Determination of Social Skills Level in Students of Uludag University Physical Education and Sports Department

Abstract

The purpose of this study is to determine the social skills level of physical education and sport department students. The working group consisted of 208 students who study at Uludağ University Faculty of Education, Physical Education and Sport Department in the 2005-2006 academic year. The research has been designed as descriptive research. The material used in this research is Social Skills Inventory (SSI). As a result, students who participated in the research took an average 292.60 points in SSI, 46.61 points on the emotional expressivity inferior scale (EE), 53.41 points on the emotional sensitivity inferior scale (ES), 41.34 points on the emotional control inferior scale (EC), 48.05 points on the social expressivity inferior scale (SE), 47.93 points on the social sensitivity inferior scale (SS) and 55.26 points on the social control inferior scale (SC). In terms of sexuality variable, girls achieved higher points on the SSI, EE inferior scale and ES inferior scale while boys gained more points on the EC inferior scale. In terms of the graduated high school type variable, vocational high school graduates took more points on the EC inferior scale than other high school graduates. In terms of the graduated field variable, numerical field graduates gained more points on the ES inferior scale than other field graduates. In terms of the place lived for the first 10 years variable, students who lived in a city got higher points than the ones who lived in towns, and students who lived in towns got higher points than those who lived in a village on the SC inferior scale. In terms of the socio-economic situation variable, students at the middle and high socio-economic level gained higher points on the SSI, EE inferior scale, ES inferior scale and SC inferior scale than those with a low socio-economic level.

Full text

Eğitimde Kuram ve Uygulama 2007 , 3(2):197-206
Journal of Theory and Practice in Education Makaleler/Articles
ISSN: 1304-9496 http://eku.comu.edu.tr/index/3/2/zavsar_fokuter.pdf
© Çanakkale Onsekiz Mart University, Faculty of Education. All rights reserved.
© Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Egitim Fakültesi. Bütün hakları saklıdır.
BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BÖLÜMÜ
ÖĞRENCİLERİNİN SOSYAL BECERİ
DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ
(ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ)
DETERMINATION OF SOCIAL SKILLS LEVEL IN STUDENTS OF ULUDAG
UNIVERSITY PHYSICAL EDUCATION AND SPORTS DEPARTMENT
Züleyha AVŞAR
1
Füsun ÖZTÜRK KUTER
2
ÖZ
Araştırmanın amacı, beden eğitimi ve spor bölümü öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin
belirlenmesidir. Çalışma grubunu 2005- 2006 öğretim yılında Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Beden
Eğitimi ve Spor Bölümü’nde öğrenim gören 208 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma tarama modelinde
betimsel bir araştırma olarak desenlenmiştir. Araştırmada kullanılan ölçme aracı sosyal beceri
envanteridir(SBE).
Sonuç olarak araştırmaya katılan öğrenciler sosyal beceri envanterinin tümünden 292.60, duyuşsal
anlatımcılık alt ölçeğinden(DA) 46.61, duyuşsal duyarlık alt ölçeğinden(DD) 53.41, duyuşsal kontrol alt
ölçeğinden(DK) 41.34, sosyal anlatımcılık alt ölçeğinden(SA) 48.05, sosyal duyarlık alt ölçeğinden(SD)
47.93 ve sosyal kontrol alt ölçeğinden(SK) 55.26 ortalama puan almışlardır. Cinsiyet değişkene göre
envanterin tümünden alınan puanlar ile DA ve DD’den alınan puanlarda kız öğrenciler DK’dan alınan
puanlarda ise erkek öğrenciler; mezun olunan lise değişkenine göre DK alt ölçeğinde meslek lisesinden
mezun öğrenciler,mezun olunan alan türüne göre DD’de sayısal alandan mezun olan öğrenciler;
yaşamlarının ilk 10 yılını geçirdikleri yere göre SK’da şehirde geçirenler ilçede geçirenlerden, ilçede
geçirenler ise köyde geçirenlerden daha yüksek sosyal beceri puanı elde etmişlerdir.
Anahtar Sözcükler: Sosyal Beceri, Beden Eğitimi ve Spor Bölümü Öğrencisi
ABSTRACT
The purpose of this study is to determine the social skills level of physical education and sport department
students. The working group consisted of 208 students who study at Uludag University Faculty of
Education, Physical Education and Sport Department in the 2005-2006 academic year. The research has
been designed as descriptive research. The material used in this research is Social Skills Inventory (SSI).
As a result, students who participated in the research took an average 292.60 points in SSI, 46.61 points on
the emotional expressivity inferior scale (EE), 53.41 points on the emotional sensitivity inferior scale (ES),
41.34 points on the emotional control inferior scale (EC), 48.05 points on the social expressivity inferior
scale (SE), 47.93 points on the social sensitivity inferior scale (SS) and 55.26 points on the social control
inferior scale (SC). In terms of sexuality variable, girls achieved higher points on the SSI, EE inferior scale
and ES inferior scale while boys gained more points on the EC inferior scale. In terms of the graduated high
school type variable, vocational high school graduates took more points on the EC inferior scale than other
high school graduates. In terms of the graduated field variable, numerical field graduates gained more
points on the ES inferior scale than other field graduates. In terms of the place lived for the first 10 years
variable, students who lived in a city got higher points than the ones who lived in towns, and students who
lived in towns got higher points than those who lived in a village on the SC inferior scale. In terms of the
socio-economic situation variable, students at the middle and high socio-economic level gained higher
points on the SSI, EE inferior scale, ES inferior scale and SC inferior scale than those with a low socio-
economic level.
Key Words: Social Skills, Physical Education and Sport Department Students.
1
Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü.E-posta: zuleyha@uludag.edu.tr
2
Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Beden Eğitimi ve Spor Bölümü. E-posta: fkuter@uludag.edu.tr

Beden Eğitimi ve Spor Bölümü Öğrencilerinin Sosyal Beceri Düzeylerinin Belirlenmesi
(Uludağ Üniversitesi Örneği)
Egitimde Kuram ve Uygulama / Journal of Theory and Practice in Education
http://eku.comu.edu.tr/index/3/2/zavsar_fokuter.pdf
198
GİRİŞ
Bireyin duygularını anlatması, bunu karşısındaki kişinin anlamasını
sağlaması, onların duygularını anlayıp yorumlaması, çözümlemesi ve
duygularını kontrol etmesi günlük yaşamda oldukça önemlidir. Anne çocuğa,
eşler birbirine, öğretmen öğrenciye duygularını anlatma ve onların duygularını
anlama ve duygularını kontrol etme becerisini kazanırsa günlük yaşamımızda
karşımıza çıkan ve bireylerin kendilerini ifade edememelerinden kaynaklanan
başarısızlık ve çatışmalar azalacaktır (Yüksel, 1997). Bu da bireyin bir takım
becerilere sahip olmasıyla mümkündür. Bu beceriler genel olarak sosyal beceri
olarak adlandırılmaktadır. Sosyal beceriler bireyin yaşamında önemli bir role
sahiptir. Çünkü bu beceriler, diğer insanlarla iletişimde bulunmayı
kolaylaştırıcı önemli bir özelliktir (Yüksel, 2001). Toplumun her kesiminde
görev alan bireylerin sosyal becerilere sahip olması daha mutluluk vericidir.
Fakat bazı meslek grupları için sosyal becerilere sahip olma ihtiyacı
kaçınılmazdır. Bu meslek gruplarından birisi de öğretmenlik mesleğidir.
Çünkü, sınıfta öğretmen ile öğrenci arasındaki ilişkiler, öğrenmenin ve
eğitimin temelini oluşturur. Öğretmenlik mesleği gerek öğrencilerle, velilerle,
gerekse okul idaresiyle sürekli iletişim içerisinde bulunulduğu için sosyal
becerilere en çok gereksinim duyulan mesleklerden birisidir. Öğretmenlik
mesleğini seçen ve bu mesleğin eğitimini alan öğrencilerin çeşitli sosyal
becerilere sahip olması ve sahip olduğu sosyal becerileri ise öğrencilerine
aktarabilmesi gerekmektedir. Bu nedenle öğretmen adaylarının sosyal beceri
düzeylerinin belirlenmesi ve geliştirilmesi gereken alanlarda çalışmalar
yapılması önemlidir.
ARAŞTIRMANIN AMACI
Bu çalışmada da beden eğitimi ve spor bölümü öğrencilerinin sosyal
beceri düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca öğrencilerin sosyal
beceri düzeyleri ile çeşitli değişkenler (cinsiyet, okul öncesi eğitim alınıp
alınmadığı, annenin çalışıp çalışmadığı, herhangi bir derneğe üyeliklerinin
olup olmadığı, üye oldukları derneğin çalışma alanı, spor yapıp yapmadıkları,
mezun oldukları lise türü, lisede öğrenim görülen alan, yaşamlarının ilk 10
yılını nerede geçirdikleri, sosyo-ekonomik durum, annenin eğitim durumu,
babanın eğitim durumu, kardeş sayısı ve sınıf düzeyleri) arasındaki ilişki
incelenmiştir. Söz konusu amacın gerçekleştirilebilmesi için aşağıdaki
problem ve alt problemlere yanıt aranmaya çalışılmıştır.
Problem:
1.
Beden Eğitimi ve Spor (BES) Bölümü öğrencilerinin sosyal beceri
düzeyleri nedir?
Alt Problemler:
Beden eğitimi ve spor bölümü öğrencilerinin sosyal beceri düzeyleri;
1.
Cinsiyet değişkenine göre farklılık göstermekte midir?

Züleyha AVŞAR Egitimde Kuram ve Uygulama
Füsun ÖZTÜRK KUTER Journal of Theory and Practice in Education
2007 , 3(2):197-206
© Çanakkale Onsekiz Mart University, Faculty of Education. All rights reserved.
© Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Egitim Fakültesi. Bütün hakları saklıdır.
199
2.
Annenin eğitim durumu değişkenine göre farklılık göstermekte midir?
3.
Babanın eğitim durumu değişkenine göre farklılık göstermekte midir?
4.
Annenin çalışıp çalışmaması değişkenine göre farklılık göstermekte
midir?
5.
Kardeş sayısı değişkenine göre farklılık göstermekte midir?
6.
Sosyo-ekonomik durum değişkenine göre farklılık göstermekte
midir?
7.
Yaşamlarının ilk 10 yılını geçirdikleri yer değişkenine göre farklılık
göstermekte midir?
8.
Okul öncesi eğitimi alıp almama değişkenine göre farklılık
göstermekte midir?
9.
Mezun olunan lise türü değişkenine göre farklılık göstermekte midir?
10.
Lisede öğrenim görülen alan değişkenine göre farklılık göstermekte
midir?
11.
Herhangi bir derneğe üye olup olmama değişkenine göre farklılık
göstermekte midir?
12.
Üye oldukları derneğin çalışma alanı değişkenine göre farklılık
göstermekte midir?
13.
Spor yapıp yapmama değişkenine göre farklılık göstermekte midir?
14.
Sınıf düzeyi değişkenine göre farklılık göstermekte midir?
Sayıltılar
Bu araştırmanın sayıltıları şunlardır:
1- Araştırmaya katılan öğrenciler envanteri içtenlikle cevaplamıştır.
2- Envanter öğrencilerin sosyal beceri düzeylerini doğru olarak
ölçmektedir.
Sınırlılıklar
Araştırma beden eğitimi ve spor bölümü öğrencileri ile sınırlıdır.
YÖNTEM
Araştırmanın Modeli
Belirli bir konuda var olan durumu olduğu gibi ortaya çıkarmayı,
tavırları ve davranışları açıklamayı, karşılaştırmayı ve betimlemeyi amaçlayan
araştırmalar tarama araştırmalarıdır (Karasar, 1991; Gürsakal, 2001).
Öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin belirlenmeye çalışıldığı bu
araştırmada da var olan durum yansıtılmaya çalışıldığından, araştırma tarama
modelinde betimsel bir araştırma olarak desenlenmiştir.
Çalışma Grubu
Bu araştırmanın çalışma grubunu Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Beden Eğitimi ve Spor Bölümü’nde 2003-2004 yılında öğrenim görmekte olan
öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmada tüm öğrencilere ulaşılmaya çalışılmış,

Beden Eğitimi ve Spor Bölümü Öğrencilerinin Sosyal Beceri Düzeylerinin Belirlenmesi
(Uludağ Üniversitesi Örneği)
Egitimde Kuram ve Uygulama / Journal of Theory and Practice in Education
http://eku.comu.edu.tr/index/3/2/zavsar_fokuter.pdf
200
toplam 276 envanter dağıtılmış ve geri dönen 255 envanterden 208’i
istatistiksel analize dahil edilmiştir.
Veri Toplama Aracı
Araştırmada kullanılan araç temel sosyal becerileri ölçmek amacıyla
Riggio (1986) tarafından geliştirilmiş ve 1989 yılında gözden geçirilerek
bugünkü şeklini almış olan 14 yaşın üstündeki bireylere uygulanabilecek 90
madde ve altı alt ölçekten oluşan kendini tanımlama türünden bir araçtır. Alt
ölçekler; 1- Duyuşsal anlatımcılık, 2- Duyuşsal duyarlık, 3- Duyuşsal kontrol,
4- Sosyal anlatımcılık, 5- Sosyal duyarlık ve 6- Sosyal kontrol olarak
adlandırılmaktadır. Her bir alt ölçek 15 maddeden oluşmaktadır. Envanterdeki
maddelere 5’li likert tipi bir cevaplama anahtarı hazırlanmıştır. Anahtarda en
yüksek puan 5 en düşük puan ise 1 dir. Bir kişi envanterin bütününden toplam
puan olarak en düşük 90, en yüksek 450 puan alabilir. Alt ölçeklerden ise en
az 15 en yüksek 45 puan alınabilmektedir. Ayrıca SBE, sosyal yeterlik ya da
sosyal becerilerin tümünü kapsayan genel sosyal beceri seviyesini toplam
olarak hesaplamaktadır. Envanter, Yüksel (1998) tarafından Türkçe’ye
çevrilmiş ve geçerlik güvenirlik çalışması yapılmıştır. Riggio tarafından
yapılan çalışmalarda SBE’nin güvenirlik katsayısı r =.94 olarak bulunmuştur.
Alt ölçeklerden elde edilen güvenirlik katsayıları ise r =.81 ile r =.96 arasında
değişmektedir. Yüksel (1998) yapmış olduğu güvenirlik çalışmasında r=.92
bulmuştur. Bu çalışmada ise güvenirlik katsayısı r=.83 olarak tespit edilmiştir.
Envanter, araştırmacılar tarafından uygulanmıştır. Öğrencilere cevaplamaları
için 35 dakikalık süre verilmiştir.
Verilerin Çözümlenmesi ve Analizi
Tüm veriler SPSS 10.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Sosyal
beceri envanterinin tümünden ve alt ölçeklerinden alınan puanların
hesaplanması envanterin kendi hesaplama yöntemiyle yapılmıştır. Alınan
puanların genel sosyal beceri düzeyini belirlemek amacıyla envanterin
tümünden alınabilecek puan sayısı 450 olduğu düşünülerek 90-210 arası
düşük, 211-330 arası orta ve 331-450 arası yüksek olarak belirlenmiştir. Aynı
işlem alt ölçekler açısından ise 15-35 arası düşük, 36-55 arası orta ve 56-75
arası yüksek olarak belirlenmiştir. Alınan puanların değişkenlere göre anlamlı
fark gösterip göstermediğini belirlemek amacı için ise Kruskall-Wallis ve
Man-Whitney U testleri kullanılmıştır. Karşılaştırmalarda anlamlılık düzeyi
olarak .05 düzeyi alınmıştır.
BULGULAR
Bu bölümde araştırmada elde edilen verilere ait bulgular üç ana başlık
altında toplanmıştır. Birinci kısımda, araştırmaya katılan öğrencilere ait kişisel
bilgilere (değişkenlere) ait bulgulara; ikinci kısımda, öğrencilerin SBE ve alt
ölçeklerinden aldıkları puanlara ait bulgulara, üçüncü kısımda ise elde edilen

Züleyha AVŞAR Egitimde Kuram ve Uygulama
Füsun ÖZTÜRK KUTER Journal of Theory and Practice in Education
2007 , 3(2):197-206
© Çanakkale Onsekiz Mart University, Faculty of Education. All rights reserved.
© Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Egitim Fakültesi. Bütün hakları saklıdır.
201
verilerin değişkenlere göre fark gösterip göstermediğini belirten bulgulara yer
verilmiştir.
1- Öğrencilere Ait Kişisel Bilgilere Ait Bulgular
Tablo 1: Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Profil Dağılımını Gösteren
Tablo
Değişken Grup N %
Bayan 81 38,9 Cinsiyet
Erkek 127 61,1
İlkokul 110 52,9
Orta Okul 43 20,7
Lise 37 17,8
Anne Eğitim Düzeyi
Üniversite 18 8,7
İlkokul 65 31,3
Orta 35 16,8
Lise 72 34,6
Baba Eğitim Düzeyi
Üniversite 36 17,3
Evet 66 31,7 Anne Çalışma Durumu
Hayır 142 68,3
Tek Çocuk 9 4,3
2-3 kardeş 150 72,1
Kardeş Sayısı
4+ 49 23,6
Düşük 37 17,8
Orta 162 77,9
Sosyo-Ekonomik Düzey
Yüksek 9 4,3
Köy 9 4,3
İlçe 39 18,8
Yaşamlarının ilk 10 Yılını
Geçirdikleri Yer
İl 160 76,9
Evet 54 26 Okul öncesi eğitim durumu
Hayır 154 74
Anadolu Lisesi 19 9,1
Meslek Lisesi 45 21,6
Mezun Olunan Lise Türü
Düz Lise 144 69,2
Sözel 110 52,9
Sayısal 47 22,6
Lisede Mezun Olunan Bölüm
Spor 51 24,5
Evet 96 46,2 Dernek Üyeliği Olup Olmadığı
Hayır 112 53,8
Sosyal 8 8,3
Kültür 7 7,2
Sportif 79 82,2
Dernek Çalışma Alanı
Siyasi 2 2,3
Evet 168 80,8 Spor Yapma Durumu
Hayır 40 19,2
1. sınıf 28 13,5
2. sınıf 35 16,8
3. sınıf 25 12
Sınıf Düzeyi
4.sınıf 120 57,7

Beden Eğitimi ve Spor Bölümü Öğrencilerinin Sosyal Beceri Düzeylerinin Belirlenmesi
(Uludağ Üniversitesi Örneği)
Egitimde Kuram ve Uygulama / Journal of Theory and Practice in Education
http://eku.comu.edu.tr/index/3/2/zavsar_fokuter.pdf
202
Tabloda görüldüğü gibi araştırmaya katılan öğrencilerin %38.9’u
bayan, % 61.1’i erkektir. Öğrencilerin %9.1’i Anadolu lisesi, %21,6’sı meslek
lisesi ve %69,2’si düz lise mezunudur. Öğrencilerin %52,9’u sözel
bölümlerden, %22.6’sı sayısal bölümlerden ve %24.5’i spor bölümünden
mezun olmuştur. Öğrenciler yaşamlarının ilk 10 yılını nerede geçirdiniz
sorusuna %4.3 oranında köy, %18,8 oranında ilçe ve %76.9 oranında il
cevabını vermişlerdir. Ailelerinin sosyo-ekonomik düzeyi sorulduğunda
öğrencilerin %17.8’i düşük, %77.9’u orta ve %4.3’ü ise yüksek bulduklarını
belirtmişlerdir. Araştırmaya katılan öğrencilerin %26’sının okul öncesi eğitim
aldığı, %74’ünün okul öncesi eğitim almadıkları görülmektedir. Araştırmaya
katılan öğrencilerin %52.9’unun annesi ilkokul, %20.7’sinin annesi ortaokul,
%17.8’inin annesi lise ve %8.7’sinin annesi ise üniversite mezunudur.
Babaların eğitim düzeyi ise %31.3 ilkokul, %16.8 ortaokul, %34.6 lise ve
%17.3 üniversite mezunudur şeklindedir. Araştırmaya katılan öğrencilerin
%4.3’ü tek çocuk, %72.1’i 2-3 kardeş, %23.6’sı 4+ kardeştir. Öğrencilerin
%46.2’si bir derneğe üye olduklarını, %53.8’i ise bir derneğe üye
olmadıklarını belirtmişlerdir. Öğrencilerin üye oldukları derneklerin %8.3’i
sosyal, %7.2’ü kültürel, %82.2’si sportif ve %2.3’ü ise siyasi içerikli
derneklerdir. Araştırmaya katılan öğrencilerin %80.8’i spor yaptığını,
%19.2’si ise spor yapmadığını belirtmişlerdir. Araştırmaya katılan
öğrencilerin %17.26’sı okul takımında, %47.02’si kulübe bağlı takımda,
%0.6’sı ferdi olarak ve %35.12’si ise hem okul hem kulüp takımlarında spor
yaptıklarını belirtmişlerdir.
2- Öğrencilerin SBE ve Alt Ölçeklerinden Aldıkları Puanlara Ait
Bulgular
Tablo 2: Araştırmaya Katılan Tüm Öğrencilerin Envanterden ve Alt
Ölçeklerinden Elde Ettikleri Puanların Ortalamaları
SBE
Puanı
Duyuşsal
Anlatımcılık
Duyuşsal
Duyarlık
Duyuşsal
Kontrol
Sosyal
Anlatımcılık
Sosyal
Duyarlık
Sosyal
Kontrol
N 208 208 208 208 208 208 208

X
292.60 46.61 53.41 41.34 48.05 47.93 55.26
Minimum 200 29 27 20 18 29 22
Maksimum
367 65 72 68 73 65 75
Tabloda görüldüğü gibi araştırmaya katılan öğrenciler SBE’nin tümünden
ortalama 292.60, DA alt ölçeğinden ortalama 46.61, DD alt ölçeğinden
ortalama 53.41, DK alt ölçeğinden ortalama 41.34, SA alt ölçeğinden ortalama
48.05, SD alt ölçeğinden ortalama 47.93 ve SK alt ölçeğinden ortalama 55.26
puan almışlardır. Puanlar incelendiğinde özellikle sosyal kontrol ve duyuşsal
duyarlık alt ölçeklerinden alınan ortalama puanların diğer alt ölçeklerden
alınan puanlara göre yüksek olduğu göze çarpmaktadır.

Züleyha AVŞAR Egitimde Kuram ve Uygulama
Füsun ÖZTÜRK KUTER Journal of Theory and Practice in Education
2007 , 3(2):197-206
© Çanakkale Onsekiz Mart University, Faculty of Education. All rights reserved.
© Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Egitim Fakültesi. Bütün hakları saklıdır.
203
3- SBE ve Alt Ölçeklerinden Alınan Puanların Değişkenlere Göre
Farklılaşma Oranını Belirten Bulgular
Tablo 3: Araştırmaya katılan tüm öğrencilerin envanterden ve alt
ölçeklerinden elde ettikleri puanların değişkenlere göre fark dağılımı
* p<0.05
Tablo 3 incelendiğinde öğrencilerin cinsiyetleri ile SBE’nin tümünden
aldıkları puan, DA puanı, DD puanı ve DK puanı arasında p<0.05 düzeyinde
anlamlı fark bulunduğu görülmektedir. Envanterin tümünden alınan puanlar
ile DA ve DD’den alınan puanlarda kız öğrenciler daha yüksek puan alırken,
DK’dan alınan puanlarda erkek öğrenciler daha yüksek puanlar elde
etmişlerdir.
Öğrencilerin kardeş sayıları ile duyuşsal anlatımcılık alt ölçeğinden
aldıkları puanlar arasında anlamlı fark bulunmuştur. 2-3 kardeş olan öğrenciler
tek çocuk ve 4+ kardeş sayısına sahip olan öğrencilere göre duyuşsal
anlatımcılık alt ölçeğinden daha yüksek puan almışlardır.
Öğrencilerin sosyo-ekonomik düzeylerine göre inceleme yapıldığında
SBE’nin tümünden, duyuşsal anlatımcılık, duyuşsal duyarlık, sosyal kontrol
alt ölçeklerinden aldıkları puanlar arasında .05 düzeyinde anlamlı fark
bulunmuştur. Aradaki farklılık incelendiğinde sosyo-ekonomik durumu orta ve
yüksek seviyede olan öğrencilerin dört ölçek türünde de sosyo-ekonomik
düzeyi düşük olan öğrencilerden daha yüksek puan aldıkları belirlenmiştir.
Alt Problem Toplam
Duyuşsal
Anlatımcılık
Duyuşsal
Duyarlık
Duyuşsal
Kontrol
Sosyal
Anlatımcılık
Sosyal
Duyarlık
Sosyal
Kontrol
Cinsiyet .001* .006* .000* .006* .038 .058 .077
Anne eğitimi .920 .121 .662 .392 .918 .150 .779
Baba eğitimi .541 .539 .115 .426 .804 .110 .704
Annenin çalışma
durumu .449 .295 .962 .204 .516 .389 .342
Kardeş sayısı .181 .000* .969 .392 .141 .921 .277
Sosyo-ekonomik
durum .007* .004* .005* .060 .056 .498 .030*
İlk 10 yıl
yaşanılan yer .336 .106 .761 .095 .076 .759 .030*
Okul öncesi
eğitimi .153 .750 .462 .158 .554 .513 .178
Mezun olunan
lise türü .965 .088 .075 .005* .843 .316 .338
Mezun olunan
alan .217 .330 .030* .074 .305 .082 .603
Dernek üyeliği .105 .291 .637 .186 .133 .882 .125
Derneğin çalışma
alanı .662 .071 .599 .297 .333 .812 .381
Spor yapma
durumu .447 .683 .812 .303 .646 .137 .058
Sınıf düzeyi .666 .494 .268 .020* .434 .737 .164

Beden Eğitimi ve Spor Bölümü Öğrencilerinin Sosyal Beceri Düzeylerinin Belirlenmesi
(Uludağ Üniversitesi Örneği)
Egitimde Kuram ve Uygulama / Journal of Theory and Practice in Education
http://eku.comu.edu.tr/index/3/2/zavsar_fokuter.pdf
204
Öğrencilerin yaşamlarının ilk 10 yılını geçirdikleri yere göre SBE ve alt
ölçeklerinden aldıkları puanlar incelendiğinde ise sosyal kontrol alt ölçeğinde
.05 düzeyinde anlamlı fark bulunmuştur. Şehirde büyümüş öğrenciler ilçede
büyüyenlerden, ilçede büyüyen öğrenciler ise köyde büyüyenlerden daha
yüksek puan almışlardır.
Öğrencilerin mezun oldukları lise türüne göre SBE’nin tümünden ve alt
ölçeklerinden aldıkları puanlar arasında duyuşsal kontrol alt ölçeğinde .05
düzeyinde anlamlı fark bulunmuştur. Meslek lisesinden mezun öğrenciler düz
liseden ve Anadolu lisesinden mezun öğrencilere göre daha yüksek puan
almışlardır.
Öğrencilerin mezun oldukları lisede öğrenim gördükleri alan türüne
göre fark olup olmadığı incelendiğinde duyuşsal duyarlık alt ölçeğinde anlamlı
bir fark bulunmuştur. Sayısal alandan mezun öğrenciler spor alanından ve
sözel alandan mezun öğrencilere göre bu alt ölçekte daha yüksek puan
almışlardır.
Son olarak öğrencilerin sınıf düzeyleri ile duyuşsal kontrol alt
ölçeğinden aldıkları puanlar arasında 0.5 düzeyinde anlamlı bir fark
bulunmuştur. Ortalamalar incelendiğinde ise 1. sınıf öğrencilerinin 2. sınıf
öğrencilerine oranla çok daha yüksek duyuşsal kontrol seviyesine sahip
oldukları dikkat çekmektedir.3. ve 4. sınıf öğrencileri yakın puanlara
sahiptirler ve bu puanlar 2. sınıf puanlarından yüksektir.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Araştırmanın tamamı göz önüne alındığında Uludağ Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Beden Eğitimi ve Spor Bölümü öğrencilerinin sosyal beceri
düzeyleri orta düzeyde bulunmuştur. Sağlam ve diğerleri (2005) tarafından
yapılan eğitim fakültesinin tüm bölümlerine yönelik bir çalışmada da
öğrencilerin sosyal beceri düzeyleri orta seviyede bulunmuştur. Avşar (2004)
tarafından yapılan beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin sosyal beceri
düzeylerinin belirlenmesi başlıklı çalışmada elde edilen ortalamalar (SBE
tümü:283.36, DA:44.88, DD:48.86, DK:41.85, SA:46.86, SD:43.73 ve
SK:57.18) ile beden eğitimi bölümü öğrencilerinin sosyal beceri
envanterinden ve alt ölçeklerinden elde ettikleri ortalamalar (SBE
tümü:292.60, DA:46.6, DD:53.41, DK:41.34, SA:48.05, SD:47.93 ve
SK:55.26) yakınlık göstermektedir.
Değişkenlere göre araştırma ele alındığında cinsiyet değişkenine göre
erkek öğrenciler kız öğrencilere göre DD, DK, DA ve sosyal beceri
envanterinin tümünden alınan puanlarda kız öğrencilere göre daha yüksek
puanlar elde etmişlerdir. Sağlam ve diğerleri (2005) tarafından yapılan
çalışmada bu farklılık sadece duyuşsal kontrol alt ölçeğinde erkek öğrencilerin
lehine olarak bulunmuştur.
Mezun olunan lise türü değişkeninde meslek lisesinden mezun olan
öğrencilerin Anadolu lisesi ve düz liseden mezun olan öğrencilere göre daha
yüksek puan aldıkları dikkatimizi çekmektedir. Aynı değişkenin alındığı

Züleyha AVŞAR Egitimde Kuram ve Uygulama
Füsun ÖZTÜRK KUTER Journal of Theory and Practice in Education
2007 , 3(2):197-206
© Çanakkale Onsekiz Mart University, Faculty of Education. All rights reserved.
© Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Egitim Fakültesi. Bütün hakları saklıdır.
205
Sağlam ve diğerleri (2005) tarafından yapılan çalışmada bu değişkende
anlamlı bir fark bulunamamıştır.
Öğrencilerin lisede öğrenim gördükleri alan değişkenine göre sayısal
alandan mezun öğrencilerin spor alan ve sözel alandan mezun öğrencilere göre
duyuşsal duyarlık alt ölçeğinden daha yüksek puan aldıkları saptanmıştır.
Veriler, öğrencilerin yaşamlarının ilk 10 yılını geçirdikleri yer
değişkenine göre incelendiğine yaşanılan yerin nüfus sayısı arttıkça sosyal
kontrol alt ölçeğinden alınan puanlarda artış olduğu gözlenmektedir. Sağlam
ve diğerleri (2005) tarafından yapılan çalışmada bu değişkende de anlamlı bir
fark elde edilememiştir.
Sosyo-ekonomik düzey değişkenine göre ise sosyo-ekonomik düzeyini
orta ve yüksek olarak belirten öğrenciler SBE’nin tümünden, duyuşsal
anlatımcılık, duyuşsal duyarlık ve sosyal kontrol alt ölçeklerinden sosyo-
ekonomik durumunu düşük olarak belirten öğrencilere göre daha yüksek puan
almışlardır.
Sosyal beceriler bireyin sahip olması gereken önemli özelliklerden
birisidir. Özellikle okullarda sosyal becerilerin öğretilmesine büyük önem
verilmelidir. Hollander ve diğerleri (2003) sosyal becerilerin okullarda
organize edilmiş sağlık programları ile kaynaştırılması gerektiğini
vurgulamışlardır. İlköğretim ve ortaöğretim seviyesinde sosyal beceri
eğitiminin önemi tabiî ki çok fazladır. Fakat yüksek öğretim düzeyinde
özellikle öğretmen yetiştiren yüksek öğretim kurumlarında sosyal becerilere,
öğretilmesine ve öğretim yöntemlerinin öğretilmesine ayrı bir önem verilmesi
gerektiği düşünülmektedir. Bunun için eğitim düzeyi ne olursa olsun farklı
yöntemler geliştirilmeli ve öğretmenler ders programlarına sosyal becerileri
almalıdır. Freman ve diğerleri (2003) 3. ve 4. sınıf öğrencileri üzerine
yaptıkları çalışmada yaratıcı dramanın benlik kavramı, sosyal beceriler ve
problem çözme üzerine olan etkisini incelemişlerdir. Sonuç olarak yaratıcı
drama yönteminin öğrencilerin sosyal becerileri üzerinde olumlu etkisinin
olduğunu saptamışlardır.
Araştırma sonuçlarına dayanarak özellikle öğretmen yetiştirme
programlarına sosyal becerilere yönelik derslerin eklenmesi, ya da bu
becerileri geliştirmeye yönelik ders içi etkinliklerin artırılmalısı
önerilmektedir.
KAYNAKÇA
Avşar, Z. (2004). Beden eğitimi öğretmenlerinin sosyal beceri düzeylerinin
belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (2),
111-130.
Freeman, G. D., Sullivan, K. And Fulton, C. R. (2003). Effects of creative
drama on self-concept, social skills, and problem behavior. Journal
of Educational Research, 96 (3).

Beden Eğitimi ve Spor Bölümü Öğrencilerinin Sosyal Beceri Düzeylerinin Belirlenmesi
(Uludağ Üniversitesi Örneği)
Egitimde Kuram ve Uygulama / Journal of Theory and Practice in Education
http://eku.comu.edu.tr/index/3/2/zavsar_fokuter.pdf
206
Hollander, D.B., Wood, R.J. and Hebert, E.P. (2003). Protecting students
against substance abuse behaviors: Integrating personal and social
skills into physical education. The journal of physical education,
recreation & dance, 74 (5): 45-48.
Sağlam, M., Avşar, Z., Ozonay, İ. ve Özkanal, Ü. (2005). Eğitim fakültesi
öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin belirlenmesi. 28-30 Eylül
2005, Denizli. 14. Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulmuş bildiri.
Yüksel, G. (2001). Öğretmenlerin sahip olmaları gereken davranış olarak
sosyal beceri. Milli Eğitim Dergisi, 150.
http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/150/yuksel.htm (07.07.07 tarihinde
erişilmiştir)
Yüksel, G. (1998). Sosyal beceri envanterinin Türkçe’ye uyarlanması geçerlik
ve güvenirlik çalışmaları. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi,
2(9): 39.
Yüksel, G. (1997). Sosyal Beceri Eğitiminin Üniversite Öğrencilerinin
Sosyal Beceri Düzeyine Etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara:Türkiye.
Karasar, N. (1991). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın
Dağıtım.
Gürsakal, N. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Bursa:
Uludağ Üniversitesi Yayınevi.