Content uploaded by Hugo van der Kuy
Author content
All content in this area was uploaded by Hugo van der Kuy on May 20, 2016
Content may be subject to copyright.
cholesterol Special [977]
Pharmaceutisch Weekblad nr. 32 • 12 augustus 2005
Behandeling dyslipidemie bij patiënten met diabetes type 2
Achterhaalde standaard goed genoeg?
De recente literatuur wijst uit dat in geval van diabetes mellitus type 2
gebruik van een statine vrijwel altijd is geïndiceerd. Maar de huidige
CBO-richtlijn Cholesterol en de NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2
(uit respectievelijk 1998 en 1999) gaan minder ver. Mogen we ons
verschuilen achter een achterhaalde standaard?
Patiënten met diabetes mellitus type 2 hebben een
twee- tot viervoudig verhoogd risico op een cardio-
vasculaire aandoening, vergeleken met patiënten
zonder diabetes mellitus type 2 [1]. In deze populatie wor-
den verhoogde concentraties triglyceriden, verlaagde con-
centraties HDL-cholesterol en normale concentraties
LDL-cholesterol gevonden. Maar het metabolisme van
LDL-cholesterol is vertraagd, waardoor deeltjes LDL-
cholesterol langer in het plasma verblijven. Daarnaast zijn
meer triglyceriderijke LDL-deeltjes aanwezig bij patiën-
ten met diabetes mellitus type 2 [2]. Deze beide aspecten
van het LDL-cholesterol dragen, naast een verhoogd
triglyceridengehalte en een verlaagd HDL-cholesterolge-
halte, bij aan het atherogene effect en zijn zodoende een
uitgangspunt voor behandeling met cholesterolverlagers.
Verscheidene studies hebben laten zien dat verbetering
van het lipidenprofiel door gebruik van statines een reduc-
tie laat zien in het optreden van cardiovasculaire acciden-
ten. In de Heart Protection Study werd een significante
afname van het risico op een cardiovasculair accident
gezien van 22% in de patiëntengroep die simvastatine
40 mg per dag kreeg, in vergelijking met placebo [3]. Dit
effect was onafhankelijk van de uitgangsconcentraties
cholesterol. De CARDS-studie werd voortijdig beëindigd
omdat in de placebogroep meer cardiovasculaire acciden-
ten werden gezien dan in de groep die 10 mg atorvastatine
gebruikte (9,0% tegen 5,8%) [4].
Diabetes zonder statine
Op basis van onder andere deze resultaten is het
gerechtvaardigd een statine te geven aan patiënten met
diabetes mellitus type 2. Het is echter de vraag in hoeverre
tegenwoordig alle patiënten een statine krijgen voorge-
schreven. Om dit na te gaan is in de regio Maastricht een
inventarisatie gemaakt onder 19 openbare apotheken die
aangesloten zijn bij het Apotheek Voorlichtingscentrum
Maastricht. Van deze groep apotheken leveren 17 apothe-
ken gegevens aan de Stichting Farmaceutische Kengetallen.
De gegevens over een jaar van deze apotheken zijn geanaly-
seerd (tabel 1). In totaal zijn 137.788 patiënten beoordeeld.
Patiënten met diabetes mellitus type 2 werden geselecteerd
indien zij in de desbetreffende periode orale antidiabetica
gebruikten. Van de totale patiëntenpopulatie had 3,8% dia-
betes mellitus type 2 en gebruikte 8,1% een statine.
Wanneer gekeken werd in hoeverre diabetespatiënten een
statine voorgeschreven kregen, bleek dat minder dan de
helft (45,9%) van de diabetespatiënten daadwerkelijk een
statine gebruikte. Met andere woorden: 54% van de lijders
aan diabetes mellitus type 2 gebruikt geen statine.
Conclusie
Uit deze zoekactie onder de Maastrichtse populatie
komt naar voren dat minder dan de helft van alle patiënten
met diabetes mellitus type 2 een statine gebruikt, terwijl dit
volgens de recentste literatuurgegevens in bijna alle geval-
len geïndiceerd is. Maar de vigerende CBO-richtlijn
Cholesterol en de NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2
zijn hier behoudender in.
In hoeverre kan of mag men zich verschuilen achter een
achterhaalde standaard voor de behandeling van onze
patiënten? Het is zaak dat actief wordt gehandeld bij het
opstellen van behandelprotocollen in FTO’s en dat niet
vastgehouden wordt aan een standaard die op het moment
van publicatie al achterhaald is. De apotheker, die op de
hoogte is van de recente literatuur, kan een directe bijdrage
leveren aan de behandeling van de patiënt. Hier ligt dus nog
een schone taak ●
verantwoording
Hein van Onzenoort, Hugo van der Kuy: Afdeling Klinische Farmacie
en Toxicologie, Academisch ziekenhuis Maastricht.
Caspar van Thoor: Apotheek Caberg, Maastricht.
Correspondentie: Hein van Onzenoort, Afdeling Klinische Farmacie
en Toxicologie, Academisch ziekenhuis Maastricht, P. Debyelaan 25,
6229 HX Maastricht.
literatuur
Zie voor de literatuurreferenties de digitale versie van dit artikel op
pw.nl.
Hein van Onzenoort
Hugo van der Kuy
Caspar van Thoor
Tabel 1
Overzicht diabetespatiënten en statinegebruik
Aantal patiënten %
Totaal
Diabetes mellitus type 2
• wel statine
• geen statine
137.788
5.179
2.377
2.802
100
3,8
1,7
2,0
▲
Dit is 45,9% van de populatie patiënten met diabetes mellitus type 2
▲
cholesterol Special [1003]
Pharmaceutisch Weekblad nr. 32 • 12 augustus 2005
literatuur
1 Stamler J, Vaccaro O, Neaton JD, et al. Diabetes, other risk factors,
and 12-yr cardiovascular mortality for men screened in the Multiple
Risk Factor Intervention Trial. Diabetes Care. 1993;16:434-44.
2 Turner RC, Millns H, Neil HA, et al. Risk factors for coronary artery
disease in non-insulin dependent diabetes mellitus: United Kingdom
Prospective Diabetes Study (UKPDS: 23). BMJ. 1998;316:823-8.
3 Heart Protection Study Collaborative Group. MRC/BHF Heart
Protection Study of cholesterol lowering with simvastatin in 20,536
high-risk individuals: a randomised placebo-controlled trial. Lancet.
2002;360:7-22.
4 Colhoun HM, Betteridge DJ, Durrington PN, et al. Primary prevention
of cardiovascular disease with atorvastatin in type 2 diabetes in the
Collaborative Atorvastatin Diabetes Study (CARDS): multicentre
randomised placebo-controlled trial. Lancet. 2004;364:685-96.
