Abstrakt: Atrakcyjność twarzy była przedmiotem rozważań już w starożytności, ale naukowe badania nad nią pochodzą głównie z ostatniego ćwierćwiecza. Badania te dowiodły, że istnieje szereg, często mierzalnych, własności twarzy, które wpływają atrakcyjności twarzy. Przeciętność proporcji oraz symetria twarzy są preferowane przypuszczalnie dlatego, że sygnalizują zdrowie genetyczne i wysoką tzw. stabilność rozwojową. Mężczyźni preferują silnie sfeminizowane twarze kobiet, ponieważ oznaczają one wysoki stosunek poziomu estrogenu do testosteronu, a zatem sprawność reprodukcyjną kobiety. Natomiast kobiety preferują umiarkowany stopień maskulinizacji twarzy mężczyzn, ponieważ znaczna maskulinizacja sygnalizuje wysoki poziom testosteronu, a zatem słabo wykształcone pro-rodzinne cechy osobowości. Z podobnych przyczyn mężczyźni preferują brak owłosienia twarzy kobiet, a kobiece preferencje dla zarostu twarzy mężczyzn są niejednolite. Czysta (tzn. pozbawiona brodawek itp.) skóra twarzy jest atrakcyjna u obu płci. Ponadto mężczyźni preferują u kobiet skórę jasną i gładką (tzn. bez zmarszczek). Korzystny wpływ na atrakcyjność twarzy ma też pozytywny wyraz twarzy. Wiele z wyżej wymienionych cech (przede wszystkim stan skóry i proporcje twarzy) wpływa na postrzegany wiek, a ten z kolei wpływa na atrakcyjność twarzy. Szczególnie mężczyźni silnie preferują młodo wyglądające twarze kobiet. Badania pokazują, że preferencje względem twarzy w dużej mierze są kryteriami rozpoznawania wartościowych, z reprodukcyjnego punktu widzenia, partnerów. Preferencje te mają zatem charakter adaptacji, choć w niektórych przypadkach istotną rolę mogą także odgrywać nie-adaptacyjne mechanizmy związane z ogólnymi sposobami funkcjonowania mózgu. W niniejszej pracy dużo miejsca poświęcono wewnątrz-i międzypopulacyjnej zmienności preferencji, związkowi pomiędzy atrakcyjnością twarzy a wartością partnerską, biologicznym i społecznym konsekwencjom atrakcyjności oraz wiarygodności adaptacyjnego rozumienia preferencji względem twarzy. Wyniki badań skłaniają do następujących wniosków: (1) Istnieje wiele czynników przyczyniających się do międzyosobniczej zmienności postrzegania atrakcyjności twarzy, np. wiek, płeć, jakość biologiczna, stan fizjologiczny, osobowość i sytuacja życiowa osoby oceniającej twarze, a także poprzednio oglądane twarze, podobieństwo pomiędzy ocenianą twarzą a twarzą sędziego, oraz znajomość właściciela twarzy i wiedza o nim. (2) Międzypopulacyjne podobieństwo w postrzeganiu atrakcyjności twarzy jest znaczne i ma podłoże zarówno biologiczne jak i kulturowe. (3) Osoby o atrakcyjnych twarzach mają więcej partnerów seksualnych, biorą ślub młodszym wieku i rzadziej pozostają starymi pannami / kawalerami. Z tych powodów mają oni większy sukces reprodukcyjny niż osoby nieatrakcyjne. (4) Atrakcyjność twarzy jest rzetelnym wskaźnikiem jakości biologicznej jej właściciela, np. odporności na pasożyty, sprawności fizycznej, sprawności reprodukcyjnej, długowieczności, inteligencji, zdrowia psychicznego, a także mniejszej liczby mutacji. (5) Całościowo, badania empiryczne potwierdzają tezę, że preferencje w odniesieniu do twarzy są biologicznymi adaptacjami, to znaczy, wykształciły się one na drodze ewolucji biologicznej, ponieważ pomagały w wyborze partnera o dobrych genach lub pożądanej osobowości. Słowa kluczowe: atrakcyjność twarzy, atrakcyjność fizyczna, preferencje estetyczne, twarz człowieka, piękno.