Content uploaded by Grzegorz Hebda
Author content
All content in this area was uploaded by Grzegorz Hebda on Apr 07, 2016
Content may be subject to copyright.
1
Acta entomologica silesiana
Vol. 24 (online 010): 1–10 ISSN 1230-7777, ISSN 2353-1703 (online) Bytom, April 6, 2016
Nowe stanowiska korowcowatych (Hemiptera: Heteroptera:
Aradidae) w Polsce
GrzeGorz Hebda1, andrzej Melke2, Radosław Plewa3, stanisław szafRaniec4,
tomasz Rutkowski5
1 Katedra Biosystematyki, Uniwersytet Opolski, ul. Oleska 22, 45-052 Opole, e-mail: grzesio@uni.opole.pl
2 ul. Św. Stanisława 11/5, 62-800 Kalisz, e-mail: kusakowaty@gmail.com
3 Zakład Ochrony Lasu, Instytut Badawczy Leśnictwa, ul. Braci Leśnej 3, Sękocin Stary, 05-090 Raszyn,
e-mail: r.plewa@ibles.waw.pl
4 Skawica 495, 34-221 Skawica, e-mail: jafer@wp.pl
5 Zbiory Przyrodnicze, Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, ul. Umultowska 89,
61-614 Poznań, e-mail: pardosa@gazeta.pl
ABSTRACT. New localities of at-bugs (Hemiptera: Heteroptera: Aradidae) in Poland.
New faunistic data on the occurrence of at-bugs Aradidae in Poland are presented. Data concerning
a total of 13 species of at-bugs are presented, including ve species very rarely collected in Poland:
Aradus bimaculatus, A. brevicollis, A. erosus, A. truncatus and Mezira tremulae. The distributional data
relating to rarely collected species and information about their biology is reviewed.
KEY WORDS: Heteroptera, Aradidae, at-bugs, faunistic data, Poland.
WSTĘP
Korowcowate (Aradidae) są bardzo często uznawane w Europie za grupę owadów
wskaźnikowych, umożliwiającą ocenę naturalności drzewostanów, w szczególności ich
zasobności w martwe drewno, wielkoowocnikowe grzyby nadrzewne oraz dostępność
martwych i zamierających drzew (Gosner et al. 2007, maRchal et al. 2013). Pomimo
ich znaczenia, występowanie korowcowatych, liczących w faunie krajowej 18 gatunków
(lis 1990a, 2001), jest bardzo słabo poznane. Z uwagi na kryptyczne ubarwienie
i pokrój ciała, skryty tryb życia – gatunki europejskie spotkać można głównie pod
korą, w butwiejącym drewnie, pod kamieniami – ich zbiory wymagają stosowania
niestandardowych lub czasochłonnych metod odłowu (lis 2001). Dlatego też za pomocą
standardowo używanej metody odłowu w badaniach pluskwiaków różnoskrzydłych, tj.
czerpakowania roślinności, pozyskiwane są wyjątkowo rzadko i w konsekwencji wiedza
o ich rozmieszczeniu jest fragmentaryczna.
Od 1990 roku, kiedy to ukazał się przegląd faunistyczny tej rodziny (lis 1990a),
powstało zaledwie kilka prac, dedykowanych tej grupie pluskwiaków lub w których
opublikowano informacje o większej liczbie gatunków korowcowatych (lis 1991,
kubisz 1992, lis & lis 2009, Hebda 2011, taszakowski & szczePański 2015, zając
2016).
Poniżej autorzy prezentują nowe, oryginalne dane o rozmieszczeniu 13 gatunków
korowcowatych w Polsce. Jest to druga tak obszerna praca przedstawiająca nowe
dane o rozmieszczeniu korowcowatych w Polsce, od czasu ukazania się przeglądu
faunistycznego tej rodziny (lis 1990a).
2
Acta ent. siles. 24 (online 010) Bytom, April 6, 2016
MATERIAŁ I METODY
W niniejszej pracy przedstawiamy dane będące wynikiem własnych badań, jak
również pojedyncze informacje przekazane przez inne osoby, pochodzące z 17 krain
zoogeogracznych. Kolejność krain w przeglądzie gatunków przyjęto za Katalogiem
Fauny Polski (BuRakowski et al. 1973). Stanowiska w poszczególnych krainach
przedstawiono w rosnącej kolejności kwadratów UTM, a gatunki zaprezentowano w
kolejności alfabetycznej. Okazy zostały oznaczone w oparciu o pracę lisa (2001).
Okazy zostały odłowione za pomocą różnych metod: na upatrzonego podczas
przeglądania środowisk podkorowych, stosów drewna, drzew porośniętych przez huby,
przesiewania ściółki, jak również z wykorzystaniem pułapek barierowych, pułapek
typu Netocia i pułapek Moericke’go. Owady pozyskiwane były w latach 1982–2015,
w ciągu wszystkich okresów fenologicznych. Okazy dowodowe znajdują się
w kolekcjach autorów.
W pracy zastosowano następujące skróty nazwisk autorów:
AM – Andrzej Melke, GH – Grzegorz Hebda, RP – Radosław Plewa,
SSz – Stanisław Szafraniec, TR – Tomasz Rutkowski.
Pozostałe nazwiska innych osób, które dostarczyły materiał, podano w przeglądzie
gatunków w ich pełnym brzmieniu.
WYNIKI BADAŃ
Wykaz gatunków
Aneurus avenius (dufouR, 1833)
Śląsk Dolny: Suchy Bór, gm. Chrząstowice [BB91], przydomowy ogród, pod korą leszczyny,
13.02.2012, 1 ex., 20.06.2015, 1 ex., 25.09.2015, 1 ex., leg. & det. GH; Suchy Bór, gm.
Chrząstowice [BB91], las liściasty, pod korą kłody jesionu, 22.08.2015, 1 ex., leg. & det.
GH.
Beskid Wschodni: Bircza, na południe [FA00], 453 m n.p.m., pułapka typu Netocia powieszona
nad wałkiem jodłowym, 26.05.2015, 2 exx., leg. AM, det. GH; Las Karaszyn, północny
stok, gm. Ustrzyki Dolne [FV18], 467 m n.p.m., pułapka barierowa zawieszona w płytkim
jarze, między powalonymi brzozami i sosną, 27.05.2015, 1 ex., leg. AM, det. GH; Masyw
Suchego Obycza, gm. Fredropol [FV19], 447 m n.p.m., pułapka barierowa zawieszona
między konarami złomu buka w buczynie karpackiej z udziałem klonów, 16.07.2015,
2 exx., leg. AM, det. GH; Masyw Suchego Obycza, północny stok Niemieckiej Doliny,
gm. Fredropol [FV19], 479 m n.p.m., pułapka barierowa zawieszona w wykrocie buka
w buczynie karpackiej z udziałem jodły, 16.06.2015, 2 exx., 27.07.2015, 10 exx., leg.
AM, det. GH; Masyw Góry Kanasin, północny stok, gm. Fredropol [FV19], 466 m n.p.m.,
pułapka barierowa zawieszona na złomie jodły w buczynie karpackiej z udziałem jodły,
28.05.2015, 3 exx., 16.06.2015, 3 exx., leg. AM, det. GH; Braniów, stoki wschodnie, dolina
Potoku Gniłe, gm. Ustrzyki Dolne [FV19], 502 m n.p.m., pułapka barierowa zawieszona
na złomie bukowym, 27.05.2015, 1 ex., leg. AM, det. GH; dolina Potoku Jamninka, gm.
Ustrzyki Dolne [FV19], 407 m n.p.m., pułapka typu Netocia zawieszona na złomie jodły,
15.06.2015, 2 exx., leg. AM, det. GH.
3
Bieszczady: Strzebowiska, gm. Cisna [FV04], 610 m n.p.m., na składzie różnogatunkowego
drewna, 05.05.2002, 1 ex., leg. & det. AM.
Rzadko rozmieszczony, głównie w południowej części kraju (lis 1990a), choć ostatnio
wykazany z wielu nowych stanowisk, w tym po raz pierwszy z Dolnego Śląska (taszakowski
& szczePański 2015).
Aradus betulae (linnaeus, 1758)
Pojezierze Mazurskie: N-ctwo Myszyniec, L-ctwo Dylewo [ED29], drzewostan obok
pożarzyska, pułapka barierowa, 30.06–25.08.2015, 1 ex.; wnętrze pożarzyska, pułapka
barierowa, 05.05.–30.06.2015, 11 exx., 30.06.–25.08.2015, 2 exx.; ekoton pożarzyska,
pułapka barierowa, 30.06.–25.08.2015, 1 ex., leg. RP, det. GH.
Nizina Wielkopolsko-Kujawska: Poznań-Malta [XU30], pod korą kłody topoli, 01.05.2001,
1 ex., leg. & det. M. Przewoźny; Grabownica, gm. Milicz [XT61], na pniaku dębu
z hubami, 13.05.2007, 1 ex., leg. & det. AM; Jesiona, gm. Ostrzeszów [XT90], kora
brzozy, 29.08.2014, 5 exx., leg. TR, det. GH; Antonin, gm. Przygodzice [XT91], na
brzozie, 18.05.2003, 2 exx., leg. & det. AM; Rożdżały, gm. Opatówek [CC03], na starej
hubie rosnącej na brzozie, 16.05.2003, 2 exx., leg. & det. AM.
Nizina Mazowiecka: Falenty, gm. Raszyn [DC97], 12.04.2013, 2 exx., leg. J. Hilszczański,
det. GH.
Podlasie: Lasy Sobiborskie, Osowa, gm. Hańsk [FC70], BMśw, pod linią energetyczną, pułapka
barierowa, 14.04.–13.05.2014, 1 ex., 14.05.–11.06.2014, 4 exx.; BMśw, drzewostan,
pułapka barierowa, 14.05.–11.06.2014, 4 exx., leg. RP, det. GH.
Śląsk Dolny: Gola, gm. Świerczów [XS84], las mieszany, pod korą jawora, 10.08.2007,
1 ex., leg. M.A. Mazur, det. GH; Rez. Srebrne Źródła, gm. Chrząstowice [BB91], wysiany
ze ściółki, 12.02.2011, 2 exx., pod korą martwego dębu, 01.01.2012, 1 ex., leg. & det. GH.
Śląsk Górny: P.K. Góra św. Anny, Klucz, gm. Ujazd [CA09], pod korą kikuta buka, 23.10.2011,
ca. 40 exx. imagines i larw, leg. & det. GH.
Nizina Sandomierska: Lasy Janowskie, Janów Lubelski [EB91], bór bagienny, 14.05–
12.06.2014, 1 ex., pułapka barierowa, leg. RP, det. GH.
Beskid Zachodni: Dubne, gm. Muszyna [DV96], na sągach bukowych, 04.05.2001, 1 ex.,
leg. & det. AM.
Beskid Wschodni: Masyw Suchego Obycza, gm. Fredropol [FV19], 447 m n.p.m., pułapka
barierowa zawieszona między konarami złomu buka w buczynie karpackiej z udziałem
klonów, 16.07.2015, 1 ex., leg. AM, det. GH.
Jeden z częściej odławianych przedstawicieli korowcowatych w kraju (lis 2001). Nowy dla
Pojezierza Mazurskiego oraz Podlasia.
Aradus betulinus fallén, 1807
Sudety Wschodnie: Góry Bialskie, Puszcza Jaworowa [XR46], 01–05.07.1993, 5 exx., leg.
J. Kania, det. GH; Masyw Śnieżnika, Przełęcz Sucha [XR46], pod korą pniaka świerka,
19.06.2012, 12 exx., leg. & det. K. Zając.
Beskid Zachodni: Babiogórski PN [CV99], oddz. 24A, 1200 m n.p.m., w pułapkę barierową,
29.05.2011, 1 ex., leg. SSz, det. GH.
Znany z kilkunastu stanowisk, głównie w południowej części kraju (lis 2001). Nowy dla
Sudetów Wschodnich.
Acta ent. siles. 24 (online 010) Bytom, April 6, 2016
4
Aradus bimaculatus ReuteR, 1872 (Ryc. 1)
Śląsk Dolny: Suchy Bór, gm. Chrząstowice [BB91], las mieszany, pod korą zamierającej
olchy, 15.01.2015, 2 exx., leg. & det. GH.
Gatunek bardzo rzadko spotykany w Europie, o rozmieszczeniu euro-syberyjskim. Spotykany
głównie na północy, w centrum i zachodzie Europy, choć niedawno odkryty także na Syberii
(kanyukova & vinokurov 2007). Poza południową Francją, Pirenejami w Andorze i jednym
stanowiskiem we Włoszech, brak go w basenie Morza Śródziemnego (heiss 2001, wachmann et
al. 2007, dioli & salvetti 2012, kMent et al. 2013). W kraju też bardzo rzadki, podawany jedynie
z Borowa koło Trzebnicy (lanzke & Polentz 1942) i Wrocławia (reuter 1884).
Aradus brevicollis fallén, 1807 (Ryc. 2)
Nizina Mazowiecka: N-ctwo Puławy, L-ctwo Gołąb [EC60], pod linią energetyczną, wydma,
pułapka barierowa, 14.04.–13.05.2014, 2 exx.; drzewostan sąsiadujący z wydmą, pułapka
barierowa, 14.05.–11.06.2015, 1 ex. leg. RP, det. GH.
Podlasie: Lasy Sobiborskie, Osowa, gm. Hańsk [FC70], BMśw, drzewostan, pułapka
barierowa, 14.05.–11.06.2014, 1 ex., leg. RP, det. GH.
Wyżyna Lubelska: N-ctwo Puławy, L-ctwo Skoki [EC60], drzewostan sąsiadujący
z wrzosowiskiem, pułapka barierowa, 14.05.–11.06.2015, 1 ex.; drzewostan sąsiadujący
z wrzosowiskiem, pułapki Moericke`go, 14.04.–13.05.2015, 1 ex., leg. RP, det. GH.
Gatunek rzadki w kraju, znany zaledwie z kilku krain: Puszczy Białowieskiej, Niziny
Wielkopolsko-Kujawskiej, Sudetów, Podlasia, Śląska Górnego i Beskidu Wschodniego (lis
1990a, 1993, kubisz 1992, skóRka 1994, heBda & mazuR 2013). Nowy dla Niziny Mazowieckiej
i Wyżyny Lubelskiej.
Aradus cinnamomeus PanzeR, 1806
Pojezierze Pomorskie: Puszcza Drawska, Biały Zdrój, gm. Kalisz Pomorski [WV60], bór,
17.07.–27.07.2014, 1 ex., leg. TR, det. GH.
Pojezierze Mazurskie: N-ctwo Myszyniec, L-ctwo Dylewo [ED29], drzewostan obok
pożarzyska, pułapka barierowa, 30.06.– 25.08.2015, 8 exx.; wnętrze pożarzyska, pułapka
barierowa, 05.05.–30.06.2015, 1 ex., 30.06.–25.08.2015, 1 ex.; ekoton pożarzyska,
pułapka barierowa, 30.06.–25.08.2015, 11 exx., leg. RP, det. GH.
Nizina Wielkopolsko-Kujawska: Bydgoszcz, Park Akademicki [CD09], pobrzeże boru,
20.09.2014, 1 ex., leg. TR, det. GH; Bydgoszcz, ul. Zarembiny [CD09], na murze,
02.08.2014, 1 ex., leg. TR, det. GH; Nowogród Bobrzański [WT13], 20.09.1982, 1 ex., leg.
P. Stachowiak, det. GH; Wielkopolski PN, oddz. 5, 22.08.1986, 1 ex., leg. P. Stachowiak,
det. GH.
Śląsk Górny: Brynek, gm. Tworóg [CA39], 11.04.2001, 1 ex., leg. M.A. Mazur, det. GH.
Gatunek pospolity w całym kraju (lis 2001)
Aradus conspicuus heRRich-schäffeR, 1835
Pobrzeże Bałtyku: Gajki, gm. Słupsk [XA24], buczyna, 07.06.–01.07.2014, leg. TR, det. GH;
Pęplino, gm. Ustka [XA24], buczyna, 06.06.2014, 8 exx., leg. TR, det. GH.
Śląsk Dolny: Rez. Srebrne Źródła, gm. Chrząstowice [BB91], pod korą klonu, 15.11.2009,
2 exx.; wyhodowany z larwy, 04.07.2010, 1 ex.; 01.01.2012, 1 ex., leg. & det. GH.
Acta ent. siles. 24 (online 010) Bytom, April 6, 2016
5
Śląsk Górny: Stobrawski PK, Pokój [XS94], park, pod korą buka, 01.02.2011, 3 exx., leg.
& det. GH; P.K. Góra św. Anny, Klucz, gm. Ujazd [CA09], pod korą kikuta buka,
23.10.2011, 2 exx., leg. & det. GH.
Roztocze: Roztoczański PN, obszar ochrony ścisłej „Nart” [FB40], 12.08.1999, 3 exx., leg.
SSz, det. GH; Roztoczański PN, obszar ochrony ścisłej „Czerkies” [FB40], 09.08.1999,
1 ex., leg. SSz, det. GH.
Beskid Wschodni: Masyw Suchego Obycza, gm. Fredropol [FV19], 447 m n.p.m., pułapka
barierowa zawieszona między konarami złomu buka w buczynie karpackiej z udziałem
klonów, 16.07.2015, 1 ex., leg. AM, det. GH.
Gatunek dość rzadko spotykany, znany z ok. 20 stanowisk w kraju (lis 2001).
Aradus corticallis (linnaeus, 1758)
Beskid Zachodni: Muszyna [DV96], na sągach świerkowych, 05.05.2001, 1 ex., leg. & det.
AM.
Rozpowszechniony, znany z kilkudziesięciu stanowisk w kraju (lis 2001).
Acta ent. siles. 24 (online 010) Bytom, April 6, 2016
Ryc. 1. Aradus bimaculatus, Śląsk Dolny, Suchy Bór (fot. G. Hebda).
Fig. 1. Aradus bimaculatus, Lower Silesia, Suchy Bór (photo G. Hebda).
Ryc. 2. Aradus brevicollis, Podlasie, Lasy Sobiborskie (fot. G. Hebda).
Fig. 2. Aradus brevicollis, Podlasie, Sobiborskie Forests (photo G. Hebda).
6
Aradus depressus (faBRicius, 1794)
Pojezierze Mazurskie: N-ctwo Myszyniec, L-ctwo Dylewo [ED29], drzewostan obok
pożarzyska, pułapka barierowa, 30.06.–25.08.2015, 4 exx.; ekoton pożarzyska, pułapka
barierowa, 30.06.–25.08.2015, 3 exx.; wnętrze pożarzyska, pułapka barierowa, 05.05.–
30.06.2015, 1 ex., leg. RP, det. GH.
Nizina Wielkopolsko-Kujawska: Poznań-Malta [XU30], 05.06.2002, 7 exx., leg. & det.
M. Przewoźny; Skoki [XU43], 03.05.2006, 1 ex., leg. & det. M. Przewoźny; Gołuchów
[YT04], pod korą dębu, 14.05.2002, 1 ex., leg. & det. AM; Szkurłaty, gm. Żelazków
[CC03], pod korą grubej topoli osiki, 16.05.2003, 1 ex., leg. & det. AM.
Podlasie: Lasy Sobiborskie, Osowa, gm. Hańsk [FC70], BMśw, pod linią energetyczną,
pułapka barierowa, 14.04.–13.05.2014, 9 exx.; BMśw, drzewostan, pułapka barierowa,
14.05.–11.06.2014, 4 exx., leg. RP, det. GH.
Puszcza Białowieska: Olemburski Tryb, gm. Białowieża [FD83], bór, 05.05.2012, 1 ex., leg.
& det. GH.
Śląsk Dolny: Bielawa, ul. Nowobielawska [XS11], martwy buk, 12.10.2014, 1 ex., leg. TR,
det. GH.
Śląsk Górny: Kędzierzyn-Koźle [CA08], 08.06.2001, 1 ex., leg. M.A. Mazur. det. GH.
Góry Świętokrzyskie: Świętokrzyski PN, Święty Krzyż [EB03], w pułapkę przegrodową
IBL-2 z feromonem „Trypodor”, 19.05.2009, 2 exx., leg. L. Buchholz & P. Miernik, det.
AM.
Wyżyna Lubelska: N-ctwo Puławy, L-ctwo Skoki [EC60], pod linią energetyczną,
wrzosowisko, pułapka barierowa, 14.04.–13.05.2014, 2 exx.; drzewostan sąsiadujący
z wrzosowiskiem, pułapka barierowa, 14.05.–11.06.2015, 2 exx., drzewostan sąsiadujący
z wrzosowiskiem, pułapka Moericke`go, 14.05.–11.06.2015, 2 exx., leg. RP, det. GH.
Beskid Wschodni: Bircza, na południe [FA00], 453 m n.p.m., pułapka typu Netocia
powieszona nad wałkiem jodłowym, 26.05.2015, 4 exx., leg. AM, det. GH; Las Karaszyn,
północny stok, gm. Ustrzyki Dolne [FV18], 467 m n.p.m., pułapka barierowa zawieszona
w płytkim jarze, między powalonymi brzozami i sosną, 27.05.2015, 7 exx., leg. AM,
det. GH; Żupa, stok, gm. Ustrzyki Dolne [FV18], 596 m n.p.m., pułapka typu Netocia
zawieszona na złomie jodły w buczynie z domieszką jaworów i jodły, 15.06.2015, 2 exx.,
leg. AM, det. GH; Masyw Suchego Obycza, gm. Fredropol [FV19], 447 m n.p.m., pułapka
barierowa zawieszona między konarami złomu buka w buczynie karpackiej z udziałem
klonów, 16.07.2015, 5 exx., leg. AM, det. GH; Masyw Suchego Obycza, północny stok
Niemieckiej Doliny, gm. Fredropol [FV19], 479 m n.p.m., pułapka barierowa zawieszona
w wykrocie buka w buczynie karpackiej z udziałem jodły, 16.06.2015, 1 ex., 27.07.2015,
10 exx., leg. AM, det. GH; Masyw Góry Kanasin, północny stok, gm. Fredropol [FV19],
466 m n.p.m., pułapka barierowa zawieszona wśród gałęzi złomu jodły w buczynie
karpackiej z udziałem jodły, 28.05.2015, 8 exx., 16.06.2015, 5 exx., leg. AM, det. GH;
Pasmo Działu, Kiczora, gm. Fredropol [FV19], 491 m n.p.m., pułapka barierowa przy
złomie buka w buczynie karpackiej z udziałem klonów, 23.05.2015, 7 exx., 16.06.2015,
1 ex., leg. AM, det. GH; dolina Potoku Jamninka, gm. Ustrzyki Dolne [FV19], 407
m n.p.m., pułapka typu Netocia zawieszona na złomie jodły, 15.06.2015, 1 ex., leg. AM,
det. GH; Braniów, wschodnie stoki, dolina Potoku Gniłe, gm. Ustrzyki Dolne [FV19], 495
m n.p.m., pułapka typu Netocia zawieszona na olszy w borze bagiennym, 27.08.2015,
3 exx., leg. AM, det. GH; Pacław, gm. Fredropol [FV29], pułapka typu Netocia zawieszona
na dębie w zadrzewieniu, 23.05.2015, 1 ex., leg. T. Olbrycht, det. AM.
Acta ent. siles. 24 (online 010) Bytom, April 6, 2016
7
Bieszczady: Dołżyca, gm. Cisna [EV95], pod korą zmurszałego buka z hubami, 05.05.2002,
1 ex., leg. & det. AM.
Jeden z najczęściej odławianych w kraju przedstawicieli korowcowatych (lis 2001). Nowy
dla Bieszczadów.
Aradus erosus fallén, 1807 (Ryc. 3)
Beskid Zachodni: Zawoja Policzne [CV99], 700 m n.p.m., 15.04.1999, 2 exx., leg. A.
Florczak, det. GH.
Znany z zaledwie ok. 10 stanowisk, w tym już wcześniej z Masywu Babiej Góry (stoBiecki
1883).
Aradus obtectus VásáRhelyi, 1988
Puszcza Białowieska: Podcerkwa, gm. Białowieża [FD83], pień brzozy, 22.05.2012, 1 ex.,
leg. RP, det. GH; Olemburski Tryb, gm. Białowieża [FD83], bór, 05.05.2012, 1 ex., leg.
& det. GH; Puszcza Białowieska [FD84], na pniu osiki, 03.2012, 1 ex., leg. RP, det. GH;
Białowieski PN [FD94], grąd, oddz. 344, pod korą świerka, 11.04.2012, 1 ex.; grąd, oddz.
344, pod korą martwego świerka, 10.05.2014, 1 ex.; grąd, oddz. 370, pod korą pniaka
świerka, 24.05.2012, 1 ex., leg. & det. GH.
Roztocze: Roztoczański PN, obszar ochrony ścisłej „Czerkies” [FB40], 09.08.1999, 1 ex., leg.
SSz, det. GH.
Beskid Zachodni: Babiogórski PN, Babia Góra [CV99], oddz. 24c, 1200 m n.p.m., pod korą
świerka, 06.10.1994, 1 ex.; oddz. 16a, z jodły, 26.03.1997, 1 ex., leg. SSz, det. GH.
Beskid Wschodni: dolina Potoku Jamninka, gm. Ustrzyki Dolne [FV19], 407 m n.p.m,
pułapka typu Netocia zawieszona na złomie jodły, 28.09.2015, 1 ex., leg. AM, det. GH;
Pacław, gm. Fredropol [FV29], pułapka typu Netocia zawieszona na dębie w zadrzewieniu,
23.05.2015, 1 ex., leg. T. Olbrycht, det. AM.
Znany z kilkunastu stanowisk rozrzuconych od Bałtyku po Beskidy (lis 2001).
Aradus truncatus fieBeR, 1860 (Ryc. 4)
Nizina Wielkopolsko-Kujawska: Dąbrówka, gm. Dopiewo [XU10], park, na murze,
23.05.2014, 1 ex., leg. TR, det. GH.
Roztocze: Roztoczański PN, obszar ochrony ścisłej „Nart” [FB40], pod korą buka porośniętego
hubami, 02.07.2003, 1 ex., leg. AM, det. GH.
Beskid Wschodni: Masyw Suchego Obycza, północny stok Niemieckiej Doliny, gm.
Fredropol [FV19], 479 m n.p.m., pułapka barierowa zawieszona w wykrocie buka
w buczynie karpackiej z udziałem jodły, 16.06.2015, 1 ex., 27.07.2015, 1 ex., leg. AM,
det. GH; Pasmo Działu, Kiczora, gm. Fredropol [FV19], 491 m n.p.m., pułapka barierowa
zawieszona przy złomie buka w buczynie karpackiej z udziałem klonów, 16.06.2015,
1 ex., leg. AM, det. GH.
Do tej pory znany w kraju z sześciu stanowisk w czterech krainach: z Ojcowskiego PN na
Wyżynie Krakowsko-Wieluńskiej (lis 1990b), z Wrocławia i Oławy na Dolnym Śląsku (Hebda
1999, taszakowski & szczePański 2015), Przemyśla i Ustrzyk Dolnych w Beskidzie Wschodnim
(smReczyński 1909, lis 1990a) oraz z Lądka Zdroju w Sudetach Wschodnich (zając 2016). Nowy
dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej i Roztocza.
Acta ent. siles. 24 (online 010) Bytom, April 6, 2016
8
Mezira tremulae (GeRmaR, 1822)
Puszcza Białowieska: Białowieża [FD83], oddz. 523C, na osice, 05.04.2012, 1 ex., leg. RP,
det. GH; Białowieski PN [FD94], grąd, oddz. 399, pod korą kłody wiązu, 02.05.2012,
kilkadziesiąt okazów w tym larwy, leg. & det. GH.
Roztocze: Roztoczański PN, obszar ochrony ścisłej „Czerkies” [FB40], 09.08.1999, 2 exx.,
leg. SSz, det. GH.
W Polsce stwierdzany bardzo rzadko, jedynie w bardzo dojrzałych drzewostanach o cechach
lasów naturalnych. Znany z zaledwie kilku krain we wschodniej części kraju: Puszcza Białowieska,
Roztocze, Wyżyna Lubelska i Beskid Wschodni (lis 2001).
PODSUMOWANIE
W pracy przedstawiono dane o występowaniu 13 gatunków korowcowatych, których
nowe stanowiska stwierdzono w 17 krainach zoogeogracznych. Pośród odłowionych
gatunków, pięć to taksony bardzo rzadkie w kraju, znane z zaledwie kilku stanowisk lub
krain: Aradus bimaculatus, A. brevicollis, A. erosus, A. truncatus i Mezira tremulae. Dla
pięciu gatunków stwierdzono ich pierwsze stanowiska w niektórych krainach.
Acta ent. siles. 24 (online 010) Bytom, April 6, 2016
Ryc. 3. Aradus erosus, Beskid Zachodni, Zawoja Policzne (fot. G. Hebda).
Fig. 3. Aradus erosus, Western Beskidy Mts., Zawoja Policzne (photo G. Hebda).
Ryc. 4. Aradus truncatus, Beskid Wschodni, Masyw Suchego Obycza (fot. G. Hebda).
Fig. 4. Aradus truncatus, Eastern Beskidy Mts., Suchy Obycz Massif (photo G. Hebda).
9
PODZIĘKOWANIA
Składamy serdeczne podziękowania, Andrzejowi Florczakowi, Jackowi
Hilszczańskiemu, Leszkowi Kośnemu, Miłoszowi A. Mazurowi, Markowi Przewoźnemu
i Krzysztofowi Zającowi za przekazanie okazów i możliwość ich wykorzystania
w niniejszej pracy. Panu prof. dr hab. Jerzemu Lisowi z Uniwersytetu Opolskiego
dziękujemy za krytyczne uwagi do pracy i sprawdzenie poprawności oznaczenia
niektórych gatunków.
Dziękujemy także: Lechowi Buchholzowi za przekazanie materiału pochodzącego
z realizowanego w Świętokrzyskim PN monitoringu podstawowych gatunków korników
i fauny towarzyszącej; Fundacji Dziedzictwo Przyrodnicze za przekazanie danych
z inwentaryzacji owadów przeprowadzanych na terenie projektowanego Turnickiego
Parku Narodowego i Tomkowi Nabiałkowskiemu za niezbędną pomoc przy realizacji
zadań terenowych; oraz Andrzejowi Bobcowi i Tomaszowi Olbrychtowi za udostępnienie
danych z projektu, który został snansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki
przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2013/11/B/NZ9/00793.
PIŚMIENNICTWO
BuRakowski B., mRoczkowski m., stefańska j. 1973. Chrząszcze Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, cz.
1. Katalog Fauny Polski 23(2): 1–232.
dioli P., salVetti m. 2012. Aradus bimaculatus ReuteR, 1872, nuovo in Italia. (Hemiptera: Heteroptera:
Aradidae). Onychium 9(2011-2012): 41–45.
GosneR m., heinz e., Blaschke m. 2007. Factors determining the occurrence of Flat Bugs (Aradidae) in beech
dominated forest. Waldoekologie online 4: 59–89.
Hebda G. 1999. Nowe stanowiska rzadkich na terenie Polski pluskwiaków różnoskrzydłych (Insecta:
Heteroptera). Acta entomologica silesiana 5-6: 11–13.
Hebda G. 2011. Nowe dane o rozmieszczeniu lądowych pluskwiaków różnoskrzydłych (Hemiptera:
Heteroptera) w Puszczy Białowieskiej. Heteroptera Poloniae – Acta Faunistica 3: 11–19.
heBda G., mazuR m.a. 2013. Pierwsze stanowisko Aradus brevicollis fallen, 1807 oraz drugie Aneurus
avenius (dufouR, 1833) (Heteroptera: Aradidae) w Beskidach Wschodnich. Wiadomości entomologiczne
32: 70.
Heiss e. 2001. Family Aradidae BRullé, 1836 - Flat Bugs, pp. 3-34, In: aukema B., RieGeR ch. (Eds.),
Catalogue of the Heteroptera of the Palaearctic Region. Vol. 4. Pentatomomorpha I. The Netherlands
Entomological Society, Amsterdam.
kanyukoVa e.V., VinokuRoV n.n. 2007. New data on distribution of bark bugs in Siberia and the Far East of
Russia (Heteroptera: Aradidae). Zoosystematica Rossica 16: 48.
kment P., hRadil k., Baňař P., BalVín o., cuneV j., ditRich t., jindRa z., RoháčoVá, stRaka m., sychRa j.
2013. New and interesting records of true bugs (Hemiptera: Heteroptera) from the Czech Republic and
Slovakia V. Acta Musei Moraviae, Scientiae biologicae 98(2): 495–541.
kubisz d. 1992. Materiały do rozsiedlenia Aradidae (Heteroptera) w Polsce. Wiadomości entomologiczne 11:
7–11.
lanzke a., Polentz G. 1942. Beiträge zur Kenntnis der schlesischen Wanzen. Zeitschrift für Entomologie 19:
11–14.
lis j.a. 1990a. Flat-bugs (Heteroptera, Aradidae) of Poland – a faunistic review. Polskie Pismo Entomologiczne
59: 511–525.
lis j.a. 1990b. Aradus aterrimus fieBeR, 1864 – nowy dla fauny Polski gatunek pluskwiaka oraz trzecie
stanowisko dla A. truncatus fieBeR, 1861 (Heteroptera, Aradidae). Przegląd Zoologiczny 34: 279–280.
lis j.a. 1991. New data on the polish at bugs (Heteroptera: Aradidae). Annales Upper Silesian Museum,
Entomology 2: 161–164.
lis. j.a. 1993. Nowe stanowiska kilku rzadkich w Polsce gatunków pluskwiaków różnoskrzydłych
(Heteroptera). Acta entomologica silesiana 1(1): 12–13.
Acta ent. siles. 24 (online 010) Bytom, April 6, 2016
10
lis j.a. 2001. Korowcowate (rozwałkowate) – Aradidae. Klucze do oznaczania owadów Polski 18(11): 1–33.
lis B., lis j.a. 2009. Nowe stanowiska Heteroptera z uwagami taksonomicznymi oraz nowymi danymi
o biologii wybranych gatunków. I. Aradoidea, Coreoidea, Pentatomoidea. Heteroptera Poloniae – Acta
Faunistica 1: 1–49.
maRchal l., Paillet y., GuilBeRt e. 2013. Habitat characteristics of Aradidae (Insecta: Heteroptera) in two
deciduous French forests. Journal of Insect Conservation 17(2): 269–278. doi: 10.1007/s10841-012
-9506-z.
reuter o.M. 1884. Ad cognitionem Aradidarum palaearcticarum. Wiener Entomologische Zeitung 3: 129–137.
skórka s. 1994. Pluskwiaki różnoskrzydłe (Heteroptera) Puszczy Zielonka koło Poznania. Acta entomologica
silesiana 2(1): 13–20.
smReczyński s. 1909. Dodatek do spisu pluskiew ś.p. prof. B. Kotuli. Sprawozdanie Komisji Fizyogracznej
PA U 43: 69–79.
stoBiecki s. 1883. Do fauny Babiej Góry. Sprawozdania Komisji Fizyogracznej 17: 1–85.
taszakowski a., szczePański w.t. 2015. Nowe stanowiska pięciu gatunków Aradidae (Hemiptera: Heteroptera)
w Polsce. Heteroptera Poloniae – Acta Faunistica 9: 3–6.
wachmann e., melBeR a., deckeRt j. 2007. Wanzen. Band 3. Pentatomomorpha I. Aradidae, Lygaeidae,
Piesmatidae, Berytidae, Pyrrhocoridae, Alydidae, Coreidae, Rhopalidae, Stenocephalidae. Die Tierwelt
Deutschlands, 78 Teil, Goecke & Evers, Keltern: 272 pp.
zając k. 2016. Pierwsze stwierdzenie Aradus truncatus fieBeR, 1860 oraz nowe obserwacje Aradus depressus
(faBRicius, 1794) (Hemiptera: Heteroptera: Aradidae) w polskich Sudetach. Heteroptera Poloniae – Acta
Faunistica 10: 9–12.
Acta ent. siles. 24 (online 010) Bytom, April 6, 2016
Accepted: 19 March 2016; published: 6 April 2016
Licensed under a Creative Commons Attribution License http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl
