Crocus sativus L. in the treatment of mild to moderate depression: A double-blind, randomised and placebo controlled trial

Abstract

Depression is a serious disorder in today's society. With estimates of lifetime prevalence as high as 21% of the general population in some developed countries. As a therapeutically plant, saffron it is considered an excellent stomach ailment and an antispasmodic, helps digestion and increases appetite. It is also used for depression in Persian traditional medicine. Our objective was to assess the efficacy of stigmas of Crocus sativus (saffron) in the treatment of mild to moderate depression in a 6-week double-blind, placebo controlled and randomized trial. Forty adult outpatients who met the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4th edition for major depression based on the structured clinical interview for DSM IV participated in the trial. Patients have a baseline Hamilton Rating Scale for Depression score of at least 18. In this double-blind, placebo controlled, single-center trial and randomized trial, patients were randomly assigned to receive capsule of saffron 30 mg/day (BD) (Group 1) and capsule of placebo (BD) (Group 2) for a 6-week study. At 6 weeks, Crocus sativus produced a significantly better outcome on Hamilton Depression Rating scale than placebo (d.f.=1, F= 18.89, p<0.001). There were no significant differences in the two groups in terms of observed side effects. The results of this study indicate the efficacy of Crocus sativus in the treatment of mild to moderate depression. A large- scale trial is justified.

Full text

ﻲﻳوراد نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
ناﺮﻔﻋز ﺮﺛا
(Crocus sativus L.) ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺎﺗ ﻒﻴﻔﺧ ﻲﮔدﺮﺴﻓا نﺎﻣرد رد : ﻚﻳ
ﻲﺑﻮﺳود هﻮﻴﺷ ﻪﺑ ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻲﻳﺎﻣزآرﺎﻛ ﺎﻤﻧوراد لﺮﺘﻨﻛ ﺎﺑ و ﺮﺒﺧ
ﺪﻤﺣا ﻲﻠﻋ ﻻﺎﺑرﻮﻧ
1
، ﻲﺒﺳﺎﻤﻬﻃ ﻒﺠﻧ رﻮﭘ
2
هدازﺪﻧﻮﺧآ ﻦﻴﻫﺎﺷ ،
3
*
،ﻲﻧﺎﺧ ﻲﺳﻮﻣ
4
يﺪﻴﺸﻤﺟ ﻦﻴﺴﺣﺮﻴﻣا ،
5
1- تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ ،ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاور هوﺮﮔ دﺎﺘﺳا مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻪﺑزور نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ،ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاور ﻲﻜﺷﺰﭘ ناﺮﻬﺗ
2- مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻪﺑزور نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ،ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاور تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ ،ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاور رﺎﻴﺘﺳد ﻲﻜﺷﺰﭘ ناﺮﻬﺗ
3- ناﺮﻬﺗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاور هوﺮﮔ رﺎﻴﺸﻧاد)ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاور تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ ( هﺪﻜﺸﻫوﮋﭘ ﻖﻘﺤﻣ و
ﺗ ،ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاددﺎﻬﺟ ﻲﻳوراد نﺎﻫﺎﻴﮔناﺮﻬ
4- ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاددﺎﻬﺟ ﻲﻳوراد نﺎﻫﺎﻴﮔ هﺪﻜﺸﻫوﮋﭘ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺑﺮﻣ
5 - ﻲﻤﻠﻋ تﺄﻴﻫ ﻮﻀﻋ و ناﺮﻬﺗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزﻮﻨﮔﻮﻛﺎﻣرﺎﻓ رﺎﻴﺘﺳد هﺪﻜﺸﻫوﮋﭘ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻲﻳوراد ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاددﺎﻬﺟ
*ﻪﺒﺗﺎﻜﻣ سردآ : هرﺎﻤﺷ ،ﻲﺑﺮﻏﺮﻬﻤﮔرﺰﺑ نﺎﺑﺎﻴﺧ ،سﺪﻗ نﺎﺑﺎﻴﺧ ،ﻲﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا نﺎﺑﺎﻴﺧ ،ناﺮﻬﺗ97
قوﺪﻨﺻ ﻲﺘﺴﭘ :1446- 13145 ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاددﺎﻬﺟ ﻲﻳوراد نﺎﻫﺎﻴﮔ هﺪﻜﺸﻫوﮋﭘ ،
ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺴﭘ :s.akhond@neda.net
هﺪﻴﻜﭼ
ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ يﺪﺟ يرﺎﻤﻴﺑ ﻚﻳ هزوﺮﻣا ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﻲﮔدﺮﺴﻓا دور .ﺮﻤﻋ مﺎﻤﺗ رد نآ ﻲﺒﻳﺮﻘﺗ عﻮﻴﺷ ﻲﺧﺮﺑ رد
دوﺪﺣ و ﻻﺎﺑ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺖﻴﻌﻤﺟ رد ﻪﺘﻓﺮﺸﻴﭘ يﺎﻫرﻮﺸﻛ21 ﻲﻣ ﺪﺻرد ﺪﺷﺎﺑ . رد ﻲﻧﺎﻣرد هﺎﻴﮔ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ناﺮﻔﻋز
يﻮﻗ ﻢﺳﺎﭙﺳاﺪﺿ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ و هﺪﻌﻣ درد ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﺎﻬﺘﺷا ﺶﻳاﺰﻓا و اﺬﻏ ﻢﻀﻫ ﻪﺑ و ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺪﻨﻛ .
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻲﮔدﺮﺴﻓا نﺎﻣرد ياﺮﺑ ناﺮﻳا ﻲﺘﻨﺳ ﺐﻃ رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ . فﺪﻫ ناﺮﻔﻋز ﻪﻟﻼﻛ ﺮﺛا ﻲﺑﺎﻳزرا ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا
ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻲﻳﺎﻣزآرﺎﻛ ﻚﻳ رد ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺎﺗ ﻒﻴﻔﺧ ﻲﮔدﺮﺴﻓا نﺎﻣرد رد6 ﻪﺘﻔﻫ ﻲﺑ ﻮﺳود ،يا دﻮﺑ ﺎﻤﻧوراد لﺮﺘﻨﻛ ﺎﺑ و ﺮﺒﺧ.
سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻛ ﻎﻟﺎﺑ ﻲﻳﺎﭘﺮﺳ رﺎﻤﻴﺑ ﻞﻬﭼDSM IV ﻲﺳﺎﺳا ﻲﮔدﺮﺴﻓا ﺺﻴﺨﺸﺗ ،ﻪﺘﻓﺎﻳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاور ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻚﻤﻛ ﻪﺑ و
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ دراو و ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﺪﻧﺪﺷ . ﻞﻗاﺪﺣ هﺮﻤﻧ ﻲﮔدﺮﺴﻓا ياﺮﺑ نﻮﺘﻠﻴﻣﺎﻫ سﺎﻴﻘﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ نارﺎﻤﻴﺑ18 ﺪﻨﺘﺷاد. نارﺎﻤﻴﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد
ﻪﺑ ناﺮﻔﻋز لﻮﺴﭙﻛ ﻲﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻃ30 ﻲﻠﻴﻣ زور رد مﺮﮔ)زور رد رﺎﺑ ود ترﻮﺻ ﻪﺑ) (ﻚﻳ هوﺮﮔ ( ﺎﻤﻧوراد لﻮﺴﭙﻛ ﺎﻳ
)زور رد رﺎﺑود ترﻮﺻ ﻪﺑ) (ود هوﺮﮔ ( تﺪﻣ ياﺮﺑ6 ﺪﻧدﺮﻛ ﺖﻓﺎﻳرد ﻪﺘﻔﻫ .رد لﻮﻃ6 رﻮﻃ ﻪﺑ ناﺮﻔﻋز ﻪﺘﻔﻫ
ﻲﻨﻌﻣ ﻪﺑ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻤﻧوراد ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد نﻮﺘﻠﻴﻣﺎﻫ سﺎﻴﻘﻣ ﺮﻈﻧ زا يﺮﺘﻬﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ يراد يرﻮﻃ ﻪﻛ001/0
p< ،89/18
f= و1 d.f.= دﻮﺑ .ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﻲﺒﻧﺎﺟ ضراﻮﻋ ﺮﻈﻧ زا ﻦﻤﺿ رد ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ هوﺮﮔ ود ﻦﻴﺑ يراد . ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﺮﺴﻓا نﺎﻣرد رد ار ناﺮﻔﻋز ﺮﺛا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺎﺗ ﻒﻴﻔﺧ ﻲﮔد ﺪﻫد . ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻛ ﺪﺷ ﺮﻛﺬﺘﻣ ﺪﻳﺎﺑ ﻪﺘﺒﻟا
ﻲﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻳﺎﻣزآرﺎﻛ ﻂﺳﻮﺗ ﺖﺴﻳﺎﺑ ددﺮﮔ ﺪﻴﻳﺎﺗ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ ﺎﺑ يﺎﻫ.
ﻞﮔ نﺎﮔژاو: ﻲﻳوراد نﺎﻫﺎﻴﮔ ،ﻲﮔدﺮﺴﻓا ،ناﺮﻔﻋز
،ﻢﻫد هرﺎﻤﺷرﺎﻬﺑ 1383
31

نﺎﻣرد رد ناﺮﻔﻋز ﺮﺛا...
ﻪﻣﺪﻘﻣ
رﺎﻤﺷ ﻪﺑ يﺪﺟ يرﺎﻤﻴﺑ ﻚﻳ هزوﺮﻣا ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﻲﮔدﺮﺴﻓا
ﻲﻣ دور .آ ﺮﻤﻋ مﺎﻤﺗ عﻮﻴﺷ ﻲﺧﺮﺑ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺖﻴﻌﻤﺟ رد ن
دوﺪﺣ و ﻻﺎﺑ ﻪﺘﻓﺮﺸﻴﭘ يﺎﻫرﻮﺸﻛ21 ﻲﻣ ﺪﺻرد ﺪﺷﺎﺑ.
،ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاور ﻦﻤﺠﻧا ﻒﻳﺮﻌﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ
ﻲﻤﻳﻼﻋ ﺎﺑ ﺐﻠﻏا ،ﺖﺳا نﻮﮕﻤﻫﺎﻧ لﻼﺘﺧا ﻚﻳ ﻲﮔدﺮﺴﻓا
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻲﻧاور و يرﺎﺘﻓر و ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ حﻮﻄﺳ رد
ﻲﻣ دﻮﺷ . يﺎﻫوراد ﺖﻓﺎﻳرد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻠﻏا نارﺎﻤﻴﺑ ﻦﻳا
ﮔدﺮﺴﻓاﺪﺿ موﺎﻘﻣ ﻻﺎﺑ ﻲﺘﺣ يﺎﻫزود رد ﻲﻋﺎﻨﺻ ﻲ
ﻲﻣ ﺪﻧدﺮﮔ . ﻲﻜﺸﺧ ﺮﻴﻈﻧ يدﺪﻌﺘﻣ ﻲﺒﻧﺎﺟ ضراﻮﻋ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
لﻼﺘﺧا و ﻦﻴﺷﺎﻣ ﺎﺑ ﻲﮔﺪﻨﻧار رد ﻲﻧاﻮﺗﺎﻧ ،ﺖﺳﻮﺒﻳ ،نﺎﻫد
ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ﺎﻫوراد ﻦﻳا ﺎﺑ ﻲﺴﻨﺟ دﺮﻜﻠﻤﻋ]1.[
ﻲﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫوراد ،ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ نﺎﻣرد ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻲﺒﺴﻧ يﺮﺗﺮﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺮﺛﻮﻣ ﺚﻋﺎﺑ و
ﺪﻧﻮﺷ نارﺎﻤﻴﺑ ﻲﻳوراد ﺶﻳﺮﻳﺬﭘ و دﻮﺒﻬﺑ.
،ﻲﮔدﺮﺴﻓاﺪﺿ يﺎﻫوراد ﻦﻴﻟوا ﺶﻳاﺪﻴﭘ
هﺪﻨﻨﻛرﺎﻬﻣ ﻲﮔدﺮﺴﻓاﺪﺿ و زاﺪﻴﺴﻛاﻮﻨﻴﻣآﻮﻨﻣ يﺎﻫ يﺎﻫ
ﻪﻘﻠﺣ ﻪﺳ ﻪﻫد رد ﻲﻳا1950 و1960 ﻞﺑﺎﻗ ﺶﻬﺟ ﻚﻳ
دﺮﻛ دﺎﺠﻳا ﻲﮔدﺮﺴﻓا نﺎﻣرد رد ﻪﺟﻮﺗ]2.[
ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ هﺪﻨﻨﻛرﺎﻬﻣ ﺮﻴﻈﻧ يﺪﻌﺑ يﺎﻫ بﺬﺟزﺎﺑ يﺎﻫ
ﻧا ﻦﻴﻧﻮﺗوﺮﺳ بﺬﺟزﺎﺑ ةﺪﻨﻨﻛرﺎﻬﻣ و ﻦﻴﻧﻮﺗوﺮﺳ ﻲﺑﺎﺨﺘ
– ﻲﭘارﻮﻧ ﻦﻳﺮﻔﻧ(SNRI) ﻪﻫد رد ﻦﻴﺴﻛﺎﻓﻼﻧو ﻞﺜﻣ
ناﺰﻴﻣ نﺎﻤﻫ ﻪﺑ ار ﻲﮔدﺮﺴﻓا ﻲﻧﺎﻣرد ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﻪﺘﺷﺬﮔ
ﻢﻟﺎﺳ و ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻞﻤﺤﺗ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺎﺑ ﻲﻟو ﻲﻠﺒﻗ يﺎﻫوراد ﺮﺗ
ﺖﺳا هداد ﺎﻘﺗرا]2 .[ﻲﮔدﺮﺴﻓاﺪﺿ ًاﺮﻴﺧا ﻚﻴﭙﻴﺗآ يﺎﻫ
ﻴﻣ و نودزﺎﻔﻧ ،نﻮﻴﭘوﺮﭘﻮﺑ ﺮﻴﻈﻧ نﺎﻣرد ياﺮﺑ ﻦﻴﭘازﺎﺗﺮ
ﻲﻣ سﺮﺘﺳد رد ﻲﮔدﺮﺴﻓا ﺪﻨﺷﺎﺑ.
ﺖﺸﮔﺮﺑ ﻚﺴﻳر و ﻦﻴﻳﺎﭘ يدﻮﺒﻬﺑ ناﺰﻴﻣ لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ
ﻲﻣ ﻲﻗﺎﺑ ﻻﺎﺑ نﺎﻨﭽﻤﻫ دﻮﻋ ﺎﻳ يرﺎﻤﻴﺑ ﺪﻧﺎﻣ . ﻪﺑ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺖﺳا زﺎﻴﻧ يﺮﺘﻤﻛ ﺖﻴﻤﺳ و ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا ﺎﺑ ﻞﻣاﻮﻋ
]2 .[ يﺎﻫوراد زا يﺮﺛﻮﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻲﺧﺮﺑ هرﺎﺼﻋ
رد ﺶﺨﺑﺪﻳﻮﻧ و ﺪﻳﺪﺟ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﻲﮔدﺮﺴﻓا نﺎﻣرد
ﻲﻣ ﺪﻧور.
ناﺮﮔ ناﺮﻔﻋز زا اﺪﺟ و ﺖﺳا نﺎﻬﺟ ﻪﻳودا ﻦﻳﺮﺗ
ﻲﺘﻨﺳ شزرا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ،اﺬﻏ ﻲﻨﺷﺎﭼ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ شا
ﺶﻳاﺰﻓا و نﺎﻃﺮﺳﺪﺿ ةﻮﻘﻟﺎﺑ ﺮﺛا ﻪﺑ ﺮﻴﺧا ﻪﻈﻓﺎﺣ ةﺪﻨﻫد
ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا نآ]9 ،8 ،7 ،6 ،5 ،4 ،3.[
ناﺮﻔﻋز شزرا)هﺪﺷ ﻚﺸﺧ ﻪﻟﻼﻛ (ﺟو ﺖﻠﻋ ﻪﺑ دﻮ
مﺎﻧ ﻪﺑ ﻲﻠﺻا ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ ﺖﻴﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﻪﺳ و ﻦﻴﺳوﺮﻛ يﺎﻫ
ﻦﻴﺳوﺮﻛوﺮﻜﻴﭘ ،ناﺮﻔﻋز ﮓﻧر لوﺆﺴﻣ ﻪﻛ نآ تﺎﻘﺘﺸﻣ
نآ يﻮﺑ و ﺮﻄﻋ لوﺆﺴﻣ لﺎﻧاﺮﻓﺎﺳ و ﻢﻌﻃ لوﺆﺴﻣ
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ.
ﺰﺟ هﺎﻴﮔ ﻦﻳا ﻲﻣ نﺎﻴﻘﺒﻧز هداﻮﻧﺎﺧ ء ﺚﻋﺎﺑ و ﺪﺷﺎﺑ
ﻲﺘﻧآ تاﺮﺛا و هﺪﻌﻣ درد ﻦﻴﻜﺴﺗ ،ﻚﻳدﻮﻤﺳﺎﭙﺳا
ﻚﻤﻛ ﺶﻳاﺰﻓا و ﻢﻀﻫ هﺪﻨﻨﻛ ﺪﻨﻫد هﺪﺷ دﺎﻳ نآ زا ﺎﻬﺘﺷا ة
ﺖﺳا . هدﺮﻛ فﺮﻃﺮﺑ ار يﻮﻴﻠﻛ ﻚﻴﻟﻮﻛ يﺎﻫدرد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﺪﻫاﻮﺧ ﺶﻨﺗ نﺪﺷ فﺮﻃﺮﺑ و هﺪﻌﻣ درد ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ و
ﺪﺷ]9 ،8 ،7 ،6 ،5 ،4 ،3.[
ﻪﺑ ﻲﮔدﺮﺴﻓا ياﺮﺑ ناﺮﻳا ﻲﺘﻨﺳ ﺐﻃ رد ناﺮﻔﻋز رﺎﻛ
ﻲﻣ دور . تاﺮﺛا ﻪﺑ ﻲﻳوراد نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻊﺟﺮﻣ ﺐﺘﻛ زا ﻲﺧﺮﺑ
هدﺮﻛ هرﺎﺷا نآ ﻲﮔدﺮﺴﻓاﺪﺿ ﭻﻴﻫ ﻪﻛ ﺪﻨﭼﺮﻫ ﺪﻧا
دراﺪﻧ دﻮﺟو يﺪﻨﺘﺴﻣ كرﺪﻣ]10.[
نﺎﻣرد رد ناﺮﻔﻋز ﺮﺛا ﻲﺑﺎﻳزرا ﺎﻣ ﻖﻴﻘﺤﺗ عﻮﺿﻮﻣ
ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﻲﻳﺎﻣزآرﺎﻛ ﻚﻳ رد ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺎﺗ ﻒﻴﻔﺧ ﻲﮔدﺮﺴﻓا
ﻲﺑﻮﺳود ﺮﺒﺧ6 ﻪﺘﻔﻫ دﻮﺑ ﺎﻤﻧوراد لﺮﺘﻨﻛ ﺎﺑ و يا.
رﺎﻛ شور و داﻮﻣ
ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻲﻴﻳﺎﻣزآرﺎﻛ ﻚﻳ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا شور
ﻲﺑﻮﺳود دﺎﺼﺗ ﺮﺒﺧ هﺪﺷ ﻲﻓ6 ﻪﺘﻔﻫ دﻮﺑ يا . ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ
ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاور ﻚﻴﻨﻴﻠﻛ ﻲﻳﺎﭘﺮﺳ ﻦﻴﻌﺟاﺮﻣ ﻦﻴﺑ رد ﻲﺳرﺮﺑ
ﻦﻳدوﺮﻓ زا ﻪﺑزور1382 ﻦﻳدروﺮﻓ ﺎﺗ1383 ﺪﺷ مﺎﺠﻧا.
نارﺎﻤﻴﺑ
سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﭘﺮﺳ رﺎﻤﻴﺑ ﻞﻬﭼ
DSM IV ﺎﺑ و
ﺺﻴﺨﺸﺗ ﻪﺘﻓﺎﻳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﻜﻴﻨﻴﻠﻛ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻚﻳ
ﺪﻧﺪﺷ ﻲﻳﺎﻣزآرﺎﻛ دراو ﺪﻨﺘﺷاد ﻲﺳﺎﺳا ﻲﮔدﺮﺴﻓا.
سﺎﻴﻘﻣ ﺎﺑ نارﺎﻤﻴﺑ17 هﺮﻤﻧ ﻞﻗاﺪﺣ نﻮﺘﻠﻴﻣﺎﻫ ﻲﻟاﺆﺳ18
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ.
هرﺎﻤﺷﻫد ،ﻢرﺎﻬﺑ 1383
32

نارﺎﻜﻤﻫ و ﻻﺎﺑرﻮﻧ
ﻲﺼﻴﺨﺸﺗ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ
DSM IV لﻼﺘﺧا دﻮﺟو ﻞﻣﺎﺷ ﺪﻧﺪﺸﻧ دراو ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﻚﻳ لﻮﻃ رد ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﻪﻘﺑﺎﺳ ﺎﻳ يرﺎﻤﻴﺑ ،ﻪﺘﺷﺬﮔ لﺎﺳ
ﻲﺒﻄﻗود لﻼﺘﺧا(BMD) لﻼﺘﺧا و ﺎﻴﻧﺮﻓوﺰﻴﻜﺳا ،
ﺪﻧدﻮﺑ لﺎﭙﻳﺎﺗوﺰﻴﻜﺳا ﺖﻴﺼﺨﺷ.
ﻲﻣ نارﺎﻤﻴﺑ ﺎﺗ ﻞﻗاﺪﺣ ﺖﺴﻳﺎﺑ4 ﻪﺑ دورو زا ﻞﺒﻗ ﻪﺘﻔﻫ
ﺪﻨﺷﺎﺑ هدﺮﻜﻧ فﺮﺼﻣ پوﺮﺗﻮﻜﻳﺎﺳ يوراد ﭻﻴﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ .
زا هﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا نارﺎﻤﻴﺑ ﻦﺳ18 ﺎﺗ55 دﻮﺑ لﺎﺳ .
ﺪﻳﺪﻬﺗ و يﺪﺟ يرﺎﻤﻴﺑ ﻚﻳ ﻲﮔدﺮﺴﻓا ﻲﮔﺪﻧز هﺪﻨﻨﻛ
ﻲﻣ ﺖﺳا يروﺮﺿ رﺎﻤﻴﺑ يﺪﺟ ﺖﻇﺎﻔﺣ و ﺪﺷﺎﺑ .
ﻫ رد ﻲﺸﻛدﻮﺧ ﻚﺴﻳر ﻪﻛ ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا نﺎﻣز ﺮ
ﻲﻣ جرﺎﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﺪﻨﺘﺷاد ﺪﻧﺪﺷ . ةﺮﻤﻧ ﻪﻛ ﻲﺻﺎﺨﺷا
ار نﻮﺘﻠﻴﻣﺎﻫ سﺎﻴﻘﻣ رد ﻲﺸﻛدﻮﺧ لاﺆﺳ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
زا ﺮﺘﺸﻴﺑ2 ﻲﻣ ﺐﺴﻛ يرﺎﻤﻴﺑ ﺎﻳ ﺪﻧدﺮﻛ ةﺪﻳا ﻪﻛ
زا ﺖﺷاد هﻮﻘﻟﺎﺑ ﺎﻳ ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ رﻮﻃ ﻪﺑ ار ﻲﺸﻛدﻮﺧ
ﻲﻣ فﺬﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺪﺷ . ﺮﺑ لاد ﻪﻛ ﻲﺘﻴﻌﺿو ﺮﻫ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺪﺷ ﺮﺗﺪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﺰﻴﻧ دﻮﺑ ﻪﻳﺎﭘ ةﺮﻤ
ﻲﻣ جرﺎﺧ زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ مﺎﻤﺗا زا ﻞﺒﻗ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻬﻧآ و ﺪﻨﺘﺸﮔ
ﻲﻣ جرﺎﺧ حﺮﻃ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ نﺎﻣرد ﺖﺤﺗ ﺪﻧﺪﺷ
ﻲﻣ راﺮﻗ يرﻮﻓ ﺖﺒﻗاﺮﻣ و ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ . ﺎﻳ ﻪﻠﻣﺎﺣ نﺎﻧز
ﻲﻧﺎﻧز ﻪﻛشور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﮕﻠﻣﺎﺣ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ يﺎﻫ
ﻲﻤﻧ ﺪﻧﺪﺷ فﺬﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﺪﻧدﺮﻛ .ﺖﻛﺮﺷ ﺔﻤﻫ زا ﻨﻨﻛهﺪ ﺎﻫ
ﺖﻳﺎﺿر قﻼﺧا ﻪﺘﻴﻤﻛ ﻂﺳﻮﺗ حﺮﻃ و هﺪﺷ ﺬﺧا ﻲﺒﺘﻛ ﻪﻣﺎﻧ
ﺪﺷ ﺪﻴﻳﺎﺗ ناﺮﻬﺗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻜﺷﺰﭘ.
هدﺎﻣآ ناﺮﻔﻋز لﻮﺴﭙﻛ يزﺎﺳ
ﺖﻛﺮﺷ زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ناﺮﻔﻋز
ناﺮﻔﻋز ﻦﻳﻮﻧ)ﺪﻬﺸﻣ سﺪﻘﻣ ﺮﻬﺷ (ﺪﻳدﺮﮔ ﻪﻴﻬﺗ.
هرﺎﺼﻋ ﺖﻬﺟ يﺮﻴﮔ120 مﺮﮔ بﺎﻴﺳآ ار ناﺮﻔﻋز ﺔﻟﻼﻛ
ﻣﻲ ﻢﻴﻨﻛ. بﺎﻴﺳآ زا ﺶﻴﭘ ﺖﺷاد ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ندﺮﻛ
ًﻼﻣﺎﻛ بﺎﻴﺳآ ﻪﻛ ﻪﺑ نآ نﺪﺷ غاد زا رﺎﻛ مﺎﮕﻨﻫ و ددﺮﮔ ﺰﻴﻤﺗ
دﻮﺷ يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ردﻮﭘ يور ﻲﺒﻳﺮﺨﺗ ﺮﺛا ﺖﻠﻋ.
هرﺎﺼﻋ يﺮﻴﮔ
ﻪﺑ رﻮﻃ هرﺎﺼﻋ ﻲﻠﻛ شور ﺎﺑ نﺎﻫﺎﻴﮔ زا يﺮﻴﮔ يﺎﻫ
هﺎﮕﺘﺳد ﻂﺳﻮﺗ و نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ترﻮﺻ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﻪﻛ دﺮﻴﮔ ﻣ ةدﺎﻣ عﻮﻧ ،ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ ﺐﺳﺎﻨﺗ ﻪﺑﻮﺮﺛ،
عﻮﻧ ﺮﮕﻳد يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ و هرﺎﺼﻋ فﺮﺼﻣ درﻮﻣ
ﻲﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ يﺮﻴﮔ هرﺎﺼﻋ هﺎﮕﺘﺳد دﻮﺷ ]11[.
ياﺮﺑ هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا شور ،ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا رد
هرﺎﺼﻋ ﻞﻧﺎﺗا ﺎﺑ يﺮﻴﮔ80 نﻮﻴﺳﻻﻮﻛﺮﭘ ،ﻪﺟرد
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻚﻳ نﻮﻴﺳﻻﻮﻛﺮﭘ
ﺎﻳ ردﻮﭘ نآ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﻓﺮﻇ رد هﺎﻴﮔ ﻪﻌﻄﻗ
ﺎﭘ رد ﻲﺟوﺮﺧ ﻚﻳﻳ طﻮﻠﺨﻣ لﻼﺣ ﺎﺑ دراد دﻮﺟو نآ ﻦﻴ
ﻲﻣ دﻮﺷ و اﺰﺟاي ﻚﻳ نﺪﺷ ﺮﻳزاﺮﺳ ﺎﺑ هﺪﻧﻮﺷ ﻞﺣ
ﻲﻣ اﺪﺟ نآ زا لﻼﺣ ﺪﻧﻮﺷ .
ﻦﻳﺪﺑ رﻮﻈﻨﻣ120 هﺎﮕﺘﺳد دراو ار ﻪﻧﻮﻤﻧ ردﻮﭘ مﺮﮔ
ﻂﺳﻮﺗ و هدﻮﻤﻧ رﻮﺗﻻﻮﻛﺮﭘ1800 ﻲﻠﻴﻣ ﺮﺘﻴﻟ ﻞﻧﺎﺗا80
رد ﻪﺟرد3 هرﺎﺼﻋ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻲﻣ يﺮﻴﮔ ﺎﻤﻧﻳﻢﻴ.
ﻲﻣ ﻢﻬﻣ رﻮﺗﻻﻮﻛﺮﭘ رد ردﻮﭘ ﻲﮔدﺮﺸﻓ ناﺰﻴﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
ﻲﻤﻧ ﻪﻟﻮﻛﺮﭘ لﻮﻠﺤﻣ ﺪﺷﺎﺑ هدﺮﺸﻓ ﻲﻠﻴﺧ ﺮﮔا ﺮﮔا و دﻮﺷ
جاﺮﺨﺘﺳا و هدز لﺎﻧﺎﻛ نآ نورد لﻼﺣ ﺪﺷﺎﺑ ﻞﺷ ﻲﻠﻴﺧ
ﻲﻣ ترﻮﺻ ﻲﻔﻴﻌﺿ دﺮﻴﮔ .
ردﻮﭘ نﺪﺷ ﻪﺘﺨﻳر زا ﺲﭘلﻼﺣ و ﺑﻪ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﻪﻛ
ﻲﻣ نﺪﺷ جرﺎﺧ ﻪﺑ عوﺮﺷ ﻊﻳﺎﻣ ،ﺪﻨﻛ ﺎﭘ ﻪﭽﻳردﻳ ﻲﻨﻴ
ﻲﻣ ار رﻮﺗﻻﻮﻛﺮﭘ هﺪﻧﺎﺷﻮﭘ ار رﻮﺗﻻﻮﻛﺮﭘ يور و ﻢﻳﺪﻨﺑ
و48 ﺖﻟﺎﺣ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ ﺖﻋﺎﺳ ﻲﻗﺎﺑ ﻲﻣ ﻢﻳراﺬﮔ. ﺲﭙﺳ
ﺎﭘ ﻪﭽﻳردﻳﻲﻣ ار ﻲﻨﻴ ﺎﺸﮔﻳﻲﻣ هزﺎﺟا و ﻢﻴ لﻼﺣ ﻪﻛ ﻢﻴﻫد
ﺪﺑﺎﻳ نﺎﻳﺮﺟ هﺮﻄﻗ هﺮﻄﻗ و ﻲﮕﺘﺴﻫآ ﻪﺑ ]11[.
ﻊﻤﺟ ةرﺎﺼﻋ ار نﻮﻴﺳﻻﻮﻛﺮﭘ ﻪﻠﺣﺮﻣ زا هﺪﺷ يروآ
ﻆﻴﻠﻐﺗ ﺖﻬﺟ يزﺎﺳ هدﻮﻤﻧ ءﻼﺧ رد ﺮﻴﻄﻘﺗ هﺎﮕﺘﺳد دراو
تراﺮﺣ ﺖﺤﺗ و40 -35 ﺘﻧﺎﺳ ﺔﺟردﻲ ﻲﻣ ﻆﻴﻠﻐﺗ داﺮﮔ ﺎﻤﻧﻳﻢﻴ.
لﻮﺴﭙﻛ ﺔﻴﻬﺗ و نﻮﻴﺳﻻﻮﻧاﺮﮔ
ﺔﻴﻬﺗ فﺪﻫ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا لﻮﺴﭙﻛ يﺎﻫ15 ﻲﻠﻴﻣ ﻲﻣﺮﮔ
،ﺖﺳا هدﻮﺑ ناﺮﻔﻋز هرﺎﺼﻋهﺪﺷ ﻆﻴﻠﻐﺗ هرﺎﺼﻋ ار
لﻮﻧاﺮﮔ ترﻮﺻ ﻪﺑ زﻮﺘﻛﻻ ردﻮﭘ ﻂﺳﻮﺗ آردﺪﻣ و
هرﺎﻤﺷﻫد ،ﻢرﺎﻬﺑ 1383
33

نﺎﻣرد رد ناﺮﻔﻋز ﺮﺛا...
ﭙﻛ هﺎﮕﺘﺳد ﻂﺳﻮﺗلﻮﺴﭙﻛ ،ﻦﻛﺮﭘ لﻮﺴ يوﺎﺣ يﺎﻫ
15 ﻲﻠﻴﻣ مﺮﮔﺪﺷ ﻪﻴﻬﺗ ناﺮﻔﻋز ةرﺎﺼﻋ.
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﺣاﺮﻃ
ﻪﻛ ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻲﺑﺎﻳزرا ﻚﻳ ﻦﻤﺿ نارﺎﻤﻴﺑ
ﻲﻣ ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاور ﻲﺑﺎﻳزرا ﻞﻣﺎﺷ ﻚﻤﻛ ﻪﺑ و ﺪﺷﺎﺑ
ﻲﻜﺷﺰﭘ ﻪﭽﺨﻳرﺎﺗ و ﺺﻴﺨﺸﺗ ﻪﺘﻓﺎﻳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ . ًﻼﻣﺎﻛ ترﻮﺻ ﻪﺑ نارﺎﻤﻴﺑ
ﻓدﺎﺼﺗ زا ﻲﻜﻳ يﺮﺗﻮﻴﭙﻣﺎﻛ يﺎﻫﺪﻛ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﻲ
لﻮﺴﭙﻛ ﻲﻣ ﺖﻓﺎﻳرد ﺎﻤﻧوراد ﺎﻳ ناﺮﻔﻋز يﺎﻫ ﺪﻧدﺮﻛ .
لﻮﺴﭙﻛ ندﺮﻛ ﻲﻓدﺎﺼﺗ و ﺺﻴﺼﺨﺗ ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻪﺑزور نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ زﺎﺳوراد.
رﺎﻛ ﻦﻳا رد ﻲﺑﻮﺳود ﻲﻳﺎﻣزآ ﻪﺑ نارﺎﻤﻴﺑ ﺮﺒﺧ
لﻮﺴﭙﻛ ﻲﻓدﺎﺼﺗ ترﻮﺻ ناﺮﻔﻋز يﺎﻫ)30 ﻲﻠﻴﻣ مﺮﮔ
ﺑ زور ردزور رد رﺎﺑ ود ترﻮﺻ ﻪ) (ﻚﻳ هوﺮﮔ ( ﺎﻳ
ﺎﻤﻧوراد)زور رد رﺎﺑود) ( هوﺮﮔ2 ( ياﺮﺑ6 ﻪﺘﻔﻫ
ﻲﻣ ﺖﻓﺎﻳرد ﺪﻧدﺮﻛ . ﻞﻴﻤﻜﺗ ار ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نارﺎﻤﻴﺑ ﺔﻤﻫ
ﺪﻧدﺮﻛ . ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاور مﻮﺳ لﺎﺳ رﺎﻴﺘﺳد ﻂﺳﻮﺗ نارﺎﻤﻴﺑ
ﻪﺘﻔﻫ رد زا ﺲﭘ ﺶﺷ و رﺎﻬﭼ ،ود ،ﻚﻳ ،ﺮﻔﺻ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا نﺎﻣرد عوﺮﺷ ﺪﻧﺪﺷ . ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻠﺻا سﺎﻴﻘﻣ
ﻧﺞﻳﺎﺘ نﻮﺘﻠﻴﻣﺎﻫ17 دﻮﺑ ﻲﻟاﺆﺳ.
نﻮﺘﻠﻴﻣﺎﻫ هﺮﻤﻧ ﺶﻫﺎﻛ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ(HAM-D) هﺮﻤﻧ زا
دﻮﺑ وراد ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻣرد ﺦﺳﺎﭘ ﻲﺑﺎﻳزرا يﺎﻨﺒﻣ ﻪﻳﺎﭘ . لﻮﻃ رد
ﻲﻣ ﺖﻓﺎﻳرد وراد ﻪﻛ ﻲﺻﺎﺨﺷا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ و ﺪﻧدﺮﻛ
ﻲﺑﺎﻳزرا ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ ﻲﻫﺎﮔآ وراد عﻮﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ود ﺮﻫ هﺪﻨﻨﻛ.
ﻲﺒﻧﺎﺟ ضراﻮﻋ
ﻮﻃ ﻪﺑ ﻲﺒﻧﺎﺟ ضراﻮﻋ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ هرود لﻮﻃ رد ﻚﻴﺗﺎﻤﺘﺴﻴﺳ ر
يﺎﻫزور رد ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاور رﺎﻴﺘﺳد ﻂﺳﻮﺗ و هﺪﺷ ﺖﺒﺛ3 ،7 ،12 ،
21 ،28 و42 ﻲﻣ ﺖﺒﺛ ﺪﻧﺪﺷ) هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ2.(
هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ شور ﺎﻫ
تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ ﻲﮔدﺮﺴﻓا سﺎﻴﻘﻣ
نﻮﺘﻠﻴﻣﺎﻫ ياﺮﺑ رﺮﻜﻣ ﻪﻓﺮﻃ ود ﺲﻧﺎﻳراو ﺰﻴﻟﺎﻧآ نﻮﻣزآ
وراد ،نﺎﻣز وراد ﻞﺧاﺪﺗ و- ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا نﺎﻣز. ﻢﻫ
ﺎﺑ رﺮﻜﻣ ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ ﺲﻧﺎﻳراو ﺰﻴﻟﺎﻧآ هوﺮﮔ ﺮﻫ رد ﻦﻴﻨﭼ
ﻚﻳPost hoc Tucky Test مﺎﺠﻧاﺮﻳﺬﭘﺖﻓ. ياﺮﺑ
نآ نﺎﻳﺎﭘ و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ عوﺮﺷ رد هوﺮﮔ ود ﺔﺴﻳﺎﻘﻣزا
unpaired Student t test ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ياﺮﺑ و ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا
ﻲﻳوراد ضراﻮﻋ عﻮﻴﺷ و ﻚﻴﻓاﺮﮔﻮﻣد تﺎﻋﻼﻃا
Fisher’s Exact test ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا .
ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﭻﻴﻫ هوﺮﮔ نارﺎﻤﻴﺑ ﻦﻴﺑ يراد1 و2 ﺮﻈﻧ زا
ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو ﺲﻨﺟ و ﻦﺳ ﻞﻣﺎﺷ ﻚﻴﻓاﺮﮔﻮﻣد تﺎﻋﻼﻃا) لوﺪﺟ
هرﺎﻤﺷ1 .(35 ﺪﻧﺪﻧﺎﺳر نﺎﻳﺎﭘ ﻪﺑ ار ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رﺎﻤﻴﺑ . هوﺮﮔ رد
ﺪﻧﺪﺷ جرﺎﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﺮﻔﻧ رﺎﻬﭼ ﺎﻤﻧوراد هوﺮﮔ رد و ﻚﻳ ناﺮﻔﻋز.
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ1 - ﻪﻳﺎﭘ تﺎﻋﻼﻃا
ناﺮﻔﻋز هوﺮﮔ ﺎﻤﻧوراد هوﺮﮔ
نز 9 9
دﺮﻣ 11 11
ﻦﺳ) رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا
± ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ( 56/8 ± 30/37 )لﺎﺳ( 12/6 ± 52/35 )لﺎﺳ(
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﺎﻤﻧوراد هوﺮﮔ رد ﻪﻛ يداﺮﻓا داﺪﻌﺗ ﻪﭼﺮﮔ
ﻲﻟو دﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ناﺮﻔﻋز هوﺮﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺪﻧﺪﺷ جرﺎﺧ
ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ د دﻮﺟو ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا جوﺮﺧ ناﺰﻴﻣ ﺮﻈﻧ زا يرا
ﺖﺷاﺪﻧ)34/0 =p.(
هرﺎﻤﺷﻫد ،ﻢرﺎﻬﺑ 1383
34

نارﺎﻜﻤﻫ و ﻻﺎﺑرﻮﻧ
ﺎﻤﻧوراد ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ناﺮﻔﻋز ﺮﺛا
تاﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ(Mean±S.E.M) ﻞﻜﺷ رد نارﺎﻤﻴﺑ هوﺮﮔود
هرﺎﻤﺷ1ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ دﻮﺷ .ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ سﺎﻴﻘﻣﺮﻈﻧزا يراد
ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو هوﺮﮔودردﺮﻔﺻ ﻪﺘﻔﻫ نﻮﺘﻠﻴﻣﺎﻫ)73/0=p.(
Trial (weeks)
02468
Hamilton Depression Scores
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
Saffron (Stigma) 30mg/Day
Placebo
***
**
ns
***
***
***
***
ns
***
***
هرﺎﻤﺷ ﻞﻜﺷ1 - Mean ± SEM نﻮﺘﻠﻴﻣﺎﻫ سﺎﻴﻘﻣ رد ﻲﮔدﺮﺴﻓا تاﺮﻤﻧ ﺮﻳدﺎﻘﻣ
ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺖﺷاﺪﻧ يراد ns= ،001/0***= p< ,01/0 **= p<
ﻲﻘﻓا ﻢﻳﻼﻋ)
** و*** (ﻲﻨﻌﻣ نﺎﻴﺑ ياﺮﺑ و يدﻮﻤﻋ ﻢﻳﻼﻋ و ﻪﻳﺎﭘ تاﺮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد يرﺎﻣآ يرادns هدﺎﻔﺘﺳا هوﺮﮔ ود ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ياﺮﺑﺖﺳا هﺪﺷ
ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻞﻜﺗوﺮﭘ ود ﻦﻴﺑ وراد ﺮﺛا ﺖﻬﺟ زا يراد
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ)001/0 p< ،89/18 f = ،1 =d.f. و
Greenhouse - Geisser correction ( رد هوﺮﮔ ود رﺎﺘﻓر
دﻮﺒﻧ ﻦﮕﻤﻫ نﺎﻣز لﻮﻃ)001/0
p< ،04/021 f = ،
85/1 =
d.f. وGreenhouse - Geisser correction .( ﻪﺑ
هوﻼﻋﻚﻳ ﺲﻧﺎﻳراو ﺰﻴﻟﺎﻧآ ﻚﻳ ﻲﻨﻌﻣ ﻲﻧﺎﻣرد ﺮﺛا ﻪﻓﺮﻃ يراد
داد نﺎﺸﻧ هوﺮﮔ ود ﺮﻫ رد ار)0001/0 p<.(
ﻪﺘﻔﻫ زا ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﻤﻧوراد و ناﺮﻔﻋز هوﺮﮔ رد
1 و2 ﺪﺷ هﺪﻳد نﻮﺘﻠﻴﻣﺎﻫ سﺎﻴﻘﻣ ﺮﻈﻧ زا.
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نﺎﻳﺎﭘ رد هوﺮﮔ ود ﻦﻴﺑ توﺎﻔﺗ) ﻪﺘﻔﻫ6( ﻲﻨﻌﻣ راد
دﻮﺑ)0001/0
p< ،38 =d.f. ,81/6 =t .( نﺎﻳﺎﭘ رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ
ﻪﻳﺎﭘ هﺮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
(Mean ± SD)
67/4
± 2/12 – و71/4 ± 1/5 - ﺎﻤﻧوراد و ناﺮﻔﻋز ياﺮﺑ
دﻮﺑ .ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ نﻮﺘﻠﻴﻣﺎﻫ سﺎﻴﻘﻣ تاﺮﻤﻧ ﺮﻴﻴﻐﺗ رد يراد
ﻪﺘﻔﻫ رد6 دﻮﺟو ﺮﻔﺻ ﻪﺘﻔﻫ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ هوﺮﮔ ود رد
ﺖﺷاد)0001/0
p< ،38 =d.f. و78/4 = t.(
ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ تﻼﻜﺸﻣ و ﻲﺒﻧﺎﺟ ضراﻮﻋ
ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ لﻮﻃ رد ﻲﺒﻧﺎﺟ ﻪﺿرﺎﻋ ﺖﻔﻫ
ﺪﻧﺪﺷ .ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ زا ﺎﻤﻧوراد و ناﺮﻔﻋز ﻦﻴﺑ يراد
ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو ﻲﺒﻧﺎﺟ ضراﻮﻋ ﺮﻈﻧ) هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ2.(
هرﺎﻤﺷ د ،ﻢﻫرﺎﻬﺑ 1383
35

نﺎﻣرد رد ناﺮﻔﻋز ﺮﺛا...
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ2- هوﺮﮔ ﺮﻫ يﺎﻀﻋا ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ شراﺰﮔ ﻲﺒﻧﺎﺟ ضراﻮﻋ و ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ضراﻮﻋ
اﻮﻋﻲﺒﻧﺎﺟ ض
ر
ﺎﻤﻧوراد ناﺮﻔﻋ
ز
P
باﺮﻄﺿا 1 3 60/0
ﺎﻬﺘﺷا ﺶﻫﺎﻛ 2 2 1
ﺎﻬﺘﺷا ﺶﻳاﺰﻓا 1 5 18/0
باﻮﺧﻲﮔدﻮﻟآ 2 1 1
عﻮﻬﺗ 1 2 1
دردﺮﺳ 2 3 1
ﻲﻳاﺪﻴﺷ ﻪﻤﻴﻧ 1 2 1
ﺚﺤﺑ
يرﺎﻤﻴﺑ ساﺮﻫ هﺮﻬﭼ ﻲﻧاور يﺎﻫ يﺎﻴﻧد ﺮﺑ ار يﺰﻴﮕﻧا
هﺪﻴﺸﻛ ﺮﻳﻮﺼﺗ ﻪﺑ بﺮﻏ ﺪﻧا .يرﺎﻤﻴﺑ ﻦﻳا ﻲﻣ ﺎﻫ رد ﺪﻨﻧاﻮﺗ
هﺪﻳد ﺮﻤﻋ ﻞﻳاوا ﻪﻛ ﻦﺴﻣ ﺖﻴﻌﻤﺟ رد نآ زوﺮﺑ ﺪﻧﻮﺷ
يرﺎﻤﻴﺑ ﻲﻣ ﻪﺑﺮﺠﺗ ار ﻮﻴﺗاﺮﻧژدورﻮﻧ يﺎﻫ لﺎﺣ رد ﺪﻨﻨﻛ
ﺖﺳا ﺶﻳاﺰﻓا]1 .[ و ﺮﺛﻮﻣ ﻲﻧﺎﻣرد ﻞﻣاﻮﻋ درﻮﻣ رد ﻖﻴﻘﺤﺗ
ياﺮﺑ ﻲﺘﻨﺳ ﺐﻃ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻫﺎﻴﮔ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﺪﻳﺪﺟ
يرﺎﻤﻴﺑ نﺎﻣرد ﻲﻣ رﺎﻛ ﻪﺑ ﻲﻧاور يﺎﻫ ﺪﻧور]2.[
ﺪﺿ يﺎﻫوراد يﺮﺗﺮﺑ زا ﻪﻫد ﺪﻨﭼ زا ﺲﭘ ﻲﮔدﺮﺴﻓا
ﺪﻳﺪﺷ و ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺎﺗ ﻒﻴﻔﺧ عﻮﻧ نﺎﻣرد ،ﻲﻋﺎﻨﺻ
صﻮﺼﺧ ﻪﺑ و ﻲﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫوراد ﺎﺑ ﻲﺳﺎﺳا ﻲﮔدﺮﺴﻓا
ﻒﻠﻋ ﺖﺳا هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﺎﭘورا رد يﺎﭼ]6.[
ﺎﺗ ﻒﻴﻔﺧ ﻲﮔدﺮﺴﻓا ﺎﺑ نارﺎﻤﻴﺑ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا
ﻲﻣ ناﺮﻔﻋز ﻪﻛ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﺪﻳاﻮﻓ يرﺎﻣآ ﺮﻈﻧ زا ﺪﻧﺮﻴﮔ
زا ﺲﭘ ﻲﻬﺟﻮﺗ6 ﻖﻠﺧ رد ﻪﺘﻔﻫ نﺎﺷﻲﻣ هﺪﻳد دﻮﺷ . ﺮﺛا
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻦﻳا ﻲﻜﻴﻨﻴﻠﻛ تاﺮﻤﻧ رد يدﻮﺒﻬﺑ ناﺰﻴﻣ ﻚﻤﻛ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﺪﺷ ﺪﻴﻳﺎﺗ ناﺮﻔﻋز هوﺮﮔ رد نﻮﺘﻠﻴﻣﺎﻫ سﺎﻴﻘﻣ.
ﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻲﻳﺎﻣزآرﺎﻛ ﻦﻴﻟوا ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا
ﺖﺳا ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺎﺗ ﻒﻴﻔﺧ ﻲﮔدﺮﺴﻓا نﺎﻣرد رد ناﺮﻔﻋز
ﻲﻤﻧ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻞﺑﺎﻗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ اﺬﻟ ﺪﺷﺎﺑ.
ﻳا رد ناﺮﻔﻋزيﺰﻳﺮﻧﻮﺧ دﺎﺠﻳا زود ﻦ يﺎﻫ
نآ هﺪﺷ شراﺰﮔ ضراﻮﻋ زا ﻲﻜﻳ ﻪﻛ ﻲﻌﻴﺒﻃﺮﻴﻏ
ﻲﻣ دﺮﻜﻧ ﺪﺷﺎﺑ . يﺎﺘﺳار رد ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ هوﻼﻋ ﻪﺑ
هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ ﻲﻧاﻮﻴﺣ ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا يا
دراد ﻲﮔدﺮﺴﻓاﺪﺿ ﺮﺛا ناﺮﻔﻋز هرﺎﺼﻋ]10.[
هداﻮﻧﺎﺧ و نارﺎﻤﻴﺑ يﺎﻫوراد ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺎﻬﻧآ يﺎﻫ
ﺪﻣ ار ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟنﺎﻣرد ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺮﻈﻧ رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
هﺪﻜﺸﻧاد ﺲﻳرﺪﺗ ﻚﻴﺳﻼﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻲﻜﺷﺰﭘ يﺎﻫ
ﻲﻤﻧ ﺰﻳﻮﺠﺗ نﺎﻜﺷﺰﭘ ﻪﻠﻴﺳو ﻪﺑ ًﺎﻣﻮﻤﻋ ﺎﻳ و دﻮﺷ
ﻲﻤﻧ ﺪﻧﻮﺷ .نﺎﻣرد ﻦﻳا زا يدﺎﻳز داﺪﻌﺗ ياﺮﺑ كراﺪﻣ ﺎﻫ
دراﺪﻧ دﻮﺟو يﺪﻨﺘﺴﻣ . ندﺮﻛ ﺪﻨﺘﺴﻣ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
نﺎﻣرد دﻮﺑ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﺪﻨﻤﺷزرا ﻲﺘﻨﺳ يﺎﻫ .
ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﻘﺤﺗ ﻦﻳا يﺎﻫ ﺖﺑﺎﺛ زود دﺮﺑرﺎﻛ ﻞﻣﺎﺷ ﻖﻴ
ﺖﻛﺮﺷ ﻢﻛ داﺪﻌﺗ ،ناﺮﻔﻋز ﺪﻨﻨﻛ ه يﺮﻴﮕﻴﭘ هﺎﺗﻮﻛ نﺎﻣز و ﺎﻫ
ﻲﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا نارﺎﻤﻴﺑ راﺮﻗ ﺮﻈﻧﺪﻣ يﺪﻌﺑ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد ﺖﺴﻳﺎﺑ
دﺮﻴﮔ
. رد ناﺮﻔﻋز ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻊﻗاو رد
دراد ﺖﻟﻻد ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺎﺗ ﻒﻴﻔﺧ ﻲﮔدﺮﺴﻓا نﺎﻣرد . ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ
ﻋز ﻞﻤﺤﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﺒﻧﺎﺟ ضراﻮﻋ ،ﺮﮕﻳد ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ،ناﺮﻔ
ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ نﺎﻣرد ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نآ دﺮﺑرﺎﻛ هﺪﻨﻨﻛﺪﻴﻳﺎﺗ ﻲﺑﻮﺧ
ﻦﻳا و ﺪﺷﺎﺑ ناﺮﻳا ﻲﺘﻨﺳ ﺐﻃ رد ﻲﮔدﺮﺴﻓا نﺎﻣرد ياﺮﺑ
ﻲﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ددﺮﮔ ﺪﻴﻳﺎﺗ هﺪﻨﻳآ رد يﺮﺘﺸﻴﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ﺖﺴﻳﺎﺑ.
هرﺎﻤﺷ د ،ﻢﻫرﺎﻬﺑ 1383
36

نارﺎﻜﻤﻫ و ﻻﺎﺑرﻮﻧ
ﻲﻧادرﺪﻗ و ﺮﻜﺸﺗ
ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ناﺮﻔﻋز
ﻦﻳﻮﻧ ﺖﻛﺮﺷ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ا ناﺮﻔﻋز ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ اﺪﻫ
ﻦﻳﺪﺑ سﺎﭙﺳ ﻪﻠﻴﺳو ﻲﻣ يراﺰﮔ ددﺮﮔ.
ﻊﺑﺎﻨﻣ
1. KapLan H, Sadock B. comprehensive text
book of psychiatry. 7
th ed. Williams and
wilkins company. USA. 2000, pp:1284-441.
2. Richelson E. Pharmacology of
antidepressant- Characteristics of the ideal
drug. Mayo. Clin. Proc. 1994; 69: pp: 1069-
81.
3. Evans WC. Trease and Evans
pharmacognosy. 15 th ed. W.B Saunders. USA.
2002, pp: 437-38.
4. Flming T. physicians Desk Reference
(PDR) for Herbal medicines. 2th ed. medicinal
Economics company. 2000, pp: 653-54.
5. Huang KCH. The phamacology of Chinese
Herbs. 2th ed. CRC press. 1999, pp: 172, 474- 75.
6. Duke JA, Bogenschutz GM, du CJ, Duke
peggy- Ann k. Handbook of medicinal herbs.
2th ed. CRC press. 2002, pp:640-41.
7. Sweetman SC. Martindale the complete
drug refrence. 33th ed. Pharmaceutical Press.
2002, Vol 1, p:1029.
8. Abe K, Saito H. Effects of saffron extract
and its constituent crocin on learning
behaviour and long-term potentiation.
Phytother Res. 2000; 14: pp:149-52.
9. D Amelio F, Frank S. Botanicals a
phytocosmetic desk reference. CRC Press.
1999, pp: 39-40.
10. مﻼﻏ ﻲﻤﻳﺮﻛ ﺎﺿر، ﻦﻴﺴﺣ ﻦﻴﺴﺣ هداز ، ﻖﻟﺎﺧ هﺎﻨﭘ
نارﻮﭘ.
و ﻲﺑآ هرﺎﺼﻋ ﻲﮔدﺮﺴﻓاﺪﺿ ﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻠﻜﻟا
ﻚﭼﻮﻛ ﺪﻴﻔﺳ شﻮﻣ رد ناﺮﻔﻋز گﺮﺒﻠﻠﮔ و ﻪﻟﻼﻛ .
مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ
ناﺮﻳا ﻲﻜﺷﺰﭘ ﻪﻳﺎﭘ. 1380 ، ﺪﻠﺟ4، تﺎﺤﻔﺻ :57 -153.
11. مﺎﺼﻤﺻ يدﺎﻫ ﺖﻌﻳﺮﺷ .
هرﺎﺼﻋ و يﺮﻴﮔ
ﻣ داﻮﻣ جاﺮﺨﺘﺳاﻮشور و ﻲﻳوراد نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺮﺛ يﺎﻫ
ﺎﻬﻧآ ﻲﺑﺎﻴﺷزرا و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ.
لوا پﺎﭼ، تارﺎﺸﺘﻧا
نﺎﻬﻔﺻا ﻲﻧﺎﻣ. 1371 ، تﺎﺤﻔﺻ16-14.
هرﺎﻤﺷ د ،ﻢﻫرﺎﻬﺑ 1383
37

نﺎﻣرد رد ناﺮﻔﻋز ﺮﺛا...
هرﺎﻤﺷﻫد ،ﻢرﺎﻬﺑ 1383
38