Content uploaded by Idris Sahin
Author content
All content in this area was uploaded by Idris Sahin on Mar 28, 2018
Content may be subject to copyright.
145
Olgu Sunumu/Case Report
Turk Neph Dial Transpl 2016; 25 (Ek / Suppl 1): 145-147
Kardeş İki Periton Diyaliz Hastasında Eş Zamanlı Mantar Peritoniti:
Olgu Sunumu
Concurrent Fungal Peritonitis in Two Sibling Peritoneal Dialysis
Patients: Case Report
YILMAZ1
Orçun ALTUNÖREN1
Didem ATAY1
Safa1
Elif1
GÖRGEL1
Taner KALE2
3
Özkan GÜNGÖR1
1 Kahramanmaraş Sütçü İmam
Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nefroloji
Bilim Dalı, Kahramanmaraş, Türkiye
2 Kahramanmaraş Sütçü İmam
Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel
Cerrahi Anabilim Dalı,
Kahramanmaraş, Türkiye
3 Turgut Özal Üniversitesi Tıp Fakültesi,
Nefroloji Bilim Dalı, Malatya, Türkiye
doi: 10.5262/tndt.2016.34
Yazışma Adresi:
Özkan GÜNGÖR
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
Tıp Fakültesi, Nefroloji Bilim Dalı,
Kahramanmaraş, Türkiye
Tel : +90 506 664 80 54
E-posta : ozkangungor@yahoo.com.tr
Geliş Tarihi : 18.05.2015
Kabul Tarihi : 21.07.2015
ÖZ
Mantar peritonitleri periton diyalizi (PD) hastalarının kateter kayıplarının önemli bir nedenidir.
Hastalarda en sık izole edilen ajanlar Candida türleridir ve bazı olgular tedaviye cevap vermeyip
kaybedilebilir. Merkezimizde takip edilen ve aynı evde yaşayan iki PD hastası eş zamanlı peritonit
nedeniyle hastaneye yatırılmış ve ikisinde de mantar peritoniti saptanmış ve kateterleri çekilerek
hemodiyalize geçilmiştir. Kolaylaştırıcı neden olarak ise kötü hijyen şartları sorumlu tutulmuştur.
Hijyen özellikle aynı evde yaşayan ve PD tedavisi gören hastaların mutlak dikkat etmesi gereken bir
husustur.
Fungal peritonit, Kardeş, Periton diyalizi
ABSTRACT
Fungal peritonitis is an important reason of catheter loss among peritoneal dialysis patients. The most
frequently isolated agents are Candida species and some patients do not respond to the treatment and
die. Two siblings who lived in the same house and followed-up at our center were admitted to the
hospital for peritonitis and both were transferred to hemodialysis as fungal peritonitis was detected. The
enabling factor was considered to be poor hygiene. Hygiene is important issue for peritoneal dialysis
patients, especially those who live in the same house.
Fungal peritonitis, Siblings, Peritoneal dialysis
Periton diyalizi (PD), kronik böbrek
yetmezliği (KBY) olan hastalarda kullanılan
tedavi yöntemlerinden biridir. Peritonit ve
kateter çıkış yeri enfeksiyonu bu hastalarda
karşılaşabilecek önemli sorunların başında
gelmektedir. Peritonit PD hastalarının
hastaneye yatışının en sık nedenidir ve
ölümlerin % 1 –6 sından sorumludur. Hastalar
genellikle karın bölgesinde ağrı ve diyalizat
renginin bulanıklaşması şikayetleriyle
doktora başvururlar. Peritonit tanısı; klinik
bulgular yanında periton sıvısındaki lökosit
sayısının >100/ mm3, %50’ den fazlasının
nötrofil olması ile doğrulanır. Bu hastalarda
peritonit sıvısından en sık izole edilen
mikroorganizmlar Gram(+) koklar olup,
% 2-10 kadarı da mantarlara bağlı olarak
gelişmektedir (1). Mantar peritonitleri peri-
tonitlerin en ağır formunu oluşturmakta,
katater ve hasta kaybına yol açmaktadır.
Bildirilen mantar peritoniti olguların yak-
laşık olarak % 80-90’ında sorumlu etkenler
başta Candida cinsleri olmak üzere maya
mantarlarıdır (2).
Burada, aynı evde yaşayan kardeş
iki PD hastasında eş zamanlı görülen ve
kateter kaybına yol açan mantar peritonitini
sunuyuruz.
OLGU 1
38 yaşında kadın hasta, taş hastalığına
bağlı KBY nedeniyle 8 yıldır sürekli ayaktan
periton diyalizi (SAPD) tedavisi yapmak-
taydı. Hastaya karın ağrısı, bulantı, kusma,
ateş yüksekliği ve periton diyaliz sıvısının
renginde bulanıklaşma şikayetleri ile üç gün
önce başvurduğu başka bir merkezde peri-
146
Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi
Turkish Nephrology, Dialysis and Transplantation Journal Yılmaz T ve ark: Kardeş İki Periton Diyaliz Hastasında Eş Zamanlı Mantar Peritoniti
Turk Neph Dial Transpl 2016; 25 (Ek / Suppl 1): 145-147
tonit düşünülerek 1 gram/gün intraperitoneal sefazolin tedavisi
uygulanmıştı. Üçüncü gün sonunda halen şikayetlerinin devam
etmesi nedeniyle merkezimize başvurdu. Başvuru sırasında ateşi
36.5 Co, kan basıncı: 120/70 mm Hg, nabız 88/dk idi. Fizik mua-
yenede göbek çevresi ve alt kadranlarda hassasiyet mevcuttu.
Yapılan tetkiklerinde periton diyaliz sıvısında lökosit: 120 /mm
3, nötrofil :80/mm3 saptandı. Hastanın diğer laboratuvar tetkik-
lerinde WBC: 15,800 Hb: 11,8 g/dl, plt: 566,000, CRP: 29 mg/
dl (0-5) saptandı ve peritonit tanısıyla servisimize yatışı yapıldı.
Hastaya ampirik olarak 5 günde bir intraperitonel vankomisin
1x1 gram ve seftazidim 1x1 gram/gün başlandı. Hastanın daha
önce hiç peritonit atağı olmamıştı. Periton sıvısı kültüründe
amfoterisin duyarlı Candida spp üredi ve direkt bakıda maya
hücreleri görüldü. Fungal peritonit olarak kabul edilen hastada
Vankomisin ve Seftazidim tedavisi kesilerek sistemik 100 mg/
gün Amfotericin B tedavisine geçildi. Eş zamanlı alınan periton
kültüründe yine mantar üremesi görüldü. Hastanın periton kate-
teri çıkarıldı ve hemodiyalize başlandı. 21 günlük tedavi uygu-
lanarak CRP değeri normal sınırlar içinde iken taburcu edildi.
Takiplerinde herhangi bir problem yaşanmadı.
OLGU 2
29 yaşında erkek hasta, 6 yıldır etiyolojisi bilinmeyen KBY
nedeniyle SAPD tedavisi almaktaydı. Hasta başvurudan 20 gün
önce kültür negatif peritonit nedeniyle 2 hafta intraperitoneal
Sefazolin tedavisi almıştı ve klinik bulguları düzelmişti. Hasta
kardeşiyle eş zamanlı olarak peritonit tanısıyla hastaneye
yatırıldı. Fizik muayenesinde kan basıncı: 190/140 mmHg,
ateş: 36.5 Co idi ve karın bölgesinde yaygın hassasiyet
mevcuttu. Periton sıvısında 270/mm3 lökosit (130 nötrofil)
görüldü. Laboratuvar tetkiklerinde WBC: 11,600/mm3, CRP:
23 mg/dl idi idi. Hastaya Seftazidim 1x1 ve Vankomisin 1x1
gram/5 gün intraperitoneal olarak başlandı. Takiplerinde CRP
değerleri gerilemeyen ve periton sıvısı kültüründe Candida
guilllermadii üreyen hastanın kateteri çekilerek sistemik 100
mg/gün Amfoterisin B başlandı ve hasta hemodiyalize transfer
edildi. Periton sıvı direkt bakısında da mantar elemanları
görüldü. İzlemde hastanın CRP değerlerinde artma alması
ve ateş yüksekliği olması nedeniyle batın içi abse olabileceği
düşünülerek tomografi çekildi ancak abse görülmedi, karın
içerisinde yaygın sıvı görüldü. Hastaya sistemik Meropenem ve
Vankomisin tedavisi de eklendi, izlemde ateş yüksekliği devam
edince Genel Cerrahi tarafından laparotomi yapıldı, karın
içerisinde abse yoktu, yıkama yapıldı ve kültür alındı, kültürde
üreme olmadı. Hastanın tedavisinin 6 haftaya tamamlanmasına
karar verildi. Hastanın tedavisi 6 haftaya tamamlandı ve
hemodiyalize devam edildi. İzleminde ateşi olmadı ancak
CRP yüksekliği devam edince, eşlik eden tüberküloz gibi bir
enfeksiyon da olabileceği düşünülerek hastaya periton biyopsisi
planlandı ve başka bir merkeze yönlendirildi. Tüberküloz etkeni
gösterilemedi ve hasta hemodiyaliz tedavisine devam etti.
Peritonit PD hastalarının en sık karşılaştığı sorunlardan
birisidir ve mantar peritonitleri de bu enfeksiyonların en
önemlisidir. Mantar peritonitleri hemen her zaman kateter
kaybına yol açmaktadır. İki kardeş hastamızda da ne yazık ki
eş zamanlı olarak mantar peritonitine rastlanmış ve ikisinde de
hemodiyalize geçiş zorunluluğu doğmuştur.
Peritonit halen günümüzde periton diyalizi uygulayan
KBY hastalarının karşılaştığı majör sorundur ve tekrarlayan
enfeksiyonlar bu hastalarda periton ömrünü kısaltarak
hemodiyalize geçişe neden olmaktadır. Mikroorganizmalar
periton boşluğuna; genellikle intralüminal, perilüminal,
transmüral, hematojen, vajino-tübal yol ya da biyofilmler aracı-
lığı ile ulaşır. Periton savunma sistemindeki bazı değişiklikler
peritonit riskini artırabilmektedir. Peritoneal makrofaj ve
polimorfonükleer hücrelerin opsonin düzeyinde azalma, diyaliz
sıvısının asidik pH’ı, laktat içeriğinin fazla olması, düşük
kalsiyum düzeyi peritonit riskini artırır (3). Peritonitlerin en sık
etkeni gram pozitif koklardır (%67). Hastalara verilen ampirik
tedavi genellikle bu mikroorganizmaları kapsamaktadır, ancak
hastalardan mutlaka tedavi öncesi kültür örneği alınmalı ve
kültür sonucuna göre antibiyoterapi modifiye edilmelidir. Gram
pozitif enfeksiyonlarda 14 günlük tedavi genellikle yeterli iken,
gram(-) lerde üç haftaya uzatmak gerekebilir (4,5).
Mantar peritonitleri PD hastalarında görülen peritonitlerin
%2-10’ unu oluşturur. Mantar peritonitlerinin en sık etkeni
Candida albicans ve diğer Candida suşlarıdır. Yakın zamandaki
sistemik veya intraperitoneal antibiyotik kullanımı ciltte ve
barsak florasında mantar kolonizasyonuna yol açabilir. Yine
antibiyotik kullanımını takiben periton diyalizi uygulayan
hastaların fekal florasında Candida türü mantarlar izole
edilmiştir (6). Mantar peritoniti gelişimi riski; immünsupresif
kişiler, tekrarlayan bakteriyel peritonit öyküsü olanlar, sistemik
ya da intraperitoneal antibiyotik tedavisi alanlar, Staph. aureus
taşıyıcılığı olanlar, glikoz içeriği yüksek diyalizat kullananlarda
artmıştır (7). Hastalar genellikle karın ağrısı ve diyalizat
renginin bulanıklaşması, ateş şikayetleriyle doktora başvururlar.
Klinik bulgular yanında periton sıvısındaki lökosit sayısının
>100/ mm3, %50 den fazlasının nötrofil olması, gram boyama
ile veya kültürde bakteri ya da mantarların tespit edilmiş olması
kriterlerinden ikisinin pozitif olması durumunda tanı konur.
Bizim iki hastamız da spesifik peritonit kliniğiyle başvurmuş ve
periton sıvısının direkt bakı ve kültüründe mantar izole edilmiş
ve bu tekrarında teyit edilmiştir. Hastalarda biri yakın zamanda
peritonit nedeniyle intraperitoneal iki hafta tedavi almıştı ve bu
bu hastada mantar peritonit gelişimine neden olmuş olabilir.
Mantar peritonitlerinde mortalite ve morbidite bakteriyel
peritonitlere oranla daha yüksektir. Yine karın içi abse oluşumu,
peritoneal yapışıklık, sklerozan enkapsüle peritonit gelişimi gibi
komplikasyonlar daha sık görülür.
147
Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi
Turkish Nephrology, Dialysis and Transplantation Journal Yılmaz T ve ark: Kardeş İki Periton Diyaliz Hastasında Eş Zamanlı Mantar Peritoniti
Turk Neph Dial Transpl 2016; 25 (Ek / Suppl 1): 145-147
Mantar peritoniti tanısı konulduktan sonra genellikle
kateterin çekilmesi ve sistemik antifungal tedavi önerilmektedir.
Ancak kateteri çekmeden ikili antifungal tedavi verip PD
tedavisine devam eden merkezler de bulunmaktadır (8,9). Kateter
çıkarıldıktan sonra hemen yeni bir kateter yerleştirilmesi biyofilm
oluşumu nedeniyle nüks riskini artırdığı için önerilmemektedir.
Sistemik tedavide mantarın duyarlılık paternine göre Flukonazol
ya da Amfoterisin-B verilebilir (10). Bizim birinci hastamızdaki
Candida türü flukonazole dirençli olup Amfoterisin B kullanılmış
ve 3 haftalık tedaviyle tam iyileşme sağlanmıştır. İkinci hastada
ise Flukonazole duyarlı gibi görünmesine rağmen yeterli
klinik yanıt alınamamış ve Amfoterisin-B’ ye geçilmiş ancak
ona da yeterli yanıt alınamadığı için tedavi süresi uzatılmış ve
hastaya laparotomi yapılmıştır. Mantar peritonitlerinin tedavisi
zordur, dirençli olgularda tedavinin 4-6 hafta kadar verilmesi
önerilmektedir. Biz de ikinci hastamızda tedaviyi 6 haftaya
uzatmayı planladık. 6 hafta tamamlandıktan sonra hastanın
ateşi olmadı ancak CRP yüksekliği devam etti. Biz bu nedenle
tüberküloz gibi sinsi bir enfeksiyonu da ekarte etmek amacıyla
periton biyopsisi planladık ve başka bir merkeze yönlendirdik
ancak hastada tüberküloz etkeni gösterilemedi ve hemodiyaliz
tedavisine devam edildi. İzleminde aktif bir sorunu olmadı.
Literatürdeki bütün hastalarda yeterli klinik yanıt alınamamakta
ve bazı hastalar enfeksiyondan kaybedilebilmektedir. Bu yüzden
biz tanı konulur konulmaz kateterin çıkarılmasını ve sistemik
antifungal tedavinin ivedilikle başlanması görüşündeyiz.
Periton hastalarında hijyen çok önemlidir. Diğer
peritonitlerde de olduğu gibi hijyen kurallarına uyulmaması
mantar peritoniti gelişim riskini artırabilir. Kateter çıkış
yeri bakımı, kateter pansumanı her gün yapılmalı ve bu
işlemler esnasında mutlaka maske takılmalıdır. Kateter çıkış
yeri travmalardan korunmak için pansuman sonrasında
sabitlenmelidir. Diyaliz güneş alan ve iyi havalanan bir
odada yapılmalı, oda diyaliz sırasında havalandırılmamalıdır.
Diyaliz yapılan odada diyaliz yapan ve yapılan kişi haricinde
birileri bulunmamalıdır. El temizliğine çok dikkat edilmeli,
tırnaklar kısa olmalıdır (11). Bizim hastalarımızın aynı evde
yaşıyor olması ve hastalarda aynı zamanda mantar peritonitine
rastlanmış olması ilginç bulunmuştur. Biz bunun kötü bir
tesadüf olmadığı düşüncesindeyiz. Hastaları sorguladığımızda
birbirlerine değişim sırasında yardımcı olmadıklarını ya
da ortak bir kişinin ikisine de yardımcı olmadığını, ortak
malzemeleri kullanmadıklarını ifade etseler de, biz mevcut
olgularımızda yeterli hijyen kurallarına uyulmadığı için
mantar peritoniti geliştiğini düşünmekteyiz. İkinci hastamızda
kolaylaştırıcı neden olarak yakın zamanda geçirilmiş peritonit
ve aldığı intraperitoneal tedavi bu hastanın cildindeki fungal
kolonizasyonu arttırmış olabilir ve daha sonra da temas yoluyla
kardeşini risk altında bırakmış olabilir düşüncesindeyiz.
Sonuç olarak, mantar peritonitleri PD hastalarının karşı-
laşabileceği en önemli sorunlardan birisidir ve bu hastalarda
kateter kayıplarına yol açmaktadır. Hijyen kurallarına uyulması
özellikle aynı ortamda yaşayan ve PD tedavisi gören kişiler için
önem arzetmektedir.
KAYNAKLAR
1. Cho Y, Johnson DW: Peritoneal dialysis-related peritonitis: Towards
improving evidence, practices, and outcomes. Am J Kidney Dis
2014;64:278-289
2. García-Agudo R, García-Martos P: Clinical and microbiological
aspects of fungal peritonitis in peritoneal dialysis. Nefrologia
2009;29:506-517
3. Mortier S, Lameire NH, De Vriese AS: The effects of peritoneal
dialysis solutions on peritoneal host defense. Perit Dial Int
2004;24:123-138
4. Barretti P, Doles JV, Pinotti DG, El Dib R: Efficacy of antibiotic
therapy for peritoneal dialysis-associated peritonitis: A proportional
meta-analysis. BMC Infect Dis 2014;18:2334-2445
5. Ballinger AE, Palmer SC, Wiggins KJ, Craig JC, Johnson DW,
Cross NB, Strippoli GF: Treatment for peritoneal dialysis-associated
peritonitis. Cochrane Database Syst Rev 2014;4:CD005284
6. Prasad N, Gupta A: Fungal peritonitis in peritoneal dialysis patients.
Perit Dial Int 2005;25:207-202
7. Lo WK, Chan TM, Lui SL, Li FK, Cheng IK: Fungal peritonitis--
current status 1998. Perit Dial Int 1999;19:286-290
8. Matuszkiewicz-Rowinska J: Update on fungal peritonitis and its
treatment. Perit Dial Int 2009;29:161-165
9. Wojtaszek E, Ostrowski G, Niemczyk S, Lange J, Grzejszczak
A, Matuszkiewicz-Rowińska J: Fungal peritonitis in patients on
peritoneal dialysis. Pol Arch Med Wewn 2006;116:678-682
10. Taşkapan H, Utaş C, Çınar S, Koç N, Doğukan A, Oymak O: Sürekli
ayaktan periton diyaliz hastalarında mantar peritoniti gelişmesinde
risk faktörleri. Turk Neph Dial Transpl 1998;7:202-206
11. Segal JH, Messana JM: Prevention of peritonitis in peritoneal
dialysis. Semin Dial 2013;26:494-502