Bireysel ve takım sporcularında iletişim becerilerinin incelenmesi

Full text

BOŞ ZAMAN STRES İLE BAŞA ÇIKMA İNANIŞ ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇE GEÇERLİK GÜVENİRLİK
ÇALIŞMASI
THE STUDY ON TURKISH VALIDITY AND RELIABILITY OF LEISURE STRESS COPING BELIEF SCALES
Fatih BEDİR, Deniz BEDİR, S. Erim ERHAN, İlhan ŞEN,
FARKLI BRANŞLARDA YORUCU EGZERSİZİN DİNAMİK VE STATİK DENGE PERFORMANSI ÜZERİNE
ETKİLERİ
THE EFFECTS OF TIRING EXERCISES ON THE DYNAMIC AND STATIC BALANCE PERFORMANCES IN
DIFFERENT BRANCHES
Muzaffer AKSAKAL, İlhan ŞEN,
SPORUN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN ÖZGÜVEN DÜZEYLERİNE ETKİSİ
THE EFFECT OF SPORTS ON SELF CONFIDENCE HIGH SCHOOL STUDENTS’S
Erol SUN, Hüseyin EROĞLU,
DÜZENLİ FİZİKSEL AKTİVİTENİN 40 YAŞ ÜSTÜ ERKEK BİREYLERİN BAZI PERFORMANS
PARAMETRELERİNE ETKİSİ
EFFECT OF SOME PERFORMANCE PARAMETERS OF PHYSICAL ACTIVITY OVER 40 YEARS MALE
INDIVIDUALS
Murat KALDIRIMCI, Mehmet İKLİM, Hüseyin EROĞLU, Metin Can KALAYCI, Hasan Hüseyin YILMAZ,
SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİNDEKİ PERFORMANS SPORCUSU VE SPOR YAPMAYAN MESLEK
YÜKSEKOKULUNDAKİ ÖĞRENCİLERİN DUYGUSAL ZEKÂ VE SALDIRGANLIK DÜZEYLERİNİN
İNCELENMESİ (ISPARTA ÖRNEĞİ)
THE ANALYSIS OF EMOTIONAL INTELLIGENCE AND AGGRESSION LEVELS OF PERFORMANCE
ATHLETES IN FACULTY OF SPORTS SCIENCES AND NON-EXERCISER STUDENTS IN VOCATIONAL
SCHOOL STUDENTS (ISPARTA SAMPLE)
İbrahim DALBUDAK, Şıh Mehmet YİĞİT, Fikret RAMAZANOĞLU, Malik BEYLEROĞLU,
Belgin GÖKYÜREK, İlyas OKAN,
BİREYSEL VE TAKIM SPORCULARINDA İLETİŞİM BECERİLERİNİN İNCELENMESİ
THE STUDY OF COMMUNICATION SKILLS OF INDIVIDUAL AND TEAM ATHLETES
Tamer KARADEMİR, Ünal TÜRKÇAPAR,
ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN OBEZ BİREYLERE KARŞI TUTUMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
A RESEARCH ON THE ATTITUDES OF UNIVERSITY STUDENTS TOWARDS OBESE INDIVIDUALS
Eren ULUÖZ,
SPORTİF REKREASYON KAVRAMINA SOSYOLOJİK BİR BAKIŞ
A SOCIOLOGICAL OVERVIEW OF THE CONCEPT SPORTIVE RECREATION
Hikmet TURKAY, Abdulkerim ÇEVİKER,
CİLT : 18
VOLUME : 18
SAYI : 4
NUMBER : 4
ARALIK 2016
DECEMBER 2016
ARAŞTIRMA YAZILARI / ORIGINAL ARTICLES

1
BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BİLİMLERİ DERGİSİ
Journal of Physical Education and Sport Sciences
CİLT / VOLUME: 18 SAYI / NUMBER: 4 YIL / YEAR:2016
ISSN:1302-2040
ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ADINA
SAHİBİ / OWNER
Dr. Osman ELMALI, Erzurum
EDİTÖR / EDITOR
Dr. Erdinç ŞIKTAR, Erzurum
EDİTÖR YARDIMCILARI / ASSOCIATE EDITORS
Dr. Murat KALDIRIMCI, Dr. Fatih KIYICI, Erzurum
İNGİLİZCE DANIŞMANLAR / ENGLISH CONSULTANT
Selçuk YAZICI, Erzurum
İSTATİSTİK DANIŞMANLARI / STATISTICAL CONSULTANTS
Dr. Cengiz KARAGÖZOĞLU, İstanbul
Dr. Fatih KAYA, Erzincan
BİLİMSEL DANIŞMA KURULU/ EDITORIAL BOARD
Dr. Ali KIZILET, İstanbul
Dr. Mustafa ATASEVER, Erzurum
Dr. Gül BALTACI, Ankara
Dr. Orhan KARSAN, Erzurum
Dr. Gazanfer DOĞU, Bolu
Dr. Güner EKENCİ, Ankara
Dr. Mehmet GÜNAY, Ankara
Dr. Özbay GÜVEN, Ankara
Dr. Arslan KALKAVAN, Rize
Dr. Suat KARAKÜÇÜK, Ankara
Dr. Ahmet KIZILTUNÇ, Erzurum
Dr. Osman İMAMOĞLU, Samsun
Dr. Feza KORKUSUZ, Ankara
Dr. Günay ESKİCİ, Erzincan
Dr. Ömer ŞENEL, Ankara
Dr. Kemal TAMER, Ankara
Dr. Azmi YETİM, Ankara
Dr. İbrahim YILDIRAN, Ankara
Dr. Mehmet Akif ZİYAGİL, Mersin
Dr. Erdal ZORBA, Ankara
Dr. Hülya AŞÇI, İstanbul
Dr. Akın ERDAL, Erzurum
Dr. İlhami GÜLÇİN, Erzurum
Dr. Recep GÜRSOY, Muğla
Dr. Nevin Atalay GÜZEL, Ankara
Dr. Ayşe Kin İŞLER, Ankara
Dr. Saliha KARATAY, Erzurum
Dr. Gökhan BAYRAKTAR, Ağrı
Dr. Sema ALAY, Ankara
Dr. Velittin BALCI, Ankara
Dr. Şebnem CENGİZ, Şanlıurfa
Dr. İbrahim CİCİOĞLU, Ankara
Dr. Zafer ÇİMEN, Ankara
Dr , C. Tuğrulhan ŞAM Erzurum
Dr.Hüseyin EROĞLU, Kahramanmaraş
Dr. Zinnur GEREK, Erzurum
Dr. Murat KALDIRIMCI, Erzurum
Dr. Emre BELLİ, Erzurum
Dr. Necip Fazıl KİSHALI, Erzurum
Dr. Hakan SUNAY, Ankara
Dr. İlhan ŞEN, Erzurum
Dr. Mehmet TUNÇKOL, Trabzon
Dr. Fatih YENEL, Ankara
Dr. Ümit KARLI, Bolu
Dr. H.Alper GÜNGÖRMÜŞ, Manisa
Dr. Önder ŞEMŞEK, Bolu
Dr. Sümmani EKİCİ, Muğla
Dr. Latif AYDOS, Ankara
Dr. Yunus ÖZTAŞYONAR, Erzurum
Dr. Fatih KIYICI, Erzurum
D r . A r z u G Ü L B A H Ç E , E r z u r u m
Dr. A.Haktan SİVRİKAYA, Balıkesir
D r. A h m e t Şİ R İ N K A N , E r z u r u m
Dr. Murat TAŞ, Manisa
Dr. Haluk SİVRİKAYA, Erzurum
Dr. Murat AKYÜZ, Manisa
Dr. S. Erim ERHAN, Erzurum
Dr. Deniz EKİNCİ, Samsun
Dr. Orcan MIZRAK, Erzurum
Dr. Metin BAYRAM, Ağrı

BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BİLİMLERİ DERGİSİ
Journal of Physical Education and Sport Sciences
2
Amaç ve Kapsam
Beden eğitimi ve spor bilimleri dergisinin temel hede uluslar arası düzeyde nitelikli, sürekli ve beden
eğitimi ve spor alanında periyodik olarak bilimsel açıdan en üst düzeyde orijinal araştırmaları yayınlamaktır.
Bununla beraber spor bilimleriyle ilgili temel yenilikleri kapsayan derleme yazıları, olgu sunumları, beden
eğitimi ve spor camiasının konular hakkındaki deneyimlerini ve eleştirilerini içeren mektuplar ile güncel
mesleki konular da yayınlanır.
Yayın Periyodu
Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Atatürk Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinin süreli yayın
organı olup, bağımsız ve önyargısız hakemlik ilkesine dayanan bilimsel içerikli, yayın dili Türkçe olan,
ulusal, periyodik bir dergidir. Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında olmak üzere yılda 4 kez yayınlanır.
Abone işlemleri
Dergiye abone olmak isteyen kişiler Beden eğitimi ve spor bilimleri dergisi iletişim adresine başvurmalıdır.
Reklam işlemleri
Dergiye reklam vermek isteyen tüm kişi ve kurumların dergi iletişim adresine başvurmaları gerekmektedir
Yazarlara bilgi
Yazarlara bilgi, dergi sayfalarında ve www.atabesbd@atauni.edu.tr web sayfasında yayınlanmaktadır.
Yayın hakkı
Atatürk beden eğitimi ve spor bilimler dergisinde yayınlanan yazı, resim, şekil ve tablolar yayıncının
izni olmadan kısmen veya tamamen herhangi bir nedenle basılamaz, çoğaltılamaz. Referans göstermek
kaydıyla özetleme ve alıntı yapılabilir. Dergide yayınlanan yazı, şekil ve resimlerden yazarları, ilan ve
reklamlardan rmaları sorumludur.
Yazışma Adresi / Correspondence Address
Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (atabesbd)
Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
25240 ERZURUM/ TÜRKİYE
Tel:(0442) 2311380 · Faks:(0442) 2311333
e-posta: atabesbd@atauni.edu.tr
Dizgi, Baskı
BEKA MEDYA Matbaacılık dijital baskı reklam promosyon
Tel: 442-2373727, e-mail:bekamedyabynuri@gmail.com

67
BİREYSEL VE TAKIM SPORCULARINDA İLETİŞİM
BECERİLERİNİN İNCELENMESİ
Tamer KARADEMİR1, Ünal TÜRKÇAPAR1
1Sütçü İmam Üniversitesi, Beden eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Kahramanmaraş.
ÖZET
Bu araştırmanın amacı farklı spor branşları ile uğraşan sporcuların bazı değişkenlere göre iletişim
becerilerinin nasıl şekillendiğini ortaya koymaktır. Bu amaçla yaşları 18 ile 26 arasında değişen 120 bireysel,
135 takım sporcusu olmak üzere toplam 255 sporcu araştırma grubu olarak ele alınmıştır. Araştırma grubundan
verileri elde etmek amacı ile “İletişim Becerilerini Değerlendirme Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda
farklı spor branşları ile uğraşan sporcuların iletişim becerilerinin yaş ve yaptığı spor türü (bireysel veya takım)
değişkenine göre farklılıklar oluşturmadığı, cinsiyet, arkadaş ilişkileri, antrenörünü tanımlama biçimi, aynı
antrenörle çalışma yılı ve aktif spor yılı değişkenlerine göre farklılıklar oluşturduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Toplumun kültürel, sosyal ve ekonomik yapısının bir parçası olarak spor ortamları içerisinde uzun süreçler
geçiren sporcuların fiziksel ve fizyolojik boyutlarının yanı sıra psikolojik boyutları içerisinde yer alan iletişimin
özellikle antrenör-sporcu, sporcu-sporcu, sporcu-yönetici ve sporcu-çevre ilişkilerinin sağlıklı olması ile
performans gelişimlerine ve başarılı olmalarına katkı sağlamak mümkün olabilecektir.
Anahtar Kelimeler: İletişim, Antrenör, Sporcu, Bireysel ve Takım Sporları.
THE STUDY OF COMMUNICATION SKILLS OF INDIVIDUAL AND
TEAM ATHLETES
ABSTRACT
The aim of this study is to put forward how communication skills of athletes dealing with different
sports shape according to some variables. For this purpose, the study group includes in total 255 athletes whose
ages are from 18 to 26, 120 of them are individual athletes, 135 of them are team athletes. “The Scale of the
Evaluation of Communication Skills” is used to obtain the data from the study group. The results of the study
show that there are no differences in the communication skills of athletes dealing with different sports according
to age and types of sports (individual or team sports). However, there are differences according to sex, friendship
relations, identifying their coach, working time with the same coach and active sports year. Inasmuch as athletes
take part in psychological dimension of communication in addition to physical and physiological ones, with the
healthy relations of them with coach-athlete, athlete-athlete, athlete-manager and athlete-environment, it may be
possible for athletes spending long processes in sport environment seen as a part of the cultural, social and
economic structure of the community to contribute to the development of performance and their success.
Keywords: Communication, Coach, Athlete, Individual and Team Sports.
KAYNAKLAR
1. Aydın, A. Eğitim psikolojisi gelişim,
öğrenme, öğretim. Pegem Akademi
Yayıncılık, 2010, Ankara.
2. Cooper, R.H., Ayman, S. Liderlikte
Duygusal Zeka, Sistem Yayıncılık, 2000,
İstanbul.
3. Çelik H, Otrar M. Saldırganlık Envanterinin
Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve
Güvenirlik Çalışmaları, M.Ü. Atatürk Eğitim
Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi
2009;29:101-120.
4. Çobanoğlu, G. B. Takım Sporları ve Bireysel
Sporlar Yapan Sporcuların Saldırganlık
Düzeylerinin İncelenmesi, Yayınlanmış
Yüksek Lisans Tezi, On Dokuz Mayıs
Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden
Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, 2006, Samsun,
s.55-56-57-58.
5. Dalbudak İ, Dorak F, Vurgun N. 13-15 Yaş
Arası Görme Engelli Sporcuların Saldırganlık
Düzeylerinin İncelenmesi, Asos Journal,
Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi
2015;14:207-214.
6. Goleman, D. Emotional Intelligence,
Bloomsbury Business Library –Management
Library 2007.
7. Karaca M. Organizasyonlarda Saldırgan
Davranışlara Maruz Kalma ve Mağdurların
Kişiliğiyle İlişkisi, Yayınlanmış Yüksek
Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal
Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı,
2007, Kayseri, s.24-44-43-48-52-56.
8. Tatar A, Tok S, Saltukoğlu G. Gözden
Geçirilmiş Schutte Duygusal Zekâ Ölçeğinin
Türkçe’ye Uyarlanması ve Psikometrik
Özelliklerinin İncelenmesi, Klinik
Psikofarmakoloji Bülteni 2011;21(4):327-328.
9. Tingaz E, Hazar M. Beden Eğitimi ve Spor
Öğretmenliği ile Bazı Öğretmen Adaylarının
Duygusal Zekâ ve Mutluluklarının
Karşılaştırılması, International Journal of
Science Culture and Sport 2014;1:745-756.
10. Tiryaki Ş. Spor Psikolojisi Kavramlar,
Kuramlar Performans. S:20 Eylülü Kitap ve
Yayınevi, 2000, Ankara, s.20-152.
11. Tok, S. Performans Sporcusu ve Spor
Yapmayan Üniversite Öğrencilerinde
Duygusal Zekâ İle Kişilik Özelliklerinin
Karşılaştırılması, Yayınlanmış Doktora Tezi,
Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Sporda Psiko Sosyal Alanlar Anabilim Dalı,
2008, İzmir, s.36.
12. Özdenk, S. Bireysel ve Takım Sporuyla
Uğraşan Sporcular ile Spor Yapmayan
Bireylerin Duygusal Zekâ ve Liderlik
Özelliklerinin İncelenmesi, Yayımlanmış
Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim
Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor
Öğretmenliği Ana Bilim Dalı, 2015, Ankara.
13. Özkatarkaya, E. 18-25 Yas Arası İşitme
Engelli Sporcuların Stres ve Saldırganlık
düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmış
Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi,
Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010, Kayseri.
14. Yaylacı Ö.G. Kariyer Yaşamında Duygusal
Zekâ ve İletişim Yeteneği, Hayat Yayıncılık,
2006, İstanbul, 18-45.
15. Yılmaz, S. Spor Yapan ve Yapmayan
Ortaöğretim Öğrencilerinin Empatik
Eğilimleri ile Saldırganlık Düzeyleri
Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (İstanbul İli
Bayrampaşa İlçesi Örneği ), Yayımlanmış
Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi,
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve
Denetimi Anabilim Dalı, 2013, İstanbul.

68
GİRİŞ
İletişim, ilk insanın var olmasından
bugüne kadar önemini artırarak süre gelen
ve insanla ilişkili bir durumdur. Bu nedenle
toplumsal bir çevrede varlığını sürdüren
insanın, başarılı bir sosyal beceriye sahip
olması için, kişiler arası iletişimi nasıl
kurması gerektiğini iyi bilmesi önemlidir
(Coşkuner, 1994).
Etkili iletişimi sağlayan beceriler
etkili dinleme ve etkili tepki verme olarak
özetlenebilmektedir (Egan, 1994). Gordon
(2004)’a göre etkili iletişim becerileri,
edilgin sessizlik, kabul tepkileri, kapı
arayıcılar, konuşmaya çağrı olarak
belirtilmektedir. Hargie (2011) göre ise,
kişinin haklarını, gereksinimlerini,
memnuniyetini ya da yükümlülüklerini
giderirken; diğer kişilerin benzer haklarına
gereksinimlerine ve memnuniyetine zarar
vermemesi temelinde başkalarıyla özgür ve
açık iletişim kurabilmesidir. İyi bir iletişim
yeteneği olan birey, iletişim kurduğu
kişinin sözel ve sözel olmayan
davranışlarını ve iç dünyası hakkındaki
ipuçlarını anında görür ve değerlendirmeye
çalışır (Cüceloğlu, 2013).
İnsanlar, doğumdan itibaren
kendini bedensel hareketleri yoluyla
tanımaya başlar. İnsanın benlik bilincinin
temelinde oluşturan başarı ve
motivasyonun en somut olarak
görebileceği ortamlar oyun ve sportif
aktive ortamlarıdır. Birçok yetenek ve
ilgilere hitap edebilen sportif aktiviteler bu
özelliği ile kişiye “ben yapabiliyorum,
yapabilirim” duygusunu yaşatmaktadır. Bu
bağlamda sportif aktiviteler kişiye
psikolojik ve fizyolojik doyumlar
sağlayabilmekte, çeşitli ortamları yaşama
ve deneyimler kazanma imkanı
verebilmektedir. Böylece bireyin olumlu
benlik bilincine sahip olmasında etkili
olmakta, dolaysıyla sağlıklı iletişim
kurabilecek bireylerin yetişmesine olanak
sağlamaktadır (Çamlıyer ve Çamlıyer,
2001).Benlik, kendi kişiliğimize ilişkin
kanılarımız ve kendimizi görüş
tarzımızdan oluşur. Bireyin kendini
tanıması kişiler arası iletişim ve etkileşimi
etkilemektedir (Aşçı, 1999). Bu nedenle
bireyin olumlu ve yeterli benlik bilinci
geliştirmesini sağlamanın, kişiler arası
sağlıklı iletişimde çok gerekli olduğu ifade
edilebilir (Cüceloğlu, 2013).
Bu haliyle etkili iletişim becerileri,
her türlü insan ilişkilerinde ve her türlü
meslek alanında ilişkileri kolaylaştırıcı rol
oynayabilmektedir. Özellikle, insanlarla
daha fazla bir arada olunması gereken
meslek alanlarında çalışanların iletişim
becerilerine daha fazla hâkim olmaları
gerekmektedir (Korkut, 2005).
Araştırmacılar oyun sahalarının,
spor salonlarının kısacası sporun ve
hareketin kişiye kendi dünyasını bulma
fırsatı tanıdığını, sporla kişinin duygularını

69
anlama fırsatı bulduğunu vurgulamışlardır
(Aşçı, 1999). Sporcular günlük rutinleri ve
sosyal statüleri sebebi ile özel bir
popülasyondur. Yoğun antrenman
programları ve uzun kamp dönemleri gibi
programlar sosyo-kültürel yaşamlarını, aile
ve takım dışındaki arkadaş ilişkilerini, okul
ya da iş yaşamlarını olumsuz yönde
etkileyebilmektedir. Sporcular ayrıca hiç
tanımadıkları binlerce insan önünde
yarışmak zorunda olan ve bu hiç
tanımadıkları insanlar tarafından
ödüllendirilen ya da acımasızca eleştirilen,
medya karşısında sürekli açıklama ya da
hesap verme durumunda bırakılan
bireylerdir. İletişim becerilerinin yüksek
olması sporculara kendilerini daha iyi ifade
etme olanağı sağladığı gibi, psikolojik
beceri gelişiminin önemli bir parçası olarak
da en az motor beceriler kadar performansı
etkiler (Şahin, 2012).
Birçok yetenek ve ilgilere hitap
eden çok çeşitli bireysel ve takım halinde
yapılabilen sportif aktiviteler
bulunmaktadır. Farklı yetenek ve ilgilere
sahip olan bireylerin iyi bir beden eğitimi
spor programıyla ve iyi spor
organizasyonuyla bu yetenek ve
özelliklerinin geliştirilmesi
sağlanabilmektedir (Çamlıyer ve Çamlıyer,
2001). Bunun yanı sıra ilişkilerde yetersiz
ya da negatif olarak iletişim kuran
bireylerde davranış bozukluğu olabildiği
belirtilmektedir (Kim ve Yang, 2008).Bu
bağlamda etkili iletişim kuramamanın
getirdiği olumsuzluklar sonucu iletişim
becerilerini geliştirebilecek unsurlar
üzerine durulması önem kazanmaktadır
(Tepeköylü ve diğ., 2011).
Literatürde bu konuyla ilgili diğer
çalışmalar incelendiğinde iletişim
becerilerini geliştirmek amacıyla
hazırlanan iletişim becerileri eğitim
programlarının etkililiğini ölçmek
amacıyla birçok araştırma yapılmıştır
(Demirci, 2002; Korkut, 2005). Bu
çalışmalarda genel olarak iletişim
becerileri eğitim programlarının iletişim
becerilerini geliştirdiği görülmüştür.
Ayrıca beden eğitimi spor yüksekokulu
öğrencileri, antrenörler, sporcular,
öğretmenler, genel olarak yetişkinler, orta
öğretim öğrencileri gibi toplulukların
iletişim becerisi düzeyini değerlendirmek
ve demografik faktörlerin iletişim becerisi
düzeyleri üzerindeki etkisini belirlemek
amacıyla da bilimsel çalışmalar yapılmıştır
(Bulut, 2004; McDowell, 1993; Tepeköylü
ve diğ., 2009; Yılmaz ve diğ., 2009).
Araştırmacılar sporda antrenör-
sporcu ilişkisinin istendik performansa
ulaşmada önemli olduğu, spor psikolojisi
alanında bu konuda yapılan çalışmaların
yetersiz kaldığı ve bu konuda daha ayrıntılı
çalışmalara ihtiyaç duyulduğu, bu sayede
başarılı ve etkili antrenörlük için ipuçları
yakalanabileceğini de ifade etmiştir
(Selağzı ve Çepikkurt, 2014).
GİRİŞ
İletişim, ilk insanın var olmasından
bugüne kadar önemini artırarak süre gelen
ve insanla ilişkili bir durumdur. Bu nedenle
toplumsal bir çevrede varlığını sürdüren
insanın, başarılı bir sosyal beceriye sahip
olması için, kişiler arası iletişimi nasıl
kurması gerektiğini iyi bilmesi önemlidir
(Coşkuner, 1994).
Etkili iletişimi sağlayan beceriler
etkili dinleme ve etkili tepki verme olarak
özetlenebilmektedir (Egan, 1994). Gordon
(2004)’a göre etkili iletişim becerileri,
edilgin sessizlik, kabul tepkileri, kapı
arayıcılar, konuşmaya çağrı olarak
belirtilmektedir. Hargie (2011) göre ise,
kişinin haklarını, gereksinimlerini,
memnuniyetini ya da yükümlülüklerini
giderirken; diğer kişilerin benzer haklarına
gereksinimlerine ve memnuniyetine zarar
vermemesi temelinde başkalarıyla özgür ve
açık iletişim kurabilmesidir. İyi bir iletişim
yeteneği olan birey, iletişim kurduğu
kişinin sözel ve sözel olmayan
davranışlarını ve iç dünyası hakkındaki
ipuçlarını anında görür ve değerlendirmeye
çalışır (Cüceloğlu, 2013).
İnsanlar, doğumdan itibaren
kendini bedensel hareketleri yoluyla
tanımaya başlar. İnsanın benlik bilincinin
temelinde oluşturan başarı ve
motivasyonun en somut olarak
görebileceği ortamlar oyun ve sportif
aktive ortamlarıdır. Birçok yetenek ve
ilgilere hitap edebilen sportif aktiviteler bu
özelliği ile kişiye “ben yapabiliyorum,
yapabilirim” duygusunu yaşatmaktadır. Bu
bağlamda sportif aktiviteler kişiye
psikolojik ve fizyolojik doyumlar
sağlayabilmekte, çeşitli ortamları yaşama
ve deneyimler kazanma imkanı
verebilmektedir. Böylece bireyin olumlu
benlik bilincine sahip olmasında etkili
olmakta, dolaysıyla sağlıklı iletişim
kurabilecek bireylerin yetişmesine olanak
sağlamaktadır (Çamlıyer ve Çamlıyer,
2001).Benlik, kendi kişiliğimize ilişkin
kanılarımız ve kendimizi görüş
tarzımızdan oluşur. Bireyin kendini
tanıması kişiler arası iletişim ve etkileşimi
etkilemektedir (Aşçı, 1999). Bu nedenle
bireyin olumlu ve yeterli benlik bilinci
geliştirmesini sağlamanın, kişiler arası
sağlıklı iletişimde çok gerekli olduğu ifade
edilebilir (Cüceloğlu, 2013).
Bu haliyle etkili iletişim becerileri,
her türlü insan ilişkilerinde ve her türlü
meslek alanında ilişkileri kolaylaştırıcı rol
oynayabilmektedir. Özellikle, insanlarla
daha fazla bir arada olunması gereken
meslek alanlarında çalışanların iletişim
becerilerine daha fazla hâkim olmaları
gerekmektedir (Korkut, 2005).
Araştırmacılar oyun sahalarının,
spor salonlarının kısacası sporun ve
hareketin kişiye kendi dünyasını bulma
fırsatı tanıdığını, sporla kişinin duygularını

70
Yapılan bu araştırmanın amacı da
farklı spor branşlarını içerisine alan
bireysel ve takım sporları ile uğraşan
sporcuların bazı değişkenlere göre iletişim
becerilerinin nasıl şekillendiğini ortaya
koymaktır. Bu sayede hem literatüre katkı
sağlamak hem de antrenörlere, sporculara
ve spor eğitimcilerine yaklaşım ve davranış
biçimleri hakkında yol gösterici olmak
hedeflenmiştir.
MATERYAL VE METOT
Araştırmanın Modeli
Bu araştırmayla var olan bir durum
betimlenmeye ve buna bağlı olarak
değişkenlerin birbiriyle ne düzeyde ilişkili
olduğu incelenmiştir. Araştırma
karşılaştırma yolu ile elde edilen ilişkisel
tarama yönteminde betimsel bir çalışmadır.
Araştırmada sporcuların iletişim becerileri
bir ölçek yardımıyla var olduğu şekliyle
ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Çalışma Grubu
Araştırmanın çalışma grubunun
yaşları 18 ile 26 arasında değişen ve en az
3 yıldır aktif olarak spor geçmişi olan 120
bireysel 135 takım sporcusu olmak üzere
toplam 255 sporcu oluşturmuştur. Bireysel
sporcu grupları Halter (n=17), Masa tenisi
(n=14), Atletizm (n=18), Güreş (n=19),
Taekwondo (n=20), Yüzme (n=5),
Uzakdoğu Sporları (n=10), Tenis (n=11)
ve Badminton (n=6) spor branşlarından,
takım sporları ise Futbol (n=60), Basketbol
(n=35), Voleybol (n=30) ve Hentbol
(n=10) sporcuları ile sınırlıdır. Çalışma
grubu olarak ele alınan sporcular,
araştırmanın amaçları hakkında bilgi
verilerek gönüllü olarak katılmak
isteyenlerden oluşturulmuştur.
Veri Toplama Araçları
Araştırmada veriler iki ayrı form
kullanılarak elde edilmiştir. Bunlardan
birincisi araştırmacı tarafından oluşturulan
ve kişisel bilgileri tanımlayan (yaş,
cinsiyet, arkadaş ilişkileri, spor türü vb.)
kişisel bilgi formudur. Diğeri ise iletişim
becerilerini değerlendirme ölçeğidir.
İletişim Becerilerini
Değerlendirme Ölçeği (İBDÖ):
Araştırmada Korkut (1996),
tarafından geliştirilen ve geçerlik-
güvenirliği yapılmış “İletişim Becerilerini
Değerlendirme Ölçeği” (İBDÖ)
kullanılmıştır. Ölçek ilk önce lise
öğrencilerine yönelik hazırlanmış, daha
sonra üniversite öğrencileri ile 61 yetişkin
üzerinde uygulanmıştır. Ölçek 5’li likert
tipi ölçektir ve 25 sorudan oluşmaktadır.
Ölçek “her zaman(5 puan), sıklıkla (4
puan), bazen (3 puan), nadiren (2 puan) ve
hiçbir zaman (1 puan)” olmak üzere
derecelendirilmiş seçeneklerden
oluşmaktadır. Ölçekten alınabilecek puan
25 ile 125 arasında değişmektedir. Tersine

71
maddelerin olmadığı ölçekten alınan
yüksek puan, bireylerin kendi iletişim
becerilerini olumlu yönde
değerlendirdikleri anlamına gelmektedir.
Ölçeğin Cronbach Alpha değeri .89 olarak
bulunmuştur.
Verilerin Analizi
Veriler SPSS 21 paket programı
kullanılarak analiz edilmiştir. İstatistiksel
analizler yapılmadan önce verilere
normallik testi (Kolmogorow-Smirnov D
test) yapılmış ve test sonucunda verilerin
normal dağılıma sahip olduğu
görüldüğünden analizlerde parametrik
testlerden faydalanılmıştır. İkili
karşılaştırmalar için bağımsız örneklem
(independent sample) t-test, çoklu
karşılaştırmalar ise tek yönlü varyans
analizi (ANOVA) ile test edilmiştir.
Gruplar arası fark bulunduğunda farkın
kaynağını tespit etmek amacıyla LSD
testinden faydalanılmıştır. İstatistiksel
anlamlılık derecesi Alpha p<0.05 olarak
kabul edilmiştir.
BULGULAR
Araştırma grubundan iletişim
becerileri ile ilgili elde edilen veriler
doğrultusunda değişkenler ele alınarak
yapılan istatistiksel analizler
tablolaştırılarak aşağıda sunulmuştur.
Tablo 1. Araştırma Grubunun Yaş Değişkenine Göre Analiz Sonuçları
Yaş n Mean SD t p
İletişim
Becerisi
a) 18-21
132
99,65
13,28
1,132 ,146
b) 22 ve üzeri
125
98,97
13,46
Tablo 1’e göre araştırma grubunun
yaş değişkenine göre iletişim becerisi
düzeyleri arasında istatistiksel olarak
anlamlı fark olmadığı tespit edilmiştir (t=
1,132; p>0,05).
Tablo 2. Araştırma Grubunun Cinsiyet Değişkenine Göre Analiz Sonuçları(T-Test)
Cinsiyet n Mean SD t p
İletişim
Becerisi
Erkek
166
98,75
12,65
-5,768 ,000*
Bayan
89
101,96
12,14
*p<0,05
Tablo 2’ye göre araştırma grubunun
cinsiyet değişkenine göre iletişim becerisi
düzeyleri arasında istatistiksel olarak
anlamlı fark olduğu tespit edilmiştir (t=-
5,768; p<0,05).Bayanların iletişim becerisi
düzeylerinin daha yüksek olduğu
belirlenmiştir (X=101,96).
Yapılan bu araştırmanın amacı da
farklı spor branşlarını içerisine alan
bireysel ve takım sporları ile uğraşan
sporcuların bazı değişkenlere göre iletişim
becerilerinin nasıl şekillendiğini ortaya
koymaktır. Bu sayede hem literatüre katkı
sağlamak hem de antrenörlere, sporculara
ve spor eğitimcilerine yaklaşım ve davranış
biçimleri hakkında yol gösterici olmak
hedeflenmiştir.
MATERYAL VE METOT
Araştırmanın Modeli
Bu araştırmayla var olan bir durum
betimlenmeye ve buna bağlı olarak
değişkenlerin birbiriyle ne düzeyde ilişkili
olduğu incelenmiştir. Araştırma
karşılaştırma yolu ile elde edilen ilişkisel
tarama yönteminde betimsel bir çalışmadır.
Araştırmada sporcuların iletişim becerileri
bir ölçek yardımıyla var olduğu şekliyle
ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Çalışma Grubu
Araştırmanın çalışma grubunun
yaşları 18 ile 26 arasında değişen ve en az
3 yıldır aktif olarak spor geçmişi olan 120
bireysel 135 takım sporcusu olmak üzere
toplam 255 sporcu oluşturmuştur. Bireysel
sporcu grupları Halter (n=17), Masa tenisi
(n=14), Atletizm (n=18), Güreş (n=19),
Taekwondo (n=20), Yüzme (n=5),
Uzakdoğu Sporları (n=10), Tenis (n=11)
ve Badminton (n=6) spor branşlarından,
takım sporları ise Futbol (n=60), Basketbol
(n=35), Voleybol (n=30) ve Hentbol
(n=10) sporcuları ile sınırlıdır. Çalışma
grubu olarak ele alınan sporcular,
araştırmanın amaçları hakkında bilgi
verilerek gönüllü olarak katılmak
isteyenlerden oluşturulmuştur.
Veri Toplama Araçları
Araştırmada veriler iki ayrı form
kullanılarak elde edilmiştir. Bunlardan
birincisi araştırmacı tarafından oluşturulan
ve kişisel bilgileri tanımlayan (yaş,
cinsiyet, arkadaş ilişkileri, spor türü vb.)
kişisel bilgi formudur. Diğeri ise iletişim
becerilerini değerlendirme ölçeğidir.
İletişim Becerilerini
Değerlendirme Ölçeği (İBDÖ):
Araştırmada Korkut (1996),
tarafından geliştirilen ve geçerlik-
güvenirliği yapılmış “İletişim Becerilerini
Değerlendirme Ölçeği” (İBDÖ)
kullanılmıştır. Ölçek ilk önce lise
öğrencilerine yönelik hazırlanmış, daha
sonra üniversite öğrencileri ile 61 yetişkin
üzerinde uygulanmıştır. Ölçek 5’li likert
tipi ölçektir ve 25 sorudan oluşmaktadır.
Ölçek “her zaman(5 puan), sıklıkla (4
puan), bazen (3 puan), nadiren (2 puan) ve
hiçbir zaman (1 puan)” olmak üzere
derecelendirilmiş seçeneklerden
oluşmaktadır. Ölçekten alınabilecek puan
25 ile 125 arasında değişmektedir. Tersine

72
Tablo 3. Araştırma Grubunun Arkadaşlık İlişkileri Değişkenine Göre Analiz Sonuçları
(ANOVA)
Arkadaş İlişkilerinizi
Tanımlama Biçimi
n Mean SD F p
Fark
LSD
İletişim
Becerisi
1. Kötü
36
96,24
13,64
6,782 ,000* 3>1,2
2>1
2. Orta
145
99,84
13,01
3. İyi
74
100,79
13,51
*p<0,05
Tablo 3’e göre araştırma grubunun
arkadaşlık ilişkileri değişkenine göre
iletişim becerisi düzeyleri arasında
istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu
tespit edilmiştir (F(2-252)=6,782; p<0,05).
Farkın kaynağını bulmak için yapılan testte
bunun arkadaşlık ilişkilerini orta ve iyi
olarak değerlendirenler lehine olduğu
belirlenmiştir.
Tablo 4. Araştırma Grubunun Antrenörünü Tanımlama Biçimi Değişkenine Analiz Sonuçları
(ANOVA)
Antrenörünü
Tanımlama Biçimi
n Mean SD F p
Fark
LSD
İletişim
Becerisi
1. İlgisiz
35
95,16
12,81
7,546 ,000* 1<2,3,4
2<3,4
2. Mesafeli
82
98,72
13,24
3. Güven Verici
78
100,14
13,05
4. Arkadaşça
60
102,84
13,23
*p<0,05
Tablo 4’e göre araştırma grubunun
antrenörünü tanımlama biçimi değişkenine
göre iletişim becerisi düzeyleri arasında
istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu
tespit edilmiştir (F(3-251)=7,546; p<0,05).
Farkın kaynağını bulmak için yapılan LSD
testinde bunun arkadaşça ve güven verici
olarak algılanan antrenör biçimi olan
grubun lehine olarak anlamlı fark
oluşturduğu görülmektedir.
Tablo 5. Araştırma Grubunun Aynı Antrenörle Çalışma Yılı Değişkenine Göre Analiz
Sonuçları (ANOVA)
Aynı Antrenörle
Çalışma Yılı
n Mean SD F p
Fark
LSD
İletişim
Becerisi
a) 0-3 yıl
88
97,34
13,47
5,754 ,001* c>a,b
b) 4-6 yıl
90
98,09
12,63
c) 7 ve üzeri yıl
77
101,21
12,25
Tablo 5’e göre araştırma grubunun
aynı antrenörle çalışma yılı değişkenine
göre iletişim becerisi düzeyleri arasında
istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu
tespit edilmiştir (F(2-252)=5,754; p<0,05).
Farkın kaynağını bulmak için yapılan LSD
testinde bunun 7 ve üzeri yıl aynı
antrenörle çalışan grup lehine olarak
anlamlı fark oluşturduğu görülmektedir.

73
Tablo 6. Araştırma Grubunun Yaptığı Spor Türü Değişkenine Göre Analiz Sonuçları
(ANOVA)
Yaptığı Spor Türü
n
Mean
SD
t
p
İletişim Becerisi
1. Takım Sporu
135
102,12
13,25
1,211 ,561
2. Bireysel Spor
120
101,34
12,11
Tablo 6’ya göre araştırma grubunun
yaptığı spor türü değişkenine göre iletişim
becerisi düzeyleri arasında istatistiksel
olarak anlamlı fark olmadığı tespit
edilmiştir (t=1,211; p>0,05).
Tablo 7. Araştırma Grubunun Aktif Spor Yılı Değişkenine Göre Analiz Sonuçları (ANOVA)
Aktif Spor yılı n Mean SD F p
Fark
LSD
İletişim
Becerisi
(a) 0-5 yıl
96
89,47
12,62
7,806 ,000* a<b,c
b<c
(b) 6-10 yıl
107
95,08
12,27
(c) 11 ve üzeri yıl
52
102,23
13.11
*p<0,05
Tablo 7’ye göre araştırma grubunun
aktif spor yılı değişkenine göre iletişim
becerisi düzeyleri arasında istatistiksel
olarak anlamlı fark olduğu tespit edilmiştir
(F(2-252)=7,806; p<0,05). Farkın kaynağını
bulmak için yapılan testte aktif spor yılı
daha fazla olan grubun lehine anlamlı fark
oluşturduğu görülmektedir.
TARTIŞMA VE SONUÇ
Bu çalışmada elde edilen veriler ile
bireysel ve takım sporcularının ele alınan
değişkenlere göre iletişim beceri
düzeylerinin nasıl şekillendiği ortaya
konulmaya çalışılmıştır.
Buna göre; araştırma grubundan elde
edilen veriler sporcuların iletişim becerileri
düzeylerinde yaşa bağlı olarak farklılık
oluşturmamıştır (Tablo 1.). Bu bulgu
araştırma grubunda yer alan 18–26 yaş
aralığındaki sporcuların iletişim
düzeylerinin benzer özellikler içerisinde
olduklarını göstermektedir. Yıldırım
(2015) araştırmasında 18yaş grubundaki
lise öğrencilerinin alt yaş gruplarından
daha yüksek iletişim beceri düzeyine sahip
olduğu, Alkaya (2004) ise, iletişim ve
empati becerilerinin sosyo-demografik
değişkenler açısından incelediği
çalışmasında iletişim becerilerinin lise
dönemi yaşlara göre anlamlı bir farklılık
göstermediğini belirtmektedir.
Çalışmalardan çıkan sonuçların benzer yaş
grubundakilerin karşıdan gelen sözel veya
görsel mesajlara benzer algılar yönettiği
şeklindedir.
Araştırma grubunun cinsiyet
değişkenine göre iletişim becerisi düzeyleri
arasında istatistiksel olarak anlamlı fark
olduğu tespit edilmiştir. Bayanların iletişim
becerisi düzeylerinin daha yüksek olduğu
belirlenmiştir (Tablo 2.).Yapılan
Tablo 3. Araştırma Grubunun Arkadaşlık İlişkileri Değişkenine Göre Analiz Sonuçları
(ANOVA)
Arkadaş İlişkilerinizi
Tanımlama Biçimi
n
Mean
SD
F
p
Fark
LSD
İletişim
Becerisi
1. Kötü
36
96,24
13,64
6,782
,000*
3>1,2
2>1
2. Orta
145
99,84
13,01
3. İyi
74
100,79
13,51
*p<0,05
Tablo 3’e göre araştırma grubunun
arkadaşlık ilişkileri değişkenine göre
iletişim becerisi düzeyleri arasında
istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu
tespit edilmiştir (F(2-252)=6,782; p<0,05).
Farkın kaynağını bulmak için yapılan testte
bunun arkadaşlık ilişkilerini orta ve iyi
olarak değerlendirenler lehine olduğu
belirlenmiştir.
Tablo 4. Araştırma Grubunun Antrenörünü Tanımlama Biçimi Değişkenine Analiz Sonuçları
(ANOVA)
Antrenörünü
Tanımlama Biçimi
n
Mean
SD
F
p
Fark
LSD
İletişim
Becerisi
1. İlgisiz
35
95,16
12,81
7,546
,000*
1<2,3,4
2<3,4
2. Mesafeli
82
98,72
13,24
3. Güven Verici
78
100,14
13,05
4. Arkadaşça
60
102,84
13,23
*p<0,05
Tablo 4’e göre araştırma grubunun
antrenörünü tanımlama biçimi değişkenine
göre iletişim becerisi düzeyleri arasında
istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu
tespit edilmiştir (F(3-251)=7,546; p<0,05).
Farkın kaynağını bulmak için yapılan LSD
testinde bunun arkadaşça ve güven verici
olarak algılanan antrenör biçimi olan
grubun lehine olarak anlamlı fark
oluşturduğu görülmektedir.
Tablo 5. Araştırma Grubunun Aynı Antrenörle Çalışma Yılı Değişkenine Göre Analiz
Sonuçları (ANOVA)
Aynı Antrenörle
Çalışma Yılı
n
Mean
SD
F
p
Fark
LSD
İletişim
Becerisi
a) 0-3 yıl
88
97,34
13,47
5,754
,001*
c>a,b
b) 4-6 yıl
90
98,09
12,63
c) 7 ve üzeri yıl
77
101,21
12,25
Tablo 5’e göre araştırma grubunun
aynı antrenörle çalışma yılı değişkenine
göre iletişim becerisi düzeyleri arasında
istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu
tespit edilmiştir (F(2-252)=5,754; p<0,05).
Farkın kaynağını bulmak için yapılan LSD
testinde bunun 7 ve üzeri yıl aynı
antrenörle çalışan grup lehine olarak
anlamlı fark oluşturduğu görülmektedir.

74
çalışmalarda da bayanların erkeklere göre
iletişim becerilerini daha iyi algıladıkları,
etkili iletişim kurmada daha başarılı
oldukları belirlenmiş ve bu durum
bayanların erkeklere göre daha sosyal
olmaları ile açıklanmıştır (Gölönü ve
Karcı, 2010; Kartal, 2013; Karataş,
2015).Ergenlik dönemi öğrenciler üzerinde
yapılan bazı çalışmalarda bayan
öğrencilerin iletişim becerileri daha yüksek
bulunurken, daha üst yaş gruplarında bu
farkın olmadığını gösteren çalışmalar da
bulunmaktadır. Üniversite öğrencileri
üzerinde yapılan çalışmaların yanında
(Kıssal ve diğ., 2016; Mutlu ve diğ., 2014;
Pehlivan, 2005; Yılmaz, 2007; Dölek,
2015; Görmüş ve diğ., 2013), öğretmen ve
19-25 yaş grubunda yer alan sporcular
üzerinde yapılan araştırmalarda iletişim
becerilerinin cinsiyete göre farklılaşmadığı
tespit edilmiştir (Bulut, 2004; Ulukan,
2012). Dolayısıyla cinsiyete göre iletişim
becerileri ile ilgili bir genelleme yapmak
zor görünmektedir. Literatürde her ne
kadar iletişim becerisi öğrenilebilir ve
geliştirilebilir bir olgu olsa da iletişim
becerileri açısından kadınlar ve erkekler
arasında bir takım farklılıklar olduğu, bu
farklılıkların toplumsallaşma sürecinde
ortaya çıktığı ve farklılıkların temelinde
biyolojik cinsiyet değil, toplumsal cinsiyet
rollerinin etkili olduğu vurgulanmaktadır
(Görmüş ve diğ.,2013). Buna göre cinsiyet
değişkeni ele alınarak iletişim becerilerinin
değerlendirilmesinde bireylerin yaşadıkları
değişim süreçleri, kültürel ve toplumsal
faktörlerin de göz önünde bulundurulması
yararlı olabilecektir.
Araştırma grubunun iletişim becerisi
düzeylerinin arkadaşlık ilişkilerini orta ve
iyi olarak değerlendirenler lehine olduğu
belirlenmiştir (Tablo 3.). Etkili iletişimin
her ilişki için bir anahtar olduğu
belirtilmektedir (Greennockle,
2010).Akran grupları, bireylerin güven
duygularını geliştirir, çekingenliği azaltır,
sosyal uyumunu kolaylaştırır. Arkadaşları
olan kişiler olmayanlara göre, sosyal
olarak daha yeterlidir. Arkadaşlarını
destekleyici olarak algılayan kişilerin daha
popüler, daha sosyal oldukları ve daha az
davranış problemine rastlandığı görülür
(Deckard ve diğ., 2002). Araştırma
bulguları da iletişim becerileri yüksek olan
sporcuların arkadaşlık ilişkilerini daha iyi
olarak niteleyenler yönünde olması bu
bilgilerle paralellik göstermektedir.
Araştırma grubunun antrenörünü
tanımlama biçimine göre, antrenörünü
arkadaşça ve güven verici olarak
nitelendiren sporcuların iletişim beceri
düzeylerinin daha yüksek olduğu
görülmüştür (Tablo 4.). Sporda, özellikle
de antrenörlük sürecinde antrenör ve
sporcu arasında kurulan ilişki sporcunun
fiziksel ve psiko sosyal gelişiminde önemli
bir faktördür (Jowett ve Cockerill, 2002).
Dolayısıyla sporcu ve antrenör arasında

75
profesyonel bir ilişki ya da ortaklık
geliştirebilirler ve başarıyı sağlayabilmek
amacıyla birlikte zaman geçirme ve
işbirliği yapma ihtiyacı duyarlar
(Antonnini Philippe ve Seiler, 2006). Bu
yönü ile değerlendirildiğinde, olumlu
iletişim süreçlerinin yaşandığı ve olumlu
ilişkilerin kurulduğu ortamda gerçekleşen
pozitif antrenör-sporcu ilişkisi sporcu
motivasyonunu ve sporcu doyumunu
arttırmakla birlikte sporculara becerilerini
geliştirmek için de uygun ortam
sağlamaktadır (Altıntaş ve diğ., 2012).
Çalışmada çıkan sonuçlar sporcuların
güven duyduğu ve arkadaşça yaklaşım
gösteren antrenörleri ile daha iyi iletişim
beceri düzeyine sahip olduklarını
göstermesi literatür bilgileri ile uyum
göstermektedir.
Araştırma grubunun iletişim becerisi
düzeylerinde aynı antrenörle çalışma yılı
değişkenine göre farklılık olduğu
görülmüştür (Tablo 5.). Birlikte geçirilen
zamanların kişilik uyumu içerisinde
karşılıklı duygu ve düşünceleri daha rahat
anlamada etkili olması ve bunun da
iletişimi kolaylaştırmasının mümkün
olduğu söylenebilir. Araştırmacılar bu
durumu antrenör ile beraber çalışılan süre
ve birlikte geçirilen zaman ve paylaşımlar
arttıkça antrenör-sporcu arasındaki
bağlılığın da artacağı şeklinde
yorumlamışlardır (Selağzı ve Çepikkurt,
2014).Antrenörle çalışma süresinin yüksek
olması, sporcunun antrenörünü yakından
ve daha iyi tanıması, tepkilerini
heyecanlarını ve sevinçlerini, başarı ve
başarısızlıklarında antrenörünün
sergileyeceği davranışları bilmesi
demektir. Bu sebeple aynı antrenörle
çalışma süresi artan sporcuların iletişim
düzeylerinin de artması doğal bir sonuç
olarak görülebilir. Sporcuların uzun süre
aynı antrenörle çalışmalarının, sporcu ve
antrenör arasında pozitif iletişim
sağlamada önemli bir etken olduğu
söylenebilir (Abakay ve Kuru, 2011).
Ancak Yılmaz (2008) aynı antrenörle
çalışma yılına göre 5 ve üzeri yıldır
çalışanların iletişim beceri düzeylerini 3 yıl
ve altında çalışanlara göre daha düşük
bulmuştur. Bunu çalışmaya katılan
sporcuların veya antrenörün kişilik
özelliklerinden kaynaklanabileceğini
belirtmiştir.
Araştırma grubunun yaptığı spor türü
değişkenine göre iletişim becerisi düzeyleri
arasında farklılık olmadığı belirlenmiştir
(Tablo 6.). Bu bulgular sporcunun yaptığı
spor branşının ister bireysel isterse takım
sporu olsun iletişim becerilerine etki eden
tek bir faktör olarak görülemeyeceği,
sporcuların kişilik ve psikolojik
faktörlerinin de ele alınması gereken
unsurlar olduğu yönündedir. Tepeköylü ve
diğ., (2011) sporcu ya da düzenli spor
yapıyor olmanın yaptıkları spor türüne
bakılmaksızın kişinin iletişim becerilerini
çalışmalarda da bayanların erkeklere göre
iletişim becerilerini daha iyi algıladıkları,
etkili iletişim kurmada daha başarılı
oldukları belirlenmiş ve bu durum
bayanların erkeklere göre daha sosyal
olmaları ile açıklanmıştır (Gölönü ve
Karcı, 2010; Kartal, 2013; Karataş,
2015).Ergenlik dönemi öğrenciler üzerinde
yapılan bazı çalışmalarda bayan
öğrencilerin iletişim becerileri daha yüksek
bulunurken, daha üst yaş gruplarında bu
farkın olmadığını gösteren çalışmalar da
bulunmaktadır. Üniversite öğrencileri
üzerinde yapılan çalışmaların yanında
(Kıssal ve diğ., 2016; Mutlu ve diğ., 2014;
Pehlivan, 2005; Yılmaz, 2007; Dölek,
2015; Görmüş ve diğ., 2013), öğretmen ve
19-25 yaş grubunda yer alan sporcular
üzerinde yapılan araştırmalarda iletişim
becerilerinin cinsiyete göre farklılaşmadığı
tespit edilmiştir (Bulut, 2004; Ulukan,
2012). Dolayısıyla cinsiyete göre iletişim
becerileri ile ilgili bir genelleme yapmak
zor görünmektedir. Literatürde her ne
kadar iletişim becerisi öğrenilebilir ve
geliştirilebilir bir olgu olsa da iletişim
becerileri açısından kadınlar ve erkekler
arasında bir takım farklılıklar olduğu, bu
farklılıkların toplumsallaşma sürecinde
ortaya çıktığı ve farklılıkların temelinde
biyolojik cinsiyet değil, toplumsal cinsiyet
rollerinin etkili olduğu vurgulanmaktadır
(Görmüş ve diğ.,2013). Buna göre cinsiyet
değişkeni ele alınarak iletişim becerilerinin
değerlendirilmesinde bireylerin yaşadıkları
değişim süreçleri, kültürel ve toplumsal
faktörlerin de göz önünde bulundurulması
yararlı olabilecektir.
Araştırma grubunun iletişim becerisi
düzeylerinin arkadaşlık ilişkilerini orta ve
iyi olarak değerlendirenler lehine olduğu
belirlenmiştir (Tablo 3.). Etkili iletişimin
her ilişki için bir anahtar olduğu
belirtilmektedir (Greennockle,
2010).Akran grupları, bireylerin güven
duygularını geliştirir, çekingenliği azaltır,
sosyal uyumunu kolaylaştırır. Arkadaşları
olan kişiler olmayanlara göre, sosyal
olarak daha yeterlidir. Arkadaşlarını
destekleyici olarak algılayan kişilerin daha
popüler, daha sosyal oldukları ve daha az
davranış problemine rastlandığı görülür
(Deckard ve diğ., 2002). Araştırma
bulguları da iletişim becerileri yüksek olan
sporcuların arkadaşlık ilişkilerini daha iyi
olarak niteleyenler yönünde olması bu
bilgilerle paralellik göstermektedir.
Araştırma grubunun antrenörünü
tanımlama biçimine göre, antrenörünü
arkadaşça ve güven verici olarak
nitelendiren sporcuların iletişim beceri
düzeylerinin daha yüksek olduğu
görülmüştür (Tablo 4.). Sporda, özellikle
de antrenörlük sürecinde antrenör ve
sporcu arasında kurulan ilişki sporcunun
fiziksel ve psiko sosyal gelişiminde önemli
bir faktördür (Jowett ve Cockerill, 2002).
Dolayısıyla sporcu ve antrenör arasında

76
pozitif yönde etkileyebileceğini
belirtmiştir. Bütün spor dallarının ortak
özelliği olan vücut hareketleri yoluyla
birey teknik beceri kazanmanın yanı sıra
başkalarının farklılıklarını tanıyıp saygı
duymayı da öğrenir (Çamlıyer ve
Çamlıyer, 2001). Sağlıklı bir iletişimde
bireysel farklılıkların kabul edilmesi
önemli bir ilkedir. İletişimde diğer önemli
bir faktör mesajların iletişim kurulan
kişinin baskın olan algılama kanalına
uyumlu bir şekilde aktarılabilmesi
gerekliliğidir (Özer, 2006). Uygulanacak
hareket örüntüsü ya da bir problem
durumu; sözel olarak anlatıldığında,
bireyin duysal algı kanalına, vücut
hareketleri veya herhangi bir görsel araç ile
gösterimi yapıldığında, görsel algı
kanalına, oyun veya kurgularla
uygulandığında, bireyin olayı deneyerek
yaşamasına olanak sağladığı için,
kinestetik algı kanalına uygun olarak
biçimlendirilebilir (Tepeköylü ve diğ.,
2009). Bu uygulamalara ise her türlü spor
dalı olanak sağlayabilmektedir. Bu konu
ile ilgili literatürde benzer görüşler vardır.
Yüksel ve Tepeköylü (2010) tarafından lise
öğrencileriyle yapılan çalışmada da
öğrencilerin takım ya da bireysel spor
yapıyor olmaları iletişim becerisi
düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı bir
fark yaratmamıştır. Şahin (2012)’in elit
düzeyde takım sporcuları ile bireysel
sporcuların iletişim becerilerin üzerine
yapmış olduğu çalışmada ise takım sporu
yapan bireylerin iletişim becerilerinin
yüksek olduğu bulunmuş, fakat anlamlı
farklılık çıkmamıştır. Üniversite
öğrencileri üzerinde yapılan çalışmalarda
da takım sporu veya bireysel spor yapanlar
arasında farklılık bulunmamıştır (Çetin ve
Kuru, 2009). İletişim becerilerinin kişilik
özellikleriyle açıklanabileceği de
söylenmiş olup (Riggio ve diğ., 2003),
takım sporu ve bireysel spor yapan
sporcular arasındaki farkı çeşitli psikolojik
yönleri ile ortaya koyan çalışmalar da
bulunmaktadır (Fulkerson ve diğ., 1999;
Nicholls ve diğ., 2007; Tutkun ve diğ.,
2010; Zeng, 2003). Bu bağlamda sportif
aktivitelere katılım göstermenin genel
anlamda spor türüne bakılmaksızın kişinin
iletişim becerilerine pozitif yönde etki
ettiği söylenebilir.
Araştırma grubunun aktif spor yılı
değişkenine göre iletişim becerisi düzeyleri
arasında fark olduğu görülmüştür (Tablo
7.).Bu bulgular sporcunun iletişim beceri
düzeyinin spor yapma yılıyla pozitif bir
korelasyon içerisinde olduğunu
göstermektedir. Sporun kişiye kattığı
olumlu tutum ve davranışlar, sosyalleşme
ve kişilik özellikleri gibi pozitif kazançlar
her geçen zaman dilimi içerisinde artış
gösterebilecektir. Ayrıcauzun süre spor
yapan tecrübeli sporcuların antrenörleri ile
kurdukları ilişkilerin daha olumlu
olmasından kaynaklanabileceğini de

77
belirtmişlerdir (Abakay ve Kuru, 2011).
Araştırmacılar bu konu ile ilgili bireyin
sporun içinde haklarını koruma,
başkalarına saygı, atılganlık, işbirliği ve
paylaşma, kurallara uyma, doğru yanlış
ayrımını yapabilme gibi özelliklerin
artarak geliştiğini, psikolojik açıdan da
spor haz alma ve mutlu etme duygusu
yaşattığını belirtmişler (Şahan, 2007). Dışa
dönüklüğü yüksek olan kişiler, insanlarla
iletişimi seven, girişken ve yalnız
olmaktansa insanlarla olmayı tercih eden
bireyler olarak tanımlanmaktadır (Karancı
ve diğ., 2007). Arslan ve diğ. (2006)
çalışmalarında amatör ve profesyonel
olarak spor yapan öğrencilerin aktif olarak
spor yapmayan öğrencilere göre daha dışa
dönük olduğunu belirtmiştir. Dolayısıyla
uzun süre aktif sporun içerinde bulunmak,
farklı sporcu ve gruplarla, antrenör,
yönetici, taraftar, medya mensupları gibi
toplumun değişik kesimlerinden insanlarla
bir araya gelme, sosyal ortamlarda
bulunma ve iletişim kurma fırsatı sunabilir.
Bu süreç de doğal olarak iletişim
becerilerinde olumlu gelişmeleri
sağlayacak durum olarak
değerlendirilebilir.
Sonuç olarak farklı spor branşları ile
uğraşan sporcuların iletişim becerilerinin
yaş ve yaptığı spor türü (bireysel veya
takım) değişkenine göre farklılıklar
oluşturmadığı, cinsiyet, arkadaş ilişkileri,
antrenörünü tanımlama biçimi, aynı
antrenörle çalışma yılı ve aktif spor yılı
değişkenlerine göre farklılıklar oluşturduğu
sonucuna ulaşılmıştır. Toplumun kültürel,
sosyal ve ekonomik yapısının bir parçası
olarak spor ortamları içerisinde uzun
süreçler geçiren sporcuların fiziksel ve
fizyolojik özelliklerinin yanı sıra psikolojik
boyutları içerisinde yer alan iletişimin
özellikle antrenör-sporcu, sporcu-sporcu,
sporcu-yönetici ve sporcu-çevre
ilişkilerinin sağlıklı olması ile performans
gelişimlerine ve başarılı olmalarına katkı
sağlamak mümkün olabilecektir. Bu yönü
ile sporcuların iletişim becerileri ile ilgili
çalışmaların farklı yaş gruplarında ve
sosyal kaygı, atılganlık, empatik eğilim
gibi kişilik özelliklerini içeren farklı
psikolojik boyutlarla ele alınıp
incelenmesinde, sporcularla birebir
etkileşim halinde bulunan antrenörlerin
eğitiminde etkili iletişim yöntemleri ile
ilgili bilgi ve becerilerin kazandırılmasına
önem verilmesi konu ile ilgili literatüre
fayda sağlayabilir.
pozitif yönde etkileyebileceğini
belirtmiştir. Bütün spor dallarının ortak
özelliği olan vücut hareketleri yoluyla
birey teknik beceri kazanmanın yanı sıra
başkalarının farklılıklarını tanıyıp saygı
duymayı da öğrenir (Çamlıyer ve
Çamlıyer, 2001). Sağlıklı bir iletişimde
bireysel farklılıkların kabul edilmesi
önemli bir ilkedir. İletişimde diğer önemli
bir faktör mesajların iletişim kurulan
kişinin baskın olan algılama kanalına
uyumlu bir şekilde aktarılabilmesi
gerekliliğidir (Özer, 2006). Uygulanacak
hareket örüntüsü ya da bir problem
durumu; sözel olarak anlatıldığında,
bireyin duysal algı kanalına, vücut
hareketleri veya herhangi bir görsel araç ile
gösterimi yapıldığında, görsel algı
kanalına, oyun veya kurgularla
uygulandığında, bireyin olayı deneyerek
yaşamasına olanak sağladığı için,
kinestetik algı kanalına uygun olarak
biçimlendirilebilir (Tepeköylü ve diğ.,
2009). Bu uygulamalara ise her türlü spor
dalı olanak sağlayabilmektedir. Bu konu
ile ilgili literatürde benzer görüşler vardır.
Yüksel ve Tepeköylü (2010) tarafından lise
öğrencileriyle yapılan çalışmada da
öğrencilerin takım ya da bireysel spor
yapıyor olmaları iletişim becerisi
düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı bir
fark yaratmamıştır. Şahin (2012)’in elit
düzeyde takım sporcuları ile bireysel
sporcuların iletişim becerilerin üzerine
yapmış olduğu çalışmada ise takım sporu
yapan bireylerin iletişim becerilerinin
yüksek olduğu bulunmuş, fakat anlamlı
farklılık çıkmamıştır. Üniversite
öğrencileri üzerinde yapılan çalışmalarda
da takım sporu veya bireysel spor yapanlar
arasında farklılık bulunmamıştır (Çetin ve
Kuru, 2009). İletişim becerilerinin kişilik
özellikleriyle açıklanabileceği de
söylenmiş olup (Riggio ve diğ., 2003),
takım sporu ve bireysel spor yapan
sporcular arasındaki farkı çeşitli psikolojik
yönleri ile ortaya koyan çalışmalar da
bulunmaktadır (Fulkerson ve diğ., 1999;
Nicholls ve diğ., 2007; Tutkun ve diğ.,
2010; Zeng, 2003). Bu bağlamda sportif
aktivitelere katılım göstermenin genel
anlamda spor türüne bakılmaksızın kişinin
iletişim becerilerine pozitif yönde etki
ettiği söylenebilir.
Araştırma grubunun aktif spor yılı
değişkenine göre iletişim becerisi düzeyleri
arasında fark olduğu görülmüştür (Tablo
7.).Bu bulgular sporcunun iletişim beceri
düzeyinin spor yapma yılıyla pozitif bir
korelasyon içerisinde olduğunu
göstermektedir. Sporun kişiye kattığı
olumlu tutum ve davranışlar, sosyalleşme
ve kişilik özellikleri gibi pozitif kazançlar
her geçen zaman dilimi içerisinde artış
gösterebilecektir. Ayrıcauzun süre spor
yapan tecrübeli sporcuların antrenörleri ile
kurdukları ilişkilerin daha olumlu
olmasından kaynaklanabileceğini de

78
KAYNAKLAR
1. Abakay, U. ve Kuru, E. Profesyonel ve
Amatör Futbolcuların Antrenörleri ile olan
İletişim Düzeyi Farklılıklarının
Karşılaştırılması, Selçuk Üniversitesi Beden
Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi
2011;13(1):125–131.
2. Alkaya, Y. Lise Öğrencilerinin İletişim ve
Empati Becerilerinin Sosyo-Demografik
Değişkenler Açısından İncelenmesi. Dokuz
Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2004.
3. Altıntaş, A.,Çetinkalp Z. ve Aşçı H.
Antrenör- Sporcu İlişkisinin
Değerlendirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik
Çalışması. Spor Bilimleri Dergisi
2012;23(3):119-128.
4. Antonini Philippe, R. and Seiler, R.
Closeness, Co-orientation and
Complementarity in Coach–Athlete
Relationships: What Male Swimmers Say
About Their Male Coaches. Psychology of
Sportand Exercise 2006;7:159-171.
5. Arslan, F., Bayraktar, G. ve Akdoğan, S.
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulunda
Amatör ve Profesyonel Spor Yapan
Öğrencilerle Aktif Spor Yapmayan
Öğrencilerin Kişilik Özelliklerinin
İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Beden
Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi
2006;8(2):40-47.
6. Aşçı, H. Benlik Kavramı ve Spor II. Spor
Psikolojisi Kursu Kitabı. Ankara Üniversitesi
BESYO. 7-35, Ankara, 1999.
7. Bulut, B.N. İlköğretim Sınıf Öğretmenlerinin
İletişim Becerilerine İlişkin Algılarının Çeşitli
Değişkenler Açısından İncelenmesi. Türk
Eğitim Bilimleri Dergisi 2004;2(4): 443-452.
8. Coşkuner, A. İletişim Becerisini Geliştirme
Eğitiminin İş görenlerin İletişim Çatışmalarına
Girme Eğilimlerine, Yalnızlık Düzeylerine ve
İş Doyumlarına Etkisi. Ankara Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitimde Psikolojik
Hizmetler A. B. D. Doktora Tezi, Ankara,
1994.
9. Cüceloğlu, D. Yeniden İnsan İnsana, 47.
Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul 2013;1:268.
10. Çamlıyer, H. ve Çamlıyer, H. Eğitim
Bütünlüğü İçerisinde Çocuk Hareket Eğitimi
ve Oyun. Emek Matbaacılık, Manisa, 2001.
11. Çetin, M.Ç. ve Kuru, E. Beden Eğitimi Spor
Yüksekokulu Öğrencilerinin Sosyal Beceri
Düzeylerinin Belirlenmesi. Selçuk
Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim
Dergisi 2009;11(1):1-8.
12. Deckard, K.,Dunn, J. and Lussier, G.
Sibling Relationships and Social-Emotional
Adjustment In Different Family Contexts.
Social Development 2002;11(4): 571-588.
13. Demirci, E.E. İletişim Becerileri Eğitiminin
Mesleki Eğitim Merkezine Devam Eden Genç
İşçilerin İletişim Becerilerini
Değerlendirmelerine Etkisi. Yüksek Lisans
Tezi, Hacettepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler
Enstitüsü, 2002.
14. Dölek, A.K. Üniversite Öğrencilerinin
İletişim Becerilerinin Farklı Değişkenler
Açısından İncelenmesi. Yüksek lisans tezi,
Atatürk üniversitesi Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Erzurum, 2015.
15. Egan, G. Psikolojik Danışmaya Giriş.
Akkoyun Füsun (Çev). Form Ofset, Ankara,
1994.
16. Fulkerson, J.A.,Keel, P.K., Leon, G.R. and
Dorr, T. Eating–Disordered Behaviors and
Personality Characteristic of High School
Athletes and Nonathletes. The International
Journal of EatingDisorders 1999;26(1):73-79.

79
17. Gordon T. Etkili Öğretmenlik Eğitimi. Aksay
Emel (Çev). On Yedinci Basım. Sistem
Yayıncılık, İstanbul, 2004.
18. Gölönü, S. ve Karcı, Y. İletişim Meslek
Lisesi Öğrencilerinin İletişim Beceri
Düzeylerinin İncelenmesi. İletişim Kuram ve
Araştırma Dergisi 2010;31:123-40.
19. Görmüş, A.Ş., Aydın, S. ve Ergin, G.
İşletme Bölümü Öğrencilerinin İletişim
Becerilerinin Cinsiyet Rolleri Bağlamında
İncelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi
2013;15(1):109-128.
20. Greennockle, K.M. The New Face in
Leadership: Emotional Intelligence. National
Association for Kinesiology and Physical
Education in Higher Education 2010;62:260-
267.
21. Hargie, O. Skilled Interpersonal
Communication: Research, Theory and
Practice. Hove East Sussex: Routledge
2011;24.
22. Jowett, S.,and Cockerill I. Incompatibility in
the Coach–Athlete Relationship. In: Cockerill
I, Ed. Solutions in Sport Psychology. London:
Thompson Learning, 2012.
23. Karancı, N., Dirik, G. ve Yorulmaz, O.
Eysenck Kişilik Anketi–Gözden Geçirilmiş
Kısaltılmış Formunun (EKA-GGK)
Türkiye’de Geçerlik ve Güvenilirlik
Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi
2007;18(3):1-8.
24. Karataş, İ. Adolesan Bireylerin İletişim
Becerilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans
Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri
Enstitüsü, Konya, 2015.
25. Kartal, M.A. Ortaöğretim Öğrencilerinin
Bazı Değişkenlere Göre Öznel İyi Oluş ve
İletişim Beceri Düzeyleri. Yüksek Lisans
Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim
Bilimler Enstitüsü, Samsun, 2013.
26. Kıssal, A., Kaya, M. ve Koç, M. Hemşirelik
ile Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Öğrencilerinin İletişim Beceri Düzeyleri ve
Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi, ACU
Sağlık Bil Derg 2016;3:134-141.
27. Kim, K.H. and Yang, K.M. The Relationship
Between Eating Disorders and Parent –
Adolescent Communication In Middle School
Students In Rural Areas. Taehan Kanho
Hakhoe Chi 2008;38(1):55-63.
28. Korkut, F. İletişim Becerilerini
Değerlendirme Ölçeğinin Geliştirilmesi:
Güvenirlik Ve Geçerlik Çalışmaları,
Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi
1996;2(7):18-23.
29. Korkut, F. Yetişkinlere Yönelik İletişim
Becerileri Eğitimi. Hacettepe Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi 2005;28:143-149.
30. McDowell, E.E. An Exploratar Study of
Teacher Attidutes Toward Aspects of
Teaching and Teaching Style. Miami, Nisan
2007, ERIC-ED370147, ABSTRACT, 1993.
31. Mutlu OT, Şentürk HE, Zorba E. Üniversite
Öğrencisi Tenisçilerde Empatik Eğilim ve
İletişim Becerisi, International Journal of
Science Culture and Sport 2014;129-37.
32. Nicholls, A.R.,Polman, R., Andrew, R.L.,
Taylor, J. and Cobley, S. Stressors, Coping,
and Coping Effectiveness: Gender, Type of
Sports, and Skill Differences. Journal of
Sports Sciences 2007;25(13):1521-1530.
33. Özer, K. İletişimsizlik Becerisi. Altıncı
basım. Sistem yayıncılık, İstanbul, 2006.
34. Pehlivan, K.B. Öğretmen Adaylarının İletişim
Becerisi Algıları Üzerine Bir Çalışma. TED
Üniversite Dergisi 2005;4:2.
35. Riggio, R.E.,Riggio, H.R., Salinas, C. And
Cole, E.J. The Role Of Social and Emotional
Communication Skills in Leader Emergence
KAYNAKLAR
1. Abakay, U. ve Kuru, E. Profesyonel ve
Amatör Futbolcuların Antrenörleri ile olan
İletişim Düzeyi Farklılıklarının
Karşılaştırılması, Selçuk Üniversitesi Beden
Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi
2011;13(1):125–131.
2. Alkaya, Y. Lise Öğrencilerinin İletişim ve
Empati Becerilerinin Sosyo-Demografik
Değişkenler Açısından İncelenmesi. Dokuz
Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2004.
3. Altıntaş, A.,Çetinkalp Z. ve Aşçı H.
Antrenör- Sporcu İlişkisinin
Değerlendirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik
Çalışması. Spor Bilimleri Dergisi
2012;23(3):119-128.
4. Antonini Philippe, R. and Seiler, R.
Closeness, Co-orientation and
Complementarity in Coach–Athlete
Relationships: What Male Swimmers Say
About Their Male Coaches. Psychology of
Sportand Exercise 2006;7:159-171.
5. Arslan, F., Bayraktar, G. ve Akdoğan, S.
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulunda
Amatör ve Profesyonel Spor Yapan
Öğrencilerle Aktif Spor Yapmayan
Öğrencilerin Kişilik Özelliklerinin
İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Beden
Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi
2006;8(2):40-47.
6. Aşçı, H. Benlik Kavramı ve Spor II. Spor
Psikolojisi Kursu Kitabı. Ankara Üniversitesi
BESYO. 7-35, Ankara, 1999.
7. Bulut, B.N. İlköğretim Sınıf Öğretmenlerinin
İletişim Becerilerine İlişkin Algılarının Çeşitli
Değişkenler Açısından İncelenmesi. Türk
Eğitim Bilimleri Dergisi 2004;2(4): 443-452.
8. Coşkuner, A. İletişim Becerisini Geliştirme
Eğitiminin İş görenlerin İletişim Çatışmalarına
Girme Eğilimlerine, Yalnızlık Düzeylerine ve
İş Doyumlarına Etkisi. Ankara Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitimde Psikolojik
Hizmetler A. B. D. Doktora Tezi, Ankara,
1994.
9. Cüceloğlu, D. Yeniden İnsan İnsana, 47.
Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul 2013;1:268.
10. Çamlıyer, H. ve Çamlıyer, H. Eğitim
Bütünlüğü İçerisinde Çocuk Hareket Eğitimi
ve Oyun. Emek Matbaacılık, Manisa, 2001.
11. Çetin, M.Ç. ve Kuru, E. Beden Eğitimi Spor
Yüksekokulu Öğrencilerinin Sosyal Beceri
Düzeylerinin Belirlenmesi. Selçuk
Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim
Dergisi 2009;11(1):1-8.
12. Deckard, K.,Dunn, J. and Lussier, G.
Sibling Relationships and Social-Emotional
Adjustment In Different Family Contexts.
Social Development 2002;11(4): 571-588.
13. Demirci, E.E. İletişim Becerileri Eğitiminin
Mesleki Eğitim Merkezine Devam Eden Genç
İşçilerin İletişim Becerilerini
Değerlendirmelerine Etkisi. Yüksek Lisans
Tezi, Hacettepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler
Enstitüsü, 2002.
14. Dölek, A.K. Üniversite Öğrencilerinin
İletişim Becerilerinin Farklı Değişkenler
Açısından İncelenmesi. Yüksek lisans tezi,
Atatürk üniversitesi Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Erzurum, 2015.
15. Egan, G. Psikolojik Danışmaya Giriş.
Akkoyun Füsun (Çev). Form Ofset, Ankara,
1994.
16. Fulkerson, J.A.,Keel, P.K., Leon, G.R. and
Dorr, T. Eating–Disordered Behaviors and
Personality Characteristic of High School
Athletes and Nonathletes. The International
Journal of EatingDisorders 1999;26(1):73-79.

80
and Effectiveness. Group Dynamics: Theory,
Research, andPractice 2003;7(2):83-103.
36. Selağzı, S. ve Çepikkurt, F. Antrenör ve
Sporcu İletişim Düzeylerinin Belirlenmesi,
CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi
2014;9(1):11-18.
37. Şahan, H. Üniversite Öğrencilerinin
Sosyalleşme Sürecinde Spor Aktivitelerinin
Rolü. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Konya, 2007.
38. Şahin, N. Elit Düzeyde Takım Sporu ve
Bireysel Spor Yapan İki Grubun İletişim
Becerilerinin Karşılaştırılması. SPORMETRE
Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi
2012;10(1):13-16.
39. Tepeköylü, Ö., Soytürk, M. ve Çamlıyer, H.
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Öğrencilerinin (BESYO) İletişim Becerisi
Algılarının Bazı Değişkenler Açısından
İncelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve
Spor Bilimleri Dergisi 2009;7(3):115-124.
40. Tepeköylü, Ö., Soytürk, M., Daşdan Ada,
E.N. ve Çamlıyer, H. Comparing
Communication Skill Levels between the
Students Being Athlete at University Teams
and the Students not Doing Sport. Hacettepe J.
of SportSciences 2011;22 (2):43–53.
41. Tutkun, E., Güner, B.Ç., Ağaoğlu, S.A. ve
Soslu, R. Takım Sporları ve Bireysel Sporlar
Yapan Sporcuların Saldırganlık Düzeylerinin
Değerlendirilmesi. Spor ve Performans
Araştırmaları Dergisi 2010;1(1):23-29.
42. Ulukan, H. İletişim Becerilerinin Takım ve
Bireysel Sporculara Olan Etkisi. Yüksek
Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Karaman, 2012.
43. Yıldırım, F. Fen Lisesi ve Spor Lisesi
Öğrencilerinin İletişim Becerilerinin
İncelenmesi, Fırat Üniversitesi, Sağlık
Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor
Anabilim Dalı, Elazığ, 2015.
44. Yılmaz, B. Üniversite Öğrencilerinin
Kişilerarası İletişim Becerileri ve Bağlanma
Stilleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi,
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla, 2007.
45. Yılmaz, İ. Sporcu Algıları Çerçevesinde
Farklı Spor Branşlarındaki Antrenörlerin
Liderlik Davranış Analizleri ve İletişim Beceri
Düzeyleri. Doktora tezi. Ankara: Gazi
Üniversitesi, 2008.
46. Yılmaz, İ., Çimen, Z. ve Bektaş, F. Sporcu
Algılamalarına Göre Bireysel ve Takım Sporu
Antrenörlerinin İletişim Beceri Düzeylerinin
Karşılaştırılması, Atabesbd 2009;11(4):52-57
47. Yüksel, Y. ve Tepeköylü, Ö. Ortaöğretimde
Sporcu Öğrencilerle Spor Yapmayan
Öğrencilerin İletişim Becerisi Düzeyleri. 11.
Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, Antalya
2010;454-457.
48. Zeng, Z.H. The Differences Between Anxiety
And Self-Confidence Between Team and
Individual Sports College Varsity Athletes.
International Sports Journal 2003;7(1):28-34.