Content uploaded by Mustafa Yavuz
Author content
All content in this area was uploaded by Mustafa Yavuz on Aug 24, 2016
Content may be subject to copyright.
A preview of the PDF is not available
Tıp Tarihinde Likenlerle Tedavi
Abstract
Lichens are the symbiotic organisms producing unique secondary compounds that provide medicinal benefits. The purpose of this study is to determine the use of lichens in the history of Turkish medicine. Lichens have been given several Turkish names such as liverworts, stone mosses, tree moss or oak moss all referring to lichens and sometimes used instead of each other. In old medical literature, some Arabic words such as “hazaz”, “şeyb” and “uşne” have been met referring to the word “lichen”. The etymological view of these words and the manner of uses in the history of Turkish Medicine, particularly in the written works of Ebubekir Zekeriya Razi (Rhazes) and İbn-i Sina (Avicenna) were investigated. The old and new editions of El Kanun fi’t-Tıbb; the hand-written copies (manuscripts) in Süleymaniye Library, the printed editions, translated editions of Ottoman and Turkish (today) language were examined comparatively. In five different sections of El Kanun fi’t-Tıbb, various uses of lichens were reached under the name of “uşne” and “oak moss” separately or together."
... Lichens have been used in medicine, pharmacy and industry from antiquity to present day in the treatment of various diseases like alopecia, arthritis, constipation, infection, kidney diseases, leprosy, pharyngitis rabies, worm and infestation (Richardson 1991;Malhotra et al. 2008). Medicinal uses of some lichens in folk and traditional medicine are given in the studies of Cobanoglu and Yavuz (2003), Malhotra et al. (2008) and Yavuz and Cobanoglu (2010). Lichens produce a wide range of bioactive secondary metabolites, referred to as "Lichen Substances" (Huneck and Yoshimura 1996). ...
... Arabic translation of De Materia Medica, named as: "Kitâb el-Hashaish li Dîskurîdus el-Anazarbî (Book of Spices from Dioscorides of Anazarba)" is in Istanbul Süleymaniye Library, Collection Ayasofya, with the numbers 3702, 3703 and 3704 (Cobanoglu and Yavuz 2003). The volume indicated as Ayasofya 3703 was probably written in 1224, and on page 49 (folio 25 recto), there is a chapter about lichens: Hazaz el-Sahr, Lîhen kutrun ( Fig. 1). ...
... Today, in Istanbul Süleymaniye Library, Collection Ayasofya, number 3608, we find the Arabic version and in Hüsrev Pasa Collection, number 476, a Turkish translation of "Mufradat of Ibn al Baithar" indirectly including the text about lichens from De Materia Medica (Cobanoglu and Yavuz 2003): ...
Lichens are included in the classification system of fungi and have been used in medicine, pharmacy and industry from antiquity to present day in the treatment of various diseases. In this study, Peri Hyles Iatrikes of Dioscorides has been investigated and evaluated from lichenological point of view. It is found that, Dioscorides mentions about medical properties and uses of probable Parmelia species such as P. saxatilis (L.) Ach or P. sulcata Taylor.
... Bazı liken türlerinin antik çağlardan beri parfümeri, boya ve kimya endüstrisinde kullanıldığı bilinmektedir (4) . Bunun yanında, tıp ve eczacılık alanlarında, tarihte ve günümüzde likenlerden yararlanılmaktadır (5,6) . ...
Bu çalışma 2. IVEK Uluslararası İlaç ve Eczacılık Kongresi'nde (27-29 Kasım 2015, İstanbul) poster bildiri olarak sunulmuştur. § Bu çalışma TÜBİTAK 113S306-COST FA 1202 numaralı proje ile desteklenmiştir. Araştırma ÖZ Amaç: Bu çalışmada, Balıkesir çevresinden toplanan Parmelia saxatilis (L.) Ach. ve Parmelia sulcata Taylor liken türlerine ait aseton özütlerinin Escherichia coli ATCC 25922 suşu üzerindeki antibakteriyel etkinliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Balıkesir ilinden toplanan liken örnekle-rinin türleri teşhis edildikten sonra aseton özütleri elde edilmiştir. Liken aseton özütlerinin Escherichia coli üzerin-deki antibakteriyel ve minimum inhibisyon konsantrasyonu (MİK) testleri sıvı mikrodilüsyon yöntemi ile gerçekleştiril-miştir. Kontrol grubu olarak kanamisin antibiyotiği kulla-nılmış ve MİK değeri belirlenerek antibakteriyel etkinlikle-rinin karşılaştırılması yapılmıştır. Bulgular: Liken aseton özütleri ve kanamisinin 2.5-40 µg/ml arasındaki dozları denenmiştir. Kanamisinin yalnızca 40 µg'lık dozunda antibakteriyel etkinlik gözlemlenmiş ve MİK değeri 40 µg olarak belirlenmiştir. Parmelia saxatilis likenine ait aseton özütünün MİK değeri 20 µg/ml, Parmelia sulcata likeni aseton özütünün MİK değeri ise 40 µg/ml olarak saptanmıştır. Sonuç: Parmelia saxatilis aseton özütünün Escherichia coli üzerinde kanamisinin etkinliğinden daha düşük dozda antibakteriyel etkinliğe sahip olduğu, Parmelia sulcata aseton özütünün ise kanamisin ile aynı dozda antibakteri-yel etkinlik gösterdiği görülmüştür. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, gerekli testler yapıldıktan sonra yüksek antibakteriyel potansiyele sahip liken özütlerinden tedavi-de yararlanılabileceği öngörülmektedir. ABSTRACT Antibacterial Activities of Extracts of Lichen Samples Collected from Balikesir Region on Escherichia coli Objective: In this study, it was aimed to determine the antibacterial activity of acetone extracts of Parmelia saxatilis (L.) Ach. and Parmelia sulcata Taylor lichen species that were collected from Balıkesir district, on the strain of Escherichia coli ATCC 25922. Material and Methods: After lichen samples collected from Balıkesir province were identified, the acetone extracts were obtained. Antibacterial and minimum inhibitory concentration (MIC) tests of the acetone extracts of lichens on Escherichia coli were performed via microdilution method. The antibiotic kanamycin was used as control group and a MIC value of the antibiotic was determined for comparison of antibacterial activities of the lichen acetone extracts. Results: Lichen acetone extracts and kanamycin dosages ranging between 2.5-40 µg/ml were tested. Kanamycin showed antibacterial activity at only concentration of 40 µg/ml and its MIC value was determined as 40 µg/ml. MIC values were also defined for the acetone extract of Parmelia saxatilis (20 µg/ml), and Parmelia sulcata (40 µg/ml). Conclusion: The acetone extract of Parmelia saxatilis had antibacterial effect on Escherichia coli much lower than that of kanamycin. The acetone extract of Parmelia sulcata also showed antibacterial activity that equals to those of kanamycin. According to the results that were obtained from this study, it has been predicted that lichen extracts that have higher antibacterial potential may be useful for treatment of bacterial infections in case essential tests are performed.
... Bununla birlikte liken kelimesinin etimolojisi ve tıp tarihimiz boyunca liken terimi yerine Osmanlı Türkçesinde, Arapçada ve Farsçada hangi kelimelerin kullanılageldiği ise bir başka çalışmanın konusudur (Yavuz & Özyiğitoğlu, 2015). Tıp tarihimizde likenlerin yerinin ve öneminin irdelendiği benzeri yayınlardan birkaçında da bir liken cins ismi olan Usnea'nın Latince Vsnee ve Vsnea kelimelerinden geldiği ve bu kelimelerin de Arapça اﺸﻨﮫ (Uşne) kelimesinden türetildiği konusu etraflıca ele alınmakta, klasik dönemin en ünlülerinden kimyacı hekim Zekeriyya Razi, filozof hekim İbn Sina ve botanikçi eczacı İbn'ül Baytar'ın eserlerinde verdikleri bilgiler ışığında Uşnenin ağaç dallarından sarkan epifitik bir liken olduğu anlaşılmaktadır (Çobanoğlu & Yavuz, 2003;Yavuz & Çobanoğlu, 2010). Bu bilginler, yaşadıkları dönem ve coğrafyada lingua franca (ortak dil) olan Arapçayı kullanmışlarsa da, eserleri daha sonraki yüzyıllarda Avrupa'da ortak dil olan Latinceye tercüme edilmiştir. ...
Bu çalışma, modern taksonomik bitkibiliminde kullanılan bazı liken cins isimlerinin kökenlerini araştırmayı amaçlamaktadır. Likenler kayaların, ağaçların ve bazen de toprağın yüzeylerinde gelişen, bünyelerinde bir alg ve bir mantar ortağı barındıran yegâne karasal tohumsuz organizmalardır. Aynı zamanda bu çalışmada, liken cins isimlerini muhtelif dillerde karşılaştırmak suretiyle aralarındaki benzerlik ve farklılıkları belirlemeye ve adlandırmaya dair bir anlayış geliştirmeye odaklanılmaktadır. Çalışma boyunca derlenen etimolojik veriler, şu otuz bir liken cinsine aittir: Alectoria, Arthonia, Calicium, Caloplaca, Cetraria, Cladonia, Collema, Cornicularia, Evernia, Fulgensia, Graphis, Gyalecta, Lecanora, Lecidea, Letharia, Lobaria, Nephroma, Opegrapha, Parmelia, Peltigera, Pertusaria, Psora, Ramalina, Roccella, Sticta, Thamnolia, Umbilicaria, Urceolaria, Usnea, Verrucaria ve Xanthoria. Sonuç olarak, Evernia, Letharia ve Roccella gibi üç cinsin adlandırılmalarındaki benzerlik ilkesi henüz müphem kalırken, on bir cinsin isimlendirilmesinin podesyumlar (1 cins) ve apotesyumlar (10 cins) gibi üreme organlarına benzetilerek yapıldığı, on yedi cinsin örneğin renk gibi tallusun morfolojik özelliklerine benzetilerek ve yalnızca bir kaçının habitat tercihi veya substrata tutunma gibi istisnai özelliklere benzetilerek yapıldığı tespit edilmiştir. Roccella cinsi hariç, her cinse terminolojinin kavramsal arka planından hareketle birer Türkçe cins ismi önerilmektedir. Böylece konunun, genç bilim insanları, öğrenciler, öğreniciler, amatörler ve halk nezdinde daha cazip ve anlaşılabilir olması hedeflenmektedir.
This study aims to investigate the etymology of some lichens’ genera names used in modern taxonomical botany. Growing on rocks, trees and even on soil, lichens are the only terrestrial cryptogamic organisms containing a fungal and an algal partner. Within this study, it has been focused to diagnose and improve an understanding of the similarities and differences between the names of lichen genera by comparing them in several languages. The etymological data collected during the study belongs to thirty-one lichen genera as follows: Alectoria, Arthonia, Calicium, Caloplaca, Cetraria, Cladonia, Collema, Cornicularia, Evernia, Fulgensia, Graphis, Gyalecta, Lecanora, Lecidea, Letharia, Lobaria, Nephroma, Opegrapha, Parmelia, Peltigera, Pertusaria, Psora, Ramalina, Roccella, Sticta, Thamnolia, Umbilicaria, Urceolaria, Usnea, Verrucaria and Xanthoria. A s a r esult, i t i s f ound t hat, t he analogical principle in the similitude of three genera Evernia, Letharia and Roccella still remain obscure while eleven genera have been named in allusion to the morphological characters of their fructifications for instance podetia (1 genus) and apothecia (10 genera); that of seventeen genera have been named in allusion to the morphological characters of thalli for instance colours and only a few have been named for their exceptional properties such as the attachment on substrata, or the habitat preference. Except for Roccella genus, Genera Names in Turkish have been coined as proposal for each genus in the list, having in consideration of the contextual background for the terminology. Thus, it is considered that the topic would be more attractive and understandable for young scientists, students, learners, amateurs and public.
... Lichens are well-known symbiotic associations between fungi and algae, so called " lichenized fungi " , including over 20000 species all over the world. These unique organisms are able to produce lichen-specific secondary compounds which have been used in medicine, food, cosmetics, dye and for other ethnobotanical purposes in popular and modern aspects from ancient to recent times (Çobanoğlu & Yavuz 2003, Çobanoğlu et al. 2004, Llano 1950, Romagni & Dayan 2002). Many species have antimicrobial, antifungal, antiviral, anticancer and anti-inflammatory effects supported by scientific evidence (Ingolfsdottir 2002, Romagni & Dayan 2002). ...
z: Ülkemizin önemli biyolojik zenginliklerinden biri olan likenler hakkında yapılan araştırmalar giderek artmaktadır. Hemen hemen bütün illerden kaydedilen yaklaşık 2000 liken türü yakın tarihte Türkiye likenleri listesi olarak yayınlanmıştır. Türkiye'de likenleri konu alan yayınlar, çok sayıdaki sistematik-floristik çalışmaların yanı sıra, kimyasal, ekolojik vb. gibi farklı amaçlarla yapılan araştırmaları da içermektedir. Bu çalışmada, doğası ve konumu nedeniyle zengin biyolojik çeşitliliğe sahip olan İstanbul ilinin liken çeşitliliği bakımından değerlendirilmesi ve gelecekteki çalışmalar için önbilgi sağlanması amaçlanmıştır. Dünyanın önde gelen kozmopolit metropollerinden biri olan İstanbul'da doğal olarak yayılış gösteren likenler hakkında bugüne kadarki yazılı kaynaklar incelenerek derlenen bilgiler mekânsal ve sayısal veri olarak sunulmuştur. Buna göre İstanbul'dan ilk liken çalışması 1852'de yapılmış ve yıllar sonra İstanbul Adalarının likenlerini konu alan yüksek lisans tez çalışmamız ile yeniden başlamıştır. İstanbul likenleriyle ilgili tüm konularda bugüne kadar toplam yayın sayısı 36 ve liken tür kaydı 1000 civarındadır. Küresel iklim değişikliği, hava kirliliği ve nüfus artışı nedeniyle her geçen gün olumsuz çevresel etmenlere maruz kalan İstanbul'da var olan liken verilerinin sürdürülebilir olması önem arz etmektedir. Abstract: Research on lichens, one of the important biological richness of our country, is gradually increasing. About 2000 lichen species recorded from almost all provinces close to the date have been published as lichen list of Turkey. Lichen publications in Turkey include numerous systematic-floristic surveys, as well as researches carried out for different purposes such as chemical and ecological. In this study, it is aimed to evaluate the province of Istanbul, which has a very rich biodiversity due to its nature and location, in terms of lichen variety and to provide preliminary knowledge for future studies. The information compiled by examining the written sources until today about lichens that naturally spread in Istanbul, one of the leading cosmopolitan metropolises of the world, was presented as spatial and numerical data. Accordingly, the first lichen study from Istanbul was carried out in 1852, and restarted many years later with our master thesis study on the lichens of Istanbul Islands. The total number of publications on all subjects related to Istanbul lichens has been 36 and lichen species records have been around 1000 to date. It is of great importance that the sustainability of lichen data existing in Istanbul, which is exposed to negative environmental factors every day due to global climate change, air pollution and population growth. GİRİŞ Likenler, ortak yaşam birliğinden oluşan biyolojik yapıları ve çeşitli ekolojik görevleri ile doğadaki ilgi çekici canlılardandır. Biyolojik yapısı çoğunlukla Asklı mantarlar (Ascomycetes) ile yeşil alglerin (Chlorophyta) ve/veya siyanobakterilerin (Cyanobacteria) birbirine fayda sağlayan (mutualistik simbiyoz) ortakyaşam şeklinden meydana gelmektedir. Yeryüzünde yaklaşık 20.000 tür ile ifade edilen likenler (likenleşmiş mantarlar), türleşmede daha etkili olan mantar ortağının filogenisine dayalı olarak sınıflandırmada Bitkiler (Plantae) değil, Mantarlar (Fungi) aleminde yer alırlar (Nash, 2008; Çobanoğlu Özyiğitoğlu vd., 2016). Yeryüzünün her yerinde doğal ağaç kabukları, kayalar, toprak ve hatta insan yapımı duvar, metal gibi çok çeşitli özortamlar (Özyiğitoğlu, 2017) üzerinde yaşarlar. Yüksek dağlık alanlarda, yeterli gün ışığı ve neme sahip temiz havası olan bölgelerde liken florası zenginlik gösterir.
ResearchGate has not been able to resolve any references for this publication.