Conference PaperPDF Available

Trafik Kazalarının Analizi Amaçlı İnteraktif ve Web Tabanlı Bir Karar Destek Sistemi Önerisi

Authors:

Abstract and Figures

Trafik kazaları tüm Dünya’da olduğu gibi ülkemizde de toplumun en önemli sorunlarından biridir. Dünya genelinde yılda ortalama 1,2 milyondan fazla kişi trafik kazalarında ölmekte ve 20-50 milyon arası kişide yaralanmakta veya sakat kalmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 2030 yılına kadar trafik kazalarında yaralanma sonrası ölümlerin, tüm ölüm nedenleri arasında beşinci sıraya yükseleceğini öngörmektedir. Ayrıca WHO, trafik kazalarının 10-24 yaş arasındaki ölüm nedenleri sıralamasında ilk sırada olduğunu belirtmektedir (WHO, 2009). Türkiye’de de durum çok farklı değildir. 2011 yılı trafik kazası verilerine göre her gün ortalama olarak 3366 trafik kazası meydana gelmekte, bu kazalar sonucu 10 kişi ölmekte ve 652 kişi de yaralanmaktadır (TUIK, 2011). Bu nedenle trafik kazaları Türkiye’de de önemli bir halk sağlığı ve güvenlik sorunu olarak görülmektedir. Ülkemizde meydana gelen maddi hasarlı, ölümlü veya yaralanmalı trafik kazalarının nerede ve hangi nedenlerle meydana geldiğinin bilinmesi, alınacak önlemlerin belirlenmesi ve sınırlı mali kaynakların etkin kullanılması açısından önem arz etmektedir. Bu nedenle, çeşitli yöntemlerle trafik kazası haritaları oluşturulmakta ve kazalara ait bilgiler mekâna yansıtılarak bu bilgilerin daha anlaşılır ve yorumlanabilir hale gelmesi sağlanmaktadır. Bu amaçla çalışmada öncelikle karayolu kazalarında ülkemizde ve dünyada uygulanmakta olan “Trafik Bilgi Sistemleri” hakkında genel bilgi sunulmuş sonrasında da trafik kazalarının önlenmesine yardımcı olmak ve verilerin dijital ortamda görselleşmesini sağlayacak, kararları destekleyecek ve önlem almayı kolaylaştıracak “Web Tabanlı İlişkisel Trafik Kazası Veritabanı” tasarımı açıklanmıştır. Hazırlanan veritabanı kazalarla ilgili tüm ayrıntılı verileri içermektedir. Bu verilerle, kaza analizlerinde daha önceden kolay ulaşılamayan istatistiki bilgilerin istenen kriterlere göre analizi mümkün olacak ve bu sayede kazaların gerçek sebeplerini tespit etmede ve kaza kayıplarının azaltılması için gerekli önlemlerin alınmasında etkili bir sistem geliştirilmiş olacağı planlanmaktadır.
No caption available
… 
No caption available
… 
No caption available
… 
No caption available
… 
Content may be subject to copyright.
TRAFİK KAZALARININ ANALİZİ AMAÇLI İNTERAKTİF VE
WEB TABANLI BİR KARAR DESTEK SİSTEMİ ÖNERİSİ
GEÇER, Hüseyin Serdar
i
BİTİM, Semih
ii
COŞKUN, Erman
iii
AYANCI, Mustafa
iv
ÖZET
Trafik kazaları tüm Dünya’da olduğu gibi ülkemizde de toplumun en önemli sorunlarından
biridir. Dünya genelinde yılda ortalama 1,2 milyondan fazla kişi trafik kazalarında ölmekte ve
20-50 milyon arası kişide yaralanmakta veya sakat kalmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO),
2030 yılına kadar trafik kazalarında yaralanma sonrası ölümlerin, tüm ölüm nedenleri arasında
beşinci sıraya yükseleceğini öngörmektedir. Ayrıca WHO, trafik kazalarının 10-24 yaş
arasındaki ölüm nedenleri sıralamasında ilk sırada olduğunu belirtmektedir (WHO, 2009).
Türkiye’de de durum çok farklı değildir. 2011 yılı trafik kazası verilerine göre her gün ortalama
olarak 3366 trafik kazası meydana gelmekte, bu kazalar sonucu 10 kişi ölmekte ve 652 kişi de
yaralanmaktadır (TUIK, 2011). Bu nedenle trafik kazaları Türkiye’de de önemli bir halk sağlığı
ve güvenlik sorunu olarak görülmektedir. Ülkemizde meydana gelen maddi hasarlı, ölümlü veya
yaralanmalı trafik kazalarının nerede ve hangi nedenlerle meydana geldiğinin bilinmesi, alınacak
önlemlerin belirlenmesi ve sınırlı mali kaynakların etkin kullanılması açısından önem arz
etmektedir. Bu nedenle, çeşitli yöntemlerle trafik kazası haritaları oluşturulmakta ve kazalara ait
bilgiler mekâna yansıtılarak bu bilgilerin daha anlaşılır ve yorumlanabilir hale gelmesi
sağlanmaktadır. Bu amaçla çalışmada öncelikle karayolu kazalarında ülkemizde ve dünyada
uygulanmakta olan Trafik Bilgi Sistemleri hakkında genel bilgi sunulmuş sonrasında da trafik
kazalarının önlenmesine yardımcı olmak ve verilerin dijital ortamda görselleşmesini sağlayacak,
kararları destekleyecek ve önlem almayı kolaylaştıracak “Web Tabanlı İlişkisel Trafik Kazası
Veritabanı” tasarımı açıklanmıştır. Hazırlanan veritabanı kazalarla ilgili tüm ayrıntılı verileri
içermektedir. Bu verilerle, kaza analizlerinde daha önceden kolay ulaşılamayan istatistiki
bilgilerin istenen kriterlere göre analizi mümkün olacak ve bu sayede kazaların gerçek
sebeplerini tespit etmede ve kaza kayıplarının azaltılması için gerekli önlemlerin alınmasında
etkili bir sistem geliştirilmiş olacağı planlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Bilişim Sistemleri, Trafik Kazası, Veritabanı, Karar Destek Sistemi
GİRİŞ
Bir kurumun başarılı olabilmesi, o kurumun değişik seviyelerindeki karar mekanizmalarının
sağlıklı bir şekilde çalışmasıyla birebir ilgilidir. Yani kurumun amaçlarının başarıyla
gerçekleştirilmesi, doğru ve hızlı kararların alınmasıyla mümkün olacaktır. Bu noktada gerekli
kararların verilebilmesi için “olmazsa olmaz kaynak” olarak karşımıza “bilgi” çıkmaktadır.
Hedeflere ulaşmak için verinin düzenli bir yapıda elde edilmesi, işlenerek bilgiye dönüştürülmesi
ve yöneticiye sunulması amacıyla bir bilgi sistemi kurulması artık bir ihtiyaç değil zorunluluktur.
Böyle bir bilgi sisteminden yararlanılarak kararlar almak için bilgi sisteminin güvenilir ve
sistematik olması gerekmektedir. Ayrıca elde düzenli ve yeterli bilginin bulunması sayesinde
trafik güvenliğinden sorumlu üst yönetim de can ve mal güvenliği hakkında daha isabetli kararlar
alacaktır.
Bu çalışmada trafik kazalarının önlenmesine yardımcı olmak, verilerin dijital ortamda
görselleşmesini sağlamak, kararları desteklemek ve önlem almayı kolaylaştırmak amacıyla
hazırlanan “Web Tabanlı İlişkisel Trafik Kazası Veritabanı”nın tasarımı açıklanmıştır.
Hazırlanan veritabanı kazalarla ilgili tüm ayrıntılı verileri içermektedir. Bu verilerle, kaza
analizlerinde daha önceden kolay ulaşılamayan istatistiki bilgilerin istenen kriterlere göre analizi
mümkün olacaktır. Ayrıca trafik kaza tutanağının web ortamına aktarılması sayesinde her bir
kaza girişi için ayrılan sürenin kısaltılması, kıt kaynak olan zaman ve personelden tasarruf
sağlanması amaçlanmaktadır. Web ortamındaki trafik kaza tutanağında bulunan harita üzerine
maddi hasarlı, ölümlü veya yaralanmalı oluşlarına göre farklı renklerle noktalamalar yapılarak,
araç türlerine göre de farklı simgeler kullanılacaktır. Bu sayede hangi bölgede ne tarz kaza
yoğunluğunun olduğu kara verici tarafından hızlı ve doğru olarak tespit edilecek, dolayısıyla da
kazaların gerçek sebeplerinin tespit edilmesi ve kaza kayıplarının azaltılması için gerekli
önlemlerin alınmasında etkili bir sistem geliştirilmiş olacağı planlanmaktadır.
BİLİŞİM SİSTEMLERİ
Bilişim sistemlerine ilişkin çalışmalar, yöneticilerin bilgisayar üzerinde yoğunlaştığı 1970’li
llarda ortaya çıkmıştır. Bilişim sistemleri, bir organizasyonda karar vermeye ve kontrole destek
olmak amacıyla ham verileri girdi olarak alan ve birbiri ile bağlantılı parçaların (donanım,
yazılım, ağ, insan ve veritabanı) bu veriyi toplaması, düzenlemesi, işlemesi, özetlemesi ile bilgi
üreten ve bu bilgiyi saklayıp, gerekli kişi ve departmanlara dağıtan, asıl amacı hızlı ve doğru
karar vermeyi destekleyerek firmaya rekabet üstünlüğü sağlamak olan sistemlerdir (Coşkun,
2011). Organizasyonlarda kullanılan bilişim sistemleri; kullanıcı gruplarına göre, işletme
fonksiyonlarına göre ve entegre sistemler olmak üzere üç şekilde incelenmektedir. Her grup
tekrardan kendi arasında seviyelere ayrılmıştır.
Kullanıcı gruplarına göre bunlar 6 grupta toplanmaktadır. Bunlar temel faaliyetlerin
kaydedilmesini sağlayan Atomik İş İşleme Sistemleri, ofis çalışanlarının verimliliğini arttırma
hedefleyen Ofis Otomasyon Sistemleri, uzmanların uzmanlık alanlarındaki faaliyetlerini
destekleyen Bilgi Çalışanı Sistemleri, matematik ve istatistik tekniklerle optimizasyon yapan
Karar Destek Sistemleri, kısa ve orta vadeli kararların alınması için gerekli raporları oluşturan
Yönetim Bilgi Sistemleri, stratejik ve yapılandırılmamış kararları desteklemek için iç ve dış
bilgileri beraber analiz eden Üst Düzey Yönetim Bilgi Sistemleri’dir (Coşkun, 2011).
İşletme fonksiyonlarına göre ise, sistemin kullanıldığı departmanın ismini alarak üretim bilişim
sistemi, pazarlama bilişim sistemi, insan kaynakları bilişim sistemi, finans bilişim sistemi,
muhasebe bilişim sistemi olarak adlandırılır.
Entegre bilişim sistemlerini üç başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar Kurumsal Kaynak
Planlama, Tedarik Zinciri Yönetimi ve Müşteri İlişkileri Yönetimi’dir (Coşkun, 2011).
Günümüzde artık hızlı ve doğru kararların alınabilmesi için tüm sistemler aşağıdan yukarıya
entegre edilmekte ve birbirleri ile veri ve bilgi paylaşacak şekilde bütünleşik sistemler
oluşturulmaktadır.
TRAFİK BİLGİ SİSTEMLERİ
Trafik Bilgi Sistemi, trafik konusunda paydaş olan birbirinden bağımsız kurumların verilerinin
karşılıklı olarak belirlenmiş sınırlar içerisinde kullanımını sağlayan, kendi başına bir yönetim
merkezi olabileceği gibi güçlü alt sistemlere sahip olması durumunda trafik güvenliği,
planlaması, yönetimi, veri akışını ve yönlendirmesini yapacağı bir sistemdir. Trafik Bilgi Sistemi
denetim, kontrol, veri toplama ve analizi gibi amaçlara hizmet edebildiği için kurumlar arası
paylaşımının yapılması bütünleşik sistemler oluşturulması açısından büyük önem taşımaktadır.
Türkiye Uygulamalarından Örnekler
Trafik bilişim sistemleri denetim, kontrol, veri toplama, analiz etme ve önleyici tedbirler alma
gibi farklı amaçları destekleyecek şekilde dizayn edilebilirler.
Denetim ve Kontrol Amaçlı Sistemler
Ülkemizde Trafik Bilgi Sistemine ilk etapta kullanıcı olarak dâhil edilecek 3 grup İçişleri
Bakanlığına bağlı Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Başkanlığı, Ulaştırma
Bakanlığına bağlı Karayolları Genel Müdürlüğü ve belediyelerdir (Özkan ve Işıldar, 2001).
Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 2006 yılı faaliyet raporuna göre mobil trafik ekiplerine GSM
operatörleri üzerinden GPRS teknolojisi ile tablet bilgisayarlar kullanılarak sorgulama yapabilme
ve vatandaşların bilgilerine anında ulaşma imkânı sağlamaktadır. Kişilerin trafik
uygulamalarındaki zaman kayıpları en aza indirgenmek suretiyle çağdaş bir uygulama
gerçekleştirilmektedir. Bilgilerin anında kusursuz alınması trafik denetiminin caydırıcılığını en
üst seviyeye getirmekte, kazaların önlenmesinde katkı sağlamaktadır. Bu rapora göre 2006
yılında tablodaki faaliyetler gerçekleştirilmiştir.
Tablo 1. TBS 2006 Yılı Faaliyetleri
Ülkemizdeki bir diğer trafik bilgi sistemi olarak değerlendirebileceğimiz çalışma ise Jandarma
Entegre Muhabere ve Bilgi Sistemi (JEMUS) Projesi’dir. Bu proje 2004 yılında ülkemizin bazı
illerinde faaliyete geçmiş ve 2016 yılının sonuna kadarda diğer illere yaygınlaştırılması
Araç Sorgu Sayısı
675237
Şahıs Sorgu Sayısı
34236
Sürücü Belgesi Sorgu Sayısı
318877
Araç Adres Sorgu Sayısı
51876
Uygulanan Ceza Sayısı
124579
Alıkonan Sürücü Belge Sayısı
506
Aranan Araç Sorgu Sayısı
11528
Alıkonan Araç Sayısı
6392
hedeflenmektedir. JEMUS ile bilgiye istenilen yer, zaman ve formatta, kesintisiz, güvenilir ve
emniyetli bir şekilde ulaşılmaktadır. Araç plâkalarının otomatik tanınması, çalıntı kayıp araç veri
tabanından anlık sorgulanarak, çalıntı araçların bulunması ve çalıntı bilgisi olan araçlar için en
yakın Jandarma karakoluna sesli ve görsel ikaz gönderilmesi maksadıyla otoyol gişeleri veya
önemli yol kavşakları gibi noktalara Plâka Tanıma Sistemi (PTS) tesis edilmektedir. Ayrıca
motorlu devriye müdahale araçlarına; araç telsizi, GPS, taşınabilir bilgisayar, fotoğraf makinesi
ve yazıcıdan oluşan motorlu devriye teçhizatı montajı yapılarak, kroki ve resim transferi ile
kimlik, silâh, araç ve ehliyet sorgulama imkân ve kabiliyeti kazandırılmıştır
(www.jandarma.tsk.tr, 2013).
Şekil 1. JEMUS
Veri Toplama ve Analizi Amaçlı Sistemler
Türkiye’de veri toplama ve analizi amaçlı kullanılan trafik bilgi sistemleri incelendiğinde en
belirgin olarak öne çıkan İstanbul Büyükşehir Belediyesi uygulamasıdır. Kullanılmakta olan
Mobil Bilgi Sistemi ile teknik sorunlara minimum sürede müdahale, trafik işaretlerinin takibi,
trafik işaretlerinin eksikliklerinin tespiti ve planlamanın yapılması, sayısal harita verilerinin
güncellenmesi, numarataj bilgilerinin toplanması, kent içi ulaşım bilgilerinin oluşturulması
gerçekleştirilmektedir. Ayrıca kameralı trafik analiz sistemi, görüntü işleme ve online kavşak
kontrol sistemi yazılımları teknolojileri de mevcuttur. Kameralı Trafik Analiz Sistemi; gelişmiş
sayısal işaret işleme teknikleri ve kameralar aracılığıyla, özellikle kavşaklardaki trafik
bilgilerinin elde edilmesi, toplanması, bir kontrol merkezine aktarılarak analiz edilmesi ve elde
edilen bilgilerin trafik akışının düzenlenmesi için kullanılmasını sağlayan sistemdir. Bu sistem
kavşağa yerleştirilerek; araç yoğunluğunu (yolun doluluk oranı), kuyruk uzunluğunu, araçların
ortalama hızını ve bekleme sürelerini sayısal olarak hesaplayarak, elde ettiği sonuçlar
doğrultusunda, sinyalizasyon süre ayarlaması yapmaktadır. Sistem, trafiğin daha yoğun olduğu
kavşak kolları için yeşil ışık süresini uzun tutmakta; böylece bir zaman diliminde kavşaktan
maksimum araç geçişi sağlanmaktadır. Mevcut durumda, Kameralı Trafik Analiz
Sistemi Çağlayan ve Bostancı'da uygulanmaktadır. Sistemin, İstanbul trafiği için uygun
olan kavşaklarda yaygınlaştırılması planlanmaktadır. Bu uygulama sayesinde, bekleme süreleri
yaklaşık %30 oranında azalmış, önemli ölçüde zaman ve yakıt tasarrufu sağlanmıştır. Kameralı
trafik analiz sistemi sayesinde gözlenen alan içinde duran araç alarm bilgisi (kuyruklanmalar
hariç) elde edilmekte, önceden belirlenen kuyruk uzunluğunun aşılması durumunda, aşılan
zaman belirlenmekte, alan boş olduğunda, her bir araç mevcudiyetsizliği için zaman tespit
edilmekte, gözlenen alandaki seyahat süresi hesaplanmakta, gözlenen alandaki araçların duruş
sürelerinin ortalama zamanı belirlenmekte, arabaların takip mesafesi ve kuyruk uzunluğu gerçek
zamanlı ölçülmekte, kavşak merkez ve çıkış işgaliyetlerinin analizi yapılabilmektedir
(tkm.ibb.gov.tr, 2013).
Şekil 2. Kameralı Trafik Analiz Sistemi
Görüntü İşleme (Image Processing) uygulaması ile sahadaki kameralardan gelen görüntüler
işlenerek, araç sayıları, hızları ve trafik yoğunluk bilgileri elde edilmektedir. Bununla birlikte,
kameranın bakış açısı dâhilinde, trafikte meydana gelen olağan dışı durumlar tespit edilmekte ve
operatörler uyarılmaktadır. Online Sinyalize Kavşak Kontrol Sistemi ile trafik kontrol
merkezinden tüm sinyalize kavşaklar simule edilmiş olan ara yüz ile gerçek zamanlı olarak
kontrol edilerek çalışmakta olan sinyal programı gözlemlenebilmektedir. Ayrıca elde edilen
bilgiler sayesinde optimum kavşak süreleri hesaplanarak, kavşaklar sürekli ve dinamik olarak
kontrol edilmekte, sinyal süreleri değiştirilebilmekte, sistemin kapatılması, devreye alınması
durumunda oluşabilecek arızalar tespit edilmekte, olası bir afet halinde, alternatif güzergâhlar
doğrultusunda, sinyalize kavşaklara müdahale edilebilmektedir (tkm.ibb.gov.tr, 2013).
Dünya Uygulamalarından Örnekler
Denetim ve Kontrol Amaçlı Sistemler
Dünya’nın birçok ülkesindeki trafik bilgi sistemi uygulamaları incelendiğinde elektronik
denetleme sistemi (EDS), değişken mesaj panoları, yol sensörleri, trafik kameraları, trafik
yoğunluk haritasının denetim ve kontrol amaçlı kullanıldığı görülmektedir. Elektronik denetleme
sistemi; trafik akışı kontrolünün sağlanması ve şehir yaşantısının kurallara uygun, medeni bir
yapıya kavuşturulması amacı ile kent trafiğinde kural ihlali yapan araçların tespiti için faaliyete
geçirilen bir uygulamadır. EDS ile kırmızı ışık ihlallerinden kaynaklanan kazalar önlenerek can
ve mal güvenliği maksimum düzeye çıkarılır, kazalardan dolayı oluşan maddi zararlar azaltılır ve
milli ekonomiye katkı sağlanır.
Şekil 3. İspanya’da kullanılan EDS
Değişken mesaj panoları ile sürücülerin trafik kazaları, yoğunluk, hava ve yol durumu gibi
değişimlerden haberdar edilmesi ve buna bağlı olarak alternatif güzergâhlara
yönlendirilmesi amaçlanmaktadır. Yol sensörleri; trafik akımı bilgilerinin elde edilmesi amacı
ile kullanılmaktadır. Bu sensörler ile araç hızları, araç sayısı, araç sınıflandırma, trafik
yoğunluğu, kuyruk uzunluğu verileri elde edilebilmektedir.
Şekil 4. Japonya ve A.B.D.’de kullanılan mesaj panosu ve yol sensörü
Japonya Yol Trafik Bilgi Merkezi’nin (JARTIC) kullanmış olduğu trafik yoğunluk haritasına
(TYH) baktığımızda turuncu renkli hatlarda tıkanıklığı olduğu, kırmızı renkli hatlarda ise yoğun
bir tıkanıklığın olduğu belirtilmiştir.
Şekil 5. Finlandiya TYH Şekil 6. JARTIC TYH
Finlandiya Yol Yönetimi’nin kullanmış olduğu haritayı incelediğimizde ise açık trafik için yeşil
renk, yoğun trafik için mavi renk, yavaş trafik için sarı renk, durağan trafik için kırmızı renk
kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu tarz trafik yoğunluğu haritalarının Almanya, İtalya, Belçika,
İngiltere, Portekiz, Danimarka ve Amerika Birleşik Devletleri’nde de kullanıldığı tespit
edilmiştir.
Veri Toplama ve Analizi Amaçlı Sistemler
Bu noktada ülkelerin farklı farklı programlar kullandığı tespit edilmiştir. Aşağıdaki tabloda hangi
ülkede hangi sistemlerin kullanıldığı gösterilmiştir (Ha, 2009).
Bangladeş
Micro-Computer Accident Analysis Package (MAAP)
Kamboçya
Road Crash and Victim Information System (RCVIS)
Endonezya
Accident Data System
Japonya
ITARDA tarafından entegre edilmiş bir veritabanı
Malezya
Computerized Accident Recording Systems (CARS) ve MIROS Road Accident
Analysis and Database System (M-ROADS)
Pakistan
Road Safety Wing (RSW)
Filipinler
Traffic Recording and Analysis System (TRAS)
Singapur
Traffic Accident Analysis Module (TAAM) ve National Database TPRTA
Almanya
Electronic Accident Type Card (EUSka)
Hollanda
Road Crash Database
A.B.D.
Accident Location Information System (ALIS)
Tablo 2. Yol Güvenliği Veri Toplama ve Analiz Sistemleri Örnekleri
Bu sistemlerin ortak özellikleri ise esnek veri tablolama, kara noktaların tespiti ve
merkezileştirilmiş veritabanı sunucusudur (Hashim ve R, n.d., 2009).
TRAFİK KAZA VERİLERİNİN SAYISALLAŞTIRILMASI AMAÇLI VERİTABANI
TASARIM ÇALIŞMASI
Tasarım ve Yöntem
Literatür incelemesi aşamasında yapılan yazın taraması sonucu Türkiye’de bu çerçevede çok
kısıtlı sayıda bilimsel çalışma olduğu görülmüştür (Erdoğan, 2006). Bu konunun ne kadar önemli
ve gerekli olduğunu anlatan “Trafik Güvenliğinde Veritabanı Yönetimi” çalışması motive edici
kaynak olarak ele alınmıştır (Özkan ve Işıldar, 2001). İhtiyaçları belirleme aşamasında Sakarya
Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü elemanlarının görüşü alınmış, veri girişi yapan kullanıcılara
sorular sorulmuş ve bu görüşmelerden elde edilen veriler doğrultusunda veritabanı mantıksal
olarak dizayn edilmiştir.
Sistem geliştirme sürecinde metodoloji olarak şelale modeli (Waterfall Model) temel alınmıştır.
Bu model altı basamaktan oluşmaktadır:
1. Planlama,
2. Analiz,
3. Mantıksal Dizayn,
4. Fiziksel Dizayn,
5. Uygulama,
6. Bakım (Hoffer vd, 2002: 42).
Planlama aşamasında ihtiyaçları belirlemek için Sakarya Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü
elemanlarının görüşü alınmış, veri girişi yapan kullanıcılara sorular sorulmuştur. Bu
görüşmelerden elde edilen veriler doğrultusunda sistem özellikleri analiz edilmiştir. Mantıksal
dizayn aşamasında yapılması planlanan veritabanında kaç tablo oluşturulacağı ve tablolarda
hangi bilgilerin yer alacağı belirlenmiştir. Birim ilişki diyagramı (ER Diyagram)
oluşturulmuştur. Fiziksel dizayn aşamasında ise MySQL veritabanı yönetim sisteminde
planlanan tabloların teknik özellikleri belirlenmiştir. Uygulama kısmında da aynı verileri
mümkün olduğunca az tekrar etmek ve daha boyutlandırılabilir bir veritabanı oluşturmak için 3
kademeli normalizasyon işlemi yapılmıştır. ylece eldeki veriler en yalın hali ile veritabanına
aktarılmıştır.
Şekil 7. Birim İlişki Diyagramı
Web Tabanlı İlişkisel Trafik Kazası Veritabanı
Bu veritabanı, trafik birimleri tarafından sürdürülen faaliyetler ve yapılacak değerlendirmelere
esas teşkil eden kaza tespit tutanaklarının elektronik ortamda arşivlenmesi, hız ve esnek bir
biçimde sorgulanması ve analizlerinin yapılması amacıyla yapılmıştır.
Veri Girişi
Elde edilen ve Microsoft Excel ortamında girilmiş olan eski veriler yazılan program parçacığı ile
veritabanına aktarılmış, yeni eklenecek verilerin girişi için web arayüzleri hazırlanmıştır.
Hazırlanan arayüzler sayesinde girilen verilerin bütünlüğü garanti altına alınmıştır. Sistem,
verilerin kaydedilmesini ve daha sonrada karar destek amaçlı bilgi üretilerek bilginin
görselleştirilmesini sağlayacaktır.
Şekil 8. Oluşturulan Yeni Sistemdeki Kaza Giriş Web Arayüzü 1
Şekil 9. Oluşturulan Yeni Sistemdeki Kaza Giriş Web Arayüzü 2
Veritabanının Yapısı
Web tabanlı olarak hazırlanan programda, web programlama dili olarak Personal Home Page
(PHP), veritabanı olarak MySQL veritabanı yönetim sistemi kullanılmıştır. Sistemin web tabanlı
olması sayesinde, trafik hizmetlerinden sorumlu kurumlar arasında entegre haberleşme, hızlı ve
doğru bilgi paylaşımı sağlanacaktır (Erdoğan, 2006). Böylelikle daha sağlıklı verilere anında
ulaşım, denetlemenin etkisinin artırılması, elde edilmiş bilgiye düşük maliyetle ve yüksek
kalitede ulaşılması gibi amaçlara da ulaşılacaktır.
Kaza Yerleri Haritası
Web ortamındaki trafik kaza tutanağında bulunan harita üzerine maddi hasarlı, ölümlü veya
yaralanmalı oluşlarına göre farklı renklerle noktalamalar yapılarak, araç türlerine göre de farklı
simgeler kullanılacaktır. Bu sayede hangi bölgede ne tarz kaza yoğunluğunun olduğu kara verici
tarafından hızlı ve doğru olarak tespit edilecek, dolayısıyla da kazaların gerçek sebeplerinin
tespit edilmesi ve kaza kayıplarının azaltılması için gerekli önlemlerin alınmasında etkili bir
sistem geliştirilmiş olacağı planlanmaktadır.
Şekil 10. Kaza Yerleri Haritası
Sonuç
Geliştirilen sistemin çerçeve yazılımı olarak Türkiye’de öncü olduğu ve çok detaylı bilgiler
içerdiği söylenebilir ancak kullanıma başlanmadan önce trafik bilgi sistemi olarak daha fazla
entegrasyona ihtiyaç duyduğu muhakkaktır. Bundan dolayı bu çalışmada veritabanı mimarisi
oluşturulması ve implementasyonu incelenmiştir. Çalışmanın ilerleyen safhalarında, hazırlanan
veritabanı trafik konusunda paydaş olan birimlerle entegre edilerek trafik kazaları hakkında
farklı ve detaylı analizler yapılması imkânı sunulacak, kaza kara noktala tespit edilecek ve
karar vericiye doğru zamanda doğru bilgiyi görsel bir şekilde sunarak kayıpları azaltacak gerekli
önlemlerin alınmasında etkili olacaktır. Bu çalışmada zaman kısıtından dolayı sadece Sakarya
Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü’ndeki sistemle ilgili üst yönetimin görüşü alınmış, sistemi
yöneten teknik ekiple görüşülmüş, veri girişi yapan kullanıcıya sorular sorulmuş ve bu
görüşmelerden elde edilen veriler doğrultusunda veritabanı tasarımında değişiklikler yapılmıştır.
Ancak Emniyet Genel Müdürlüğü’ndeki farklı yetki seviyelerindeki tüm sistem kullanıcılarına
ulaşılmamıştır.
Nihai olarak bu sistemin Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü için karar vermede, analizler
yapılarak kazaların gerçek nedenlerinin tespitinde ve alınacak tedbirler ve hazırlanacak eğitim
programlarının oluşturulmasında faydalı olacağı düşünülmektedir.
Kaynakça
Coşkun, E. (2011). Yönetim Bilişim Sistemleri Ders Notları. Sakarya: Uzaktan Eğitim MBA
Programı.
Erdoğan, A. H. (2006). Trafik Kazası Veri Tabanı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara:
Gazi Üniversitesi.
Ha, D. (2009). Road Safety Data Availability in Asia. 4th IRTAD Conference (pp. 2432). Seoul.
Hashim, H. H., & R, S. A. S. M. (2009). The Constuction Of Road Accident Analysis And
Database System In Malaysia. 4th IRTAD Conference (pp. 235241). Seoul.
Hoffer, J. A., Prescott, M. B., & McFadden, F. (2002). Modern Database Management. Prentice
Hall.
Özkan, K., & Işıldar, S. (2001). Trafik Güvenliğinde Veri Tabanı Yönetimi. III. Ulaşım ve Trafik
Kongresi (pp. 183188).
Tüik. (2011). Trafik Kaza İstatistikleri (pp. 1100). Ankara.
Who. (2009). Global Status Report On Road Safety (p. 227). Switzerland. doi:ISBN 978 92 4
156384 0
( tkm.ibb.gov.tr, 10.04.2013)
(www.jandarma.tsk.tr/basin/not/2011/BN2011Haziran09_2.doc, 10.04.2013)
i
Arş. Gör., Sakarya Üniv. İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü, Sayısal Yöntemler A.B.D., Serdivan, SAKARYA 54187
ii
Uzman, Sakarya Üniv. Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı, Serdivan, SAKARYA 54187
iii
Prof. Dr., Sakarya Üniv. İşletme Fakültesi, Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü, Serdivan, SAKARYA 54187
iv
Trafik Denetleme Şube Müdürü, Sakarya Emniyet Müdürlüğü, Erenler, SAKARYA 54200
ResearchGate has not been able to resolve any citations for this publication.
Trafik Güvenliğinde Veri Tabanı Yönetimi
  • K Özkan
  • S Işıldar
Özkan, K., & Işıldar, S. (2001). Trafik Güvenliğinde Veri Tabanı Yönetimi. III. Ulaşım ve Trafik Kongresi (pp. 183–188).
Trafik Kaza İstatistikleri
  • Tüik
Tüik. (2011). Trafik Kaza İstatistikleri (pp. 1-100). Ankara.
Road Safety Data Availability in Asia
  • D Ha
Ha, D. (2009). Road Safety Data Availability in Asia. 4th IRTAD Conference (pp. 24–32). Seoul.
Trafik Kazası Veri Tabanı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
  • A H Erdoğan
Erdoğan, A. H. (2006). Trafik Kazası Veri Tabanı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü
  • Arş Gör
  • Sakarya Üniv
i Arş. Gör., Sakarya Üniv. İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü, Sayısal Yöntemler A.B.D., Serdivan, SAKARYA 54187 ii Uzman, Sakarya Üniv. Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı, Serdivan, SAKARYA 54187
Yönetim Bilişim Sistemleri Ders Notları
  • E Coşkun
Coşkun, E. (2011). Yönetim Bilişim Sistemleri Ders Notları. Sakarya: Uzaktan Eğitim MBA Programı.
İşletme Fakültesi, Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü
  • Iii Prof
  • Dr
  • Sakarya Üniv
iii Prof. Dr., Sakarya Üniv. İşletme Fakültesi, Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü, Serdivan, SAKARYA 54187 iv Trafik Denetleme Şube Müdürü, Sakarya Emniyet Müdürlüğü, Erenler, SAKARYA 54200