Content uploaded by Mine Karagülle
Author content
All content in this area was uploaded by Mine Karagülle on Jan 08, 2016
Content may be subject to copyright.
Turkiye Klinikleri J Med Sci 2010;30(3)
906
ü cut ta en ge niş ha re ket ye te ne ği ne sa hip olan omuz, bu ne den le
trav ma la ra da en açık ek lem ler den bi ri dir. Omuz ağ rı la rı sık gö rü-
len, omuz ha re ket le ri ni ve fonk si yo nu nu kı sıt la yan bir du rum dur
ve en sık ne de ni ise “su bak ro mi yal sı kış ma sen dro mu (SSS)”dur.1
Subakromiyal Sıkışma Sendromlu
Hastalarda Balneoterapinin Etkinliği
ÖZET Amaç: Bu ça lış ma mı zın ama cı, su bak ro mi yal sı kış ma sen dro mu (SSS) ta nı sı ko nan has ta lar -
da pe lo id uy gu la ma la rı nı içe ren bal ne o te ra pi nin ağ rı ve fonk si yo nel du rum üze rin de ki et ki le ri ni de -
ğer len dir mek tir. Gereç ve Yöntemler: Kli nik ve rad yo lo jik ola rak su bak ro mi al sı kış ma sen dro mu
ta nı sı alan ve ya kın ma sü re si en az üç ay olan 29 has ta ça lış ma ya alın dı. Has ta la rı mı zın or ta la ma ya şı
48.24 ± 6.83 (33-60) yıl olup, 23’ü ka dın ve altısı er kek idi. Uy gu la dı ğı mız pe lo id, 45°C sı cak lı ğın -
da ve 30 da ki ka sü re ile gün de bir se ans lo kal pe lo id pa ket tar zın da uy gu lan dı. Te da vi ye haf ta içi beş
gün ola rak 15 se ans de vam edil di. Ağ rı nın şid de ti ni de ğer len dir mek için Gör sel Ana log Ska la (VAS)
ve omuz fonk si yon la rı nı de ğer len dir mek için Cons tant, UC LA ve Omuz Özür lü lük Skor la ma sı
(OÖS) kul la nıl dı. Has ta la ra Cod man, pa sif ek lem ha re ket açık lı ğı ve pa sif ger me eg zer siz le ri, ay rı -
ca ağ rı la rı ol du ğun da kul lan ma la rı için pa ra se ta mol ve ril di. Bü tün has ta la ra et ki le nen omuz la rı nı
özel lik le baş se vi ye sin den yu kar da kul lan ma ma la rı öne ril di. Bul gu lar: Has ta lar te da vi ön ce si, te da -
vi son ra sı ve üçüncü ayın so nun da ye ni den de ğer len di ril di. Te da vi son ra sı ve üçüncü ayın so nun -
da ki kon trol ler de VAS, Cons tant, UC LA, OÖS pa ra met re le rin de an lam lı dü zel me sap tan dı. So nuç:
Bu te da vi nin SSS ta nı sı ko nan has ta lar da er ken dö nem de olum lu so nuç lar ver di ği ve bu has ta lar da
ağ rı ve fonk si yon la rı dü zel te rek ya şam ka li te si ni art tı rı cı bir yön tem ola rak gü ven le uy gu la na bi le -
ce ği so nu cu na va rıl dı.
Anah tar Ke li me ler: Omuz sı kış ma sen dro mu; kon ser va tif te da vi; pe lo i do te ra pi
ABS TRACT Ob jec ti ve: This study was de sig ned to eva lu a te the ef fi cacy of bal ne ot he rapy which
inc lu des mud pack the rapy in pa ti ents with su bac ro mi al im pin ge ment syndro me (SIS). Ma te ri al
and Met hods: 29 pa ti ents (23 fe ma les, 6 ma les) with sho ul der pa in for mo re than three months who
we re di ag no sed as SIS we re inc lu ded in this study. The me an age was 48.24 ± 6.83 (33-60) ye ars.
Mud pack the rapy was app li ed at 45°C for 30 mi nu tes, and the therapy con ti nu ed on ce a day, for15
days. Vi su al Ana log Sca le (VAS) sco res for pa in eva lu a ti on du ring rest, ac ti vity and night, and Con-
s tant, UC LA and Sho ul der Di sa bi lity Qu es ti on na i re (SDQ) sco ring for the func ti o nal si tu a ti on we -
re used as out co me me a su re ments. All pa ti ents we re ins truc ted to per form Cod man's pen du lum,
pas si ve streng the ning and range of motion (ROM) exer ci ses as ho me exer ci ses du ring the study.
Be si des, the pa ti ents to ok pa ra ce ta mol when ne e ded. Re sults: All pa ra me ters we re eva lu a ted thre e
ti mes (be fo re the rapy, af ter the rapy and at the end of third month). VAS, Cons tant, UC LA Sco re,
SDQ sco res we re im pro ved sig ni fi cantly. Conc lu si on: We conc lu ded that balneotherapy can be sa -
fely app li ed for pa ti ents with SIS be ca u se it gi ves sa tis fac tory re sults in early pe ri od and im pro ves
the qu a lity of li fe for the se pa ti ents.
Key Words: Sho ul der im pin ge ment syndro me; tre at ment out co me; mud the rapy
Turkiye Klinikleri J Med Sci 2010;30(3):906-13
Dr. Ufuk ŞEN,a
Dr. Mine KARAGÜLLE,b
Dr. Ünal ERKORKMAZc
aTıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji AD,
cBiyoistatistik AD,
Gaziosmanpaşa Üniversitesi
Tıp Fakültesi, Tokat
bTıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji AD,
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi,
İstanbul
Ge liş Ta ri hi/Received: 27.08.2008
Ka bul Ta ri hi/Accepted: 01.04.2009
Ya zış ma Ad re si/Correspondence:
Dr. Ufuk ŞEN
Gaziosmanpaşa Üniversitesi
Tıp Fakültesi,
Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji AD,
Tokat,
TÜRKİYE/YURKEY
sen64ufuk@yahoo.com
Cop yright © 2010 by Tür ki ye Kli nik le ri
ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Turkiye Klinikleri J Med Sci 2010;30(3) 907
Medical Ecology and Hydroclimatology Şen et al
Özel lik le flek si yon ve ro tas yon ha re ket le ri sı-
ra sın da sup ras pi na tus ten do nu, su bak ro mi al bur sa
ve bi si pi tal ten do nun, hu me rus ile ko ra ko ak ro mi -
yal ark ara sın da sı kış ma sı so nu cu olu şur.2,3 Araş tır-
ma lar ro ta tor man şet lez yon la rı nın, %90-95
ora nın da aşı rı kul lan ma, aşı rı yük len me ve mik ro
trav ma la ra bağ lı ol du ğu şek lin de dir.4Su bak ro mi-
yal sı kış ma sen dro mu et yo pa to ge ne zin de vas kü ler,
de je ne ra tif, trav ma tik ve me ka nik-ana to mik ne-
den ler suç lan mak ta dır.5Son za man lar da bu dört et-
ke nin kom bi ne bir et ki le şim le su bak ro mi yal
sı kış ma sen dro mu ola rak bi li nen ro ta tor man şet
lez yon la rı nı oluş tur du ğu dü şü nül mek te dir.1,5
Omuz ağ rı sı bel ağ rı sın dan son ra ikin ci sık lık -
ta gö rül mek te dir. Top lum da ki pre va lan sı 50 yaş al-
tın da ki ki şi ler de %11 ve 50 yaş üze rin de ki ler de
%25 ola rak bil di ril mek te dir.6-8 Su bak ro mi al sı kış -
ma sen dro mu ise omuz ağ rı sı ve fonk si yon kı sıt lı-
lı ğı nın en yay gın ne de ni dir. Has ta lar ço ğun luk la
omuz da ağ rı, ha re ket ler de kı sıt lan ma ve güç süz lük
şika yet le ri ile he ki me baş vu rur lar. Omuz ağ rı lı bir
has ta ya iyi bir anam nez ve fi zik mu a ye ne, ba sit ta-
nı sal test ler ve ile ri gö rün tü le me yön tem le ri kul la-
nı la rak ko lay lık la ta nı ko na bi lir ve has ta lık
ço ğun luk la kro nik özür lü lü ğe se bep ol ma dan te da -
vi edi le bi lir.9
Ne er, SSS’li ol gu la rın spek tru mun da yaş, muh-
te mel ya ra lan ma ya yol açan ak ti vi te ti pi ve pa to lo-
jik bul gu la ra gö re üç ev re ta nım la mış tır.2Ev re-1’de
ödem ve he mo ra ji, Ev re-2’de fib ro zis ve ten di nit
mev cut olup, rad yog ra fik bul gu yok tur ve ge ri dö-
ne bi lir de ği şik lik ler bu lu nur. Ev re-3’de ise ro ta tor
man şe tin in komp let ya da komp let rüp tü rü var dır
ve ço ğun luk la yaş lı bi rey ler de gö rü lür. Sık lık la an-
te ri or ak ro mi yon da ya da bü yük tü ber kül de ke mik
faz la lık la rı ile bir lik te dir.2,10
SSS’u de ği şik kon ser va tif ve cer ra hi me tod lar
ile te da vi edi lir. Kon ser va tif te da vi de is ti ra hat, ak-
ti vi te dü zen len me si, non-ste ro id an ti enf la ma tu ar
ilaç lar, çe şit li fi zik te da vi ajan la rı, te ra po tik eg zer-
siz prog ram la rı, su bak ro mi yal kor ti kos te ro id en jek-
si yo nu ve sup ras ka pu lar si nir blok la rı gi bi bir ta kım
yak la şım lar mev cut tur. Kon ser va tif te da vi de amaç
su bak ro mi yal inf la mas yo nu azalt mak, ro ta tor man-
şet te iyi leş me ye ola nak sağ la mak, omu zun nor mal
fonk si yo nu nu ka zan dır mak tır.11 Kon ser va tif te da-
vi nin ilk adı mı olan is ti ra hat, ro ta tor man şet ve su-
bak ro mi yal bur sa nın sı kış ma sı na ne den ola cak
ha re ket ler den ka çı nıl ma sı şek lin de dir. Bu ne den le
özel lik le baş se vi ye si üze rin de ki ha re ket ler den ka-
çı nıl ma sı ge re kir.12 Me di kal te da vi de özel lik le anal-
je zik ler, NSA İ İ’ ler ve su bak ro mi yal ala na lo kal
ste ro id en jek si yon la rı yay gın ola rak kul la nıl mak-
ta dır. Özel lik le Ev re 1 ve 2 su bak ro mi yal sı kış ma
sen dro mun da ağ rı nın azal tıl ma sın da ba şa rı lı ol du -
ğu be lir til mek te dir.13 Akut dö nem geç tik ten son ra
ya pı lan lo kal sı cak uy gu la ma la rı ile olu şan va zo di-
la tas yon la kan akı mı, me ta bo liz ma ve bağ do ku su-
nun vis ko e las ti si te si ar tar, kas spaz mı çö zü lür
böy le ce ağ rı aza lır.14,15 So ğuk uy gu la ma lar la ser best
si nir uç la rın da Na-K pom pa sı nın ak ti vi te sin de ki
azal ma ya bağ lı ola rak re po la ri zas yon ve uya rı la bi-
lir lik te azal ma so nu cu ağ rı eşi ği nin yük sel til me si,
si nir ile ti hı zın da ya vaş la ma, ka pı-kon trol me ka-
niz ma la rı ile de ağ rı gi de ri ci et ki sin den ya rar la nı-
lır.15,16 Su bak ro mi yal sı kış ma sen dro mun da
te da vi nin önem li bir kıs mı da eg zer siz te da vi si dir.
Amaç ek lem ha re ket açık lı ğı nı ko ru mak ve ar tır-
mak, kap sül ger gin li ği ni gi der mek ve ro ta tor man-
şet kas la rı nı güç len dir mek tir.1,3,17,18
Yu ka rı da kul la nı lan yön tem ler ya nın da, çağ-
daş kap lı ca tıb bı, ge le nek sel ve am pi rik ni te lik le ri -
ni gü nü mü ze kıs men de ol sa ta şı ya rak, kro nik
kas-is ke let sis te mi has ta lık la rı nın te da vi si, ön len-
me si ve re ha bi li tas yo nun da kul la nı lan bir tıp di sip-
li ni dir.19 Kap lı ca tıb bı nın ken di ne öz gü yön tem le ri
bal ne o te ra pi ve/ve ya bal ne ok li ma te ra pi ola rak anı-
lır. BT bir çok Av ru pa ül ke sin de ve özel lik le de ül-
ke miz de kas-is ke let sis te mi has ta lık la rın da sık lık la
kul la nıl mak ta olan ta mam la yı cı tıp yön tem le ri
için de çok önem li bir ye re sa hip tir. BT kap lı ca tıb -
bı çer çe ve sin de ter mo mi ne ral su, pe lo id ve gaz gi -
bi do ğal şifa lı fak tör le rin yön tem ve doz la rı
be lir len miş; ban yo, pa ket, iç me ve in ha las yon uy-
gu la ma la rı şek lin de, dü zen li ara lık lar la, se ri hal de,
be lir li bir za man da ve kür tar zın da ger çek leş ti ri len
bir uya rı-uyum te da vi si dir.20 Ya yın la nan ran do mi -
ze kon trol lü ça lış ma la rın me ta ana li zi ve sis te ma tik
de ğer len dir me si kap lı ca te da vi si ve bal ne o te ra pi
uy gu la nan ül ke miz de kas-is ke let sis te mi has ta lık la-
rı nın te da vi sin de et kin ola bi le ce ği yö nün de ümit
Turkiye Klinikleri J Med Sci 2010;30(3)
908
Şen ve ark. Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji
ve ri ci ka nıt lar bu lun du ğu nu or ta ya koy muş tur.21
Ye ter li ol ma sa lar da bu ve ri ler da ha bü yük iyi dü-
zen len miş ça lış ma lar için ze min oluş tur mak ta dır.22
Li te ra tür de de ği şik kas-is ke let sis te mi has ta lık la-
rın da bal ne o te ra pi ve mo da li te le ri nin kul la nı mı ile
il gi li çe şit li ça lış ma lar mev cut tur, an cak SSS’da kul-
la nı mı ile il gi li ça lış ma bu lun ma mak ta dır.23-26
Bu göz lem sel pros pek tif ça lış ma da ki ama cı-
mız; pe lo id uy gu la ma la rı nı içe ren bal ne o te ra pi nin
su bak ro mi al sı kış ma sen dro mu olan ki şi ler de ağ rı
ve fonk si yo nel du rum üze ri ne olan et ki si ni kı sa dö-
nem de araş tır mak tır.
GE REÇ VE YÖN TEM LER
Bu ça lış ma ya omuz ağ rı sı ya kın ma sı ile po lik li ni ği-
mi ze baş vu ran, kli nik ve rad yo lo jik ola rak su bak ro-
mi al sı kış ma sen dro mu ta nı sı ko nu lan, ya kın ma la rı
en az üç ay sü ren ve or ta la ma ya şı 48.24 ± 6.83 (33-
60) yıl olan 23 ka dın, altı er kek top lam 29 has ta
alın dı. Has ta lar dan ça lış ma ya iliş kin bil di ril miş
onam for mu alın dı ve Hel sin ki Dek le ras yo nu pren-
sip le ri ne uy gun ola rak ger çek leş - ti ril di. Bu ça lış-
ma da has ta la ra uy gu la nan pe lo id De niz li Sa ray köy
or jin li, yük sek mik tar da bit ki sel kö ken li or ga nik
mad de (bü ti min, pek tin, se lü loz, he mi se lü loz, hü -
mik asit ve lig nin) ve kü kürt içe ren tur ba gru bun -
da yer alır. Pe lo id 45°C sı cak lık ta, et ki len miş
omu za, 30 da ki ka sü rey le, gün de bir se ans ve haf ta
içi beş gün ol mak üze re üç haf ta sü rey le top lam 15
se ans ola rak uy gu lan dı.
Omuz ağ rı sı şika ye ti ile po lik li ni ği mi ze baş vu-
ran has ta lar da omuz ağ rı sı na ne den ola bi le cek di -
ğer has ta lık la rın ayırt edil me si için anam nez, ru tin
bi o kim ya tet kik le ri ile omuz gra fi le ri alın dı. Ay rın-
tı lı fi zik mu a ye ne le ri sı ra sın da sı kış ma test le ri po-
zi tif olan has ta lar da, su bak ro mi yal ara lı ğa %1’lik
li do ka in 10 cc ve ri le rek su bak ro mi yal sı kış ma en-
jek si yon tes ti ya pıl dı. Test so nu cu po zi tif olan la ra
SSS ta nı sı ko nu la rak et ki le nen omuz la rın dan MRG
tet kik le ri is ten di. MRG so nuç la rı SSS ile uyum lu
olan has ta lar ça lış ma ya da hil edil di.
Sis te mik inf la ma tu ar ro ma tiz mal has ta lı ğı, ser-
vi kal ra di kü lo pa ti si, trav ma ya bağ lı ro ta tor man şet
komp let yır tı ğı olan lar, ma lign has ta lı ğı bu lu nan lar,
son altı ay için de omuz dan kor ti kos te ro id en jek si-
yo nu uy gu lan mış olan lar ve omuz ve bo yun böl ge-
le rin den cer ra hi gi ri şim ge çi ren ler ça lış ma dı şı bı-
ra kıl dı. Has ta la ra ağ rı la rı ol du ğun da kul lan ma la rı
için pa ra se ta mol öne ril di. Bü tün has ta la ra gün lük
ya şam ak ti vi te le rin de kol la rı nı baş se vi ye sin den yu-
kar da kul lan ma ma la rı öne ril di. Her has ta ya uy gu-
la nan eg zer siz prog ra mı pa sif ek lem ha re ket açık lı ğı
(EHA), Cod man ve pa sif ger me eg zer siz le ri ni içer-
mek tey di. Bu eg zer siz ler te da vi sü re sin ce gün de iki
kez ol mak üze re ev prog ra mı ola rak ve ril di.
Ol gu lar te da vi ön ce si, te da vi son ra sı ve üçüncü
ayın so nun da de ğer len di ril di. De ğer len dir me de ağ -
rı için Görsel Analog Skala (VAS) (is ti ra hat, ha re-
ket ve ge ce ağ rı sı), fonk si yo nel omuz
de ğer len dir me si için Cons tant, UC LA ve omuz
özür lü lük sor gu la ma sı (OÖS) ya pıl dı.
1. Ağ rı: De ğer len dir me de kullanılan 0-10 cm
VAS (is ti ra hat, ha re ket, ge ce), ağ rı şid de ti ni de ğer-
len dir mek ama cıy la kul la nı lan, 10 cm’lik hat üze-
rin de 0 dan 10 a ka dar sa yı la rı olan bir ska la dır.
Has ta la ra bu hat üze rin de ağ rı la rı nı en iyi ifa de
eden sa yı sal de ğe ri gös ter me le ri is te nir. Ağ rı şid de-
ti nin art ma sıy la oran tı lı ola rak pu an la nır ve ağ rı-
nın hiç ol ma ma sı 0, da ya nıl maz dü zey de ağ rı
ol ma sı 10 pu an ola rak ifa de edi lir.
2. Fonk si yo nel du rum: Ağ rı lı omuz pa to lo ji le-
rin de fonk si yo nel du ru mu de ğer len di ren Cons tant
skor la ma sı 1980’ler den be ri omuz has ta lık la rı nın
ta ki bin de kul la nı lan ko lay, ucuz ve gü ve ni lir bir
ska la dır. Top lam 100 pu an üze rin den 15 pu a nı ağ -
rı, 20 pu a nı gün lük ya şam ak ti vi te le ri, 40 pu a nı ak -
tif ek lem ha re ket açık lı ğı öl çü mü ve 25 pu a nı
kuv vet pa ra met re sin den olu şur. Top lam Cons tant
sko ru 90-100 mü kem mel, 80-90 iyi, 70-79 or ta ve
70’in al tı za yıf ola rak de ğer len di ri lir.27
UC LA (The Uni ver sity of Ca li for ni a-Los An-
ge les) skor la ma sı ise1986 ‘da Ell man ta ra fın dan ta-
nım lan mış tır. Top lam 35 pu an üze rin den ağ rı,
fonk si yon, has ta mem nu ni ye ti, ak tif flek si yon ha-
re ket açık lı ğı ve flek si yon kas gü cü de ğer len di ri lir.
Ağ rı ve fonk si yo nun her bi ri 1-10 pu an, ak tif flek-
si yon açı sı, flek si yon kas gü cü ve has ta mem nu ni-
ye ti nin her bi ri 1-5 pu an üze rin den de ğer len di ri lir.
Top lam skor da 33-35 pu an mü kem mel, 28-33 pu an
iyi, 27-23 pu an or ta, 23 pu a nın al tın da ki de ğer ler
ise za yıf ola rak de ğer len di ri lir.28
Turkiye Klinikleri J Med Sci 2010;30(3) 909
Medical Ecology and Hydroclimatology Şen et al
OÖS omuz şika ye ti olan has ta lar da semp tom-
la rı art tı ran du rum la rı ta rif le yen 16 mad de den olu-
şan ağ rıy la iliş ki li bir özür lü lük an ke ti dir. Has ta son
24 sa at için de ya pıp yap ma dı ğı na gö re her mad de -
yi evet, ha yır, uy gu la na maz şık la rın dan bi ri ni işa-
ret le ye rek ce vap lar. Sı fır pu an mak si mum iyi ha li,
100 pu an mak si mum has ta ha li gös te rir.29
İstatistikselAnaliz
Ça lış ma mız da kul lan dı ğı mız öl çüm ler, (VAS,
Cons tant, UC LA, OÖS) Kol mo go rov-Smir nov nor-
mal lik tes ti ile in ce len di. Öl çüm pe ri yod la rı ara sın-
da ki de ği şim ler, tek rar lı öl çüm ler de tek yön lü
var yans ana li zi (re pe a ted me a su res one way ANO -
VA) ile de ğer len di ril di. Pe ri yot lar ara sın da fark bu-
lu nan de ğiş ken le rin iki li kar şı laş tır ma la rın da LSD
tes ti kul la nıl dı. Tüm de ğiş ken ler Or ta la ma (Ort) ve
Stan dart Sap ma (SS) ile gös te ril di. p de ğe ri 0.05’in
al tın da ol du ğun da an lam lı ka bul edil di. İsta tis tik sel
kar şı laş tır ma lar pa ket prog ram la ya pıl dı (SPSS inc.
Chi ca go, IL).
SO NUÇ LAR
Has ta la rı mı zın tüm VAS skor la rı (is ti ra hat, ha re-
ket, ge ce) yö nün den te da vi ön ce si, te da vi son ra sı ve
üçüncü ay ara sın da an lam lı fark bu lun du (p< 0.05).
Ya pı lan iki li kar şı laş tır ma lar so nu cun da is ti ra hat ve
ha re ket VAS skor la rı yö nün den tüm öl çüm pe ri-
yot la rı ara sın da an lam lı fark bu lun du (p< 0.05). Ge -
ce VAS skor la rı yö nün den te da vi ön ce si ile te da vi
son ra sı ve üçüncü ay ara sın da an lam lı fark bu lun -
du (p< 0.05). Te da vi son ra sı ile üçüncü ay ara sın da
an lam lı fark bu lun ma dı (p> 0.05) (Tab lo 1 ve 2)
(Şekil 1a, b ve c).
Cons tant skor la rı yö nün den te da vi ön ce si, te-
da vi son ra sı ve üçüncü ay ara sın da an lam lı fark bu-
lun du (p< 0.05). Ya pı lan iki li kar şı laş tır ma lar
so nu cun da Cons tant skor la rı yö nün den tüm öl çüm
pe ri yot la rı ara sın da an lam lı fark bu lun du (p< 0.05).
(Tab lo 1 ve 2) (Şekil 1d).
UC LA skor la rı yö nün den üç öl çüm pe ri yo du
ara sın da an lam lı fark bu lun du. Ya pı lan iki li kar şı-
laş tır ma lar so nu cun da tüm öl çüm pe ri yot la rı ara-
sın da an lam lı fark bu lun du (p< 0.05) (Tab lo 1 ve 2)
(Şekil 1e).
OÖS de ğer le ri yö nün den üç öl çüm pe ri yo du
ara sın da an lam lı fark bu lun du (p< 0.001). Ya pı lan
iki li kar şı laş tır ma lar so nu cun da OÖS de ğer le ri yö-
nün den tüm öl çüm pe ri yot la rı ara sın da an lam lı
fark bu lun du (p< 0.05). (Tab lo 1 ve 2) (Şekil 1f).
TAR TIŞ MA
Su bak ro mi yal sı kış ma sen dro mu te da vi sin de amaç
ağ rı nın azal tıl ma sı, mo bi li te nin ar tı rıl ma sı, aza lan
en du rans ve kas gü cü nün ye ri ne kon ma sı, ağ rı ya
bağ lı ge li şen psi ko lo jik du rum bo zuk lu ğu nun üs te-
sin den ge lin me si ve has ta la rın ak tif sos yal ya şam la-
rı na ve iş le ri ne bi ran ön ce dön dü rül me si dir.
SSS’lu has ta lar da te da vi nin et kin li ği ni de ğer-
len dir mek için de ği şik öl çek ler bu lun mak ta dır.
Ça lış ma ya al dı ğı mız has ta lar da omuz fonk si yon la-
rı nı de ğer len dir mek için Cons tant, UC LA ve OÖS
öl çek le ri kul la nıl dı. Cons tant ve UC LA skor la ma sı
TABLO 1: Peloidoterapinin VAS, Constant, UCLA, OÖS Skorlarına etkisi.
VAS :Görsel Analog Skala, VAS I:İstirahat VAS, VAS H: Hareket VAS, VAS G: Gece VAS
OÖS: Omuz özürlülük sorgulaması
-Kolmogorov-Smirnov normallik testi kullanıldı.
Tedavi Öncesi Tedavi Sonrası 3. Ay
Ort ± SS Ort ± SS Ort ± SS Fp
VAS I 4.59 ± 1.38 2.62 ± 1.32 1.69 ± 1.11 86.033 <0.001
VAS H 6.48 ± 1.66 5.21 ± 1.29 3.59 ± 1.43 62.495 <0.001
VAS G 5.14 ± 1.38 3.48 ± 1.09 3.14 ± 1.30 35.867 <0.001
Constant 55.90 ± 21.98 79.31 ± 16.33 72.38 ± 1.44 25.985 <0.001
UCLA 15.07 ± 3.62 22.79 ± 5.03 20.38 ± 5.49 80.799 <0.001
OÖS 71.00 ± 11.53 44.21 ± 17.76 32.38 ± 8.86 156.470 <0.001
Turkiye Klinikleri J Med Sci 2010;30(3)
910
Şen ve ark. Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji
omu zun fonk si yo nel du ru mu hak kın da bil gi ve rir-
ken, OÖS omuz ağ rı sı nın ne den ol du ğu özür lü lük
hak kın da bil gi ve rir. Han gi özel fonk si yo nun en
çok et ki len di ği ni ve te da vi den han gi si nin en faz la
fay da gör dü ğü nü or ta ya ko ya bi lir. OÖS has ta ta-
ra fın dan da dol du ru la bi len, pra tik bir öl çek tir.27,28
Bal ne o te ra pi, ül ke mi zin de da hil ol du ğu bir-
çok ül ke de uzun yıl lar dan be ri kas-is ke let sis te mi
has ta lık la rın da kul la nı lan ve tat min edi ci so nuç lar
alı nan yön tem ler den bi ri dir. Bal ne o te ra pi mo da-
li te le rin den bi ri olan pe lo i do te ra pi, ağ rı yı iyi leş-
tir me ve has ta lıkla rın akut faz la rı nı ön le me de ki
ba şa rı la rın dan do la yı ol duk ça po pü ler dir.29Ya pı lan
ba zı ça lış ma lar da pe lo i do te ra pi nin ter mal uya rı so-
nu cu no rad re na lin, kor ti zol ve b-en dor fin le rin se -
rum se vi ye le rin de ki ar tış so nu cu, an ti enf la ma tu ar
ve anal je zik et ki nin mey da na gel di ği ka bul edil-
mek te dir.30,31 Baş ka bir ça lış ma da ise pe lo id te da-
vi si so nu cu kı kır dak enf la mas yo nu ve do ku
yı kı mı na ne den olan İnter lö kin 1ve tü mör nek ro -
I-II I-III II-III
VAS I <0.001 <0.001 0.004
VAS H <0.001 <0.001 <0.001
VAS G <0.001 <0.001 0.115
Constant <0.001 0.001 0.012
UCLA <0.001 <0.001 0.010
OÖS <0.001 <0.001 0.007
TABLO 2: Ölçüm periyodları arasındaki değişkenlikler.
I: Tedavi öncesi, II: Tedavi sonrası, III: Üçüncü ay
-Ölçüm periyodları arasındaki değişimler, tekrarlı ölçümlerde tek yönlü varyans analizi
(ANOVA), fark bulunan değişkenlerin ikili karşılaştırmalarında LSD testi kullanıldı.
ŞEKİL 1a: Görsel Analog Skala (VAS) (istirahat).
ŞEKİL 1b: Görsel Analog Skala (VAS) (hareket).
ŞEKİL 1c: Görsel Analog Skala (VAS) (gece).
ŞEKİL 1d: Constant.
Turkiye Klinikleri J Med Sci 2010;30(3) 911
Medical Ecology and Hydroclimatology Şen et al
zis fak tör-α se vi ye le rin de azal ma, kar ti laj ko ru yu -
cu olan in su lin-li ke growth fak tör 1(IGF1)’de ise
art ma mey da na gel di ği be lir til mek te dir.29 Yi ne
ben zer ça lış ma lar da, enf la mas yon ve ağ rı ya ra tan
pros tag lan din E2 (PGE2) ve lö kot ri en B4(LTB4)
gi bi mad de le rin pe lo id te da vi si son ra sın da se rum
se vi ye le rin de azal ma ol du ğu bu lun muş tur.30-32 Po-
en sin ve ark.’la rı ta ra fın dan ya pı lan bir ça lış ma da
ise, pe lo id te da vi si son ra sı la ser-dopp ler flow met -
ri ile cilt kan do la şı mı nın art tı ğı sap tan mış tır.33 Bu
ne den le pe lo id te da vi si nin lo kal me ka niz ma lar
yo luy la, bel ki de trans ku ta nöz iyon trans fe riy le
et ki li ol du ğu bil di ril miş tir.33 Ay rı ca bir grup ça-
lış ma da ise cilt yo luy la emi len sül für mi ne ral le ri -
nin anal je zik et ki mey da na ge tir di ği bil di ril mek-
te dir.30,31,34 Maz zul la ve ark. nın yap tı ğı bir ça lış-
ma da ise, pe lo i din için de bu lu nan sül fü rün cilt
mat rik sin de ka ro ten, vi ta min ler ve fi tos te rol le ri
açı ğa çı kar dı ğı ve bu nun so nu cun da an ti enf la ma-
tu ar et ki mey da na gel di ği be lir til mek te dir.35 Bu -
nun ya nın da, bal ne o te ra pi nin çe şit li has ta lık lar da
et ki li ol du ğu kli nik ça lış ma lar da da gös te ril miş tir.
Şen ve ark.nın diz os te o ar trit li ve kro nik bel ağ rı lı
has ta lar da yap mış ol du ğu ça lış ma lar da da lo kal
pe lo id uy gu la ma la rı nın ağ rı ve fonk si yo nel du rum
pa ra met re le rin de an lam lı dü zel me ler sağ la dı ğı ve
ya şam ka li te si ni art tı ran bir yön tem ola rak gü ven -
le kul la nı la bi le ce ği so nu cu na va rıl mış tır.25,26 Bu -
na kar şın, pe lo i do te ra pi nin SSS’lu has ta lar da
kul la nı mı na iliş kin, bir ça lış ma bu lun ma mak ta dır.
Bu ne den le, ça lış ma mız bu ko nu da ilk ol ma özel-
li ği ta şı mak ta dır.
Ça lış ma gru bu muz da ki has ta la rın te da vi son-
ra sı ve üçüncü ayın so nun da de ğer len dir me pa ra-
met re le ri dik ka te alın dı ğın da, uy gu la nan te da vi nin
baş ta ağ rı ol mak üze re fonk si yo nel du rum da an lam -
lı dü zel me sağ la dı ğı gö rül mek te dir. Ça lış ma mız da
ağ rı yı de ğer len dir mek için VAS öl çe ği kul lan dık.
Has ta la rı mı zın tüm VAS skor la rın da üç öl çüm pe ri-
yo du ara sın da an lam lı fark bu lun du (p< 0.05). Has-
ta la rı mız da kul lan dı ğı mız pe lo id, yük sek oran da
bit ki sel kö ken li or ga nik mad de ve kü kürt içe ri ği ne
sa hip tur ba gru bu ça mur dan oluş mak ta dır. Kul lan-
dı ğı mız pe lo id için de ki kü kür dün yu ka rı da be lir ti-
len et ki me ka niz ma sıy la, has ta la rı mız da anal je zik
ve an ti enf la ma tu ar et ki ya rat tı ğı nı na ina nı yo ruz.
Has ta la rın kli nik ve fonk si yo nel du ru mu nu
sor gu la yan Cons tant, UC LA, OÖS öl çek le rin de üç
öl çüm pe ri yo du ara sın da ki fark an lam lı bu lun du.
Bu nun la bir lik te üçüncü ayın so nun da da te da vi
son ra sı na gö re an lam lı dü zel me ol du ğu gö rül dü. Li-
te ra tür bil gi siy le uyum lu ola rak, pe lo i do te ra pi nin
ağ rı, ek lem ha re ket açık lı ğı, fonk si yo nel ka pa si te
üze rin de ya rat tı ğı bu olum lu et ki le ri uy gu la nan pe-
lo i din ter mik ve kim ya sal me ka niz ma la rı ha re ke te
ge çir mek su re tiy le kas lar üze rin de yap tı ğı an ti enf -
la ma tu ar ve anal je zik etkiler sonucunda hastaların
sosyal ya şan tı la rı na kı sa sü re de ge ri dö ne bil me le-
ri ne ve te da vi sı ra sın da ki fi zi ki şart la rın psi ko lo jik
du rum la rın da ya rat tı ğı olum lu et ki le re bağ la mak-
ŞEKİL 1e: UCLA sorgulaması.
ŞEKİL 1f: Omuz özürlülük sorgulaması.
Turkiye Klinikleri J Med Sci 2010;30(3)
912
Şen ve ark. Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji
ta yız.
Ça lış ma gru bu muz da ki has ta la rın te da vi son-
ra sı ve üçüncü ayın so nun da de ğer len dir me pa ra-
met re le ri dik ka te alın dı ğın da, uy gu la nan pe lo id
te da vi si nin baş ta ağ rı ol mak üze re fonk si yo nel du-
rum lar da an lam lı dü zel me sağ la dı ğı gö rül mek te dir.
Bu so nu cun has ta la rın te da vi ye tam uyum gös ter-
me le ri ne, te da vi yi kür so nu na ka dar de vam et tir-
me le ri ne ve kul la nı lan pe lo i din içe ri ğin de bu lu nan
yük sek mik tar da ki bit ki sel kö ken li or ga nik mad de-
ler ve kü kür tün an ti enf la ma tu ar ve anal je zik et ki-
si ne bağ lı ol du ğu nu dü şü nü yo ruz.
Bu ça lış ma nın ek sik yö nü, çift kör kon trol lü
bir ça lış ma ol ma ma sı ve kü çük bir se ri ol ma sı dır.
Bu ne den le bul gu la rı mı zın da ha bü yük se ri li ve
kon trol lü ça lış ma lar la des tek len me si ge rek mek te-
dir. An cak ko nuy la il gi li ça lış ma ol ma ma sı ne de-
niy le, ça lış ma mı zın bun dan son ra ki ça lış ma la ra bir
ba sa mak oluş tu ra ca ğı dü şün ce sin de yiz.
Bu ça lış may la, bal ne o te ra pi mo da li te le rin den
bi ri olan lo kal pe lo i do te ra pi uy gu la ma la rı nın er ken
dö nem de olum lu so nuç lar ver me si, yan et ki le ri ve
te da vi ma li yet le ri nin dü şük ol ma sı ne de niy le su-
bak ro mi yal sı kış ma sen dro mu olan has ta lar da gü-
ven le uy gu la na bi le ce ği so nu cu na var dık.
1. Akgün K. [Shoulder Pains]. In: Tüzün F,
Eryavuz M, Akarırmak Ü, eds. Hareket Sistemi
Hastalıkları. 1st ed. Istanbul: Nobel Tıp Book-
stores; 1997. p.193-210.
2. Neer CS 2nd. Impingement lesions. Clin Or-
thop Relat Res 1983;(173):70-7.
3. Frieman BG, Albert TJ, Fenlin JM Jr. Rotator
cuff disease: a review of diagnosis, patho-
physiology, and current trends in treatment.
Arch Phys Med Rehabil 1994;75(5):604-9. 4.
Budoff JE, Nirschl RP, Guidi EJ. Débridement
of partial-thickness tears of the rotator cuff
without acromioplasty. Long-term follow-up
and review of the literature. J Bone Joint Surg
Am 1998;80(5):733-48.
5. Neviaser RJ, Neviaser TJ. Observations on
impingement. Clin Orthop Relat Res
1990;(254):60-3.
6. Herberts P, Kadefors R, Andersson G, Peter-
sén I. Shoulder pain in industry: an epidemio-
logical study on welders. Acta Orthop Scand
1981;52(3):299-306.
7. Tytherleigh-Strong G, Hirahara A, Miniaci A.
Rotator cuff disease. Curr Opin Rheumatol
2001;13(2):135-45.
8. Bal A, Ekşioğlu E, Gürçay E, Karaahmet Ö,
Küçük S, Çakcı A. [Assessment of factors af-
fecting shoulder disability in patients with sub-
acromial impingement syndrome]. Türkiye
Klinikleri J Med Sci 2008;28(4):468-72.
9. Hawkins RJ, Abrams JS. Impingement syn-
drome in the absence of rotator cuff tear
(stages 1 and 2). Orthop Clin North Am
1987;18(3):373-82.
10. Seeger LL, Gold RH, Bassett LW, Ellman H.
Shoulder impingement syndrome: MR findings
in 53 shoulders. AJR Am J Roentgenol
1988;150(2):343-7.
11. Bigliani LU, Levine WN. Subacromial im-
pingement syndrome. J Bone Joint Surg Am
1997;79(12):1854-68.
12. Ellman H. Diagnosis and treatment of incom-
plete rotator cuff tears. Clin Orthop Relat Res
1990;(254):64-74.
13. Owen DS Aspiration and injection of joints
and soft tissues. In: Kelly WN, Harris E,
Ruddy S, Siedge CB, eds. Textbook of
Rheumatology. 4th ed. Philadelphia: WB Saun-
ders Company; 1993. p. 545-61.
14. Koyuncu H. [Superficial Heaters]. In: Sarı H,
Tüzün Ş, Akgün K, eds. Hareket Sistemi
Hastalıklarında Fiziksel Tıp Yöntemleri. 2nd ed.
Istanbul: Nobel Tıp Bookstores; 2002. p. 43-
50.
15. Weber DC, Brown AW. Physical agent modal-
ities. In: Braddom RL, Buschbacher RM, eds.
Physical Medicine and Rehabilitation. 2nd ed.
Philadelphia: WB Saunders Company; 2000.
p.440-58.
16. Tüzün F. [Cold Treatment (Cryotherapy)]. In:
Sarı H, Tüzün Ş, Akgün K, eds. Hareket Sis-
temi Hastalıklarında Fiziksel Tıp Yöntemleri.
2nd ed. Istanbul: Nobel Tıp Bookstores; 2002.
p.81-7.
17. Poppen NK. Soft-tissue lesion of the shoulder.
In: Chapman MW, Madison M, eds. Operative
Orthopaedics. Philadelphia: JB Lippincott
Company, 1993. p.1651-71.
18. Withrington RH, Girgis FL, Seifert MH. A
placebo-controlled trial of steroid injections in
the treatment of supraspinatus tendonitis.
Scand J Rheumatol 1985;14(1):76-8.
19. Karagülle MZ. [Balneology and Spa Ther-
apy]. Kaplıca Tıbbı ve Kaplıca Tedavisi. 1st
ed. Istanbul: Nobel Tıp Bookstores; 2002.
p.15-36.
20. Karagülle MZ. [Efficacy of Spa Therapy]. Klinik
Gelişim 2000;13(6-7): 258-61.
21. Karagülle MZ, Karagülle M. Balneotherapy
and spa therapy of rheumatic diseases in
Turkey: a systematic review. Balneotherapie
und Kurorttherapie Rheumatisker Erkrankun-
gen in der Türkei; Ein Sytematischer Review.
Forsch Komplementarmed Klass Naturheilkd
2004; 11(1):33-4l.
22. Pittler MH, Karagülle MZ, Karagülle M, Ernst
E. Spa therapy and balneotherapy for treating
low back pain: meta-analysis of randomized
trials. Rheumatology (Oxford) 2006;45(7):
880-4.
23. Odabaşı E, Karagülle M.Z, Karagülle M, Turan
M, Karagülle O. Comparison of two traditional
spa therapy regimens in patients with Knee
Osteoartritis. Phys Rehab Kur Med
2002;12(2):337-41.
24. Şen U, Karagülle M.Z, Karagülle M, Dönmez
A, Şen C. [Comparison of the Efficacy of Two
Traditional Spa Therapy Regimens in Patients
with Fibromyalgia Syndrome in Sandıklı-
Afyon]. PTT Hast Tıp Derg 2002;24(2):78-81.
25. Şen U, Karagülle M.Z, Karagülle M. [The effi-
cacy of peloidotherapy on knee osteoarthritis].
Türk Romatoloji Derg 2007;(2)22:55-9.
26. Şen U, Karagülle M.Z, Karagülle M, Erkork-
maz Ü. [The efficacy of peloidotherapy on the
patients with chronic low back pain]. Türkiye
Klinikleri J Med Sci 2008;28(1):5-11.
27. Constant CR, Murley AH. A clinical method of
functional assessment of the shoulder. Clin
Orthop Relat Res 1987;(214):160-4.
28. Matsen FA, Smith KL. The Shoulder. In: Rock-
wood CA, Matsen FA, eds. Effectiveness
Evaluation and the Shoulder. 2nd ed. Philadel-
phia: WB Saunders Company; 1998. p.34-97.
KAYNAKLAR
Turkiye Klinikleri J Med Sci 2010;30(3) 913
Medical Ecology and Hydroclimatology Şen et al
29. Chrubasik S, Junck H, Zappe HA, Stutzke O.
A survey on pain complaints and health care
utilization in a German population sample. Eur
J Anaesthesiol 1998;15(4):397-408.
30. Bender T, Karagülle Z, Bálint GP, Gutenbrun-
ner C, Bálint PV, Sukenik S. Hydrotherapy,
balneotherapy, and spa treatment in pain
management. Rheumatol Int 2005;25(3):220-
4.
31. Codish S, Abu-Shakra M, Flusser D, Friger M,
Sukenik S. Mud compress therapy for the
hands of patients with rheumatoid arthritis.
Rheumatol Int 2005;25(1):49-54.
32. Bellometti S, Cecchettin M, Lalli A, Galzigna
L. Mud pack treatment increases serum an-
tioxidant defenses in osteoarthrosic patients.
Biomed Pharmacother 1996;50(1):37.
33. Poensin D, Carpentier PH, Féchoz C, Gas-
parini S. Effects of mud pack treatment on skin
microcirculation. Joint Bone Spine 2003;
70(5): 367-70.
34. Tishler M, Rosenberg O, Levy O, Elias I, Amit-
Vazina M. The effect of balneotherapy on os-
teoarthritis. Is an intermittent regimen
effective? Eur J Intern Med 2004;15(2):93-96.
35. Mazzulla S, Chimenti R, Sesti S, De Stefano
S, Morrone M, Martino G. Effetto dele Bioglee
solfuree su lesioni psoriasiche. Clin Ter
2004;155(11-12):499-504.
