Sosyal Fobinin Yaygınlığı: Bir Gözden Geçirme

Full text

Nursu ÇAKIN MEM‹K, Özlem YILDIZ, Ümit TURAL*, Belma A⁄AO⁄LU
Kocaeli Üniversitesi T›p Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal›, Kocaeli, Türkiye
*Kocaeli Üniversitesi T›p Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dal›, Kocaeli, Türkiye
Sosyal Fobinin Yayg›nl›¤›: Bir Gözden Geçirme
Prevalence of Social Phobia: A Review
Gözden Geçirme
Review Article
4
ABSTRACT
Social phobia has been considered as a major public health problem in recent
years. The purpose of this article is to draw attention to prevalence of social
phobia and to emphasize the paucity in diagnosis of social phobia in daily prac-
tice in comparison to expected community prevalence. By using PUBMED and
Medline Centrale search engines, community based prevalence studies of
social phobia over the decade (1999-2009) were evaluated. Twenty-two
research articles studied the community prevalence of social phobia were
evaluated. Lifetime prevalence of social phobia is diverse across the nations
within a range of 0.4-13.7% as well as twelve months prevalence 1.3-7.9%.
When it was evaluated as age it was seen that the prevalence rates under and
over sixteen years old were 1.6% and 0.4-17%. It was clearly seen that the
prevalence rates were higher in women than men across the studies. It was an
important finding that social phobia prevalence has been exhibiting prominent
discrepancy between different cultures. This discrepancy may be originated
from the methodological differences between studies or it suggests that
diagnostic criteria of social phobia do not work in different cultures. In addition,
it should be kept in mind that the difference in the measurement tools, the time
period when the prevalence was measured, and the age in each research
should lead to this result. Social phobia is a common and known as one of a
major public health problem. Because of it causes social, vocational and
economic problems in individual and social level, it is so clear that number of
studies about social phobia should be increased.
(Archives of Neuropsychiatry
2011; 48: 4-10)
Key words: Epidemiology, prevalence, social phobia, social anxiety disorder
ÖZET
Sosyal fobi son y›llarda önemli bir halk sa¤l›¤› sorunu olarak kabul edilmektedir.
Bu yaz›n›n amac›, sosyal fobi yayg›nl›¤›na dikkat çekmek ve toplumdaki
yayg›nl›¤› ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda sosyal fobi tan›s›n›n yetersiz kondu¤unu vurgu-
lamakt›r. On y›lda (1999-2009) sosyal fobinin yayg›nl›¤› ile ilgili yap›lm›fl araflt›r-
malar; “PUBMED” ve “Medline Centrale” arama motorlar›nda taranm›fl ve göz-
den geçirilmifltir. Sosyal fobinin yayg›nl›¤› ile ilgili yay›nlanm›fl olan yirmiiki
araflt›rma yaz›s› de¤erlendirilmifltir. Bu çal›flmalar incelendi¤inde toplum
yayg›nl›¤›n›n ülkeler aras›nda belirgin farkl›l›k göstererek yaflam boyu yayg›nl›k
oranlar›n›n %0.4 ile %13.7 aras›nda, oniki ayl›k yayg›nl›k oranlar›n›n ise %1.3 ile
%7.9 aras›nda de¤iflti¤i, yafla göre de¤erlendirildi¤inde ise yayg›nl›k oranlar›n›n
18 yafl›n alt›nda %1.6, 18 yafl ve üstünde %0.4-%17 aras›nda oldu¤u görülmüfl-
tür. Cinsiyete göre yayg›nl›k oranlar›n›n kad›nlarda erkeklerden daha fazla oldu-
¤u saptanm›flt›r. Kültürler aras›nda sosyal fobi yayg›nl›¤›n›n belirgin farkl›l›k
göstermesi önemli bir bulgudur. Bu farkl›l›k çal›flmalar aras›nda desen fark›n›n
olmas›na ba¤l› olabilece¤i gibi, sosyal fobi tan› ölçütlerinin her kültürde geçerli
olmayabilece¤ini de akla getirmektedir. Bunun yan›nda ölçüm araçlar›n›n,
yayg›nl›¤›n ölçüldü¤ü zaman diliminin ve yafl gruplar›n›n her bir araflt›rmada
farkl› olmas›n›n da bu sonuca yol açabilece¤i düflünülmüfltür. Sosyal fobi
yayg›n olup önemli bir toplum sa¤l›¤› sorunudur. Bireysel ve toplumsal düzeyde
sosyal, mesleki ve ekonomik sorunlara yol açmas› nedeniyle bu alanda
yap›lacak çal›flmalar art›r›lmal›d›r. (Nöropsikiyatri Arflivi 2011; 48: 4-10)
Anahtar kelimeler: Epidemiyoloji, yayg›nl›k, sosyal fobi, sosyal anksiyete bozuklu¤u
DOI: 10.4274/npa.y5649
Yaz›flma Adresi/Address for Correspondence: Dr. Nursu Çak›n Memik, Kocaeli Üniversitesi T›p Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal›, Kocaeli, Türkiye
Gsm: +90 532 685 73 00 E-posta: nursucakinmemik@gmail.com Gelifl tarihi/Received: 20.05.2010 Kabul tarihi/Accepted: 23.09.2010
© Nöropsikiyatri Arflivi Dergisi, Galenos Yay›nevi taraf›ndan bas›lm›flt›r. / ©
Archives of Neuropsychiatry, published by Galenos Publishing.
Girifl
Sosyal korkular insanlar›n sosyal durumlara uyum
sa¤layabilmek için yaflad›klar› normal duygulard›r (1). Buna
karfl›n sosyal fobi utanma ve sosyal ortamlarda baflka kiflilerce
olumsuz de¤erlendirilece¤i ile ilgili yo¤un korku duyma, bu gibi
ortamlardan kaçma ve kaç›nma davran›fl›n›n sergilenmesidir (2).
Sosyal fobi akademik alanda baflar›s›zl›¤a, ekonomik
ba¤›ml›l›¤a, ifl verimlili¤inde azalmaya, sosyal yetersizli¤e ve
yaflam kalitesinde düflmeye yol açt›¤›ndan ekonomik maliyeti
yüksek olan bir bozukluktur (3). Bunun yan›nda günlük yaflam›n
temel yap›s›n› oluflturan aile ve akran iliflkilerini de büyük
ölçüde etkilemektedir (4). Duygudurum ve anksiyete bozuklu¤una
yatk›nl›¤› art›ran sosyal fobi özellikle depresyon ve alkol
ba¤›ml›l›¤› gibi bozukluklar›n efl hastalan›m olas›l›¤›n› art›rmak-
tad›r (3,5). Sosyal fobinin depresyon, madde kötüye kullan›m› ve

özgül fobiden sonra en yayg›n ruhsal bozukluk oldu¤u ve
yap›lm›fl olan farkl› çal›flmalarda yaflam boyu yayg›nl›k
oranlar›n›n %0.4 ile %13.7 aras›nda de¤iflti¤i bildirilmifltir (6-18).
Epidemiyolojik örneklemlerde sosyal fobinin yayg›nl›k oranlar›n›n
yüksek ancak tedavi çal›flmalar›nda oran›n düflük olmas›
hastalar›n tedavi için yard›m talebinde az bulundu¤unu
düflündürdü¤ü gibi klinik pratikte sosyal fobi tan›s›n›n yetersiz
kondu¤unu da düflündürmektedir (19-22). Bu yaz›da art›k
önemli bir halk sa¤l›¤› sorunu olarak görülen sosyal fobiye
gereken dikkati çekebilmek, sosyal fobinin yayg›nl›¤› ile ilgili
yay›nlanm›fl çal›flma sonuçlar›n› ve bu sonuçlar›n kullan›lan
tan›lama sisteminden, ele al›nan zaman diliminden, yafl grubundan,
cinsiyetten ve kültürden etkilenimini tart›flmak amaçlanm›flt›r.
Yöntemler
Sosyal fobinin yayg›nl›¤› ile ilgili yap›lm›fl son on y›ldaki
araflt›rmalar pubmed ve medline centrale arama motorlar›
kullan›larak de¤erlendirilmifltir. 9.1999 ile 9.2009 y›llar› aras›nda
yay›nlanm›fl olan araflt›rmalar de¤erlendirmeye al›nm›flt›r.
Tarama “sosyal fobi”, “sosyal anksiyete bozuklu¤u”,
“epidemiyoloji”, “yayg›nl›k” “çocuk” ve “ergen” terimleri
kullan›larak yap›lm›flt›r. Araflt›rman›n yap›ld›¤› yafl grubu ile
ilgili herhangi bir s›n›rlama yap›lmam›flt›r. Bu araflt›rmada
yaln›zca toplum tabanl› çal›flmalar›n sonuçlar› tart›fl›lm›flt›r.
Ruhsal ya da fiziksel hastal›¤› olan bireylerin oluflturdu¤u
örneklemlerde sosyal fobinin yayg›nl›¤›n› araflt›ran çal›flmalar
de¤erlendirmeye al›nmam›flt›r.
Bulgular
Sosyal fobinin yayg›nl›¤› ile ilgili son on y›l içinde
yay›nlanm›fl 22 toplum tabanl› araflt›rman›n sonuçlar›
de¤erlendirilmifl ve yayg›nl›k oranlar›n›n %0.4 ile %12.1
aras›nda de¤iflti¤i görülmüfltür. Tablo 1 incelendi¤inde yafl
ortalamas›n›n 14.4 ile 39.3 aras›nda de¤iflti¤i görülmektedir.
Ölçüm Arac›, Görüflme Biçimi ve Sosyal Fobi
Sosyal fobi ile ilgili yap›lm›fl olan yayg›nl›k çal›flmalar›
gözden geçirildi¤inde s›kl›kla de¤erlendirme arac› olarak
CIDI’nin (Uluslaras› Bileflik Tan› Görüflmesi) kullan›ld›¤›
görülmüfltür. Birçok çal›flmada ölçüm araçlar›n›n yetersiz
oldu¤u düflünülmüfl ve araflt›rmac›lar taraf›ndan baz› maddelerin
eklendi¤i, ç›kar›ld›¤› ya da yeni anketlerin oluflturuldu¤u
görülmüfltür (6,11). Pelissolo ve arkadafllar› sosyal fobinin
yayg›nl›¤›n› de¤erlendirmek için M-CIDI’nin (Munich-CIDI)
sosyal fobi bölümünden 16 maddelik bir ölçek oluflturup
örnekleme uygulam›fllard›r (12). Yine Stein ve arkadafllar›
CIDI’ye 12 soru ekleyerek çal›flmalar›n› yürütmüfllerdir (6).
Faravelli ve arkadafllar› ise MINI’ye (Mini Uluslarararas›
Nöropsikiyatrik Görüflme) 6 soru ekleyip ölçe¤i belirledikleri
örnekleme uygulam›fllard›r (11). Stein ve arkadafllar› sosyal
fobi yayg›nl›¤›n›n CIDI ile %6.8 CIDI’ye sosyal fobiyi de¤erlen-
dirmek için ek sorular eklendi¤inde %7.2 oldu¤unu saptam›fllar-
d›r (6). Tablo 1’de görüldü¤ü gibi de¤erlendirilen çal›flmalar›n
13’ünün CIDI’yi, 3’ünün M-CIDI’yi, 1’inin CIDI’ye 12 soru
ekleyerek oluflturulan ölçüm arac›n› kulland›¤›, 1’inin CIDI ve
SCID’i (DSM Eksen Bozukluklar› ‹çin Yap›land›r›lm›fl Klinik
Görüflme) kulland›¤›, 1’inin SADS’› (Duygulan›m Bozukluklar›
ve fiizofreni Görüflme Çizelgesi) kulland›¤›, 1’inin UM-CIDI
(University of Michigan-CIDI) ve DIS’i (Uluslararas› Tan› için
Bileflik Görüflme) kulland›¤› ve 1 çal›flman›n da MINI’ye 6 soru
ekleyerek oluflturulan ölçüm arac›n› ile birlikte FPI’yi (Floransa
Psikiyatrik Görüflme) kulland›¤› görülmektedir (6-18,23-31).
Çal›flmaya al›nan 22 araflt›rmadan 18 araflt›rmada yüz yüze
görüflülerek, 2’sinde telefon kullan›larak, 1’inde hem yüz yüze
hem de telefon ile görüflülerek, 1 çal›flmada ise posta yoluyla
örnekleme ulafl›larak de¤erlendirmenin yap›ld›¤› saptanm›flt›r
(6-18,23-31).
Tan›lama Sistemi ve Sosyal Fobi
Tan› s›n›flama sistemlerinden s›kl›kla DSM-IV’ün (Mental
Bozukluklar›n Tan›sal ve Say›msal Elkitab›, dördüncü bask›)
kullan›ld›¤› görülmektedir. Araflt›rmaya al›nan 22 çal›flmadan
13’ünün DSM-IV’ü, 1’inin ICD-10’u (Hastal›klar ve Sa¤l›k
Problemlerinin Uluslararas› ‹statistiksel S›n›flamas› Onuncu
Revizyon), 4’ünün DSM-III-R’yi, 1’inin ICD-10 ile DSM-IV’ü,
1’inin ICD-10 ile DSM-III-R’yi, 1 çal›flman›n da DSM-II ile
DSM-III-R’yi birlikte kulland›¤› Tablo 1’de görülmektedir
(6-18,23-31). Bir çal›flmada DSM-III-R tan› ölçütlerine göre
sosyal fobinin bir ayl›k, bir y›ll›k, yaflam boyu yayg›nl›¤›n›n
s›ras›yla %7.9-%9.0 ve %11.7 oldu¤u ancak ICD-10’a göre bu
oranlar›n s›ras›yla %4.7-%5.2 ve %6.7’ye düfltü¤ü saptanm›flt›r
(15). Baflka bir çal›flmada DSM-IV ölçütlerine göre sosyal
fobinin bir y›ll›k yayg›nl›¤› %1.3 iken ICD-10’a göre bu oran
yaklafl›k iki kat›na, %2.7’ye yükselmifltir (23).
Yafl ve Sosyal Fobi
Yafla göre de¤erlendirildi¤inde yayg›nl›k oranlar›n›n 18
yafl›n alt›nda %1.6, 18 yafl ve üstündeki bireylerle yap›lan
çal›flmalarda %0.4-%17 aras›nda de¤iflti¤i görülmektedir.
Essau ve arkadafllar› 12-17 yafllar› aras›ndaki ergenlerle
yapt›klar› çal›flmada yafl ile birlikte sosyal fobi yayg›nl›¤›n›n
artt›¤›n›, en fazla art›fl›n da 12-13 ile 14-15 yafllar› aras›nda
oldu¤unu saptam›fllard›r (8). Faravelli ve arkadafllar›n›n
çal›flmas›nda sosyal fobi belirtilerinin ilk bafllad›¤› yafl
ortalamas›n›n 15.5±12.6, sosyal fobi tan›s› alma yafl ortalamas›n›n
ise 28.8±11.5 oldu¤u bildirilmifltir (9). Bir baflka çal›flmada
sosyal fobi bafllang›ç yafl› ortanca de¤erinin 7 oldu¤u
saptanm›flt›r (6). Grant ve arkadafllar›n›n yapm›fl olduklar›
çal›flmada sosyal fobinin ortalama bafllang›ç yafl› 15.1, Lee ve
arkadafllar›n›n çal›flmas›nda ise 18,0 olarak bulunmufltur (10,27).
Cinsiyet ve Sosyal Fobi
Cinsiyete göre s›n›fland›r›ld›¤›nda yayg›nl›k oranlar›n›n
kad›nlarda %1.3-17.2 erkek erkeklerde ise %0.4-10.0 aras›nda
de¤iflti¤i görülmektedir. De¤erlendirmeye ald›¤›m›z tüm
çal›flmalarda birbiriyle uyumlu olarak sosyal fobinin kad›nlarda
erkeklerden daha fazla oldu¤u gösterilmifltir.
Sosyal Fobinin Alt Tipleri
Stein ve arkadafllar› sosyal fobi tan›s› koyduklar› hastalar›n›n
%26,8’inin yayg›n sosyal fobi, kalan %73.2’sinin ise yayg›n
olmayan sosyal fobi tan›s› ald›klar›n› belirtmifllerdir (17).
Bir baflka çal›flmada yayg›n sosyal fobi yayg›nl›¤›n›n %7, yayg›n
olmayan sosyal fobi yayg›nl›¤›n›n ise %17 oldu¤u saptanm›flt›r
(30). Pelissolo ve arkadafllar›n›n çal›flmas›nda sosyal fobi
yayg›nl›¤›n›n sosyal fobi tan› ölçütleri s›n›rl› ve dar kapsaml› ele
al›nd›¤›nda yayg›nl›¤›n %1.9-%0.9, sosyal fobi için tan› ölçütleri
esnetildi¤inde ise yayg›nl›¤›n %7.3-%2.3 aras›nda de¤iflti¤i
Nöropsikiyatri Arflivi 2011; 48: 4-10
Archives of Neuropsychiatry 2011; 48: 4-10
Memik ve ark.
Sosyal Fobinin Yayg›nl›¤›: Bir Gözden Geçirme 5

Tablo 1.
De¤erlendirmeye al›nan araflt›rmalar›n özeti
Kaynak Ülke S›n›flama Ölçüm arac› ve Örneklem Yafl Ortalama Toplam Yayg›nl›k Yayg›nl›k
Sistemi kullan›m flekli say›s› Standart sapma Yayg›nl›k (%) Kad›n (%) Erkek (%)
Abou-Saleh ve ark., Birleflik Arap CIDI 18 yafl ve 0.4 y.b. - -
2001 (7) Emirlikleri ICD-10 SCID 1394 üstü
yüz yüze görüflme
Andrews ve ark., Avustralya ICD-10 CIDI 18 yafl ve 2.7 o.a.
2001 (23) yüz yüze görüflme 10641 üstü 1.4 b.a. - -
DSM-IV 1.3 o.a.
1.0 b.a.
Essau ve ark., Almanya DSM-IV M-CIDI 1035 12-17
1999 (8) yüz yüze görüflme ort:14.4 1.6 y.b. 2.1 y.b. 1.0 y.b.
SD: 1,7
Faravelli ve ark., ‹talya DSM-IV MINI+6 ek soru
2000 (9) FPI 2355
yüz yüze görüflme - 3.27 y.b. 4.0 y.b. -1.9 y.b.
Fehm ve ark., Almanya DSM-IV M-CIDI
2008 (24) yüz yüze görüflme 4174 18-65 2.0 o.a. 2.7 o.a. 1.3 o.a.
Grant ve ark., A.B.D. DSM-IV - 43093 18 yafl ve üstü 5.0 y.b.
2005 (10) yüz yüze görüflme 2.8 o.a. - -
Kessler ve ark., A.B.D DSM-IV CIDI 9282 18 yafl ve üstü 12.1 y.b. - -
2005 (6) yüz yüze görüflme
Kessler ve ark., A.B.D DSM-IV CIDI 9282 18 yafl ve üstü 6.8 o.a. - -
2005 (25) yüz yüze görüflme
Kringlen ve ark., Norveç DSM-III-R CIDI 2066 18-65 13.7 y.b. 17.2 y.b. 9.3 y.b.
2001 (11) yüz yüze görüflme ort:39.3 7.9 o.a. 11.1 o.a. 4.5 o.a.
Kringlen ve ark., Norveç DSM-III-R CIDI 1080 18-65 7.3 y.b. 9.8 y.b. 4.8 y.b.
2006 (12) yüz yüze görüflme ort:39.2 5.0 o.a. 6.5 o.a. 3.5 o.a.
Lampe ve ark., Avustralya DSM-IV CIDI 10641 - 2.3 o.a. - -
2003 (26) yüz yüze görüflme
Lee ve ark., Çin DSM-IV CIDI 3006 15-45
2005 (27) telefon ile görüflme ort:31.8 3.2o.a. - -
SD:8.1
Lépine ve ark. Fransa - CIDI 2894 18 yafl ve üstü 4.7 y.b.
2005 (13) yüz yüze görüflme 1.7 o.a. - -
Mohammadi ve ark., ‹ran DSM-IV SADS 18 yafl ve üstü 0.82 y.b. 1.3 y.b. 0.4 y.b.
2006 (28) yüz yüze görüflme 25,180 ort:37.2 SD:16.6
Narrow ve ark., A.B.D DSM-III UM-CIDI
2002 (29) DSM-III-R DIS 28959 18 yafl ve üstü 3.2 o.a. - -
yüz yüze ve
telefon ile görüflme
Pélissolo ve ark., Fransa DSM-IV M-CIDI 12.873 15 yafl ve üstü 1.9-7.3 y.b.
2000 (14) posta ile 0.9-2.3 b.a. - -
Rabe-Jablonska ve ark., Polonya DSM-IV CIDI
2003 (30) yüz yüze görüflme 1929 - 7 y.s.f
17 y.o.s.f - -
Rocha ve ark., Brezilya DSM-III-R CIDI 1041 18 yafl ve üstü 11.7 y.b. 13.1 y.b. 10.0 y.b.
2005 (15) yüz yüze görüflme ort:39 9.0 o.a. 10.2 o.a. 7.5 o.a.
7.9 b.a. 9.3 b.a. 6.0 b.a.
ICD-10 6.7 y.b. 8.3 y.b. 4.6 y.b.
5.2 o.a. 6.5 o.a. 3.5 o.a.
4.7 b.a. 5.9 b.a.. 3.1 b.a.
Ruscio ve ark., A.B.D. DSM-IV CIDI 3.0 9282 18 yafl ve üstü 12.01 y.b.
2008 (16) yüz yüze görüflme 7.1 o.a. - -
Stein ve ark., Kanada DSM-IV CIDI+12 ek soru 1956 18 yafl ve üstü 7.2 y.b. - -
2000 (17) telefon ile görüflme
Vicente ve ark., fiili DSM-III-R CIDI 2978 15 yafl ve üstü 4.5 b.a. 7.7 b.a. 0.8 b.a.
2004 (31) yüz yüze görüflme 5.9 a.a. 8.8 a.a. 2.4 a.a.
Vicente ve ark., 2006 (18) fiili DSM-III-R CIDI 2978 15-64 10.2 y.b. 12.8 y.b. 7.2 y.b.
yüz yüze görüflme 6.4 o.a. 9.7 o.a. 2.5 o.a.
y.b.: yaflam boyu yayg›nl›k oran›, o.a.: oniki ayl›k yayg›nl›k oran›, a.a.: alt› ayl›k yayg›nl›k oran›, b.a.: bir ayl›k yayg›nl›k oran›
Y.S.F: yayg›n sosyal fobi, Y.O.S.F: yayg›n olmayan sosyal fobi
CIDI: Composite International Diagnostic Interview, SCID: The Structured Clinical Interview for the Diagnostic and Statistical Manual, M-CIDI: Psychopathological and diagnostic assessments we-
re based on the computer-assisted version of the Munich Composite International Diagnostic Interview, MINI: Mini International Neuropsychiatric Interview, FPI: Florence Psychiatric Interview,
SADS: The Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia, UM-CIDI: University of Michigan version of the Composite International Diagnostic Interview, DIS:Diagnostic Interview Schedule
Memik ve ark.
Sosyal Fobinin Yayg›nl›¤›: Bir Gözden Geçirme
Nöropsikiyatri Arflivi 2011; 48: 4-10
Archives of Neuropsychiatry 2011; 48: 4-10
6

saptanm›flt›r (14). Faravelli ve arkadafllar›n›n çal›flmas›nda
yaflam boyu sosyal fobi yayg›nl›¤› %3.27 saptanmas›na karfl›n
sosyal fobi tan› ölçütleri dar kapsaml› ele al›nd›¤›nda oran›n
%3.09’a düfltü¤ü görülmüfltür (9).
Kültür ve Sosyal Fobi
K›talar aras› çal›flmalar karfl›laflt›r›ld›¤›nda yaflam boyu
yayg›nl›k oranlar›n›n Avrupa’da %1.6 ile %17, ABD’de %5 ile
%12.1, Asya’da %0.4 ile %0.82, Güney Amerika’da %10.2 ile
%11.7 aras›nda oldu¤u, Avustralya’da ise bir y›ll›k yayg›nl›¤›n
%1.3 ile %2.7 aras›nda de¤iflti¤i görülmektedir.
Zaman Dilimi ve Sosyal Fobi
Tablo 1 incelendi¤inde yaflam boyu, oniki ayl›k, alt› ayl›k ve
bir ayl›k yayg›nl›k oranlar›n›n birbirinden farkl› oldu¤u
görülmektedir. Yaflam boyu yayg›nl›k oranlar›n›n %0.4 ile %13.7
aras›nda, oniki ayl›k yayg›nl›k oranlar›n›n ise %1.3 ile %7.9
aras›nda de¤iflti¤i görülmektedir. Rocha ve arkadafllar›n›n
yapm›fl oldu¤u bir çal›flmada DSM-III-R tan› ölçütlerine göre
sosyal fobinin bir ayl›k, bir y›ll›k, yaflam boyu yayg›nl›¤›n›n
s›ras›yla %7.9-%9.0 ve %11.7, ICD-10’a göre ise s›ras›yla
%4.7-%5.2 ve %6.7 oldu¤u saptanm›fl ve de¤erlendirmenin
yap›ld›¤› zaman dilimine göre sonuçlarda belirgin fark›n oldu¤u
ortaya ç›km›flt›r (15).
Tart›flma
Ölçüm Arac›, Görüflme Biçimi ve Sosyal Fobi
De¤erlendirilen çal›flmalara bak›ld›¤›nda farkl› ölçüm
araçlar›n›n kullan›ld›¤› ve ölçüm araçlar›na sosyal fobiyi daha
iyi ölçebilmek için maddelerin eklenip ç›kar›ld›¤› ya da baz›
maddelerin de¤ifltirildi¤i görülmektedir. Ölçüm araçlar›ndaki bu
çeflitlili¤in çal›flma sonuçlar›n› ve sosyal fobi yayg›nl›k oranlar›n›
da etkiledi¤i aç›kt›r. Bizim inceledi¤imiz farkl› çal›flmalarda
oldu¤u gibi Zimmerman ve Mattia’n›n yapm›fl oldu¤u çal›flmada
da ayn› örneklem grubunda bile olsa ölçüm ve tan› arac›n›n
de¤iflimi ile yayg›nl›k oranlar›n›n de¤iflti¤i, yar› yap›land›r›lm›fl
görüflme ile sosyal fobi oran›n›n yap›land›r›lmam›fl klinik
görüflmelere göre 9 kat fazla oldu¤u saptanm›flt›r (s›ras›yla
%28.6, %3.2) (22). Araflt›rma kapsam›na al›nan çal›flmalara
bakt›¤›m›zda ölçüm araçlar›n›n uygulanma biçimlerinin (telefon
görüflmesi, posta yolu, yüz yüze görüflme) de farkl›l›k gösterdi¤i
görülmektedir. Ölçüm araçlar›n›n telefon görüflmesi ya da
posta yolu ile uyguland›¤› araflt›rmalarda de¤erlendirme
yöntemlerinin çal›flmay› s›n›rland›rd›¤› aç›kt›r. Yap›lm›fl olan bir
araflt›rma sonucunda ortaya ç›km›fl olan sosyal fobi yayg›nl›k
oran› de¤erlendirilecekse kullan›lan ölçüm arac›n›n ve
ölçüm için uygulanan yöntemin de bilinmesinin önemli oldu¤u
ortadad›r.
Tan›lama Sistemi ve Sosyal Fobi
Farkl› tan› s›n›flama sistemlerinin kullan›m›n›n çal›flmalarda
yayg›nl›k sonuçlar›n› etkileyece¤i aç›kt›r. De¤erlendirmeye
ald›¤›m›z çal›flmalar›n birço¤unda DSM-IV tan› s›n›flama
sisteminin kullan›ld›¤› görülmüfltür. Canals ve arkadafllar›n›n
yapm›fl olduklar› bir çal›flmada DSM-III-R ölçütlerine göre
basit/sosyal fobi yayg›nl›¤› %1.7 iken ICD-10’a göre bu oran›n
%5.5’e yükseldi¤i görülmüfltür (32). Yine Wacker ve arkadafllar›n›n
çal›flmas›nda DSM-IV ölçütlerine göre sosyal fobinin bir y›ll›k
yayg›nl›¤› %16 iken ICD-10’a göre bu oran›n %9.6’ya düfltü¤ü
saptanm›flt›r (33). Sosyal fobinin yayg›nl›¤› ile ilgili yap›lm›fl
olan çal›flmalar tan› ölçütlerinde yap›lan küçük de¤iflikliklerin
yayg›nl›k oranlar›nda büyük de¤iflikliklere yol açt›¤›n›
göstermektedir (34,35). Fehm ve arkadafllar›n›n yapm›fl olduklar›
çal›flmada sosyal fobinin DSM-IV tan› ölçütlerini tam olarak
karfl›layanlar›n %2, sosyal fobinin DSM-IV tan› ölçütlerinden
tek bir ölçütü eksik olan eflik alt› sosyal fobi tan›s› alan kiflilerin
%3, sosyal fobinin DSM-IV tan› ölçütlerinden iki ya da daha
fazla ölçütü karfl›lamayan belirti düzeyinde sosyal anksiyetesi
olan bireylerin %7.5 yayg›nl›kta oldu¤unu belirtmifllerdir (24).
Yayg›nl›k oranlar›n›n de¤erlendirilmesinde kullan›lan tan›
s›n›flama sistemi ile birlikte sosyal fobi tan›s› kapsam›na al›nan
ölçütlerin de bilinmesinin önemli oldu¤u görülmektedir.
Yafl ve Sosyal Fobi
Ergenlik döneminde sosyal fobi yayg›nl›¤›n›n toplum tabanl›
çal›flmalarda %0.5-%4 (8.36), birinci basamak hastalar›n›n
oluflturdu¤u örneklemde ise yayg›nl›¤›n %3-%6.8 (37,38)
aras›nda de¤iflti¤i bildirilmifltir. Almanya ve ABD’de yap›lm›fl
çal›flmalar sonucunda ergenlerde sosyal fobinin yaflam boyu
yayg›nl›¤›n›n %5 ile %15 aras›nda de¤iflebildi¤i saptanm›flt›r (39,40).
Birinci basamakta pediatristlerle yap›lan bir çal›flmada
çocuk ve ergenlerde özgül fobiden sonra yayg›n tipi baflta
olmak üzere sosyal fobinin en yayg›n anksiyete bozuklu¤u
oldu¤u görülmüfltür (37). Buna ra¤men pediatristlerin nadiren
sosyal fobi tan›s› koydu¤u ve hastalar›n sosyal fobi için tedavi
alamad›klar› görülmüfltür (37). Bu bulgu bize çocukluk döneminde
çok yayg›n bir sorun olmas›na ra¤men sosyal fobinin hekimler
taraf›ndan tan›nmad›¤›n› göstermektedir. Sosyal fobinin
bafllang›ç yafl›n›n 5 yafl kadar erken olabilece¤i bildirilmifltir
(aktaran 41). Olgular›n tedaviye baflvurular› ise oldukça geç
olmaktad›r. Genellikle sosyal fobisi olanlar belirtiler ortaya
ç›kt›ktan 10 y›l kadar sonra tedavi için baflvurmaktad›rlar (42).
Sosyal fobi kiflilerin okul, ifl, sosyal hayat, karfl› cins ile iliflki
gibi yaflamlar›n›n birçok alan›nda baflar›s›zl›¤a yol açmaktad›r.
Bir çal›flmada bu kadar olumsuz sonuçlara yol açmas›na
ra¤men sosyal fobiklerin yal›n›zca %23.5’inin sorunlar› nedeniyle
tedavi aray›fl›nda bulundu¤u saptanm›flt›r (8). Sosyal fobinin
hem bireysel hem de toplumsal alanda ciddi ekonomik kay›plara
neden olmas› nedeniyle erken tan›nmas› ve tedavi edilmesi
gereken bir bozukluk oldu¤u konusunda araflt›rmac›lar›n
hemfikir olmalar›na karfl›n çocuk ve ergenlik döneminde
yap›lm›fl olan araflt›rmalar›n say›ca az olmas› flafl›rt›c›d›r.
Sosyal fobi nedeniyle yaflanan güçlükler hastalar›n hayat
tarzlar›n› de¤ifltirmelerine ve yaflam kalitelerinin düflmesine yol
açmaktad›r. Sosyal fobinin bireyde meydana getirdi¤i tüm
bu olumsuzluklar göz önüne al›nd›¤›nda çocuk ve ergenlik
döneminde yap›lacak yayg›nl›k araflt›rmalar›n›n tedaviye
oldukça geç baflvuran hastalar›n erken tan›nmas›n› ve yeti
y›k›m›n› azaltaca¤›n› düflündürmektedir.
Cinsiyet ve Sosyal Fobi
Toplum çal›flmalar›nda cinsiyetler aras›ndaki yayg›nl›¤a
bak›ld›¤›nda kad›nlarda erkeklere göre sosyal fobinin daha
yüksek s›kl›kta oldu¤u aç›k bir flekilde görülmektedir. Buna
karfl›n tedavi aray›fl›n›n erkeklerde daha fazla oldu¤u ve
dolay›s›yla klinik örneklemde yap›lan yayg›nl›k çal›flmalar›nda
sosyal fobi yayg›nl›¤›n›n erkeklerde daha yüksek oranda oldu¤u
bilinmektedir (43). Bu da sosyal fobinin erkeklerin sosyal
Nöropsikiyatri Arflivi 2011; 48: 4-10
Archives of Neuropsychiatry 2011; 48: 4-10
Memik ve ark.
Sosyal Fobinin Yayg›nl›¤›: Bir Gözden Geçirme 7

rollerinde meydana getirdi¤i y›k›m›n ve yetersizli¤in fliddetinin
daha fazla ve fark edilir olmas›yla aç›klanabilir. Toplum içinde
erkeklerin ev geçindirme, para kazanma gibi sosyal rollerinin
olmas›, daha fazla sosyal ortamda bulunmalar›na yol aç›p klinik
örneklemde sosyal fobi yayg›nl›l›¤›n›n erkeklerde daha
yüksek olmas›na neden oluyor olabilir. Kad›nlarda sosyal fobi
yayg›nl›¤›n›n klinik örneklemlerde toplum örneklemlerinden
düflük ç›kmas› kad›nlar›n daha çok ev iflleri, çocuk bak›m› gibi
görevleri üstlenip girdikleri sosyal ortamlar›n erkeklere oranla
daha az olmas›ndan kaynaklan›yor olabilir. Öte yandan
utangaçl›k ve çekingen davran›fllar gösterme kad›n cinsiyete
yak›flt›r›lmakta ve olumlu geri bildirimlerle pekifltirilmektedir. Bu
nedenle sosyal fobinin önemli özelliklerini oluflturan çekingenlik
ve utangaçl›k duygular›ndan kad›nlar hoflnut oluyor ve bu
özelliklerden yak›nm›yor olabilirler. Ancak erkeklerde say›lan
bu duygular toplum taraf›ndan bir eksiklik ve olumsuz özellik
olarak alg›land›¤›ndan, erkeklerin sorunun daha fazla fark›na
vard›¤› söylenebilir.
Sosyal Fobinin Alt Tipleri
Sosyal fobi tan› ölçütleri ilk kez DSM-III’de yer alm›flt›r (44).
DSM-IV’e göre korku ve/veya kaç›nma ço¤u toplumsal durumu
kaps›yorsa yayg›n sosyal fobiden söz edilmelidir (2). Yayg›n
olmayan sosyal fobide korku ve/veya kaç›nmalar sadece bir, iki
alanda ya da yayg›n sosyal fobi ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda s›n›rl›
alanlarda bulunmaktad›r (45,46). Hekime baflvuran ve yard›m
talebinde bulunan sosyal fobiklerin büyük ço¤unlu¤unu yayg›n
sosyal fobisi olanlar oluflturmaktad›r (47-50). Yayg›n olmayan
sosyal fobi ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda yayg›n sosyal fobinin daha
erken yaflta bafllad›¤›, efl hastalan›m oran›n›n, ifllev bozuklu¤u
düzeyinin daha fazla, yaflam kalitelerinin daha düflük, madde
kullan›m oranlar›n›n daha yüksek ve prognozun daha kötü
oldu¤u bildirilmifltir (3,47,51).
Sosyal fobinin alt tiplerinin bilinmesi etiyolojik farkl›l›k ve
tedavi yan›t›n› etkileyebilece¤i için önemlidir (52-54). Tan› ve
izlem aflamas›nda yap›lmas› gereken bu ay›r›m tedavi
yönteminin seçimini ve bu alanda yap›lacak bilimsel araflt›rmalar›
etkileyecek bir durumdur.
Kültür ve Sosyal Fobi
De¤erlendirmeye ald›¤›m›z araflt›rmalardan 6 çal›flman›n
Amerika k›tas›nda, 8’inin Avrupa’da, 2 çal›flman›n Avustralya,
3’er çal›flman›n Asya ve Güney Amerika’da yap›ld›¤› saptanm›flt›r.
Son on y›ll›k yayg›nl›k çal›flmalar› gözden geçirildi¤inde bu
konuda en fazla araflt›rman›n Avrupa k›tas›nda yap›ld›¤›
görülmüfltür. Yayg›nl›k oranlar› de¤erlendirildi¤inde de sosyal
fobi yayg›nl›k oranlar›n›n Avrupa’da en yüksek düzeyde oldu¤u,
Asya k›tas›nda ise bu oranlar›n düflük oldu¤u dikkat çekicidir.
Toplumun Amerika’da oldu¤u gibi bireysel ya da Asya’da
oldu¤u gibi toplumsal özellikler tafl›mas› ya da iklim ve co¤rafik
yap›n›n nüfus yo¤unlu¤unu etkiledi¤i gibi kiflilerin sosyalizasyo-
nunu da farkl› flekillerde etkilemesi sonucu çeflitli toplumlarda
sosyal fobinin yayg›nl›¤›n›n de¤iflebilece¤i düflünülmektedir
(55). Daha önce yap›lm›fl olan birçok çal›flmada do¤u ülkelerinde
sosyal fobinin yayg›nl›¤›n›n bat› ülkelerine göre daha düflük
oldu¤u gösterilmifltir (28,33,56-64). Do¤u bölgelerde kiflilerin
bireysel olmaktan çok sosyal bir ba¤l›l›k içinde olmalar›,
bireysel performanstan çok toplumsal etkilerin anksiyeteye yol
açma olas›l›¤› flafl›rt›c› olan bu bulgu ile iliflkili olabilir. Bat›’da
sosyal fobi daha ciddi bir t›bbi sorun olarak de¤erlendiriliyor
ya da Bat› toplumlar›n›n yap›sal özellikleri daha fazla sosyal
anksiyete yaflanmas›na yol aç›yor olabilir. Bunun yan›nda
sosyal fobi Do¤u toplumlar›nda bir hastal›ktan çok bir kiflilik
özelli¤i olarak de¤erlendiriliyor olabilir. Bat›’da gelifltirilmifl tan›
ölçütleri, ölçüm araçlar› do¤u toplumunda karmafl›k do¤as›
olan ve s›n›rlar› net olmayan sosyal fobiyi ya da sosyal kayg›y›
yeterince de¤erlendiremiyor ya da ölçemiyor olabilir. Bu da
sosyal fobi tan› ölçütlerinin farkl› kültür ve toplumlarda ne kadar
geçerli oldu¤u tart›flmas›n› gündeme getirmektedir. Çal›flma
desenleri ve yayg›n ya da yayg›n olmayan sosyal fobide yer
alan farkl› belirti ve yak›nma kümelerinin ele al›nmas› da
yayg›nl›k oranlar›ndaki bu farka yol açm›fl olabilir. Sosyokültürel
özelliklerin kiflide davran›flsal, düflünsel ve duygusal de¤iflikli¤e
yol açaca¤› bilinmektedir. Bu nedenle araflt›rmalarda kültürel
özelliklere önem verilmesi gerekti¤i aç›kt›r.
Zaman Dilimi ve Sosyal Fobi
Epidemiyolojik çal›flmalarda uzun zaman diliminde sorunu
an›msaman›n hatal› olabilece¤i görüflü kabul görmektedir (65).
Yayg›nl›¤›n araflt›r›ld›¤› döneme ba¤l› olarak araflt›rma sonuçla-
r›nda belirgin farklar ortaya ç›kabilmektedir (11,14,23,33).
Araflt›rmalarda incelemeye al›nan zaman diliminin çal›flma
ile ilgili yap›lacak yorumu etkileyebilece¤i aç›kt›r. Bu nedenle
yayg›nl›k oranlar›n›n de¤erlendirmenin yap›ld›¤› zaman
diliminin de göz önüne al›narak yorumlanmas›n›n önemli oldu¤u
düflünülmektedir.
Sonuç
De¤erlendirmeye al›nan 22 araflt›rmadan ç›kan ortak
sonuçlar afla¤›daki gibi 3 madde halinde özetlenebilir.
1. Sosyal fobi yayg›nl›¤›n› belirlemek için kullan›lan
ölçüm araçlar›n›n, görüflme biçiminin, s›n›flama siteminin ya da
de¤erlendirmeye al›nan zaman diliminin farkl› olmas› yayg›nl›k
çal›flmalar›n›n sonuçlar›n› etkilemektedir.
2. Geliflmifl ülkelerde geliflmekte olan ülkelere oranla sosyal
fobinin daha yayg›n oldu¤u birçok çal›flmada gösterilmifltir.
3. Sosyal fobinin çocukluk-ergenlik döneminde bafllamas›na
ve hastalar›n tedavi aray›fllar›n›n oldukça geç olmas›na karfl›n
yayg›nl›k araflt›rmalar›n›n bu dönemde az oldu¤u görülmüfltür.
Az oldu¤u için çocukluk-ergenlik döneminde sosyal fobinin
yayg›nl›¤› ile ilgili yap›lacak çal›flmalara ihtiyaç vard›r. Bununla
beraber sosyal fobinin kad›n cinsiyette daha yayg›n oldu¤u
anlafl›lmaktad›r.
Sosyal fobinin erken bafllang›ç özelli¤i göstermesi, ifllevselli¤i
büyük ölçüde etkilemesi, yayg›nl›k ve efl hastalan›m oranlar›n›n
yüksek olmas› erken tan› ve tedavinin gereklili¤ini göstermektedir.
Bunun yan›nda Do¤u ve Bat› ülkelerinde sosyal fobi yayg›nl›k
oranlar›n›n belirgin farkl›l›k göstermesi kültürler aras› çal›flma-
lar›n önemini aç›kça ortaya koymaktad›r. Yap›lmas› planlanan
çal›flmalarda kültüre, ölçüm arac›na ve çal›flma desenine
önem verilmesi sosyal fobi alan›nda elde edilecek bilgilerin
niteli¤ini art›racakt›r. Özellikle ergenlik ve çocukluk döneminde
yap›lacak çal›flmalar sosyal fobinin bafllang›ç özellikleri,
yayg›nl›¤› ve seyri ile ilgili önemli bilgiler kazand›racakt›r.
Memik ve ark.
Sosyal Fobinin Yayg›nl›¤›: Bir Gözden Geçirme
Nöropsikiyatri Arflivi 2011; 48: 4-10
Archives of Neuropsychiatry 2011; 48: 4-10
8

Toplum ruh sa¤l›¤› giriflimlerinin düzenlenebilmesi için
ruhsal bozukluklar ile ilgili yayg›nl›k çal›flmalar› son derece
önem tafl›maktad›r (55). Di¤er anksiyete bozukluklar›nda oldu¤u
gibi sosyal fobide de bireysel etkilenmenin ve toplumsal
maliyetin fazla olmas› bu alanda yap›lmas› gereken yayg›nl›k
araflt›rmalar›na olan ihtiyac› ortaya koymaktad›r (66).
Kaynaklar
1. Schneier FR, Blanco C, Antia SX et al. The social anxiety spectrum.
Psychiatr Clin N Am 2002; 25:757-74. [Abstract] / [PDF]
2. Amerikan Psikiyatri Birli¤i. Mental Bozukluklar›n Tan›sal ve Say›msal
El Kitab›, 4. Bask›. Köro¤lu E, Çev. Editörü. Ankara: Hekimler Yay›n
Birli¤i;1994.
3. Lipsitz JD, Schneier FR. Social phobia. Epidemiology and cost of
illness. Pharmacoeconomics 2000; 18:23-32. [Abstract]
4. Wittchen HU, Fuetsch M, Sonntag H et al. Disability and quality of life
in pure and comorbid social phobia. Findings from a controlled study.
Eur Psychiatry 2000; 15:46-58. [Abstract] / [PDF]
5. Magee WJ, Eaton WW, W›ttchen HU et al. Agoraphobia, simple
phobia and social phobia in the National Comorbidity Survey. Arch
General Psychiatry 1996; 53:159-68. [Abstract] / [PDF]
6. Kessler RC, Berglund P, Demler O et al. Lifetime prevalence and
age-of-onset distributions of DSM-IV disorders in the National
Comorbidity Survey Replication. Arch Gen Psychiatry 2005; 62:593-602.
[Abstract] / [Full Text] / [PDF]
7. Abou-Saleh MT, Ghubash R, Daradkeh TK. A1 Ain Community
Psychiatric Survey. I. Prevalence and socio-demographic correlates.
Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2001; 36:20-8. [Abstract] / [PDF]
8. Essau CA, Conradt J, Petermann F. Frequency and comorbidity of
social phobia and social fears in adolescents. Behav Res Ther 1999;
37:831-43. [Abstract] / [PDF]
9. Faravelli C, Zucchi T, Viviani B et al. Epidemiology of social phobia: a
clinical approach. Eur Psychiatry 2000; 15:17-24. [Abstract] / [PDF]
10. Grant BF, Hasin DS, Blanco C et al. The epidemiology of social anxiety
disorder in the United States: results from the National Epidemiologic
Survey on Alcohol and Related Conditions. J Clin Psychiatry 2005;
66:1351-61. [Abstract]
11. Kringlen E, Torgersen S, Cramer V. A Norwegian psychiatric
epidemiological study. Am J Psychiatry 2001; 158:1091-8. [Abstract] /
[Full Text] / [PDF]
12. Kringlen E, Torgersen S, Cramer V. Mental illness in a rural area: a
Norwegian psychiatric epidemiological study. Soc Psychiatry
Psychiatr Epidemiol 2006; 41:713-9. [Abstract] / [Full Text] / [PDF]
13. Lépine JP, Gasquet I, Kovess V et al. Prevalence and comorbidity of
psychiatric disorders in the French general population. Encephale
2005; 31:182-94. [Abstract]
14. Pélissolo A, André C, Moutard-Martin F et al. Social phobia in the
community: relationship between diagnostic threshold and
prevalence. Eur Psychiatry 2000; 15:25-8. [Abstract] / [PDF]
15. Rocha FL, Vorcaro CMR, Uchoa E et al. Comparing the prevalence
rates of social phobia in a community according to ICD-10 and DSM-
III-R. Rev Bras Psiquiatr 2005; 27:222-4. [Abstract]
16. Ruscio AM, Brown TA, Chiu WT et al. Social fears and social phobia in
the USA: results from the National Comorbidity Survey Replication.
Psychol Med 2008; 38:15-28. [Abstract] / [Full Text] / [PDF]
17. Stein MB, Torgrud LJ, Walker JR. Social phobia symptoms, subtypes,
and severity: findings from a community survey. Arch Gen Psychiatry
2000; 57:1046-52. [Abstract] / [Full Text] / [PDF]
18. Vicente B, Kohn R, Rioseco P et al. Lifetime and 12-month prevalence
of DSM-III-R disorders in the Chile psychiatric prevalence study. Am J
Psychiatry 2006; 163:1362-70. [Abstract] / [Full Text] / [PDF]
19. Basco MR, Bostic JQ, Davies D et al. Methods to improve diagnostic
accuracy in a community mental health setting. Am J Psychiatry 2000;
157:1599-605. [Abstract] / [Full Text] / [PDF]
20. Shear MK, Greeno C, Kang J et al. Diagnosis of nonpsychotic patients
in community clinics. Am J Psychiatry 2000; 157:581-7. [Abstract] / [Full
Text] / [PDF]
21. Wagner R, Silove D, Marnane C et al. Delays in referral of patients
with social phobia, panic disorder and generalized anxiety disorder
attending a specialist anxiety clinic. J Anxiety Disord 2006; 20:363-71.
[Abstract] / [PDF]
22. Zimmerman M, Mattia JI. Psychiatric diagnosis in clinical practice: is
comorbidity being missed? Compr Psychiatry 1999; 40:182-91.
[Abstract] / [PDF]
23. Andrews G, Henderson S, Hall W. Prevalence, comorbidity, disability
and service utilisation. Overview of the Australian National Mental
Health Survey. Br J Psychiatry 2001; 178:145-53. [Abstract] / [Full Text]
/[PDF]
24. Fehm L, Beesdo K, JacobiF et al. Social anxiety disorder above and
below the diagnostic threshold: prevalence, comorbidity and impairment
in the general population. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2008;
43:257-65. [Abstract] / [Full Text] / [PDF]
25. Kessler RC, Chiu WT, Demler O et al. Prevalence, severity, and
comorbidity of 12-month DSM-IV disorders in the National Comorbidity
Survey Replication. Arch Gen Psychiatry 2005; 62:617-27. [Abstract] /
[Full Text] / [PDF]
26. Lampe L, Slade T, Issakidis C et al. Social phobia in the Australian
National Survey of Mental Health and Well-Being (NSMHWB).
Psychol Med 2003; 33:637-46. [Abstract]
27. Lee S, Lee MT, Kwok K. A community-based telephone survey of
social anxiety disorder in Hong Kong. J Affect Disord 2005; 88:183-6.
[Abstract] / [Full Text] / [PDF]
28. Mohammadi MR, Ghanizadeh A, Mohammadi M et al. Prevalence of
social phobia and its comorbidity with psychiatric disorders in Iran.
Depress Anxiety 2006; 23:405-11. [Abstract] / [PDF]
29. Narrow WE, Rae DS, Robins LN et al. Revised prevalence estimates
of mental disorders in the United States: using a clinical significance
criterion to reconcile 2 surveys' estimates. Arch Gen Psychiatry 2002;
59:115-23. [Abstract] / [Full Text] / [PDF]
30. Rabe-Jabofska J, Dietrich-Muszalska A, Gmitrowicz A. The
prevalence od social phobia in representative group of adolescents
from Lodz. Psychiatr Pol 2003; 37:87-95. [Abstract]
31. Vicente B, Kohn R, Rioseco P et al. Population prevalence of psychiatric
disorders in Chile: 6-month and 1-month rates. Br J Psychiatry 2004;
184:299-305. [Abstract] / [Full Text] / [PDF]
32. Canals J, Domenech E, Carbajo G et al. Prevalence of DSM-III-R and
ICD-10 psychiatric disorders in a Spanish population of 18 year olds.
Acta Psychiatr Scand 1997; 96:287-94. [Abstract]
33. Wacker HR, Müllejans R, Klein KH et al. Identification of cases of
anxiety disorders and affective disorders in the community according
to ICD-10 and DSM-III-R by using the Composite International
Diagnostic Interview (CIDI). Int J Methods Psychiat Res 1992; 2:91-100.
34. Davidson JRT, Hughes DC, George LK ve ark. The boundary of social
phobia. Exploring the threshold. Arch Gen Psychiatry 1994; 51:975-83.
35. Stein MB, Walker JR, Forde DR. Setting diagnostic thresholds for
social phobia: considerations from a community survey of social
anxiety. Am J Psychiatry 1994; 151:408-12.[Abstract] / [PDF]
36. Wittchen HU, Nelson CB, Lachner G. Prevalence of mental disorders
and psychosocial impairments in adolescents and young adults.
Psychol Med 1998; 28:109-26. [Abstract]
37. Chavira DA, Stein MB, Bailey K et al. Child anxiety in primary care:
prevalent but untreated. Depress Anxiety 2004; 20:155-64. [Abstract] /
[PDF]
38. Busch B, Biederman J, Cohen L ve ark. Correlates of ADHD among
children in pediatric and psychiatric clinics. Psychiatr Serv
2002;53:1103-1111.
39. Heimberg RG, Stein MB, Hiripi E ve ark. Trends in the prevalence of
social phobia in the United States: a synthetic cohort analysis of
changes over four decades. Eur Psychiatry 2000;15. 40. Lewin-
sohn PM, Hops H, Roberts RE ve ark. Adolescent psychopathology: I. Pre-
valence and incidence of depression and other DSM-III-R
disorders in high school students. J Abnorm Psych 1993;102:133-144.
41. Özgüven HD, Sungur MZ. Sosyal Fobi. Turk Psikiyatri Derg 1998;
9(2):128-138.
42. Liebowitz MR, Gorman JM, Fyer AJ ve ark. Social phobia. Review of a
neglected anxiety disorder. Arch Gen Psychiatry 1985; 42(7):729-36.
Nöropsikiyatri Arflivi 2011; 48: 4-10
Archives of Neuropsychiatry 2011; 48: 4-10
Memik ve ark.
Sosyal Fobinin Yayg›nl›¤›: Bir Gözden Geçirme 9

43. Weinstock LS. Gender differences in the presentation and
management of social anxiety disorder. J Clin Psychiatry 1999; 60(9):9-13.
44. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual
of mental disorders, 3rd ed. Washington DC: American Psychiatric
Association; 1980.
45. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual
of mental disorders, 4th ed. Text Revision. Washington DC: American
Psychiatric Press; 2000.
46. Kessler RC, Stein MB, Berglund PA. Social phobia subtypes in the
National Comorbidity Survey. Am J Psychiatry 1998; 155:613-619.
47. Katzelnick DJ, Kobak KA, DeLeire T ve ark. Impact of generalized
social anxiety disorder in managed care. Am J Psychiatry 2001;
158:1999-2007.
48. Dalrymple KL, Zimmerman M. Screening for social fears and social
anxiety disorder in psychiatric outpatients. Compr Psychiatry 2008;
49:399-406.
49. Stein MB, Chavira DA. Subtypes of social phobia and comorbidity with
depression and other anxiety disorders. J Affect Disord 1998; 50:11-16.
50. Stein MB. How shy is too shy? Lancet 1996; 347:1131-2. [Abstract]
51. Stein MB. An epidemiologic perspective on social anxiety disorder. J
Clin Psychiatry 2006; 67:3-8. [Abstract]
52. Heimberg RG, Holt CS, Schneier FR et al. The issue of subtypes in the
diagnosis of social phobia. J Anxiety Disorders 1993; 7:249-69.
[Abstract] / [PDF]
53. Stemberger RT, Turner SM, Beidel DC et al. Social phobia: an analysis
of possible developmental factors. J Abnorm Psychol 1995; 104:526-31.
[Abstract] / [Full Text] / [PDF]
54. Lampe LA. Social phobia: a review of recent research trends. Curr
Opin Psychiatry 2000; 13:149-55. [Abstract]
55. Furmark T. Social phobia: overview of community surveys. Acta
Psychiatr Scand 2002; 105:84-93. [Abstract] / [PDF]
56. Lee CK, Kwak YS, Yamamoto J et al. Psychiatric epidemiology in
Korea. Part I: Gender and age differences in Seoul. J Nerv Ment Dis
1990; 17:242-6. [Abstract]
57. Schneier FR, Johnson J, Hornig CD et al. Social phobia: comorbidity
and morbidity in an epidemiological sample. Arch Gen Psychiatry
1992; 49:282-8. [Abstract]
58. Wittchen HU, Fehm L. Epidemiology, patterns of comorbidity, and
associated disabilities of Social phobia. Psychiatr Clin NorthAm 2001;
24:617- 41. [Abstract]
59. Hwu HG, Yeh EK, Chang LY. Prevalence of psychiatric disorders in
Taiwan defined by the Chinese Diagnostic Schedule. Acta Psychiatr
Scand 1989; 79:136-47. [Abstract]
60. Lee CK, Kwak YS, Yamamoto J et al. Psychiatric epidemiology in
Korea: Part II: urban and rural differences. J Nerv Ment Dis 1990;
178:247-52. [Abstract]
61. Stein DJ, Matsunaga H. Cross-cultural aspects of social anxiety
disorder. Psychiatr Clin North Am 2001; 24:773-82. [Abstract]
62. Bijl RV, Ravelli A, Van Zessen G. Prevalence of psychiatric disorder in
the general population: Results of the Netherlands Mental Health
Survey and Incidence Study (NEMESIS). Soc Psychiatry Psychiatr
Epidemiol 1998; 33:587-95. [Abstract] / [PDF]
63. Boyd JH, Rae DS, Thompson JW et al. Phobia: Prevalence and risk
factors. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 1990; 25:314-23. [Abstract]
/ [PDF]
64. Kessler RC, McGonagle KA, Zhao S et al. Lifetime and 12- month
prevalence of DSM-III-R psychiatric disorders in the United States:
Results from the National Comorbidity Survey. Arch Gen Psychiatry
1994; 51:8-19. [Abstract] / [PDF]
65. Parker G. Are the lifetime prevalence estimates in the ECA study
accurate? Psychol Med 1987; 17:275-82. [Abstract] / [PDF]
66. Greenberg PE, Sisitsky T, Kessler RC et al. The economic burden of
anxiety disorders in the 1990s. J Clin Psychiatry 1999; 60:427-35.
[Abstract]
Memik ve ark.
Sosyal Fobinin Yayg›nl›¤›: Bir Gözden Geçirme
Nöropsikiyatri Arflivi 2011; 48: 4-10
Archives of Neuropsychiatry 2011; 48: 4-10
10