Content uploaded by Xulio Sousa
Author content
All content in this area was uploaded by Xulio Sousa on Nov 25, 2015
Content may be subject to copyright.
i. A xeolingüística
ii. A lingua nos mapas: o tempo e o espazo
iii. Os atlas lingüísticos históricos
ii.
A xeolingüística
Sousa 2014
i.
Mapa lingüístico
Obxecto representado
(realidade topográfica e lingüística)
Forma de representación
(visual, dinamico, estático, etc.)
Interpretación
(imaxe mental pretendida e evocada)
Fuchs (1849)
i.
Funcións CONTIDO
Que?
Para que?
Como?
Datos topográficos, históricos, administrativos, etc.
Datos lingüísticos
Documentación, visualización e interpretación
Economía visual
Compoñentes dun mapa
Métodos de representación (símbolos, cores, isoglosas, etc.)
Medios (impreso, internet, etc.)
Fuchs (1849)
i.
Datos: ALPI (1934-1935)
Carrilho & Sousa 2012
i.
Punto Resposta
149 A Gudiña V+PRONOME
150 Entrimo V+PRONOME
119 Cospeito V+PRONOME
348 El Pego PRONOME + V
149 A Gudiña V+PRONOME
268 Vale de Açor V+PRONOME
291 Sagres V+PRONOME
274 Almargen do
Bispo
V+PRONOME
353 Retortillo PRONOME + V
225 Duas Igrejas V+PRONOME
371 Almendral PRONOME + V
…
Datos: ALPI (1934-1935)
Carrilho & Sousa 2012
i.
Fuchs (1849) mapa das linguas románicas europeas.
i.
C. Dupin, Mapa temático da instrución pública en Francia (número
de escolas: claro [+] > escuro [-]), 1826.
J. Snow. Mapa dos brotes de cólera en Londres, 1854.
i.
G. Wenker 1889-1923
Sprachatlas des deutschen Reichs
Preto de 50.000 localidades
Método indirecto
40 enunciados
1. Im Winter fliegen die trockenen Blätter in der Luft herum.
2. Es hört gleich auf zu schneien, dann wird das Wetter wieder besser.
3. Tu Kohlen in den Ofen, damit die Milch bald zu kochen anfängt.
...
i.
J. Gilliéron (1902-1910)
Atlas linguistique de la France
639 localidades
Método directo
Cuestionario: 1900 preguntas
1 enquisador (E. Edmont)
Informantes: homes adultos de medio rural (NORM)
Non-mobile
Older
Rural
Males
i.
K. Jaberg e J. Jud (1928-1940)
Sprach-und Sachatlas Italiens und
der Sudschweiz
Consideración doutros informantes
Inclusión de vilas e cidades
i.
H. Kurath (1939-1943)
Linguistic Atlas of New England
Dous ou tres informantes por localidade (distinto perfil)
Gravacións e transcricións
i.
L. Pederson, S. McDaniel, G. Bailey e M. Basset (1977-1986)
Linguistic Atlas of the Gulf States
Primeiro atlas pluridimensional
Varios informantes por localidade
Aplicación de criterios sociolingüísticos
Clase social
Idade
Sexo
Etnia
Educación, etc.
i.
Atlas pluridimensionais
Thun & Elizaicín (2000), Atlas lingüístico Diatópico y Diastrático del Uruguay
Oliveira (2007), Atlas Linguístico de Mato Grosso do SUL
i.
Atlas pluridimensionais
Thun & Elizaicín (2000)
Oliveira (2007)
i.
A partir da décadas dos 80 (SXX)
ii.
A lingua nos mapas: o tempo e o espazo
ii.
“A xeografía reflicte a historia, dito doutro xeito, o
espazo reflicte o tempo”. W. A. Grootaers (1911-1999)
ii.
Variación
e
Cambio
Tempo
A1 A2
A1 A1-A2 A2
ii.
Variación e cambio lingüístico
•A variación é un concepto sincrónico. Preséntanse os feitos
como un estado nun momento concreto (formas que
coexisten no tempo).
•O cambio é un concepto diacrónico. Preséntanse os feitos
como un proceso que se produce ó longo do tempo (unhas
formas son substituídas por outras).
ii.
Datos: ALGa (1974-1977)
ii.
Datos: ALGa (1974-1977)
ii.
Datos: ALGa (1974-1977)
ii.
Datos: ALGa (1974-1977)
ii.
ti / tu
Datos: ALGa (1974-1977)
ii.
Datos: ALGa (1974-1977)
ii.
Datos: ALGa (1974-1977)
ii.
Datos: ALGa (1974-1977)
ii.
Datos: ALGa (1974-1977)
Rapaz, rapaza
Rapá, rapaza
ii.
ollo
Datos: ALGa (1974-1977)
ii.
Seseo (voz-vos)
Datos: ALGa (1974-1977)
ii.
A lingua nos mapas: o tempo e o espazo
Heiko Girnth (2010)
ii.
O cambio en marcha
Datos: Rodríguez Lorenzo, recollidos no ano 2008
ii.
Corpo
Datos: ALGa (1974-1977)
Almorzo
Saraiba
Ceo da boca
Berce
ii.
Datos: ALGa (1974-1977)
ii.
Estudar o cambio lingüístico en tempo real
ii.
Estudar o cambio lingüístico en tempo aparente
Lingua da
xeración 2
(35-45)
Lingua da
xeración 1
(15-25)
Lingua da
xeración 3
(55-65)
ii.
O alemán (Alsacia e Val Medio do Rin) de 1880 a 1985
ii.
•Atlas Lingüístico Sanabria Interior y de La Carballeda (1921-
1922)
•ALPI (1935-1936)
•ALGa (1974-1977)
•Atlas Linguístico-Etnográfico de Portugal e da Galiza
(ALEPG) 1974-
•Atlas lingüístico de El Bierzo (1996)
•Atlas Lingüístico de Castilla y León (1999)
•DieIsoglossenstaffelung in der Galicisch-Portugiesisch-
Spanischen Kontak - Atlas lingüístico de la zona de
contacto gallego-portugués-española (ALGPE: 1991/1995),
Fred Boller
•…
ii.
A lingua nos mapas: o tempo e o espazo
Nasal velar [-ŋ]: ALPI e ALCyL
ALPI (1935)
ALCyL (±1979
Sousa (2012)
ii.
ALPI (1936-1953) ALPG (1974-1997)
ii.
O cambio en tempo real (1934-2008)
1934-1935 1974-1977 2008
35% 70% 50%
Rodríguez Lorenzo (2012)
+40 +33
ii.
A lingua nos mapas: o tempo e o espazo
Rodríguez Lorenzo (en desenvolvemento)
camiño
camín
ii.
Estudar o cambio lingüístico en tempo real
Atlas Lingüístico Sanabria Interior y de La Carballeda (1921-1922) DieIsoglossenstaffelung in der Galicisch-Portugiesisch-
Spanischen Kontak - Atlas lingüístico de la zona de contacto
gallego-portugués-española (ALGPE: 1991/1995), Fred Boller
ii.
Atlas Lingüístico Sanabria Interior y de La Carballeda (Krüger, 1921-1922)
ALGPE: 1991/1995, Fred Boller
ii.
Estudar o cambio lingüístico en tempo real
amarelo / amariello / amarillo
1921-1922
1991/1995
ii.
Estudar o cambio lingüístico en tempo aparente
Lingua da
xeración 2
(35-45)
Lingua da
xeración 1
(15-25)
Lingua da
xeración 3
(55-65)
ii.
Tempo aparente
Comarca do Ribeiro
Louredo (2015)
ii.
Tempo aparente
Louredo (2015)
Xeración 1
+60
Xeración 2
40-56
Xeración 3
16-30
ii.
Tempo aparente
Xeración 1
+60
Xeración 2
40-56
Xeración 3
16-30
4 variantes
oír [7]
oucir [1]
ouír [1]
ouvir [1]
1 variante
oír [10]
1 variante
oír [10]
Louredo (en desenvolvemento)
iii.
Os atlas lingüísticos históricos
iii.
E. W. Schneider (2003), “Investigating Variation and Change in Written Documents”
iii.
A Linguistic Atlas of Late Mediaeval English, A. A. McIntosh et al.
iii.
A Linguistic Atlas of Late Mediaeval English, A. A. McIntosh et al.
iii.
A Linguistic Atlas of Late Mediaeval English, A. A. McIntosh et al.
Referencias (1/2)
Alvar, Manuel. 1999. Atlas lingüístico de Castilla y León. Valladolid: Junta de Castilla y León, Consejería de Educación y Cultura.
Atlas lingüístico de la península ibérica: I. Fonética. 1962. Madrid: CSIC.
Auer, Peter, Frans Hinskens, and Paul Kerswill. 2004. Dialect change: Convergence and divergence in European languages. New York: Cambridge University Press.
Auer, Peter, Jürgen Erich Schmidt, Alfred Lameli, Roland Kehrein, and Stephan Rabanus. 2010. Language and space: An international handbook of linguistic variation.
Berlin: De Gruyter Mouton.
Auer, Peter. 2013. Space in language and linguistics: Geographical, interactional, and cognitive perspectives. Berlin ; Boston: De Gruyter.
Boller, Fred. 1995. Die isoglossenstaffelung in der galicisch-portugiesisch-spanischen kontaktzone im lombada-aliste-grenzgebiet. Gross Vollstedt: Westensee.
Britain, D. 2010. Conceptualizations of geographic space in linguistics. In Language and space: An international handbook of linguistic variation, vol. 2: Language
mapping., eds. Alfred Lameli, R. Kehrein and S. Rabanus. Vol. 2, 69-97. Berlin: Mouton de Gruyter.
Carrilho, E., X. Sousa. 2012. The geolingistic background of Iberian Romance dialect syntax: Insights from ALPI's materials, E. Carrilho / X. Sousa, 7th Congress of the
International Society for Dialectology and Geolinguistics (SIDG).
Dubert, F. and X. Sousa. 2011. Spanish loanwords in Galician. A quantitative analysis across the territory, Methods in dialectology 14.
Fernández Rei, Francisco. 1996. Atlas lingüístico galego I. morfoloxía verbal. In .
Ferreira, Manuela Barros, João Saramago, Luísa Segura, Gabriela Vitorino, Ernestina Carrilho, and Maria Lobo. 2001. Atlas lingüístico-etnográfico dos Açores. Lisboa:
Centro de Linguística da Universidade de Lisboa : Imprensa Nacional-Casa da Moeda.
García, Constantino, Antón Santamarina, María Rosario Álvarez Blanco, Manuel González González, Francisco Fernández Rei. 1990-. Atlas Lingüístico Galego. A
Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza, Conde de Fenosa.
Gilliéron, Jules, and E. Edmont. 1900; 1993. Atlas linguistique de la France. Bologne: Forni.
Girth, H. 2010. Mapping language data. In Language and space: An international handbook of linguistic variation, vol. 2: Language mapping., eds. Alfred Lameli, R.
Kehrein and S. Rabanus. Vol. 2, 98-121. Berlin: Mouton de Gruyter
Referencias (2/2)
Gutiérrez Tuñón, Manuel, Alicia Fonteboa López, María José Rodríguez Malmierca, and Instituto de Estudios Bercianos. 1996. Atlas lingüístico de El Bierzo: (ALBI). Ponferrada: Instituto
de Estudios Bercianos.
Hernández Campoy, Juan Manuel, and Juan Camilo Conde Silvestre. 2011. The handbook of historical sociolinguistics. Malden: Wiley-Blackwell.
Jaberg, Karl, and Jakob Jud. 1928. Der Sprachatlas als Forschugsinstrument Kritische Grundlegung und Einfünrung in den Sprach-und Sachatlas Italiens und der Südschweiz. Halle Saale:
Max Niemeyer.
Kirk, John M. 2001. Maps: Dialect and language. In Concise encyclopedia of sociolinguistics., ed. R. Mesthrie, 350-362. Amsterdam: Elsevier.
Krüger, Fritz, and Juan Carlos González Ferrero. 2011. Atlas lingüístico de la Sanabria interior y de la Carballeda-la Requeada. Zamora: IEZ "Florín de Ocampo".
Kurath, Hans, Miles Lawrence Hanley, Bernard Bloch, Guy Sumner Lowman, Marcus Lee Hansen, and Julia Bloch. 1939; 1943. Linguistic atlas of New England. Linguistic atlas of the
United States and Canada. Providence, R. I.: Brown university.
Louredo, E. (en desenvolvemento): Variación e cambio lingüístico en tempo aparente: o galego do Ribeiro. Tese de doutoramento.
McIntosh, A. A. et al. 1986. A Linguistic Atlas of Late Mediaeval English. Aberdeen: Aberdeen University Press.
Oliveira, D.P. (org.).2007. Atlas Linguístico de Mato Grosso do SUL. Campo Grande: UFMS.
Pederson, L. (ed.). 1986–92. Linguistic Atlas of the Gulf States. 7 vols. Athens: U of Georgia.
Rosríguez Lorenzo, D. 2012. The diatopic development of aspects of twentieth-century Galician. A contrastive analysis of linguistic geography data. Dialectologia. Special Issue III, 143-
156
Schmidt, J. H. 2010. Dynamic linguistic maps and validation. In language and space. language mapping, eds. A. Lameli, R. Kehrein and S. Rabanus. Vol. 2, 385-410. Berlin: De Gruyter
Mouton.
Schneider, E.W. 2003. Investigating historical variation and change in written documents: new perspectives. In J.K. Chambers & Natalie Schilling, eds. The Handbook of Language
Variation and Change. 2nd ed. Oxford, Malden, MA: Blackwell 2013, 57-81.
Sousa, X. 2014. Distance in space. Dialects and standard Galician, Methods in dialectology XV, Groningen.
Thun, H. 2000. Atlas diatópico y diastrático del Uruguay. vol. I. 1–2: Consonantismo y vocalismo del español. Kiel: Westensee-Verlag.
Wenker, G. Sprachatlas Des Deutschen Reichs. (Manuscript, 1888-1923), www.diwa.info.
A xeolingüística e o
estudo da historia das
linguas
Xulio Sousa
Instituto da Lingua Galega
Universidade de Santiago de Compostela
III Coloquio de Lingüística Histórica
Departamento de Filoloxía galega e latina
Universidade de Vigo