Content uploaded by Zygmunt Waśkowski
Author content
All content in this area was uploaded by Zygmunt Waśkowski on Dec 04, 2014
Content may be subject to copyright.
Zygmunt Waśkowski
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Wydział Zarządzania
Katedra Strategii Marketingowych
Bieganie jako forma aktywnego spędzania wolnego
czasu przez kobiety – motywy, preferencje
i oczekiwania
Streszczenie
Mimo, że bieganie jest dla każdego tak samo dostępną formą spędzania wolnego czasu, to kobiety decydując się
na taką rozrywkę kierują się innymi przesłankami niż mężczyźni. Dlatego ważne jest poznanie tych
uwarunkowań i oczekiwań, aby lepiej dopasować ofertę usługową organizatorów imprez biegowych lub
komunikatów promocyjnych producentów sprzętu biegowego. Aktywne spędzanie czasu wolnego przyczynia się
do podnoszenia jakości życia, potwierdziły to także przeprowadzone badania, których wyniki posłużyły do
napisania niniejszego artykułu.
Słowa kluczowe
Czas wolny, jakość życia, bieganie, imprezy biegowe.
Title
Running as a form of women’s active leisure time - motives, preferences and expectations
Summary
Even though running is a form of leisure available in the same way for everyone, women decide on such
entertainment due to other conditions than men. Therefore, it is important to know these conditions and
expectations in order to match the event organizers’ service offer or running equipment manufacturers’
promotional communications better. Active leisure time activities contribute to improving the quality of life, it
was also confirmed by conducted studies, the results of which were used to write this article.
Key words
Leisure time, quality of life, running, jogging, run events.
Wstęp
Aktywne formy wypoczynku stają coraz bardziej popularne, przemawia za tym ich
dobroczynny wpływ na zdrowie zarówno fizyczne jak i psychiczne. Jedną z najprostszych
form rekreacji ruchowej jest bieganie, nie wymaga ono wielu nakładów finansowych ani też
specjalnych warunków, aby je uprawiać. Z badań naukowców wynika, iż godzina do dwóch i
pół godziny biegania tygodniowo wpływają na przedłużenie życia o 6,2 roku u mężczyzn, a
wśród kobiet o 5,6 roku. Jednak kobiety i mężczyźni z racji pełnionych ról społecznych,
zaangażowania w życie zawodowe i rodzinne, a także predyspozycji oraz oczekiwanych
korzyści inaczej traktują bieganie jako formę spędzania czasu wolnego. Celem artykułu jest
analiza motywów, preferencji oraz spodziewanych korzyści, jakie kierują kobietami aktywnie
uprawiającymi biegi. Rozpoznanie powyższych determinant pozwoli lepiej zrozumieć
zachowania biegaczek, a tym samym ułatwi komunikowanie się z nimi np. przez
organizatorów imprez biegowych lub dostawców sprzętu sportowego.
Czas wolny w życiu człowieka
Pojęciem czas wolny określa się czas pozostający do dyspozycji każdego człowieka po
wykonaniu obowiązków i zadań związanych z jego życiem zawodowym lub osobistym.
Obowiązki, które związane są z wykonywaniem pracy zawodowej, pracami domowymi,
wychowywaniem dzieci, czy przemieszczanie się, nie tylko pochłaniają większą część życia,
ale są także wyczerpujące, dlatego ważnym jest jak najlepsze gospodarowanie pozostałym do
dyspozycji czasem. Kobiety bardziej niż mężczyźni są absorbowane obowiązkami domowymi
i tymi związanymi z wychowywaniem dzieci, stąd zwykle mniej godzin tygodniowo mogą
poświęcić one samym sobie.
Powszechnie uważa się, że nadrzędną funkcją czasu wolnego jest wypoczynek i regeneracja
sił po wykonanej pracy. Nie należy jednak zapominać o sprawianiu sobie przyjemności,
dbałości o rozwój fizyczny czy duchowy, to także mogą być spodziewane efekty spędzania
czasu wolnego przez kobiety, który może pojawiać się:
- regularnie, np. każdego popołudnia lub weekendy,
- okresowo, np. w czasie wakacji, podczas urlopu, w związku z wykonywaną sezonowo
pracą,
- okazjonalnie, np. w wyniku zmiany planu działania, po wcześniejszym niż przewidywano
zakończeniu pracy, podczas przymusowego urlopu chorobowego.
Warto zauważyć, że sposób spędzania czasu wolnego, niezależnie od tego jak często on się
pojawia z pewnością jest jednym z elementów składających się na tzw. jakość życia.
Przyjmuje się, że jakość życia każdego człowieka kształtuje m.in. dostęp do usług, sportu i
kultury oraz możliwość życia w miejscu otwartym, pełnym uroku, przyjaznym dla wszystkich
ludzi, zróżnicowanym, bogatym w atrakcje i udogodnienia. Ma to swoje bezpośrednie
przełożenie na poziom satysfakcji, jaki odczuwa się w wyniku spożycia dóbr materialnych i
usług nabywanych na rynku, spożycia dóbr publicznych, form spędzania wolnego czasu i
pozostałych charakterystyk środowiska, w którym się znajduje. Poziom satysfakcji jest też
uzależniony od warunków bytowych, które składają się z dwóch aspektów. Są to:
- elementy otoczenia (poziom i standard środków infrastruktury, ich czasowa i przestrzenna
dostępność),
- zasoby własne (fundusze, czas, energia, dobra materialne).
Jak można zauważyć jakość życia człowieka jest warunkowana możliwościami
zagospodarowania własnego czasu wolnego, dostępnymi formami jego wykorzystania i
preferencjami zainteresowanego.
Czas wolny spędza się na wiele sposobów (rys. 1), ale najogólniej można wskazać na dwie
jego formy. Pierwszą z nich jest tzw. pasywny wypoczynek, który może mieć miejsce w
domu, np. oglądanie zdjęć i pamiątek lub czytanie książek, albo poza domem, np. podczas
pobytu w kinie, czy oglądania meczu piłkarskiego z trybun stadionu. Drugą formą jest tzw.
aktywny wypoczynek, który również może mieć miejsce w domu lub poza nim. Przykładem
aktywnego wypoczynku w domu jest haftowanie, malowanie na szkle, czy uprawianie roślin.
Z kolei poza domem aktywnie można wypoczywać na pływalni, siłowni, spacerując lub
biegając. Właśnie bieganie stało się jednym z najbardziej popularnych sposobów spędzania
czasu wolnego wśród Polaków, dlatego tej formie aktywnego wypoczynku poświęcono
więcej uwagi w dalszej części artykułu.
Rys 1. Formy i miejsce spędzania wolnego czasu
Źródło: opracowanie własne
Bieganie jako forma aktywnego spędzania wolnego czasu
Sport i kultura fizyczna są częścią życia człowieka, każdy lub prawie każdy ma kontakt ze
sportem w formie czynnej lub biernej. Analiza licznych źródeł w postaci doniesień
medialnych, artykułów prasowych, literatury fachowej czy danych historycznych prowadzi do
wniosku, że coraz więcej osób zaangażowanych jest w sport (Burlita 2006, Dziubiński 2008,
Sojkin 2010). Część z nich to kibice oglądający zmagania sportowców, a część sama czynnie
uprawia sport w celu rekreacji, rozrywki dla poprawy kondycji, czy kształtowania własnej
sylwetki. W niektórych przypadkach można mówić o stylu życia, kształtowanym przez
zagospodarowanie czasu wolnego uprawianiem sportu (Bombol, 2005). Można śmiało
powiedzieć, że bieganie jest najprostszym sportem na świecie, nie wymaga od biegacza
wysokich umiejętności ani skomplikowanego, drogiego sprzętu, niezbędnego w wielu innych
Spędzanie
wolnego czasu
Pasywne Aktywne
w domu poza domem w domu poza domem
dyscyplinach. Ludzie biegają od zarania dziejów, przed wiekami bieg wykorzystywany był
podczas polowań lub ucieczek, obecnie jest traktowany jako jedna z wielu form aktywności
fizycznej. Stanowiąc formę ruchu dla zabawy lub osiągnięć doczekał się wielu odmian,
opisywanych w postaci konkurencji biegowych, np. biegi sprinterskie, średniodystansowe,
długodystansowe; biegi terenowe, górskie, na orientację, sztafetowe itp.
Bieganie jako forma aktywnego wypoczynku jeszcze nigdy nie było w Polsce tak popularne
jak w obecnych czasach. Największą dynamikę wzrostu liczby biegaczy można
zaobserwować w ciągu ostatnich kilku lat. Według różnych szacunków w naszym kraju biega
obecnie od 1 do 3 milionów Polaków, dokładna liczba nie jest możliwa do określenia z uwagi
na masowość tego zjawiska, a przede wszystkim z uwagi na różnie przyjmowaną definicję
biegacza. Sport ten uprawiają znacznie częściej mężczyźni, kobiety w polskim środowisku
biegaczy stanowią około 20-30%. Do takich wniosków prowadzi analiza list startowych
uczestników licznych, masowych biegów ulicznych według płci. Mniej więcej te same
proporcje zauważalne są również podczas obserwacji struktury biegaczy spotykanych przez
Autora artykułu podczas wieloletnich treningów biegowych. Jako że kobiety stanowią
mniejszość wśród biegaczy w Polsce, dlatego tym bardziej interesujące jest czym panie
kierują się oraz jakich korzyści oczekują w związku z tak spędzanym czasem wolnym. Tym
zagadnieniom został poświęcony ostatni fragment artykułu, w którym zaprezentowano wyniki
przeprowadzonych badań.
Natomiast do najważniejszych determinant sprzyjających rozwojowi popularności biegania w
ogóle z pewnością należy zaliczyć większą niż dotychczas orientację Polaków na zdrowy,
aktywny styl życia, wysoką popularność biegania w krajach zachodnich, coraz większą
dostępność wysokiej jakości obuwia, odzieży i akcesoriów dla biegaczy, wzrastającą liczbę
masowych imprez biegowych, modę na bieganie, stosunkowo niski koszt uprawiania tego
sportu i, przede wszystkim, brak specjalnych wymagań odnośnie aren sportowych
(Waśkowski, 2014). Wysoka popularność analizowanego zjawiska powoduje, że mamy też do
czynienia ze zjawiskiem określanym mianem efekt naśladownictwa (inaczej efekt sceny),
które wiąże się z oczekiwaną aprobatą, tzw. społeczna aprobata zachowań nabywcy (Jarvis
2003). Wśród setek tysięcy biegaczy są też tacy, którzy starają się naśladować zachowania
innych (przede wszystkim inwestując w drogi, markowy strój, markowe obuwie, czy
elektroniczne gadżety), próbując w ten sposób kreować swój wizerunek jako osoby aktywnej,
wysportowanej, nowoczesnej i ambitnej. Tym czasem, jeśli chodzi o sportowy styl życia, to
nie determinuje go wykorzystywany osprzęt, co warunki i sposób uprawiania sportu
(Waśkowski, 2007).
Według B. Mullina, uważanego za prekursora marketingu sportowego na świecie, na rynku
sportu mamy do czynienia tylko z dwoma kategoriami tzw. podstawowych produktów
sportowych. Są to imprezy (wydarzenia) sportowe i programy treningowe (Mullin, Hardy,
Sutton, 2000). W przypadku biegania amatorskiego imprezami są biegi masowe, w których
poza nielicznymi wyjątkami mogą startować wszyscy zainteresowani, niezależnie od
umiejętności i osiąganych wyników. Natomiast na program treningowy biegacza składa się
przede wszystkim bieg oraz ćwiczenia gimnastyczne, poprawiające wydolność organizmu
sportowca.
Wszystkie pozostałe produkty potrzebne do biegania, w tym odzież, obuwie, akcesoria, sprzęt
sportowy i wiele innych uważane są wtórne, gdyż umożliwiają i służą uprawianiu sportu.
Bieganie, mimo że jest bardzo prostym do uprawiania sportem, może przyjmować różne
formy, i tak można wyróżnić: bieganie (niezorganizowane), bieganie zorganizowane w
postaci zawodów sportowych i imprezy biegowe.
Bieganie niezorganizowane uprawiane jest przez osoby zainteresowane zdrowym stylem
życia, dla zabawy, relaksu, w celach towarzyskich. Nie jest skodyfikowane, nie ma zasad, nie
wymaga organizacji. Mamy z nim do czynienia zwykle podczas treningów, codziennych
przebieżek, podczas których nie dochodzi do rywalizacji między biegaczami.
Z kolei biegi (zawody biegowe) rozumiane jako zorganizowana forma biegania, polegają na
współzawodnictwie zainteresowanych osób, w oparciu o przyjęte zasady, np. dystans, trasa,
kategorie zawodników, pomiar czasu. Takie zawody organizowane są przez kogoś
(organizator) dla kogoś (zawodnicy), można do nich zaliczyć biegi szkolne, międzyszkolne
lub te organizowane np. z okazji Dnia Dziecka.
Natomiast impreza biegowa, traktowana jako produkt w ujęciu marketingowym, to
wydarzenie dostarczające przeżyć i emocji jego uczestnikom (zawodnikom, kibicom,
organizatorom). Składa się z wielu komplementarnych elementów. Centralnym punktem
wydarzenia jest bieg, który uzupełniają m.in. oprawa muzyczna, oprawa wizualna, spiker,
wspólna rozgrzewka, zorganizowany doping, catering, konkursy, nagrody, zabawy
towarzyszące np. dla kibiców, stoiska handlowe, targi sprzętu biegowego, media, fotograf,
goście honorowi, celebryci.
Popularność biegania w segmencie kobiet
Bieganie nie jest w Polsce tak popularnym sportem wśród kobiet jak wśród mężczyzn. Tą
formę rekreacji ruchowej uprawia około cztery razy mniej pań niż panów. Trudno ustalić
jakie są tego przyczyny, być może problem tkwi w odmiennych preferencjach i
oczekiwaniach wobec aktywnego wypoczynku w zależności od płci zainteresowanego.
Problem ten stał się przyczynkiem do podjęcia badań, które miały dać odpowiedź na pytanie o
motywy, oczekiwania oraz preferencje w zakresie biegów polskich biegaczy amatorów.
W 2014 roku na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu przeprowadzono
ogólnopolskie badania wśród 4406 biegaczy, w próbie znalazły się 1133 kobiety i 3273
mężczyzn. Podstawę dalszych analiz w artykule stanowią przede wszystkim odpowiedzi
biegających kobiet, tam gdzie było to celowe odnoszono je do wypowiedzi mężczyzn.
Stosunkowo duża próba badawcza, jaka była podstawą badań pozwala na formułowanie
wniosków uogólniających na całą populację z wysokim wskaźnikiem prawdopodobieństwa.
Jeśli chodzi o profil demograficzny polskiego biegacza to w badaniach zanotowano
dość istotne różnice w odpowiedziach na pytanie o rodzaj wykonywanej pracy zawodowej.
Otóż w kategorii osoba ucząca się/student wśród biegających jest blisko dwukrotnie więcej
kobiet niż mężczyzn. Panie przeważały także w kategorii bezrobotny i pracownik umysłowy,
natomiast w grupie pracowników fizycznych oraz emerytów i rencistów popularność biegania
wśród pań jest ponad trzykrotnie mniejsza.
Jedną z najbardziej popularnych na świecie klasyfikacji biegaczy jest ich
kategoryzacja na tych, którzy uprawiają ten sport dla:
a. rekreacji i zabawy,
b. poprawy lub utrzymania dobrej sylwetki i kondycji,
c. rywalizacji z innymi zawodnikami.
Okazuje się, że kobiety w Polsce biegają przede wszystkim dla zachowania dobrej kondycji i
sylwetki (70,34% odp.) lub rekreacji i zabawy (15,45 % odp.), natomiast najmniej z nich
zadeklarowało, że uprawia biegi, aby ścigać się z innymi zawodnikami i zawodniczkami
(14,21% odp.). Strukturę uzyskanych odpowiedzi obrazuje tablica 1. W przypadku mężczyzn
co trzeci z badanych biegał w celu rywalizacji z innymi.
Tablica 1. Typy biegacza ze względu na pleć
Płeć
Typ biegacza
Rywalizuję z innymi
biegaczami, liczy się
dla mnie wynik
Biegam dla
zachowania dobrej
formy i kondycji
Biegam rekreacyjnie,
dla zabawy
Kobieta
14,21
70,34
15,45
Mężczyzna
33,36
57,04
9,59
Źród ło: badania własne.
Istotnym zagadnieniem, które sprawia, że czas wolny poświęcamy akurat na bieganie,
a nie inne formy aktywności ruchowej jest motywacja. W badaniu przyjęto założenie, że
motywy uprawiania tego sportu mogą mieć różną siłę oddziaływania na biegaczy
początkujących i na tych z większym doświadczeniem. Zawarte w tablicy 2 wyniki
potwierdzają tą hipotezę. Dla wielu kobiet bieganie z czasem okazało się bardziej przyjemne i
relaksujące niż się tego spodziewały, gdy rozpoczynały swoją przygodę z biegami. Z czasem
nabierały one ochoty sprawdzenia swoich możliwości (postępów), natomiast traciły na
znaczeniu takie motywatory jak walka z nadwagą czy poprawa kondycji.
Tablica 2. Powody uprawiania biegów przez kobiety
Powody biegania
% odpowiedzi
Na początku
Obecnie
Odczuwana przyjemność
52,87
78,38
Relaks
40,78
56,49
Chęć poprawy formy
74,58
71,40
Chęć sprawdzenia się
38,83
47,75
Walka z nadwagą
27,63
15,45
Walka z nałogiem
3,71
1,41
Namowa innych
15,36
2,38
Popularność biegania
9,09
6,53
Potrzeba rywalizacji
8,65
18,36
Poprawianie własnych wyników
24,01
61,69
Źród ło: badania własne.
Zagadnieniem pozwalającym na wyciągnięcie wielu wniosków na temat biegaczy jest
liczba przebieganych przez nich kilometrów oraz uczestnictwo w organizowanych biegach
masowych. Panie, co było do przewidzenia, biegają tygodniowo nieco mniej kilometrów niż
panowie, choć te dysproporcje nie są aż tak bardzo wysokie. Co czwarty z badanych
respondentów niezależnie od płci biega średnio 61-100 km tygodniowo, powyżej tej liczby
odsetek odpowiedzi mężczyzn na tle odpowiedzi kobiet nieco się zwiększa, aby uzyskać
trzykrotną różnicę w przedziale 201 i więcej km tygodniowo. Kobiety natomiast dużo chętniej
niż mężczyźni biegają po 20 – 40 km tygodniowo. Znacznie częściej też wybierają starty w
biegach masowych na krótsze dystanse. Biegi na 5 km preferuje 10,15% badanych pań,
natomiast na dystansie 10 km aż 50,49%. Panowie z kolei starują częściej w półmaratonach
lub maratonach.
Jeśli chodzi o liczbę biegów masowych, w których badani brali udział w latach 2012-13, to
kobiety były uczestniczkami takich wydarzeń rzadziej niż mężczyźni. Ponad 40% z nich
stwierdziło, że w tym czasie wystartowało w 1-4 biegach, a ok. 17% badanych nie brało
udziału w żadnych zawodach.
Kolejną, ważną determinantą zainteresowania bieganiem wśród kobiet jest ich samoocena pod
względem atrakcyjności fizycznej oraz odporności psychicznej. Badani zostali poproszeni o
dokonanie samooceny pod względem atrakcyjności fizycznej lub odporności psychicznej
względem osób nie uprawiających sportu. Uzyskane odpowiedzi biegaczek i biegaczy różniły
zaledwie minimalnie. Zarówno panowie jak i panie najczęściej oceniali siebie na poziomie 7
lub więcej punktów, w skali od 1 do 10, gdzie 1 oznaczał bardzo niską
atrakcyjność/odporność, a 10 bardzo wysoką atrakcyjność/odporność (tablica 3).
Tablica 3 Ocena własnej atrakcyjności fizycznej i odporności psychicznej kobiet na tle
osób nie uprawiających sportu
Ocena w punktach
% odpowiedzi
Atrakcyjność fizyczna
Odporność psychiczna
1
0,62
0,18
2
1,41
0,79
3
2,03
1,59
4
4,85
3,27
5
8,65
8,30
6
10,24
10,41
7
20,48
17,92
8
26,30
25,42
9
15,00
20,30
10
10,41
11,83
Źród ło: badania własne.
Wbrew pozorom bieganie (w czasie treningu) rzadko jest sportem uprawianym dla celów
towarzyskich. Tylko co czwarta kobieta i tylko 15% mężczyzn woli trenować biegi w
towarzystwie. Połowa z badanych woli robić to samotnie, dla pozostałych jest to obojętne.
Podczas treningów panie znacznie chętniej niż panowie korzystają z takich udogodnień jak
mp3, czy licznik spalanych kalorii, jednak najczęściej używanym urządzeniem
elektronicznym zarówno wśród mężczyzn jak i wśród kobiet są GPS, stoper, pulsometr lub
alarm prędkości.
Dla rozpoznania preferencji i zachowań nabywczych biegaczy nie bez znaczenia jest czynnik
ekonomiczny. Z tego powodu zagadnieniem, które zostało poddane badaniu były wydatki
związane z uprawianiem biegów. Co może być zaskakujące panie wydają mniej pieniędzy na
zakupy związane z bieganiem, różnice nie są zbyt duże, ale jednak w przedziałach 1201-1400
pln., 1401-1600 pln., 1601-2000 pln. o pow. 2000 pln. na rok, panowie częściej deklarowali
swoje wydatki. Wydatki pań częściej mieściły się w przedziałach do 1200 pln. rocznie,
strukturę odpowiedzi prezentuje tablica 4.
Tablica 4. Średnie roczne wydatki na bieganie kobiet i mężczyzn
Średnie roczne
wydatki na bieganie
% odpowiedzi
Kobiety
Mężczyźni
Do 400 PLN
27,10
25,94
401-600 PLN
21,80
20,56
601-800 PLN
16,06
14,19
801-1000 PLN
12,80
13,84
1001-1200 PLN
7,94
7,76
1201-1400 PLN
4,68
5,79
1401-1600 PLN
2,74
3,11
1601-2000 PLN
2,56
3,47
Powyżej 2000 PLN
4,32
5,33
Źród ło: badania własne.
Spośród ponad 4400 przebadanych biegaczy zdecydowana większość z nich uczestniczy w
coraz liczniej organizowanych biegach masowych. Zaledwie około 3% ogółu respondentów
stwierdziło, że nie startuje w żadnych zawodach. Ciekawie przedstawia się struktura
odpowiedzi na pytanie o motywy udziału w tego typu imprezie, są one wyraźnie inne w
przypadku pań i panów, co prezentuje tablica 5. Jak się okazuje kobiety częściej startują w
biegach, z których dochód przeznaczany jest na cele charytatywne, chętnie uczestniczą też w
celach towarzyskich, natomiast znacznie rzadziej z nastawieniem na rywalizację z innymi.
Tablica 5. Powody startowania w biegach masowych kobiet i mężczyzn
Powody startowania w biegach masowych
% odpowiedzi
Kobiety
Mężczyźni
W celach towarzyskich
46,87
34,74
Rywalizacja z innymi
23,48
44,73
Poprawa własnych wyników
71,05
77,67
Turystyka sportowa
22,07
26,49
Kolekcjonowanie medali lub/i innych
trofeów
30,63
34,71
Cele charytatywne
21,36
12,99
Pakiet startowy
10,94
13,96
Inne
8,03
4,92
Nie startuję
4,77
2,66
Źród ło: badania własne.
Podsumowanie
Bieganie jest z pewnością jedną z bardziej popularnych i najprostszych form aktywności
ruchowej, dlatego coraz częściej decyduje się na nie wielu Polaków. Bardziej wnikliwa
analiza ich motywów, preferencji oraz sposobów uprawiania tego sportu prowadzi do
wniosku, że czasem występują dosyć istotne różnice ze względu na płeć biegacza.
Rozpoznanie ww. wśród kobiet, które w naszym społeczeństwie nadal stanowią mniejszość
wśród biegaczy, może przyczynić się do lepszego dopasowania oferty organizatorów biegów
masowych, którzy mogą skuteczniej zachęcić panie do startów w zawodach. Natomiast w
ramach komunikacji o charakterze społecznym znajomość badanych determinant i ich
wykorzystanie w treści przekazów może sprawić, że tą formą spędzania wolnego czasu
zainteresuje się jeszcze więcej kobiet.
Literatura
1. Dziubiński Z. (red) (2008) Humanistyczne aspekty sportu i turystyki, Wyd. Akademii Wychowania
Fizycznego w Warszawie, Warszawa
2. Burlita A., (2006), Zachowania konsumentów w czasie wolnym i ich uwarunkowania, na przykładzie
konsumentów klasy średniej regionu zachodniopomorskiego, Wyd. Uniwersytet Szczeciński, Szczecin
3. Sojkin B (red.) (2010), Sport w Poznaniu i Wielkopolsce, Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego w
Poznaniu, Poznań
4. Bombol M.,(2005), Ekonomiczny wymiar czasu wolnego, Wyd. SGH Warszawa
5. Jarvis M., (2003), Psychologia sportu, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk
6. Waśkowski Z., (2007), Uwarunkowania i sposoby wdrażania orientacji marketingowej w klubach
sportowych, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu
7. Mullin B.J., Hardy S., Sutton W.A., (2000), Sport Marketing, Human Kinetics, Champaign
8. Waśkowski Z. (red) (2014), Marketing imprez biegowych, pod red. Z. Waśkowskiego, Wydawnictwo
Naukowe Bogucki, Poznań
9. National Runner Survey (2013), Running USA
Znacznie biegania
% odpowiedzi
Kobiety
Mężczyźni
Zabawa
3,35%
5,22%
Hobby
10,15%
15,86%
Element zdrowego stylu życia
30,27%
32,45%
Sposób na odreagowanie
18,53%
14,24%
Samorealizacja
12,53%
12,99%
Styl życia
23,65%
17,72%
