Kırsal yerleşim ve korunan alan arasındaki etkileşimin değerlendirilmesinde peyzaj karakter analizinin rolü: Kapısuyu Havzası örneği

Full text

Tarım Bilimleri Dergisi
Tar. Bil. Der.
Dergi web sayfası:
www.agri.ankara.edu.tr/dergi
Journal of Agricultural Sciences
Journal homepage:
www.agri.ankara.edu.tr/journal
TARIM BİLİMLERİ DERGİSİ — JOURNAL OF AGRICULTURAL SCIENCES 19 (2013) 310-322
Kırsal Yerleşim ve Korunan Alan Arasındaki Etkileşimin
Değerlendirilmesinde Peyzaj Karakter Analizinin Rolü: Kapısuyu
Havzası Örneği
Sevgi GÖRMÜŞa, Dicle OĞUZb
aBartın Üniversitesi, Orman Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Bartın, TÜRKİYE
bAnkara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Ankara, TÜRKİYE
ESER BİLGİSİ
Araştırma Makalesi ― Doğal Kaynak Yönetimi ve Peyzaj Planlama
Sorumlu Yazar: Sevgi Görmüş, E-posta: sevgigormus@gmail.com, Tel: +90 (378) 223 51 19
Geliş Tarihi: 28 Mayıs 2013, Düzeltmelerin Gelişi: 09 Ağustos 2013, Kabul: 20 Eylül 2013
ÖZET
Korunan alanlar biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilirliği ve yerel ekonomiye katkısı nedeniyle değerli alanlardır. Korunan
alanların bu özelliklerinin devamlılığında yakın çevresindeki yerleşimlerle etkileşimi önemli bir rol oynamaktadır. Korunan
alanların yakın çevresinde genellikle kırsal alanlar ve kırsal yerleşimler bulunmaktadır. Kırsal yerleşimlerin büyük
çoğunluğunu köyler oluşturmaktadır. Korunan alanlar köylerin ekonomik yapısını olumlu yönde etkileme potansiyeline
sahipken; köyler korunan alandaki biyolojik çeşitliliği olumsuz yönde etkileme potansiyeline sahiptir. Bu nedenle korunan
alanların çevresindeki köyler ile etkileşiminin belirlenmesi, izlenmesi ve onarılması gerekmektedir. Bu önermeden hareketle
bu çalışmada, Türkiye’de korunan alanın çevresindeki köyler ile etkileşiminin peyzaj karakter analizi tekniği kullanılarak
belirlenmesi hedeenmiştir. Türkiye’de kırsal yerleşimlerin sınıamasında yerleşimlerin mekânsal düzeni ve orman alanlarına
mesafesi dikkate alınmaktadır. Ancak bu kriterler yerleşimlerin orman alanı ve korunan alan ile etkileşimini ölçmede
yetersiz kalmaktadır. Bu çalışmada, korunan alan çevresindeki kırsal yerleşimlerin korunan alanın biyolojik çeşitliliği
üzerindeki etkisinin belirlenmesini amaçlayan özgün bir yöntem önerilmektedir. Yöntem kapsamında yapılan sınıama ve
yöntemin geliştirilmesinde Dünya’da ve Türkiye’de yapılan köy sınıama çalışmaları ve peyzaj karakter analizi yaklaşımı
temel alınmıştır. Çalışma, Kastamonu-Bartın Küre Dağları Milli Parkı Planlama Bölgesinde yer alan, Kapısuyu Havzası
içinde bulunan köylerde gerçekleştirilmiştir. Her köy için belirlenen karakter doğrultusunda köylerin milli parka katkısı
ve etkisi izlenebilecektir. Çalışmada köylerin milli park ile etkileşimini belirleyen en önemli kriterin konum kriteri olduğu
belirlenmiştir. Konum kriteri arazi düzeni ve yerleşim düzenini etkileyerek dağınık bir yapının oluşmasına neden olmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Köy yerleşimleri; Köy peyzaj karakteri; Korunan alan; Peyzaj parçalanması; Kastamonu-Bartın
Küre Dağları Milli Parkı
Role of Landscape Character Analysis in Evaluation Interaction Between
Rural Settlement and Protected Area: Kapısuyu Basin Sample
ARTICLE INFO
Research Article ― Natural Resource Management and Landscape Planning
Corresponding Author: Sevgi Görmüş, E-mail: sevgigormus@gmail.com, Tel: +90 (378) 223 51 19
Received: 28 May 2013, Received in Revised Form: 09 August 2013, Accepted: 20 September 2013

Kırsal Yerleşim ve Korunan Alan Arasındaki Etkileşimin Değerlendirilmesinde Peyzaj Karakter Analizinin Rolü: Kapısuyu..., Görmüş & Oğuz
Tarım Bilimleri Dergisi – Journal of Agricultural Sciences 19 (2013) 310-322 311
1. Giriş
Gelişmekte olan ülkelerin pek çoğunda ve
Türkiye’de en sık karşılaşılan sorunlardan birisi,
yerleşim sistemini oluşturan kent, kasaba ve
köylerin sayısal olarak fazla olması ve işlevsel
bakımından düzensiz mekânsal dağılımlarıdır
(Marin 2010). Düzensiz mekânsal dağılım özellikle
kırsal alanlarda yoğun olarak görülmektedir. Kırsal
alanların düzensiz mekânsal dağılımı en çok korunan
alanları etkilemektedir. Korunan alanlardan biri olan
milli parklar, küresel biyolojik çeşitliliği korumada
önemli alanlar olarak gösterilmektedir (Eken et al
2004). Bu alanlar biyolojik çeşitlilik, ekosistem
bütünlüğü ve ekosistem hizmeti sunmanın (Carey
et al 2000) yanı sıra yerel ve bölgesel ekonomiye,
bilimsel çalışmalara, eğitim aktivitelerine,
ekoturizme, geleneksel eylemlerin devamlılığına
katkı sağlayan önemli alanlardır (Frapolli et al
2008, Toledo 2001, West & Brockington 2006).
Bu alanların önemi çevresindeki kırsal alanları
geliştirebilir ya da kırsal alanların etkisiyle alanın
önemli değerleri zayıayabilir.
Türkiye’de kırsal yerleşimleri temsil eden köyler,
sosyo-ekonomik ve kültürel özellikleri bakımından
oldukça karmaşık bir görünüm sergilemektedir.
Bu durumun oluşmasında dağınık yerleşimin ve
topoğrak konumun etkisi yüksektir. Bu nedenlerden
dolayı sosyo-ekonomik yönleri gelişemeyen köyler,
yakın çevresinde bulunan orman ve korunan alanlara
ekonomik olarak bağlıdırlar. Bu ekonomik bağlılık
orman alanları ve korunan alanlar üzerinde çeşitli
baskıların oluşmasına neden olmaktadır.
Türkiye’de köylerin bağlı olduğu mevzuat
18 Mart 1924’te çıkarılmış olan 442 Sayılı Köy
Kanunu’dur. Bu Kanun’a göre köy; “nüfusu 2000’i
aşmayan, taşınır veya taşınmaz malları bulunan
ve Köy Kanunu ile kendisine verilen işleri karar
organları vasıtası ile yerine getiren yerel bir yönetim
birimi” olarak tanımlanmaktadır (KÖK 2012). Bu
kanunda köylerin mekânsal düzeni ile ilgili öneriler
uygulamaya aktarılamadığı için günümüzde
hala köylerin mekânsal düzeninde sorunlar
yaşanmaktadır. Bu sorunların giderilmesi için kırsal
kalkınma politika ve uygulamalarında köylerin
mekânsal düzeni ve korunan alan ile etkileşimi
ABSTRACT
Protected areas are valuable in terms of the sustainability of biodiversity and their contribution to local economy. The
interaction of protected areas with the settlements in the surrounding area plays a signicant role in the continuity of
their properties. It is mostly rural areas and rural settlements around the protected areas. Most of the rural settlements are
villages. While protected areas have a potential to effect the economic structure of the villages positively; villages have a
potential to negatively impact the biological diversity in the protected areas. Therefore, it is necessary to identify, monitor
and restore the interaction of protected areas with the villages around these areas. Starting from this statement, this study
aims to identify the interaction of protected areas in Turkey with the villages in their surroundings using landscape
character analysis technique. The spatial order of the settlements and their distance to forest areas are considered in
classifying rural settlements in Turkey. However, these criteria are insufcient in measuring the interaction of these
settlements with forest areas and protected areas. Considering this fact, an original methodology aiming to determine the
effect of rural settlements on the biological diversity of protected areas is suggested. In the classication within the scope
of the methodology and in developing the methodology, the studies concerning the village classication in Turkey and in
the world as well as the landscape character analysis approach are based upon. The study was carried out in the villages
within the Kapısuyu Basin in the Kastamonu-Bartın Kure Mountains National Park Planning Area. In accordance with
the character identied for each village, the contribution and effect of the villages to the national park were assessed. In
this study, it is determined that the most important criterion identifying interaction between village and national park is
location. Location criterion affected land pattern and settlement patter and brought about scattered structure.
Keywords: Village settlements; Village landscape character; Protected area; Landscape fragmentation; Kastamonu-
Bartın Kure Mountains National Park
© Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Role of Landscape Character Analysis in Evaluation Interaction Between Rural Settlement and Protected Area: Kapısuyu ..., Görmüş & Oğuz
Tarım Bilimleri Dergisi – Journal of Agricultural Sciences 19 (2013) 310-322312
konularında mevcut sorunların tespiti ve çözümüne
yönelik hedeer oluşturulması gerekmektedir.
Kırsal alanlara özgü özellikler (kentten uzak olma,
dağınık yerleşme, ziksel özellikler), bu alanların
sosyo-ekonomik yönden gelişimlerine engel olan
birçok soruna da yol açmaktadır.
Türkiye’de köyler, mekânsal düzen ve
doğal kaynak değerleri ile ilişkilerine göre
sınıandırılmaktadır. Mekânsal düzene göre
yapılan sınıamada “dağınıklık” kriteri göz
önünde bulundurularak, köyler toplu, dağınık ve az
dağınık olarak tanımlanmaktadır (Görmüş 2012).
Köylerin doğal kaynak değerleri ile ilişkisine göre
yapılan sınıamada sadece “orman alanlarına olan
yakınlık” kriteri dikkate alınmaktadır. Bu kritere
göre yapılan sınıamada köyler orman dışı, orman
içi ve orman kenarı olarak tanımlanmaktadır.
Türkiye’de mekânsal düzen dikkate alınarak yapılan
sınıamaya göre köylerin % 71.9 ’u toplu köy; %
11.8’i az dağınık köy ve % 5.5’i dağınık köylerden
oluşmaktadır. Köylerin orman alanları ile yakınlık
durumu dikkate alınarak yapılan sınıamaya göre
köylerin % 55.8’i orman dışında, % 20.4’ü orman
kenarında ve % 14.4’ü orman içinde yer almaktadır
(Türkdoğan 2006). Türkiye’deki yerleşim sistemi
içinde, kırsal yerleşimlerin çok sayıda ve geniş bir
alanda dağıldıkları bilinmektedir (Marin 2010).
Türkiye’de 2000 yılında 35.014 adet köy ve 40.617
adet bu köylere bağlı alt birimler olmak üzere
toplam 75.631 kırsal yerleşim (Marin 2010, DPT
2000) bulunmaktadır. Kırsal yerleşim birimleri
içinde düşük nüfuslu ve dağınık haldeki birimlerin
oldukça yüksek bir oranda bulunması (Marin 2010)
ekonomik ve sosyal sorunların yanı sıra peyzaj
parçalanmasına ve habitat kayıplarına da neden
olmaktadır.
Bu çalışmada, Avrupa Peyzaj Sözleşmesinin
biyolojik çeşitliliği koruma, peyzaj yönetimi
ve peyzajların belirlenmesi gibi gereklilikleri
doğrultusunda, peyzaj karakter analizi tekniği
kullanılarak, milli park çevresinde yer alan köylerin
parkın biyolojik çeşitliğine etkisinin belirlenmesi
amaçlanmaktadır.
Peyzaj karakter analizi, peyzaj karakter alanlarını
tanımlamak, peyzaj değişiminin ana faktörlerini
belirlemek (Wascher 2005; Kim & Pauleit 2007; Atik
& Ortaçeşme 2010; Görmüş & Oğuz 2010; Görmüş
2012) ve doğal kaynaklardaki biyolojik çeşitlilik
değerlerini yorumlamak amacıyla yapılmaktadır.
Milli park çevresinde yer alan köy
yerleşimlerinin korunan alan ile etkileşimini
belirleyen metodolojilerin geliştirilmesi sayesinde
biyolojik çeşitliliğin korunması, yerel ekonominin
devamlılığı, geliştirilmesi ve izlenmesine katkı
sağlanacaktır. Bu öngörü ile yapılan bu çalışmada
farkındalık yaratma ve etkileşimi modelleyen
metodolojilerin geliştirilmesi hedeenmektedir.
Kastamonu-Bartın Küre Dağları Milli Parkı
Planlama Bölgesi’nde ve orman alanı içinde yer
alan köylerin peyzaj karakterinin belirlenmesi,
bu yerleşimlerin biyolojik çeşitlilik ve peyzaj
parçalanmasına etkisinin belirlenmesine ve
izlenebilmesine olanak sağlamaktadır. Köylerin
yapısının, içinde ya da sınırında bulunduğu orman
alanı ve korunan alana etkisini tanımlayan köy
peyzaj karakterinin kırsal kalkınma, kırsal peyzaj
planlama, orman yönetimi, peyzaj yönetimi ve doğa
koruma politika ve stratejilerinin uygulanması ve
geliştirilmesinde yararlı olacağı düşünülmektedir.
2. Materyal ve Yöntem
2000 yılında milli park olarak ilan edilen Kastamonu-
Bartın Küre Dağları Milli Parkı (KDMP) Orman ve
Su İşleri Bakanlığı 10. Bölge Müdürlüğü tarafından
yönetilmektedir. KDMP’nin uluslararası ve ulusal
düzeyde önemsenmesine neden olan karakteristik
özellikleri doğal yaşlı ormanlar, jeolojik oluşumlar
ve fauna zenginliğidir. Bölgesel ve yerel düzeyde
değerli olmasına neden olan özellikleri arasında
ise ora, kültür, rekreasyon ve turizm olanakları
bulunmaktadır (KMNP 1999).
KDMP’nin 37.000 ha alanı Koruma Bölgesi,
80.000 ha alanı ise Planlama Bölgesi’dir. Planlama
bölgesinde Kastamonu ve Bartın’a bağlı 125 köy
bulunmaktadır. Köylerin sayısının yüksek olması ve
düzensiz dağılımları nedeniyle milli park çevresinde
özel mülkiyet alanlarındaki parçalanmanın yüksek

Kırsal Yerleşim ve Korunan Alan Arasındaki Etkileşimin Değerlendirilmesinde Peyzaj Karakter Analizinin Rolü: Kapısuyu..., Görmüş & Oğuz
Tarım Bilimleri Dergisi – Journal of Agricultural Sciences 19 (2013) 310-322 313
olduğu görülmektedir. Planlama Bölgesi’nin üçte
biri özel mülkiyet alanlarından, üçte ikisi ise devlet
mülkiyetindeki alanlardan oluşmaktadır. Planlama
bölgesindeki lekelilik durumu irdelendiğinde özel
mülkiyet alanlarında leke sayısının 624, devlet
mülkiyetindeki alanlarda leke sayısının 361 olduğu
görülmektedir. Bu değerler milli park Planlama
Bölgesi’nde peyzaj parçalanmanın önemli boyutlara
ulaştığını ve bu parçalanmanın özel mülkiyet
alanlarının düzensiz ve kontrolsüz dağılımından
kaynaklandığını göstermektedir (Görmüş 2013).
Bu çalışmanın materyalini Kastamonu- Bartın
Küre Dağları Milli Parkı’nın bir bölümünü oluşturan
Kapısuyu Havzası’ndaki köyler oluşturmaktadır.
Çalışma kapsamında Milli Park Planlama Bölgesi
ve mutlak koruma bölgesini kapsayan Kapısuyu
Havzası’ndaki 13 köy değerlendirilmektedir. Bu
havzada 7 Köy (Başköy, İlyasgeçidi, Kaleköy,
Kapısuyu, Kömeç, Yeniköy ve Ziyaretköy) Bartın
İli Kurucaşile İlçe’sine; 6 köy (Döngelce, Emirler,
Hacıahmet, Himmetbeşe, Kapısuyu ve Nanepınarı)
Kastamonu İli Cide İlçesi’ne bağlıdır. Köylerin
tamamı orman köyü niteliğindedir. (Şekil 1).
Çalışma üç aşamalı olarak gerçekleştirilmiştir.
Birinci aşamada alan çalışması yapılmıştır. Alan
çalışmasında öncelikle gözleme dayalı çalışmalar
ve görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Köy muhtarları
ile yapılan görüşmeler ve gözlemler sonucunda
her köy için köy bilgi formları oluşturulmuştur.
İkinci olarak köylere ilişkin sayısal veriler
elde edilmiştir. Yerel yönetimlerden alınan
Amenajman, Halihazır ve kadastro sayısal
verileri Arcview 9.1 yazılımı ile köy sınırlarına
işlenerek her köy için haritalar, planlar ve kesitler
üretilmiştir. Elde edilen haritaların doğruluğu
2009 yılına ait 5 m. lik Rapideye uydu verisi ile
kontrol edilmiştir.
Üçüncü aşamada köy sınırları Coğra Bilgi
Sistemleri (CBS) katmanı olarak kullanılmış ve her
bir köye ait değişkenler köy alanına işlenmiştir. Her
bir köyün peyzaj karakter tipini belirleyebilmek için
yerleşim deseni analizleri, arazi kullanımının orman
alanları ile etkileşimi analizi, peyzaj çeşitliliği
analizi ve nüfus analizi şeklinde bir dizi analiz
gerçekleştirilmiştir (Şekil 2).
4
Şekil 1- Çalışma alanı konumu ve korunan alan ile ilişkisi
Figure 1- Location of the study area and its relationship with the protected area
Şekil 1- Çalışma alanı konumu ve korunan alan ile ilişkisi
Figure 1- Location of the study area and its relationship with the protected area

Role of Landscape Character Analysis in Evaluation Interaction Between Rural Settlement and Protected Area: Kapısuyu ..., Görmüş & Oğuz
Tarım Bilimleri Dergisi – Journal of Agricultural Sciences 19 (2013) 310-322314
Her bir analiz için farklı değişkenler (Çizelge
1) ve değişkenlerin değerlerinin elde edilmesi
için peyzaj metrikleri (Görmüş 2013; Görmüş
2012; Esbah et al 2010; Botequilha Leitao et al
2006; Botequilha Leitao & Ahern 2002) ve analiz
programları (Şekil 2) kullanılmıştır. Köy peyzaj
karakterinin belirlenmesi için yapılan sınıama
sonucunda her bir köy için elde edilen karakter tipi
simgelerle ifade edilmiştir.
5
Şekil 2- Köy peyzaj karakter tipinin belirlemesinde izlenen aşamalar
Figure 2- The study plan to identfy the village landscape character
Her bir analiz için farklı değişkenler (Çizelge 1) ve değişkenlerin değerlerinin elde edilmesi için peyzaj
metrikleri (Görmüş 2013; Görmüş 2012; Esbah et al 2010; Botequilha Leitao et al 2006; Botequilha
Leitao & Ahern 2002) ve analiz programları (Şekil 2) kullanılmıştır. Köy peyzaj karakterinin
belirlenmesi için yapılan sınıflama sonucunda her bir köy için elde edilen karakter tipi simgelerle ifade
edilmiştir.
Peyzaj Karakteri değişkenlerinin
analizi
Programlar
Köy Peyzaj Karakter Tiplerinin
Simgeleştirilmesi
Köy Peyzaj Karakterlerinin
değerlendirilmesi
Köy karakteri peyzaj
planlama ilişkisine yönelik
strateji ve öneriler
Yerleşim deseni analizi
Arc view/ Surface Analysis,
Global Mapper Cadastral Data
/AutoCAD/Netcad/3D Max
Alan kullanımı ve orman alanı
etkileşiminin analizi
Arc view/ Patch Analysis
Peyzaj çeşitliliği analizi
Arc view/ Patch Analysis
Nüfus analizi
MS Excel/SPSS
Peyzaj
Kompozisyonu/
Peyzaj
konfigürasyonu
ölçümleri
Köy sınıflama modelleri
Köy sınıflama
çalışmaları
Alan
çalışmaları
Literatür
çalışması
Halihazır Haritalar
Fotoğraf çalışması
Köy Bilgi formları
Şekil 2- Köy peyzaj karakter tipinin belirlemesinde izlenen aşamalar
Figure 2- The study plan to identfy the village landscape character

Kırsal Yerleşim ve Korunan Alan Arasındaki Etkileşimin Değerlendirilmesinde Peyzaj Karakter Analizinin Rolü: Kapısuyu..., Görmüş & Oğuz
Tarım Bilimleri Dergisi – Journal of Agricultural Sciences 19 (2013) 310-322 315
3. Bulgular ve Tartışma
Köy peyzaj karakter tiplerine ulaşmak için köylerin
plan ve kesitleri oluşturulmuştur (Şekil 3). Plan ve
kesitler aracılığıyla yapılan analizlerin içeriği ve
elde edilen bulgular aşağıda aktarılmaktadır.
3.1. Yerleşim deseni analizleri
Bu analizde ziksel ortam, arazi kullanım biçimi
ve yerleşim biçimi dikkate alınmıştır. Bu kapsamda
dikkate alınan ayırıcı değişkenler; konum, bakı, arazi
düzeni, konutların yerleşim düzeni ve mahalle sayısıdır
(Çizelge 2). Yerleşim deseni, köy peyzaj karakteri
sembolik ifadesinde konum, arazi düzeni ve konutların
yerleşim düzeni değişkenleri ile ifade edilmiştir.
3.2. Arazi kullanımının orman alanları ile
etkileşimi analizi
Köydeki arazi kullanımının (tarım, yerleşim ve
ulaşım) köy sınırları içindeki orman alanlarına
baskısı peyzaj metrikleri ile ölçülmüştür (Çizelge
3). Elde edilen değerlere dayanarak köyler, orman
alanlarına baskısı az ve baskısı yüksek olan köyler
olarak sınıandırılmıştır. Sınıandırma kenar
etkisi (Edge Density:ED) indisi sayısal değerinin
ağırlıklı ortalaması alınarak yapılmıştır. ED ağırlıklı
ortalama (AO) için formülü kullanılmıştır.
ED1xCA1+ED2xCA2+ED3xCA3+...+ED13xCA13÷ΣCA=AO (1)
Bu formül kapsamında ED için bulunan AO
değeri 159’dur. ED değeri 159’un üzerindeki
Çizelge 1- Köy peyzaj karakter analizinin gerçekleştirilmesinde kullanılan değişkenler
Table 1- The changing variables to realize village landscape character analysis
Yerleşim deseni analizi Değişkenler /simgeler Kaynaklar
Topoğrak konum
Vadi etek köyü (Ve) Geray 1985;
Kurtkan Bilgiseven 1988;
Türkdoğan 2006;
Roberts 2003;
Görmüş 2012
Vadi- yamaç köyü (Vy)
Kıyı -Vadi yamacı köyü(KVy)
Dağ yamacı köyü (Dy)
Arazi düzeni
Toplu köy (T) Türkdoğan 2006;
Roberts 2003;
Görmüş 2012
Dağınık köy (D)
Hat köy (H)
Yerleşim yapısı
Rastgele (R)
Türkdoğan 2006;
Roberts 2003;
Görmüş 2012
Düzenli(D)
Küme (K)
Karışık (Çizgisel rastgele/ÇR, küme rastgele/KR, Küme
çizgisel/KÇ
Alan kullanımı ile orman
alanları arasındaki
etkileşimin analizi (peyzaj
metriklerine göre)
Orman alanları üzerinde baskısı az olan köyler (O+)
Orman alanları üzerinde baskısı yüksek olan köyler (O-)
Görmüş 2012
Peyzaj çeşitliliği analizi
(peyzaj metriklerine göre)
Peyzaj çeşitliliği üzerinde baskısı az olan köyler (P+)
Peyzaj çeşitliliği üzerinde baskısı yüksek olan köyler (P-)
Görmüş 2012
Nüfus analizi Göç oranı pozitif olan köyler (G+)
Göç oranı negatif olan köyler (G-)
Görmüş 2012
Göç oranı (1960-2010)
Köy teşkilatının gerekliliği
(son nüfus sayımına göre)
Köy teşkilatının kurulabileceği köyler( T+)
Köy teşkilatının kurulamayacağı köyler( T-)
KÖK 2012;
Görmüş 2012
Köylerin büyüklüğü (son
nüfus sayımına göre)
Küçük köyler (Kk)
Orta büyüklükteki köyler (Ok)
Büyük köyler(Bk)
Mitkovıc et al 2002;
Görmüş 2012

Role of Landscape Character Analysis in Evaluation Interaction Between Rural Settlement and Protected Area: Kapısuyu ..., Görmüş & Oğuz
Tarım Bilimleri Dergisi – Journal of Agricultural Sciences 19 (2013) 310-322316
7
Şekil 3- Köylere ait plan ve kesitler
Figure 3- Plans and sections of village areas
Kömeç
Kapısuyu
II
Kapısuyu
I
Kaleköy
Nanepınarı
Yeniköy
Ziyaretköy
Şekil 3- Köylere ait plan ve kesitler
Figure 3- Plans and sections of village areas

Kırsal Yerleşim ve Korunan Alan Arasındaki Etkileşimin Değerlendirilmesinde Peyzaj Karakter Analizinin Rolü: Kapısuyu..., Görmüş & Oğuz
Tarım Bilimleri Dergisi – Journal of Agricultural Sciences 19 (2013) 310-322 317
8
Şekil 3- Köylere ait plan ve kesitler (devam)
Figure 3- Plans and sections of village areas (continued)
Başköy
Döngelce
Hacıahmet
Emirler
Himmetbeşe
İlyasgeçidi
Şekil 3- Köylere ait plan ve kesitler (devam)
Figure 3- Plans and sections of village areas (continued)

Role of Landscape Character Analysis in Evaluation Interaction Between Rural Settlement and Protected Area: Kapısuyu ..., Görmüş & Oğuz
Tarım Bilimleri Dergisi – Journal of Agricultural Sciences 19 (2013) 310-322318
köylerin orman alanına etkisi yüksek; ED değeri
159’un altında olan köylerin orman alanına etkisi
az olarak sınıandırılmıştır. Orman alanlarına etkisi
yüksek olan köyler: Başköy, İlyasgeçidi, Kaleköy,
Kapısuyu I, Kömeç, Nanepınarı ve Ziyaretköy;
orman alanlarına etkisi az olan köyler: Döngelce,
Emirler, Hacıahmet, Himmetbeşe, Kapısuyu II
ve Yeniköy’dür. Köy peyzaj karakteri ifadesinde,
orman alanlarına baskısı az olan köyler O+, orman
alanlarına baskısı yüksek olan köyler O-
olarak ifade
edilmiştir.
3.3. Peyzaj çeşitliliği analizi
Peyzaj çeşitliliği analizi köylerin sadece havza
içinde kalan alanlarında gerçekleştirilmiştir. Her
bir köyün peyzaj çeşitliliği ve peyzaj karakter
tiplerinin sayısı, toplam alanı ölçülmüştür. Bu
değerler kapsamında köylerin peyzaj çeşitliliği
ve köy sınırları içindeki peyzaj karakter tiplerinin
lekelilik durumu değerlendirilmiştir. Köyler peyzaj
çeşitliliğinin yüksek ve düşük olma durumlarına göre
sınıandırılmıştır. Sınıandırmada peyzaj çeşitlilik
indisi (Shannon Diversity Index: SDI) ağırlıklı
ortalaması temel alınmıştır. SDI ağırlıklı ortalaması
aşağıda belirtilen formül ile hesaplanmıştır.
SDI1xCA1+SDI2xCA2+SDI3xCA3+...+SDI13xCA13÷ΣCA=AO (2)
SDI için ağırlıklı ortalama 2.80 olarak
bulunmuştur. SDI değeri 2.80’in üzerinde olan
köylerin peyzaj çeşitliliği yüksek, SDI değeri 2.80’in
altında olan köylerin peyzaj çeşitliliği daha düşük
olarak kabul edilmiştir. Köy peyzaj karakterinin
simgesel ifadesinde peyzaj çeşitliliği yüksek olan
köyler P+ ve peyzaj çeşitliliği düşük olan köyler
P-olarak belirtilmiştir. Peyzaj çeşitliliği yüksek olan
köyler: Başköy, Emirler, Hacıahmet, İlyasgeçidi
ve Yeniköy; peyzaj çeşitliliği daha düşük olan
köyler: Kaleköy, Döngelce, Kapısuyu I, Kapısuyu
Çizelge 2- Yerleşim deseni göstergeleri ve elde edilen veriler
Table 2- Indicators of settlement pattern and obtained data
Köyler
Yerleşim deseni
Fiziksel ortam Arazi kullanım biçimi Yerleşim biçimi
Konum (su/
topoğrafya) Bakı Arazi
düzeni Parsel düzeni Konutların yerleşim
düzeni
Mahalle
sayısı
Başköy Vadi-Etek KD Toplu Düzensiz parsel Küme- rastgele 3 Mahalle
Döngelce Dağ-yamaç KB Hat Düzensiz parsel Küme-çizgisel 2 Mahalle
Emirler Vadi-Etek G Hat Düzenli Parsel Çizgisel- rastgele 3 Mahalle
Hacıahmet Vadi-etek G Dağınık Düzenli parsel Küme- rastgele 3 Mahalle
Himmetbeşe Vadi-yamaç GB Hat Düzenli parsel Küme- rastgele 1 Mahalle
Kapısuyu I Kıyı-Vadi-yamaç D Dağınık Düzenli parsel Küme- rastgele 3 Mahalle
Kapısuyu II Vadi-yamaç B Toplu Düzenli parsel Küme- rastgele 1 Mahalle
Kaleköy Dağ-yamaç KD Toplu Düzenli parsel Küme- rastgele 1 Mahalle
Kömeç Dağ-yamaç KD Dağınık Düzensiz parsel Küme- rastgele 2 Mahalle
Nanepınarı Vadi-yamaç GB Dağınık Düzensiz parsel Çizgisel- rastgele 2 Mahalle
İlyasgeçidi Vadi-etek G Hat Düzenli parsel Çizgisel- rastgele 2 Mahalle
Yeniköy Vadi-yamaç GD Hat Düzenli parsel Çizgisel- rastgele 1 Mahalle
Ziyaretköy Dağ-yamaç B Dağınık Düzensiz parsel Küme- rastgele 2 Mahalle

Kırsal Yerleşim ve Korunan Alan Arasındaki Etkileşimin Değerlendirilmesinde Peyzaj Karakter Analizinin Rolü: Kapısuyu..., Görmüş & Oğuz
Tarım Bilimleri Dergisi – Journal of Agricultural Sciences 19 (2013) 310-322 319
II, Himmetbeşe, Kömeç, Nanepınarı ve Ziyaretköy.
Bu sınıandırmayı köylerin leke sayısı ve tip sayısı
doğrulamaktadır (Çizelge 4).
3.4. Nüfus analizi
Nüfus analizi; toplam göç oranının yönü ve güncel
nüfus sayısına göre yapılmıştır.
3.5. Göç oranı
Havzadaki köylerin 1960–2010 yılları arasındaki
toplam göç oranının yönü (pozitif ve negatif )
dikkate alınmıştır. Bu yıllar arasındaki göç oranı
toplamı pozitif olan köyler G+, göç oranı toplamı
negatif olan köyler G- olarak ifade edilmiştir.
3.6. Güncel nüfus sayısına göre köy sınıaması
442 Sayılı Köy Kanunu ve Mitkoviç et al. (2002)
tarafından yapılan sınıama çalışması doğrultusunda
Kapısuyu Havzası’nda güncel nüfus sayımına göre
(TUİK 2012) köyler sınıandırılmıştır. Köy niteliği
taşıyan köyler (köy teşkilatının kurulabileceği
köyler): Başköy, İlyasgeçidi, Kaleköy ve Kapısuyu
I; Köy teşkilatının kurulamayacağı köyler: Emirler,
Nanepınarı, Kömeç, Yeniköy, Hacıahmet, Döngelce,
Himmetbeşe, Kapısuyu II ve Ziyaretköy’dür.
3.7. Köy peyzaj karakteri
Analizler sonucunda her bir köy için peyzaj karakter
tipi belirlenmiştir (Çizelge 5). Elde edilen verilere
göre peyzaj parçalanmasının yüksek olduğu köyler
İlyasgeçidi, Döngelce, Başköy, Kömeç, Nanepınarı
ve Yeniköy’dür. Bu köylerde parçalanmanın yüksek
olmasının nedeni orman açmacılığı ile oluşturulan
fındık bahçeleri ve orman yan ürünlerinin çok fazla
(artı değer yaratacak şekilde) toplanmasıdır.
Yerleşim tipolojisinin orman alanları üzerinde
baskıya neden olduğu belirlenmiştir. Özellikle
Başköy, Kaleköy, Kömeç, Nanepınarı, İlyasgeçidi
ve Ziyaret köylerinin orman alanlarına etkisi
negatiftir. Nanepınarı ve İlyasgeçidi köylerinin
yerleşim düzeni “çizgisel-rastgele”, konumları vadi
yamacı ve vadi eteğidir. Başköy, Kaleköy, Kömeç
ve Ziyaret köylerinin yerleşim düzeni “küme-
rastgele”dir. Başköy vadi eteğinde konumlanırken
Kaleköy, Kömeç ve Ziyaret köyleri dağ yamacında
konumlanmışlardır. Bu köyler aynı zamanda,
KDMP Planlama Bölgesi’nde yer almakta olup,
KDMP Koruma Bölgesi’ne en yakın olan köylerdir.
Köy ölçeğinde yapılan araştırmalarda tarım
alanları ile orman alanları arasında kenar etkisi
Çizelge 3- Köylerin orman alanlarına etkisinin ölçümleri
Table 3- Measurements of the village effect on forest areas
Bağlı olduğu iller
ve ilçeler Köyler MSI MPAR TE ED MPE MPS CA
Bartın/Kurucaşile Başköy 15,93 214,20 148916,97 214,18 148916,97 695,27 695,27
Kastamonu/Cide Döngelce 11,10 114,40 135329,89 114,42 135329,89 1182,72 1182,72
Kastamonu/Cide Emirler 7,36 96,70 70277,68 96,73 70277,68 726,51 726,51
Kastamonu/Cide Hacıahmet 8,76 116,70 82689,78 116,74 82689,78 708,32 708,32
Kastamonu/Cide Himmetbeşe 9,12 141,40 73896,67 141,42 73896,67 522,53 522,53
Bartın/Kurucaşile İlyasgeçidi 15,41 213,20 139892,19 213,24 139892,19 656,04 656,04
Kastamonu/Cide Kaleköy 14,39 253,00 102841,11 253,01 102841,11 406,47 406,47
Bartın/Kurucaşile Kapısuyu II 3,71 62,10 27879,31 62,09 27879,31 449,05 449,05
Bartın/Kurucaşile Kapısuyu I 9,85 641,80 18984,55 641,77 18984,55 29,58 29,58
Kastamonu/Cide Kömeç 13,82 284,30 84441,90 284,30 84441,90 297,01 297,01
Bartın/Kurucaşile Nanepınarı 12,62 180,00 111302,88 179,96 111302,88 618,50 618,50
Bartın/Kurucaşile Yeniköy 10,70 146,80 98038,10 146,83 98038,10 667,72 667,72
Bartın/Kurucaşile Ziyaretköy 10,81 188,70 77800,93 188,69 77800,93 412,33 412,33
MSI, Ortalama şekil indisi; MPAR, Ortalama çevre alan oranı; TE, Toplam kenar; ED, Kenar yoğunluğu; MPE, Ortalama leke kenarı;
MPS, Ortalama leke büyüklüğü; CA, Sınıf alanı

Role of Landscape Character Analysis in Evaluation Interaction Between Rural Settlement and Protected Area: Kapısuyu ..., Görmüş & Oğuz
Tarım Bilimleri Dergisi – Journal of Agricultural Sciences 19 (2013) 310-322320
tespit edilmiştir. Tarım alanları parsellerinin şekil
ve konum itibariyle düzensiz olması kenar habitatı
türlerinin artmasına neden olabilmektedir. Ancak
bu kenarların çok olması biyolojik çeşitliliğin
azalmasına neden olmaktadır. Odum ve Barrett’e
(2008) göre, iki farklı arazi örtüsü arasındaki tür
zenginliği kenar etkisi olarak tanımlanmaktadır. Tür
sayısının arttırılması için tarla ve orman arasında
özel düzenlemeler yapılması önerilmektedir. İki
habitat arasında kesin bir sınır ya da ani ve net bir
kenar tür çeşitliliğinin azalmasına neden olduğu
için arzu edilmemektedir. Öte yandan düzensiz
kenarların fazla olması da çeşitliliğin azalması
demektir.
Çizelge 4- Köy sınırları içerisindeki peyzaj karakter tiplerinin sayısı ve köylerin peyzaj çeşitliliği
Table 4- Landscape character types within village boundaries and landscape diversity of the villages
Bağlı olduğu
il ve ilçe Köyler Leke
sınıfı SDI SEI PN TLA CA PKT
sayısı
Bartın/Kurucaşile Başköy
Orman
alanları
3,53 0,76 1255,00 857,66 857,66 104
Kastamonu/Cide Döngelce 2,61 0,65 1401,00 1303,49 1303,49 55
Kastamonu/Cide Emirler 3,07 0,70 1369,00 867,23 867,23 79
Kastamonu/Cide Hacıahmet 3,10 0,68 1060,00 657,30 657,30 99
Kastamonu/Cide Himmetpaşa 2,62 0,61 662,00 452,37 452,37 72
Bartın/Kurucaşile İlyasgeçidi 2,90 0,67 1570,00 781,78 781,78 76
Kastamonu/Cide Kaleköy 2,53 0,64 627,00 578,06 578,06 51
Bartın/Kurucaşile Kapısuyu II 2,75 0,72 185,00 106,79 106,79 46
Bartın/Kurucaşile Kapısuyu I 2,40 0,70 111,00 49,57 49,57 31
Kastamonu/Cide Kömeç 2,48 0,63 590,00 403,80 403,80 51
Bartın/Kurucaşile Nanepınarı 2,78 0,62 1144,00 734,18 734,18 91
Bartın/Kurucaşile Yeniköy 3,34 0,71 1210,00 753,81 753,81 108
Bartın/Kurucaşile Ziyaretköy 2,40 0,62 625,00 517,30 517,30 49
SDI, Peyzaj çeşitlilik indisi; SEI, Peyzaj düzen indisi; PN, Leke sayısı; TLA, Toplam peyzaj alanı; CA, PKT, Peyzaj karakter tipi sınıf
alanı
Çizelge 5- Köy peyzaj karakteri
Table 5- Village landscape character
Bağlı olduğu il ve ilçe Köy Peyzaj karakteri
Bartın/Kurucaşile Başköy Ve_ T_KR_O-_P+_G+_T+Bk
Kastamonu/Cide Döngelce Dy_H_ KÇ_O+_P-_G-_ T-Kç
Kastamonu/Cide Emirler Ve_H_ÇR_ O+_P+_G-_ T-Kk
Kastamonu/Cide Hacıahmet Ve_D_KR_ O+_P+_G-_ T-Kç
Kastamonu/Cide Himmetpaşa Vy_D_KR_ O+_P-_G-_ T-Kç
Bartın/Kurucaşile Kapısuyu I KVy_D_KR_ O+_P-_G-_ T+Kk
Kastamonu/Cide Kapısuyu II KVy_T_KR_ O+_P-_G-_ T-Kç
Bartın/Kurucaşile Kaleköy Dy_T_KR_ O-_P-_G-_ T+Kk
Bartın/Kurucaşile Kömeç Dy_D_KR_ O-_P-_G-_ T-Kç
Kastamonu/Cide Nanepınarı Vy_D.ÇR_ O-_P-_G-_ T-Kç
Bartın/Kurucaşile İlyasgeçidi Ve_H_ÇR_ O-_P+_G-_ T+Kk
Bartın/Kurucaşile Yeniköy Vy_H_ÇR_ O+_P+_G-_ T-Kç
Bartın/Kurucaşile Ziyaretköy Dy_D_KR_ O-_P-_G-_ T-Kç

Kırsal Yerleşim ve Korunan Alan Arasındaki Etkileşimin Değerlendirilmesinde Peyzaj Karakter Analizinin Rolü: Kapısuyu..., Görmüş & Oğuz
Tarım Bilimleri Dergisi – Journal of Agricultural Sciences 19 (2013) 310-322 321
Köylerin peyzaj çeşitliliği, göç oranı ve arazi
kullanımının orman alanı ile etkileşimi arasında
doğru orantı ve ters orantı bulunmaktadır.
Bu değişkenler yerleşim deseni analizleri ile
karşılaştırıldığında ise şu sonuçlara ulaşılmaktadır.
Peyzaj çeşitliliği kavramı sadece doğal peyzaj
özelliklerini kapsamamakta, kültürel peyzaj
öğelerini de kapsamaktadır. Bu nedenle “peyzaj
çeşitliliği” kavramı hem olumlu hem de olumsuz
etkileri içermektedir. Vadi eteğindeki köylerde
peyzaj çeşitliliği yüksek iken dağ yamacı köylerinde
peyzaj çeşitliliği düşüktür. “Küme-rastgele” ve
“çizgisel-rastgele” yerleşim düzenine sahip köylerde
peyzaj çeşitliliği ve orman alanlarına etki arasında
önemli bir fark bulunmamaktadır. Arazi düzeni
“çizgisel” tipte olan köylerin peyzaj çeşitliliği
daha yüksek ve orman alanlarına negatif etkisi
daha azdır. “Dağınık” yapıdaki köylerin peyzaj
çeşitliği az ancak orman alanına etkisi en azdır. Köy
değerlerine ilişkin veriler değerlendirildiğinde arazi
düzeni hat tipinde olan köylerden İlyasgeçidi’nin
peyzaj çeşitliliği yüksek, Yeniköy’ün orman
alanlarına etkisi düşük, peyzaj çeşitliliği yüksek,
Emirler’in orman alanlarına etkisi düşük peyzaj
çeşitliliği yüksek, Döngelce ve Himmetbeşe’nin
orman alanlarına etkisi ve peyzaj çeşitlilği az olduğu
görülmektedir. Hacıahmet dışında dağınık yapıdaki
köylerin peyzaj çeşitliliği az, orman alanlarına etkisi
yüksektir.
4. Sonuçlar
Bu çalışmada, köylerin orman alanına etkisini ve
peyzaj çeşitliliğini belirleyen en önemli kriterin
konum kriteri olduğu tespit edilmiştir. Arazi düzeni
ve konut yerleşim düzeni topoğrak konuma göre
şekillenmektedir. Bu nedenle milli park çevresindeki
köylerin konumu ve konumdan kaynaklanacak
negatif etkiler özellikle değerlendirilmelidir.
Peyzaj ve habitat parçalanmasına neden olan
önemli kırsal yerleşimlerinden biri, orman içi ve
orman kenarı köyleridir. Kırsal alanların en yoksul
kesimini oluşturan bu köyler ziksel ve doğal
çevre koşullarına göre ve kendilerine özgü yaşam
biçimleri ile dağınık bir yapı göstermektedirler.
Kapısuyu Havzası’nda geçimini önemli bir
oranda fındık alanlarından sağlayan köyler için bazı
yönetmeliklerin milli parkın ekosistem bütünlüğünü
korunması kapsamında değerlendirilmesi
gerekmektedir: Halkın geçim kaynağının
devamlılığı için “Fındık Üretiminin Planlanması ve
Dikim Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Usul ve
Esaslar Hakkında Yönetmelik” (14.07.2009-15203)
kapsamında yeni fındık alanları önerilebilir. İmar
Kanunu’na (09.05.1985-3194) göre köy yerleşik
alanlarında konut ve entegre tesis için imar planı
gerekli iken hayvancılık, tarım vb. amaçlar için
yapılan yapılarda imar planı istenmemektedir.
Ayrıca bu kanunda köy alanlarında Toprak Koruma
ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun (03.07.2005-
5403) hükümleri uygulanmaz denmektedir. Toprak
Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, arazi kullanım
planının hazırlanması, koruma ve geliştirme
sürecinde toplumsal, ekonomik ve çevresel
boyutların katılımcı yöntemlerle değerlendirilmesi,
amaç dışı ve yanlış kullanımların önlenmesi ile ilgili
usul ve esasları kapsamaktadır. Bu kapsamdaki bir
kanunun hükümlerinin korunan alan çevresinde yer
alan köy yerleşik alanlarında geçerli olması, korunan
alana ve köy halkına önemli bir katkı sağlayacaktır.
Teşekkür
Bu araştırma, TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel
ve Tekonolojik Araştırma Kurumu) tarafından
desteklenen 110Y270 nolu “Kastamonu Bartın
Küre Dağları Milli Parkı Örneğinde Peyzaj Karakter
Tiplerinin Belirlenmesi” projesi kapsamında
gerçekleştirilmiştir. Desteklerinden dolayı
TÜBİTAK’a çok teşekkür ederiz.
Kaynaklar
Atik M & Ortaçeşme V (2010). Peyzaj Karakter
Analizi Yöntemi ile Antalya Side Bölgesi Kültürel
Peyzajlarının Karakter Analizi. TUBİTAK
Projesi(108Y345), Antalya
Botequilha Leitao A & Ahern J (2002). Applying landscape
ecological concepts and metrics in sustainable
landscape planning. Landscape and Urban Planning
59:65-93

Role of Landscape Character Analysis in Evaluation Interaction Between Rural Settlement and Protected Area: Kapısuyu ..., Görmüş & Oğuz
Tarım Bilimleri Dergisi – Journal of Agricultural Sciences 19 (2013) 310-322322
Botequilha Leitao A, Miller J, Ahern J & Mcgarigal K
(2006). Measuring Landscapes: A Planners Handbook.
Island Press, Washington, D. C. Council of Europe
Carey C, Dudley N & Stalton S (2000). Sguandering
parandise? The importance and vulnerability of the
world’s protected areas. WWF-World Wide Fund for
Nature International, Gland, Switzland. Conservation
Biology 20 (3): 609–616
DPT (2000). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Kırsal
Kalkınma Özel İhtisas Komisyonu Raporu. TC
Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı,
Ankara
Frapolli E G, Orozco B A, Moheno M B, Manrique C E
& Fernandez G R (2007). Biodiversity conservation,
traditional agriculture and ecotourism: Land cover/
land use change projections for a natural protected
area in the northeastern Yucatan Peninsula, Mexico.
Landscape and Urban Planning 83: 137–153
Eken G, Benun L, Brooks T M, Darwall W, Fishpool L
D C, Foster M, Knox D, Langhammer P, Matiku P,
Radford E, Salaman P, Scherest W, Smith M L,Spector
S & Tordoff A (2004). Key biodiversity areas as site
conservation targets. Bioscience 54: 1110–1118
Esbah H, Deniz B, Kara B & Keskin B (2010). Analyzing
landscape changes in the Bafa Lake nature park of
Turkey using remote sensing and landscape structure
metrics. Environmental Monitoring Assesment 165,
(1-4): 617-632
Geray C (1985). Türkiye’de Köysel Yerleşme Düzeni.
Köy Sosyolojisi Okuma Kitabı, Boğaziçi Üniversitesi
Yayınları, İdari Bilimler Fakültesi, İstanbul
Görmüş S (2012). Korunan alanlarda peyzaj karakter
analizi: Kastamonu-Bartın Küre Dağları Milli Parkı
örneği. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Ankara
Görmüş S (2013). Land use effects on landscape diversity
in protected areas. ICOEST’2013–CAPPADOCIA,
June 18-2, Urgup, Turkey
Görmüş S & Oğuz D (2010). Peyzaj karakter haritası
hazırlama sürecinde Türkiye için bir durum
değerlendirmesi. Peyzaj Mimarlığı 4. Kongresi,
Bildiriler Kitabı. TMMOB Peyzaj Mimarları Odası
Yayınları, 2011, Ankara
Kim K & Pauleit S (2007). Landscape character,
biodiversity and land use planning: The case of
Kwangju City Region, South Korea. Land Use Policy
24 (1): 264-274
KMNP (1999). Kure Mountains National Park,
Development Plan. Prepared by the Ministry of
Forestry (General Directorate of National Parks and
Game-Wildlife) in collaboration with UNEP and FAO
KÖK (2012). Köy Kanunu, www.mevzuat.gov.tr. (Erişim
tarihi: 07.03.2012)
Kurtkan Bilgiseven A (1988). Köy Sosyolojisi. Filiz
Kitabevi, İstanbul
Marin M C (2010). Türkiye’de Küçük ve Orta
Büyüklükteki Kentlerin Kırsal ve Dengeli Bölgesel
Kalkınma Üzerindeki Etkilerinin Bir İncelemesi.
TUBİTAK Projesi (107K520), Kahramanmaraş
Mitkoviç P, Vasilevska L, Bogdanovic I & Dinic M
(2002). Functional and size typology of the village
settlements in the City of Nis Territory. Architecture
and Civil Engineering 2 (4):231-249
Odum E P, & Barrett G W (2008). Ekolojinin Temel
İlkeleri (Ed: Kani Işık). Palme Yayıncılık, Ankara
Roberts B K (2003). Landscapes of Settlement, Prehistory
to the Present. Routledge, London
Toledo V M (2001). Indigenous People and Biodiversity.
Encyclopedia of Biodiversity. Academic Press, San
Diego
TUİK (2012) Türkiye İstatistik Kurumu, Adrese Dayalı
Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Sonuçları. http://
tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul. (Erişim
tarihi: 09.09.2012)
Türkdoğan O (2006). Türkiye’de Köy Sosyolojisi. IQ
Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul
Wascher D M (2005). European Landscape Character
Areas-Typologies, Cartography and Indicators for the
Assessment of Sustainable Landscapes. Final Project
Report as deliverable from the EU’s Accompanying
Measure project European Landscape Character
Assessment Initiative (ELCAI), Funded Under the 5th
Framework Programme on Energy, Environment and
Sustainable Development, Published by Landscape
Europe in Collaboration with ELCAI Project Partners
West P & Brockington D J (2006). An anthropological
perspective on some unexpected consequences of
protected areas. Conservation Biology 20 (3): 609–
616