Cedar Honey Source: Cinara cedri Mimeur1936 (Hemiptera: Aphididae)

Abstract

Honeydew is a waste product in dense liquid form as a result of feeding sap-sucking of host plant of insect species such as aphid, scale insect and Hemiptera order dependent. Because of content sugar in high rate of phloem, these insect species obtain food necessary for their progress from host plants. These species which damage by sucking phloem of plants secrete honeydew, it also constitutes nutritional source for creatures such as ant, bee and fly and contributes to ecological balance. Honeydew has formed nutritional source of humans from past to present too. Honey bees acquire honeydew honey by collecting this substance. Pine honey is attained how is produced by Marchalina hellenica in Turkey. Besides that, other honeydew that is cedar honey is excreted by Cinara cedri (cedar leaf aphid). C. cedri is seen in cedar trees which perform in our country the largest distribution in world and is generally located between 800-2100 m elevations. C. cedri feed by sucking phloem in shoot and needle of cedar. Therefore this species partly causes to dry needles, fumagine form in tree due to fungi developing on honeydew which is secreted by C. cedri, and has prevented tree from doing photosynthesis. C. cedri is firstly identified in Gaziantep in 1954 and until today is seen in Ankara, Konya, Burdur, İstanbul, Hatay, Eskişehir, Afyon, Isparta, Antalya, Samsun, Bartın, Karabük, Tekirdağ, Artvin, Balıkesir, Bursa, Adana, Karaman, Niğde, Osmaniye, Mersin, Muğla, Çanakkale, Kütahya, Manisa, Kahramanmaraş, Uşak, Kastamonu. Because of cedar tree can be seen in high elevations, cedar honey is produced as an alternative honeydew honey in areas which pine honey can be not produced. In this study, it is informed about locations of cedar forests with C. cedri, cedar honey which is not commonly known in our country and C. cedri. Keywords: Cinara cedri, Cedar honey, cedar forests, honeydew, Turkey.

Full text

Giriş
Hemiptera takımına bağlı afit, koşnil, unlubit, beyazsinek ve psyllid gibi
böcek türleri bitkinin floem kısmındaki özsuyu ile beslenir ve boşaltım
ürünü olarak ballı madde bırakırlar. Balarıları bu ballı maddeleri toplayarak
kendine özgü salgılarla birlikte bal üretirler. Salgı balı, 1968 yılından
itibaren gıda amacıyla kabul görmeye başlamış ve Yeni Zelanda, ABD, Batı
Avrupa, Türkiye ve Yunanistan´da ekonomik anlamda da önem arz
etmektedir. Türkiye, en büyük çam balı üreticilerinden biridir. Her yıl
yaklaşık 15000 ton çam balı üretimi yapılmaktadır (Durovic ve Ülgentürk,
2014).
Yaşam döngüsü boyunca ilki haziran, ikincisi ise eylül ayında olmak
üzere yılda iki kez yüksek popülasyona ulaşır. Bu dönemlerde ballı
madde salgısında da artış görülmektedir. C. cedri, C. libani’nin sürgün
ve yapraklarından öz suyu emmek suretiyle beslenmekte olup, ibrelerin
kuruyarak kızarmasına neden olmaktadır. Salgıladığı ballı madde
yaprak ve sürgünlere yapışarak stoma ve lentisellerin kapanmasına yol
açmakta, ayrıca salgı üzerinde gelişen mantar nedeniyle fumajin
oluşumuna neden olarak ağacın fotosentez yapmasını engellemektedir.
Ballı madde salgısına birçok sinek ve arı türü gelmekte ve bu türlerin
taşıdıkları hastalık etmenleri nedeniyle de ağaçlar zarar görmektedir.
Böylelikle ağaçta artım kaybı görülmekte ve ağacın tohum üretme verimi
düşmektedir (Çanakçıoğlu, 1983).
Salgı balı üretiminde kullanılabilecek bir tür olan C. cedri Mimeur 1936
Hemiptera takımı, Aphididae familyasına bağlı bir afit türüdür. İlk olarak
Fas’ta Mimeur tarafından 1935’te görülmüş ve 1936’da tanımlanmıştır.
C. libani’nin odun ve süs bitkisi olarak kullanılması nedeniyle C. cedri,
C. libani ile birlikte dünyanın farklı yerlerine dağılmıştır (Stary vd.,
1994; Görür vd., 2009; Binazzi vd., 2015).
Ülkemizde ilk kayıt 1959 yılında Gaziantep’te Cedrus libani (Pinaceae)
bitkisi üzerinden yapılmıştır. Türün Ankara, Konya-Akşehir, Konya,
Burdur, Bucak-Sobya Kızılgöl, Kaş-Sütleğen-Çereli, İstanbul-
Dolmabahçe-Bahçeköy-Yıldız, Karaağaçlı/Hatay, Eskişehir, Afyon,
Isparta-Ş. Karaağaç Kızıldağ, Antalya, Elmalı-Çığlıkara, Burdur-
Çeltikçibeli, Samsun-Bafra, Bartın, Tekirdağ, Adana, Karaman, Niğde,
Osmaniye, Mersin, Kahramanmaraş, Kastamonu’da bulunduğu
belirtilmiştir (Çanakçıoğlu, 1983; Toper Kaygın ve Çanakçıoğlu, 2003;
Aytar, 2006; Görür vd., 2009).
Bu tür zararının yanı sıra salgıladığı ballı madde nedeniyle karınca, arı ve
sinek türlerine besin sağlamakta ve ekolojik dengenin devamı açısından
önem taşımaktadır. Bitkiler üzerinde bulunan afitleri ziyaret eden karıncaların
ballı madde salgısını arttırdığı, bazı zararlı böceklerin karıncalar tarafından
avlanmasını kolaylaştırdığı, afitlerin doğal düşmanlarını uzaklaştırdığı
bilinmektedir (Çanakçıoğlu, 1983; Ülgentürk vd., 2013).
Sedir Balı Kaynağı: Cinara cedri Mimeur 1936
Şükran OĞUZOĞLU1 Mustafa AVCI1
1Süleyman Demirel University, Forestry Faculty, ISPARTA-TURKEY
sukranoguzoglu@sdu.edu.tr, mustafaavci@sdu.edu.tr
5th INTERNATIONAL MUĞLA BEEKEEPING & PINE HONEY CONGRESS
1-5 November 2016, Ölüdeniz, Fethiye, Muğla, TURKEY
Kaynaklar
Aytar, F., 2006. Geographical Distribution of Cinara cedri, Cinara (Cedrobium) laportei (Homo.; Aphididae) and Newly Discovered A Parasitoid of Cinara cedri, Pauesia (Pauesia) anatolica (Hym.; Braconidae) in Turkey.
VIII the European Congress of Entomology, on September 17-22, 2006, Supplementary Abstract Book-2, PVPP-77 (Poster Number) Poster Presentation, p.27, İzmir, Turkey.
Binazzi F., Sabbatini Peverieri G., Roversi P.F., 2015. First Record in Cyprus Of Cinara (Cinara) cedri Mimeur (Aphididae Lachninae) on Cedrus brevifolia (Hooker Fil.) Henry. Redia, XCVIII, 151-154.
Çanakçıoğlu, H. 1983. Orman Entomolojisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3152, Orman Fakültesi No: 349, İstanbul, 538s.
Durovic, G., Ülgentürk, S., 2014. Ballı Madde Salgısı. Türkiye Entomoloji Bülteni, 4(2), 121-137.
Görür, G., Zeybekoğlu, Ü., Akyürek, B., Işık, M., Akyıldırım, H., 2009. Trabzon, Rize ve Artvin İllerinin Afit (Homoptera: Aphididae) Faunasının Belirlenmesi. TÜBİTAK-TBAG, 107T450 No’lu Proje Sonuç Raporu, 223s.
Stary, P., Rodríguez, F., Remaudiere, G., 1994. Associacian Planta-Afridos-Parasitoide (Hom., Aphidoidea; Hym., Aphidiidae) en la zona central de Chile. Agricultura Tecnica (Chile) 54(1),46-53.
Toper Kaygin, A., Çanakçioğlu, H., 2003. Contributions to the knowledge of conifer aphid fauna in Turkey and their zoogeographical distribution. Anzeiger für Schädlingskunde, 76(2), 50-56.
Ülgentürk, S., Özdemir, I., Kozar, F., Kaydan, M. B., Dostbil, Ö., Sarıbaşak, H., Civelek, H. S., 2013. Türkiye’nin Batı Kısmındaki Ormanlarda Ballı Madde Salgılayan Türler. Türkiye Entomoloji Bülteni 3(4), 125-133.
Türkiye’de ballı maddesi balarıları tarafından toplanan çam balı
üretiminde yararlanılan en önemli tür Marchalina hellenica Gennadius
(Hemiptera: Margarodidae)’dır. M. hellenica ağustos sonundan
başlayarak (eylül, ekim, kasım) sonbahar ve ilkbaharın başında bol
miktarda ballı madde salgılar.
Doğal düşmanlar, sıcaklık nem gibi faktörler nedeniyle M. hellenica’nın
popülasyonunda zaman zaman azalmalar görülmektedir. Bu nedenle
çam balı üreticileri başka salgı balı yapan böcek arayışına girmektedir.
M. hellenica’ya alternatif olarak Lecanodiaspis sardoa, Puto israelensis
ve Cinara cedri gibi türler ülkemiz ormanlarında salgı balı üretmek
amacıyla kullanılabilecek türler arasındadır. Bu türler içerisinde C.
cedri‘nin M. hellenica’dan sonra en önemli ballı madde üreten ikinci
türdür (Ülgentürk vd., 2013).
C. cedri popülasyonu
C. cedri tarafından
salgılanan ballı madde
C. cedri kolonisi
Ballı madde alan arılar