Son dönemlerde sürekli şekilde gelişim gösteren bilgi ve ile-tişim teknolojilerinin neticesinde sanayi ekonomisinden bilgi eko-nomisine geçiş yaşanırken ayrıca sanayi toplumundan da bilgi toplumuna doğru bir geçiş süreci kendini göstermiştir. Böylece temel üretim faktörleri arasında yer alan emek, sermaye ve işgücü-nün yanına bilgi ile teknoloji de eklenmiş; böylece teknoloji ve bilgi unsurları işletmelerin temel üretim girdilerinden biri durumu-na gelmiştir. Bilginin ve de teknolojinin sahip olduğu gücün hem bireyler hem de işletmeler açısından öneminin artmasıyla birlikte, piyasadaki rekabette rakiplere kıyasla rekabet üstünlüğü elde edil-mesinde bilgiye ve gerekli teknolojiye sahip olan işletmeler bir adım öne geçmeye başlamıştır.
Bilginin günümüzdeki temel kaynağı olarak görülen ve tek-nolojinin insan hayatına getirdiği en önemli nimetlerden birisi şeklinde değerlendirilen internet ise hem bireylerin hem de işlet-melerin yaşamlarında oldukça önemli bir yer edinmeyi başarmıştır. Pek çok sektörde değişimlerin ve yeniliklerin ortaya çıkmasına sebebiyet veren internetin en önemli etkilerinden birisi ise pazar-lama alanında olmuştur.
Yıllarca uygulanan ve hâlen günümüzde geçerliliğini koru-makta olan geleneksel pazarlama yaklaşımından çeşitli açılar bağlamında farklılık gösteren yeni bir pazarlama yaklaşımı olarak “e-pazarlama”; pazarlama sürecinin 7/24 gerçekleşmesini, dün-yanın herhangi bir yerindeki ürünlere/hizmetlere tüketicilerin kolaylıkla ulaşabilmesini, küçük veya büyük fark etmeksizin tüm işletmelerin internet ortamında kendini ve ürünlerini/hizmetlerini 1
E-Pazarlama
tanıtıp satış gerçekleştirebilmesini mümkün kılmıştır. Böylece tüm ürünler ve hizmetler küresel pazarlara taşınabilir hâle gel-miştir.
İnternetin getirdiği e-pazarlamanın etkileri sadece işletme-lerle sınırlı kalmamış, bu durumdan tüketiciler ve tüketicilerin davranışları da etkilenmiştir. Zira internet sayesinde günümüzde tüketici pazarları oldukça küçük ve dar bölümlere ayrılabilmekte, böylece işletmeler asıl hedef kitlelerine daha kolay şekilde ulaşa-bilirken ayrıca tüketicilerin beklentilerine de daha kısa zamanda ve daha etkili şekilde yanıt verebilmekte, onların ihtiyaçlarını daha verimli şekilde karşılayabilmektedir. Bu durum, internet üzerinden e-alışveriş faaliyetlerinde bulunan e-tüketicilerin dav-ranışlarının doğru şekilde anlaşılmasını gerekli kılmaktadır. Nite-kim e-tüketicilerin davranışları, geleneksel pazarlamadaki tüketi-cilerin davranışlarından farklılık gösterilmektedir. Yanı sıra, e-tüketicilerin davranışları geleneksel tüketicilerin davranışlarına kıyasla daha çabuk değişim gösterebilmektedir. Bu doğrultuda, e-pazarlama faaliyetlerinde bulunan işletmelerin e-tüketicilerin davranışlarına ilişkin olarak sürekli ve anlık bilgiye sahip olmala-rı, bu doğrultuda devamlı şekilde kendilerini yenilemeleri ve yeni stratejiler geliştirmeleri gereklidir.
E-pazarlamayı konu edilen bu kitap toplam altı bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde “pazarlama ve internet” konusu ele alınmıştır. Bu bağlamda bölümde; pazarlama kavramı, pazarlama-nın gelişim süreci, internetin tanımı ve özellikleri, ortaya çıkışı ve gelişimi, dijitalleşme, internet ekonomisi ve pazarlama konularına yer verilmiştir.
İkinci bölüm, “e-pazarlama kavramı”na ilişkin olarak hazır-lanmıştır. Bu bölümde; e-pazarlamanın tanımı, kapsamı ve fonksi-
2
Giriş
yonları, özellikleri, gelişim süreci, geleneksel pazarlama ile arasın-daki farklılıklar, işletmelere ve tüketicilere yönelik avantajları ile dezavantajlarından bahsedilmiştir.
Üçüncü bölümde “e-pazarlama planlaması”na değinilmiştir. Bu bölümde; durum (rekabet) analizi, amaçların ve stratejilerin belirlenmesi, pazarın bölümlendirilmesi, hedef kitlenin belirlen-mesi, konumlandırma ve SWOT analizinden söz edilerek sonra-sında ürün, fiyat, tutundurma, dağıtım, insan, fiziksel kanıt ve süreç unsurlardan meydana gelen e-pazarlama karması açıklan-mıştır.
Dördüncü bölümde “e-pazarlama kapsamında kullanılan teknikler”e yer verilmiştir. Bu çerçevede; web sitesi aracılığıyla e-pazarlama, arama motoru pazarlaması, e-posta pazarlama, ban-ner reklam kutuları, sosyal medya pazarlaması, bloglar (web günlükleri), satış ortaklığı modeli (affiliate marketing), izinli pazarlama (permission marketing), elektronik ağızdan ağıza pa-zarlama (e-wom), mobil pazarlama, veri tabanlı pazarlama, viral pazarlama, içerik pazarlama ve influencer pazarlama teknikleri aktarılmıştır.
Beşinci bölümde “e-alışveriş” konusu ele alınmıştır. Bu doğ-rultuda bölümde; e-alışveriş kavramı, e-alışverişin avantajları ve dezavantajları, e-alışveriş türleri, tüketicilerin e-alışveriş yapma nedenleri, tüketicilerin e-alışverişe karşı olma nedenleri ve e-alışverişin pazarlamaya etkilerinden bahsedilmiştir.
Altıncı ve son bölümde “e-pazaryeri ve e-pazaryerinde tüke-tici davranışları” konusuna değinilmiştir. Bu bölümde; e-pazaryerlerine, internetle değişen tüketiciler ve e-tüketici kavramı-na, e-pazarlamada tüketici karakteristiğine, e-pazarlamada tüketici 3
E-Pazarlama
davranışına ve ihtiyacın farkına varma, bilgi arama süreci, alterna-tiflerin değerlendirilmesi, satın alma veya almama, satın alma son-rası davranış safhalarından meydana gelen e-pazarlamada tüketici satın alma karar sürecine yer verilmiştir. 4