Content uploaded by Fernando Castro-Herrera
Author content
All content in this area was uploaded by Fernando Castro-Herrera on Oct 16, 2014
Content may be subject to copyright.
Anfibios y Réptiles
Paraíso de una naturaleza con historia
y tesoro de la diversidad
biológica colombiana
Grupo de investigación
LABORATORIO
DE HERPETOLOGÍA
Universidad del Valle
978-958-46-0094-3
1
Herpetofauna de la isla Gorgona
Legado de la naturaleza que se atrapó
en este refugio de vida
22
3
del Parque Nacional Natural
Universidad del Valle
Departamento de Biología
Laboratorio de Herpetología
Grupo de investigación
LABORATORIO
DE HERPETOLOGÍA
Universidad del Valle
44
Castro Herrera, Fernando
Autores, cítese:
Laboratorio de Herpetología, Departamento de Biología
Foto de Anolis gorgonae,
Fotos de Anolis princeps; Bolitoglossa biseriata,
Atelopus elegans; Caiman
crocodilos
5
66
7
Presentación
11
Prólogo
Introducción
Generalidades
20
22
Una diversidad de vida importante 22
Apendice II:
88
9
Presentación
-
-
Univversidad del valle - departamento de Biología laBoraorio de Herpetología
-
diversidad de anfiBios y reptiles del parqUe nacional natUral - isla gorgona
11
-
-
-
-
-
Univversidad del valle - departamento de Biología laBoraorio de Herpetología
1212
13
Prólogo
-
-
Univversidad del valle - departamento de Biología laBoraorio de Herpetología
1414
-
-
-
-
-
diversidad de anfiBios y reptiles del parqUe nacional natUral - isla gorgona
15
-
-
-
Univversidad del valle - departamento de Biología laBoraorio de Herpetología
1616
17
Introducción
Generalidades
Univversidad del valle - departamento de Biología laBoraorio de Herpetología
1818
-
-
-
-
diversidad de anfiBios y reptiles del parqUe nacional natUral - isla gorgona
19
-
-
et al
et al.
-
Univversidad del valle - departamento de Biología laBoraorio de Herpetología
2 2
Caimanes
1 1 21
-
Batrachochi-
trium dendrobadis
-
diversidad de anfiBios y reptiles del parqUe nacional natUral - isla gorgona
21
-
-
strobomans bufoniformis
lepidodoblepharis ruthveni,
Univversidad del valle - departamento de Biología laBoraorio de Herpetología
2222
anolis gorgonae
basiliscus galeritus
anolis princeps
Historia natural
-
-
diversidad de anfiBios y reptiles del parqUe nacional natUral - isla gorgona
23
-
-
Epipedobates boloungeri,
Univversidad del valle - departamento de Biología laBoraorio de Herpetología
2424
Strobomans bufoniformis, el sapo
-
Anolis gorgonae
Basliscus galeri-
tus
diversidad de anfiBios y reptiles del parqUe nacional natUral - isla gorgona
25
-
-
-
Epipedobates boulen-
geri, Silverstoneia cf otador, Rhinella margareferaAtelopus
elegans
Univversidad del valle - departamento de Biología laBoraorio de Herpetología
2626
-
-
-
-
-
diversidad de anfiBios y reptiles del parqUe nacional natUral - isla gorgona
27
-
-
-
-
-
Univversidad del valle - departamento de Biología laBoraorio de Herpetología
2828
Sphaerodactylus scapularis,
Anolis
chloris,-
bre por el del propio Anolis gorgonae
diversidad de anfiBios y reptiles del parqUe nacional natUral - isla gorgona
29
Univversidad del valle - departamento de Biología laBoraorio de Herpetología
Basiliscus galeritus LC
Gonatodes albogularis LC
Gonatodes caudiscutatus DD
Hemidactylus brooki
Lepidoblepharis intermedius DD
Lepidoblepharis peraccae DD
Lepidoblepharis ruthveni DD
Lepidodactylus lugubris
Thecadactylus rapicauda DD
Anadia viata DD
Echinosauria horrida (cf) DD
Leposoma southi DD
Ptychoglossus gorgonae DD
Enyalioides heterolepis LC
Iguana iguana LC
Anolis biporcatus DD
Anolis fasciatus DD
Anolis gorgonae
Anolis medemi DD
Anolis princeps LC
Ameiva bridgesii LC
Boidae Boa constrictor LC
Atractus medusa DD
Clelia clelia DD
Chironius grandisquamis DD
Imantodes cenchoa LC
Leptophis ahaetulla LC
Leptophis depressirostris LC
Leptodeira septentrionalis LC
Masgodryas boddaer LC
Masgodryas pulchriceps LC
Oxybelis aeneus LC
Oxybelis brevirostris LC
Pseustes poecilonotus LC
Tanlla melanocephala (cf) DD
Elapidae
Micrurus dumerilli (cf) DD
Micrurus mipartus DD
Viperidae Bothrops asper LC
Kinosternon leucostomun DD
Caiman crocodilus LC
Caecilia leucocephala DD
Caecilia nigricans DD
Bolitoglossa biseriata LC
Oedipina complex LC
Atelopus elegans
Rhinella margarifera LC
Epipedobates boulengeri LC
Silverstoneia otador (cf)
Diasporus gularis LC
Prismans achanus LC
Prismans rosadoi VU
Strabomans bufoniformis LC*
diversidad de anfiBios y reptiles del parqUe nacional natUral - isla gorgona
DD
LC
NT
-
CR
INV
31
3232
33
Cecilia negra
Caecilia nigricans
Caecilia palmeri
Descripción:
-
-
En Colombia se
-
Conservación:
-
GYMNOPHIONA CAECILIIDAE
33
3434
Bolitoglossa biseriata Tanner, 1962
Bolitoglossa (Eladinea) biseriata
Descripción: -
-
posteriores separadas por dos a
-
-
-
Conservación:
-
-
Bolitoglossa
PLETHODONTIDAEURODELA
3434
35
Oedipina complex
Oedipus complex
Oedipina complex
Oedopinola complex
Oedipina complex
Oedipina (Oedopinola) complex
Descripción
-
-
-
degradadas, pero se observa en
-
Conservación:
-
-
-
-
PLETHODONTIDAEURODELA
3535
3636
Atelopus elegans
Phryniscus elegans
Atelopus elegans
Atelopus gracilis
Atelopus elegans gracilis
Atelopus varius elegans
Atelopus elegans
Descripción: -
dedos visiblemente palmeados,
-
En Colombia se
-
-
-
Conservación -
-
ANURA BUFONIDAE
36
37
Sapo crestado
Rhinella margarifera ()
Rana margarifera
Bufo typhonius
Bufo pleuropterus
Bufo margarifera
Rhinella margarifer ,
Descripción:
Cantus
rostralis-
-
-
-
En Colombia en los
-
Conservación
-
BUFONIDAEANURA
37
3838
Descripción:
-
-
-
-
-
Conservación
-
-
-
Ranita saltarina
Silverstoneia cf otator
DENDROBATIDAEANURA
38
39
Epipedobates boulengeri
Prostherapis femoralis
Prostherapis boulengeri
Colostethus boulengeri
Epipedobates boulengeri
Ameerega boulengeri
Descripción:
-
posteriores pasando por el labio
-
-
-
-
-
-
Phyllobates Bibron in
-
DENDROBATIDAEANURA
39
Diasporus gularis
Hylodes gularis
Eleutherodactylus gularis
Hyloxalus huigrae
Prismans gularis Heinicke,
Diasporus gularis
Descripción: -
-
-
-
ANURA ELEUTHERODACTYLIDAE
-
-
-
-
-
Conservación:
Eleutherodactylus
41
Prismans achanus
Hylodes achanus
Eleutherodactylus brederi
Eleutherodactylus pagmae
Eleutherodactylus achanus
Prismans achanus
Conservación:
-
Eleutherodactylus
Descripción -
-
-
diales presentan bordes laterales
En Colombia se
-
-
STRABOMANTIDAEANURA
41
4242
Prismans rosadoi
Eleutherodactylus rosadoi
Eleutherodactylus rosadoi
Prismans rosadoi
Prismans (Hypodictyon) rosadoi
Descripción: La piel del dorso
-
-
-
-
-
En Colombia se en-
Conservación -
Eleutherodactylus
ANURA STRABOMANTIDAE
42
43
Rana de rocas
Strabomans bufoniformis
Hylodes bufoniformis
Eleutherodactylus bufoniformis
Craugastor bufoniformis
Limnophys bufoniformis
Strabomans bufoniformis
Descripción: -
-
-
-
Conservación:
-
STRABOMANTIDAEANURA
43
4444
45
4646
4747
GEKKONIDAE SQUAMATA
Gonatodes albogularis
Gonatodactylus albogularis
Gymnodactylus albogularis
Gonatodes fuscus
Descripción:-
-
-
Es originaria de
-
-
-
Conservación:
Categoría LC
484848
Hemidactylus brookii
Hemidactylus brookii
Hemidactylus leightoni
Hemidactylus neotropicalis
Descripción
-
-
-
-
-
Conservación
-
-
-
GEKKONIDAE SQUAMATA
49
SQUAMATAGEKKONIDAE
Gecko pintado
Lepidoblepharis intermedius Boulenger, 1914
Lepidoblepharis intermedius
Lepidoblepharis intermedius
Descripción:
-
postmentales del mismo tamaño
-
-
-
Conservación:
Categoría DD
-
-
49
Lepidoblepharis peraccae
Lepidoblepharis peraccae
Lepidoblepharis peraccae
Lepidoblepharis peraccae
Descripción:
las dorsales, post-mentales no
-
-
-
Conservación:
GEKKONIDAE SQUAMATA
51
SQUAMATAGEKKONIDAE
Lepidoblepharis ruthveni Parker, 1926
Lepidoblepharis ruthveni
Lepidoblepharis ruthveni
Lepidoblepharis ruthveni
Lepidoblepharis ruthveni
Lepidoblepharis ruthveni
Descripción:
Le-
pidoblepharis peraccae.
-
-
-
Conservación:
Gekkonidae, Sphae-
rodactylinae Lepi-
doblepharis xanthosgma
51
-
-
525252
Gecko
Lepidodactylus lugubris
Peropus variegatus ogasawarasimae
Lepidodactylus intermedius
Gehyra ogasawarasimae
Lepidodactylus roseus
Lepidodactylus mysorensis
Descripción: -
-
-
-
-
Es general-
-
-
Conservación:
GEKKONIDAE SQUAMATA
53
SQUAMATAGEKKONIDAE
Gecko aullador
Thecadactylus rapicauda
Gekko rapicauda
Platydactylus theconyx
Thecadactylus rapicaudus
Thecadacrylus rapicaudus
Thecadactylus rapicauda
Descripción:
-
-
-
-
-
Conservación:
53
545454
Anadia viata Boulenger, 1913
Anadia viata
Anadia angusceps
Anadia viata
Anadia viata
Descripción:
-
preanales en tres filas, el par
-
-
-
-
-
-
Conservación: -
-
-
-
GYMNOPHTHALMIDAE
SQUAMATA
5555
SQUAMATAGYMNOPHTHALMIDAE
Echinosauria cf horrida
Echinosaura palmeri
Echinosaura horrida palmeri
Echinosaura horrida palmeri
Echinosaura palmeri et al
Echinosaura horrida panamensis
De tamaño medio
-
-
-
-
-
-
Conservación: -
-
-
-
-
565656
Leposoma southi (R
Gaige
Leposoma bisecta
Leposoma southi southi
Leposoma southi southi
Leposoma southi orientalis
Leposoma southi
Descripción: -
-
-
-
Conservación:
-
-
GYMNOPHTHALMIDAE
SQUAMATA
5757
SQUAMATAGYMNOPHTHALMIDAE
Ptychoglossus gorgonae Harris, 1994
Ptychoglossus gorgonae
Ptychoglossus gorgonae
Descripción:
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Conservación:
-
Ptychoglossus. Herpeto-
logical
585858
Lagarto espinoso
Enyalioides heterolepis Bocourt, 1874
Enyalius heterolepis
Enyalioides heterolepis
Enyalioides insulae
Enyalioides mocquardi
Enyalioides heterolepis
Descripción:
-
-
-
-
-
Conservación
-
goría LC
HOPLOCERCIDOE SQUAMATA
59
SQUAMATAIGUANIDAE
Iguana
Iguana iguana
Prionodus iguana
Hypsilophus tuberculatus
Iguana (Hypsilophus) rhinolophus
Hypsilophus Rhinolophus
Hypsilophus tuberculatus
-
Conservación:
-
59
Anoles verde
Anolis biporcatus
Anolis obtusirostris
Anolis brevipes
Anolis soIifer
Anolis biporcatus biporcatus
Norops biporcatus
Descripción:
-
-
-
-
-
-
Conservación: -
POLYCHROTIDAE SQUAMATA
61
SQUAMATAPOLYCHROTIDAE
Lagarto azul
Anolis gorgonae
Anolis gorgonae
Anolis gorgonae
Descripción:
-
-
-
-
-
-
-
Conservación:
sea por presiones de depreda-
61
626262
Anolis fasciatus Boulenger, 1885
Anolis fasciatus
Anolis elegans
Descripción
-
Dígitos moderadamente dilata-
-
-
Vive en los
-
Conservación:
-
-
-
POLYCHROTIDAE SQUAMATA
63
SQUAMATAPOLYCHROTIDAE
Anolis medemi
Anolis medemi
Norops medemi
Descripción:-
-
-
-
-
-
En Colombia se en-
Habita en los
Conservación:
63
646464
Descripción: -
-
pitales angostas, separadas por
-
-
-
-
-
-
nos o grandes a varios metros
sobre el nivel del piso
Conservación: -
-
POLYCHROTIDAE SQUAMATA
Anolis princeps
Anolis princeps
Anolis princeps et al
Anolis princeps
65
SQUAMATATEIIDAE
Lagarto de cola azul
Ameiva bridgesii (Cope, 1869)
Holcosus bridgesii
Ameiva bridgesii
Ameiva bridgesii
Descripción
-
-
-
-
-
Conservación:
-
-
-
-
65
666666
Basiliscus galeritus
Basiliscus galeritus
Basiliscus seemanni
Ptenosaura seemanni
Descripción:
-
-
-
-
-
-
-
Conservación:-
CORYTOPHANIDAE SQUAMATA
67
SQUAMATABOIDAE
Boa, petacona
Boa constrictor
Euncetes murinus
Constrictor constrictor occidentalis
Constrictor occidentalis
Boa constrictor occidentalis
Boa constrictor occidentalis
Descripción:
laminares no ampliadas en los la-
-
-
-
-
rango de ambientes, desde el
-
-
-
Conservación:
-
-
67
6868
Atractus medusa
Atractus medusa (
Descripción:
pigmentos beige por latero-
-
Conservación: -
-
-
COLUBRIDAE SQUAMATA
68
69
SQUAMATACOLUBRIDAE
Chironius grandiquamis
Spilotes grandisquamis
Chironius grandisquamis
Descripción
-
-
-
Conservación: -
-
69
Clelia clelia
Coluber clelia
Clelia clelia
Descripción:
-
-
Conservación:
-
COLUBRIDAE SQUAMATA
71
SQUAMATACOLUBRIDAE
Falsa equis
Imantodes cenchoa
Himontodes semifasciatus
Himantodes anisolepis
Himantodes platycephalus
Imantodes cenchoa cenchoa
Imantodes cenchoa cenchoa
Descripción: De tamaño mediano
-
-
-
-
-
-
Conservación: -
71
727272
Masgodryas boddaer
Coluber boddaer
Dryadophis boddaer
Masgodryas boddaer
Descripción:
-
-
-
Desde Colombia
-
de los Andes en todos los siste-
-
-
-
Conservación:
COLUBRIDAE SQUAMATA
7373
SQUAMATACOLUBRIDAE
Corredora tropical
Masgodryas pulchriceps Cope, 1868
Mascophis pulchriceps
Dryadophis pulchriceps
Masgodryas pulchriceps
Descripción: -
-
-
Conservación:
7474
Oxybelis aeneus
Dryinus aeneus
Oxybelis acuminatus
Oxybelis argenteus
Oxybelis aeneuset al
Descripción: -
-
-
-
-
-
Conservación:
COLUBRIDAE SQUAMATA
74
7575
SQUAMATACOLUBRIDAE
Oxybelis brevirostris
Dryophis brevirostris (Cope, 1861)
Oxybelis coerulescens
Oxybelis brevirostris
Oxybelis brevirostris et al
Conservación:
Categoría LC
-
Descripción: -
-
-
7676
Leptophis ahaetulla
Coluber ahaetulla
Leptophis ahaetulla
Leptophis ahaetulla
Descripción: -
-
-
se observa al oeste de los Andes,
-
Conservación: Categoría LC
COLUBRIDAE SQUAMATA
76
77
SQUAMATACOLUBRIDAE
Juete
Leptophis depressirostris
Philothamnus depressirostris
Diplotropis bilineata
Leptophis aeruginosus
Leptophis saturatus
Leptophis depressirostris
Descripción:
-
-
-
-
-
Conservación:
77
787878
Leptodeira septentrionalis
Kennicot, 1859
Leptodeira septentrionalis
Comastes ornatus
Leptodira polyscta
Leptodeira septentrionaliset al.
Descripción: de
-
-
-
-
-
-
Conservación: Categoría LC
-
-
COLUBRIDAE SQUAMATA
79
SQUAMATACOLUBRIDAE
Pseustes poecilonotus
Günter, 1858
Pseustes poecilonotus poecilonotus
Tropidodipsas lunulata
Phrynonax lunulatus
Phrynonax poecilonotus poecilonotus
Pseustes poecilonotus poecilonotus
Descripción:-
-
-
-
oeste de los Andes, en todas las
-
-
-
Conservación:
79
Tanlla melanocephala
Tanlla equatoriana
Tanlla melanocephala
Tanlla ruceps
Tanlla ruceps
Descripción:
-
-
-
-
Conservación: -
COLUBRIDAE SQUAMATA
81
SQUAMATAVIPERIDAE
Serpiente equis
Bothrops asper
Trigonocephalus asper
Bothrops asper
-
-
Conservación:
-
-
Descripción:
-
Desde
-
81
8282
Coral
Micrurus cf dumerilli Jan, 1858
Micrurus dumerilii anoquiensis
Micrurus anoquiensis
Micrurus carinicauda anoquiensis
Micrurus carinicaudus anoquiensis
Micrurus dumerilii anoquiensis
Descripción: De mediana a pe-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Conservación:
-
-
ELAPIDAE SQUAMATA
82
83
SQUAMATAELAPIDAE
Micrurus mipartus
Elaps mulfasciatus
Elaps anomalus
Micrurus mipartus mulfasciatus
Micrurus mipartus anomalus
Descripción:
-
-
-
-
-
l -
-
Conservación:
-
-
83
8484
85
Tortugas
8686
87
Kinosternon leucostomum
Swanka maculata
Cinosternum brevigulare
Cinosternum cobanum
Cinosternum leucostomum
Kinosternon mopanum
Descripción:-
-
-
-
e
-
Conservación:
KINOSTERNIDAETESTUDINATA
87
8888
Caiman crocodilus
Lacerta crocodilus
Caiman sclerops
Caiman crocodilus
Descripción:
-
-
rocodylia
-
-
-
Conservación
-
CROCODYLIA ALLIGATORIDAE
88
89
Mapas
de especies
91
9292
93
9494
95
9696
97
9898
99
Guía para controlar
-
-
-
et al
-
et al
-
-
-
-
-
-
-
-
Literatura citada
111
112112
Anfibios y Réptiles
Paraíso de una naturaleza con historia
y tesoro de la diversidad
biológica colombiana
Grupo de investigación
LABORATORIO
DE HERPETOLOGÍA
Universidad del Valle
978-958-46-0094-3