Content uploaded by Anna Rysiak
Author content
All content in this area was uploaded by Anna Rysiak on Sep 17, 2015
Content may be subject to copyright.
81
Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, t. 8 (2012), nr 4, 81-90
Wpływ wypasu lokalnych ras bydła na różnorodność
biologiczną łąk i pastwisk Polesia Lubelskiego
Witold Chabuz1, Grzegorz Grzywaczewski2, Anna Rysiak3,
Szymon Cios2, Grzegorz Podolak1, Zygmunt Litwińczuk1
1Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie,
ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin; e-mail: chabuzwitold@interia.pl
2Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie,
ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin, e-mail: grzegorz.grzywaczewski@up.lublin.pl
3
Celem badań było określenie wpływu wypasu rodzimych ras bydła na różnorodność biolo-
giczną ory i fauny pastwiskowej. Badania przeprowadzono na dwóch powierzchniach prób-
nych: WY – powierzchnia o wielkości 3 ha z wypasem bydła rasy białogrzbietej i polskiej
czarno-białej, NW – powierzchnia niewypasana o wielkości 3,5 ha. Wybrane do badań dział-
ki zlokalizowane były obok siebie w otulinie (tuż przy granicy) Poleskiego Parku Narodowe-
go. Wypas prowadzono zgodnie z wymogami pakietu 5.1 programu rolnośrodowiskowego,
przy obsadzie nieprzekraczającej 1 DJP/1 ha TUZ, od 1 maja do 15 października 2012 r.
Ocenę orystyczną przeprowadzono dwukrotnie w ciągu okresu wegetacyjnego na dwóch
reprezentatywnych, jednorodnych płatach roślinności o powierzchni 25 m2, na podstawie
spisów orystycznych. W ocenie płatów uwzględniono: bogactwo gatunkowe, frekwencję,
udział form życiowych oraz przynależność syntaksonomiczną. Liczenie ptaków polegało na
przemieszczaniu się po powierzchni próbnej i liczeniu wszystkich widzianych lub słyszanych
ptaków. Podstawą do zakwalikowania do gatunków lęgowych było 3-4-krotne stwierdzenie
śpiewającego lub odzywającego się głosem godowym ptaka, obserwacja osobników zaniepo-
kojonych, ptaków z pokarmem lub budujących gniazdo. Notowano także gatunki ptaków
nielęgowych, które wykorzystywały wypasany lub niewypasany fragment środowiska, a tak-
że obecność bydła do zdobywania pożywienia. Przeprowadzone wstępne badania wskazują,
że wypas rodzimych ras bydła tylko w nieznacznym stopniu zmniejsza bioróżnorodność ory
pastwiskowej, umożliwia jednak zachowanie gatunków cennych, np. Dianthus superbus. Wy-
kazano, że odpowiednio prowadzony wypas stwarza dogodne warunki dla ptaków łąkowo-
-pastwiskowych oraz zwiększa bioróżnorodność ich siedlisk.
SŁOWA KLUCZOWE: rodzime rasy bydła / wypas pastwiskowy / bioróżnorodność ory /
ptaki łąk i pastwisk / Polesie Lubelskie
82
W. Chabuz i wsp.
Zgodnie z zaleceniami ochrony in situ-
-
loci-
-
-
-
-
-
-
-
Materiał i metody
-
-
83
Wpływ wypasu lokalnych ras bydła na różnorodność biologiczną łąk ...
-
2
-
-
-
-
-
-
-
Wyniki i dyskusja
-
nad rozpowszechnionymi i pospolitymi. Na powierzchniach wypasanych poszczególne
-
-
Salix cinerea, S.
repens ssp. rossmarinifolia oraz Betula pendula
-
W. Chabuz i wsp.
85
Wpływ wypasu lokalnych ras bydła na różnorodność biologiczną łąk ...
Molinio-Arrhe-
natheretea Stellarietea mediae, antropogenicznych
-
Festuco-Brometea.
-
-
-
-
-
Dianthus superbus
go nie odnaleziono.
Tabela 1 – Table 1
Phytosociological class
Alnetea glutinosae 1
Artemisietea 2 2
Epilobietea angustifolii 1
Festuco-Brometea 8
Koelerio glaucae-Corynephoretea canescentis 1 1
Molinio-Arrhenatheretea 31 35
Nardo-Callunetea 2 1
Querco-Fagetea 2 1
Quercetea robori petraeae 1 1
Scheucerio-Caricetea 1 1
Stellarietea mediae 13 11
Trifolio-Geranietea sanguinei
W. Chabuz i wsp.
-
Alauda arvensis
Sylvia communisSaxicola rubetra
Phasianus colchicus Parus majorVanellus vanel-
lus Crex crexTurdus merula
Motacilla alba Motacilla ava
Emberiza calandraCoturnix coturnixEmberiza
citrinellaCorvus
cornix
Alauda arvensis
Hirundo rustica Sturnus vulgaris Chroicoce-
phalus ridibundus Passer montanus Pica pica Carduelis
carduelis Carduelis cannabina Columba palumbus kapturka
Sylvia atricapilla Corvus coraz Circus aeruginosus bocian
Ciconia ciconia Lanius collurio Phoenicurus ochruros
Delichon urbicum Aquila pomarina Phyllosco-
pus trochilusGarrulus glandarius Lanius excubitor
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Wpływ wypasu lokalnych ras bydła na różnorodność biologiczną łąk ...
Tabela 2 – Table 2
-
wierzchniach
Lp. Gatunek
Species
Powierzchnia wypasana
Powierzchnia niewypasana
pary
the
breeding
pairs
pary
the
breeding
pairs
1. skowronek Alauda arvensis 3
2. cierniówka Sylvia communis 2-3
3. Saxicola rubetra 1-2 1
Phasianus colchicus 1
5. bogatka Parus major 1
Vanellus vanellus 1
derkacz Crex crex 1 1
8. kos Turdus merula 1
9. pliszka siwa Motacilla alba 1
10. Motacilla ava 1
11. potrzeszcz Emberiza calandra 1
12. przepiórka Coturnix coturnix 1
13. trznadel Emberiza citrinella 1 1
wrona siwa Corvus cornix 0-1
15. dymówka Hirundo rustica 19
szpak Sturnus vulgaris 2
Chroicocephalus ridibundus
18. mazurek Passer montanus 8
19. sroka Pica pica 5
20. Carduelis carduelis 5
21. Carduelis cannabina
22. grzywacz Columba palumbus 3
23. kapturka Sylvia atricapilla 2
kruk Corvus corax 2
25. Circus aeruginosus 11
Circus pygargus 1
Ciconia ciconia 11
28. Lanius collurio 11
29. kopciuszek Phoenicurus ochruros 1
30. oknówka Delichon urbicum 1
31. orlik krzykliwy Aquila pomarina 1
32. piecuszek Phylloscopus trochilus 11
33. pierwiosnek Phylloscopus collybita 1
Garrulus glandarius 13
35. srokosz Lanius excubitor 1
Dendrocopos minor 1
Chroicocephalus ridibundus 2
Liczba gatunków
Number of species 14 19 59
88
W. Chabuz i wsp.
-
PIŚMIENNICTWO
1.
Ardea
2.
Zeszyty Naukowe ART Bydgoszcz, Zoo-
technika
3.
Roczniki Naukowe Polskiego
Towarzystwa Zootechnicznego,
5.
bird populations. Biol. Conserv.
-
-
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie,
8.
Przegląd Hodowlany
9.
Acta ornithologica
10.
Breeding, Archiv fur Tierzucht,
11.
Teka Kom. Ochr. Kszt. Środ. Przyr. PAN, Lublin,
130-138.
12.
13.
89
Wpływ wypasu lokalnych ras bydła na różnorodność biologiczną łąk ...
15. -
Przegląd Hodowlany
18.
Lublin.
19. -
tunków siewkowych Charadriiformes Dubelt
20. Ekologia ptaków kra-
21.
J. Appl. Ecol.
22.
introduction. Journal of Applied Ecology 38, 233-.
23. -
Z.,
Prace i
Materiały Zootechniczne
S u m m a r y
st to October 15th
2
90
W. Chabuz i wsp.
Dianthus superbus
KEY WORDS: native breeds of cattle / pasture grazing / ora biodiversity / avifauna of
meadows and pastures / Polesie Lubelskie region