Janine Janssen is lector Veiligheid in Afhankelijkheidsrelaties aan de Avans Hogeschool in Den
Bosch en hoofd onderzoek van het Landelijk Expertise Centrum Eer Gerelateerd Geweld van de
Nationale Politie in Den Haag. Samen met Sigrid van Wingerden is zij voorzitter van de redactie
van PROCES.
1 http:// scienceguide. nl/ 201704/ trump -en -brexit -bieden -kansen -wetenschap -eu. aspx.
2 Idem.
3Het ging om een bezoek aan de Working Group on Gender and Justice van de European Society
of Criminology. Zie voor meer info: http:// ecrim. es/ blog/ ?p= 1415.
PROCES 2017 (96) 3
doi: 10.5553/PROCES/016500762017096003001 191
Dit artikel uit PROCES is gepubliceerd door Boom juridisch en is bestemd voor Janine Janssen

Janine Janssen
initiëren onderzoek denken. Van Europa hebben zij waarschijnlijk niets meer te
verwachten. En hoe zit het dan met al die buitenlandse studenten en onderzoe-
kers aan Britse universiteiten? Kunnen Britten op hun beurt nog aan de slag bij
Europese kennisinstituten? Wetenschap bestaat bij gratie van uitwisseling van
ideeën. Dat begint met contact en verdere kennismaking door samenwerking en
door de actuele politieke ontwikkelingen wordt dat proces bemoeilijkt. Helaas
hadden de Britten die ik op het congres sprak nog een andere jobstijding in petto.
Het discours rond de Brexit was dermate hard van toon dat een debat met oog
voor nuance steeds moeilijker te voeren werd. Die harde toon werd ook steeds
dominanter op andere maatschappelijke velden, zoals in debatten over de rechts-
handhaving. Er werd gevreesd dat het in de (nabije) toekomst wellicht moeilijker
zou worden om in onderzoek en beleid aandacht te besteden aan bijvoorbeeld
sociale programma’s en behandelingen voor gedetineerden. Dat zou niet goed
meer passen in het populaire pleidooi voor law and order, dat in hun perceptie op
de vleugels van de Brexit aan kracht heeft toegenomen.
De Brexit moet natuurlijk nog formeel gestalte krijgen, dus we weten nu nog niet
precies hoe een en ander uit gaat pakken. In de eerste bijdrage van dit nummer
van PROCES speelt de onbekendheid met de toekomst eveneens een rol: Leanne
Sixma bespreekt een onderzoek naar de relatie tussen middelengebruik en delict-
gedrag. Jennifer Doekhie, Anja Dirkzwager en Paul Nieuwbeerta bespreken in een
peer reviewed artikel voor ons de (onzekere) toekomstverwachtingen van gedeti-
neerden. Onzekerheid speelt ook een rol bij langdurige vermissingen. Daarover
praten Manon Hardeman en Ilse van Leiden ons bij in de volgende bijdrage. Het
PROCESperikel is van de hand van Pepijn van Arkel van Humanitas, een organisa-
tie die met vrijwilligers onder meer in het gevangeniswezen actief is. Katrien de
Vaan zoomt in op de effectiviteit van het huisverbod. In het kader van de aanpak
van geweld in afhankelijkheidsrelaties vragen Mustapha Aoulad Hadj, Rob Straver
en Janine Janssen zich af waar mannen hulp kunnen krijgen om geweld in het
gezin te kunnen voorkomen of te beëindigen. De PS van een redacteur is deze
keer van de hand van Ad de Beer, die sociale bewaring centraal stelt.
192 PROCES 2017 (96) 3
doi: 10.5553/PROCES/016500762017096003001
Dit artikel uit PROCES is gepubliceerd door Boom juridisch en is bestemd voor Janine Janssen