ArticlePDF Available

Abstract

Origins of nature philosophy in Cracow The paper analyses not well known beginning of Cracow philosophy of science originating from the 19th century. A selected number of issues formed by two founders of Cracow philosophical centre – W. Heinrich and M. Straszewski are presented. Finally, the author tries to reflect on modern philosophy of science in the context of its relations with tradition lasting over the centuries.
Studia z Filozo i Polskiej
Tom 6 (2011)
Pytanie�opoczątki�krakowskiej�filozofii�przyrody
     







 

 
         

19th�Century�Beginnings�of�the�Kraków�Philosophy�of�NaturePhilosophy�in�Science.�Methods�
and�Applications



    Skąd�wziął�się�krakowski�
styl� uprawiania� fi�lozofi�i� przyrody?  Wyzwania� racjonalności.� Księdzu� Michałowi� Hellerowi�
współpracownicy�iuczniowie





U�źródeł�krakowskiej�filozofii�przyrody*
 






 



Początki�zorganizowanej�działalności
      






 


      
    

      Kra-
kowska�fi�lozofi�a�przyrody�wokresie�międzywojennymKrakowska�fi�lozofi�a�przyrody�wokresie�
międzywojennym

Władysław�Heinrich,�czyli�uźródeł�Krakowskiej�Szkoły�Filozofi�i�Przyrody
Krakowska�fi�lozofi�a�przyrodyHeinrich�Władysław
Encyklopedia�fi�lozofi�i�polskiej

   O stosunku� pojęć� i zasad� fi�zycznych� do� fi�lozofi�i  
 

Zależność�kierunków�lozoficznych�od�metod�nauk�przyrodniczych






   






          

 

  



     





Straszewski�MaurycyEFP




Sprawozdanie�sekcyi�fi�lozofi�cznej�krakowskiego�Oddziału�Towarzystwa�przyrodników�
imienia�Kopernika�za�rok�1899 Z�Towarzystwa�przyrodników�im.�
Kopernika
  







Sprawozdanie� sekcyi� filozofi�cznej� krakowskiego� Oddziału� Towarzystwa� przyrodników�
imienia�Kopernika�za�rok�1899
Powstanie�ipierwszy�rok�działalności�Polskiego�Towarzystwa�Filozofi�cz-
nego�we�Lwowie Znani�inieznani�dziewiętnastowiecznego�Lwowa

 



    
    
 
       Referat� o systemacie�
�lozofi�cznym�H.�Cornelius’a
Ozłudzeniach
Okrytyce�czystego�doświadczenia�Avenariusa 
Ozasadniczem�zagadnieniu�psychologii
Uzasadnienie�samoistności�zjawisk�psychicznych�na�podsta-
wie�faktów�językowychOpsychicznych�podstawach�zja-
wisk�językowych   Założenia�teoryi�poznania�
AvenariusaPoglądy�Macha�na�zagadnienia�me-
chaniki      Zasady� stylometryi  
Ohypotezach�(na�tle�teoryi�chemicznych)
Baudouin�de�Courtenay�Jan�NiecisławEFP
       
      
Szkice�psychologiczne 
 Oilluzyjach�optycznych
Ruch�kobiecy�wPolscePrze-
gląd�piśmiennictwa.�Zpiśmiennictwa�polskiego.�Zdziedziny� psychologii.�Dr.�Anna�Wyczółkowska:�
«Szkice�psychologiczne»�–�Taż�«Oilluzyach�optycznych»


     

 

    
Postępy�Fizyki
  Historia� �lozofi�i�przyrody�i �zyki�wUniwersytecie�Jagiellońskim

Lutosławski�WincentyEFP

              






O złudzeniach�pamięci   
Owpływie�rodzaju�gramatycznego�na�myślenie�iuspo-
sobienie�ludzi�mówiących�językami�urodzajowionymi
Ofi�lozofi�i�wolnych�dusz�(Zpowodu�systematu�Dr.�WLutosławskiego)






Sława�izniesławienie.�Ożyciu�ipracach�Augustyna�
Wróblewskiego
Warto doda, e referat wygoszony przez Wróblewskiego w ramach sekcji lozo cznej przypada
na najbardziej twórczy naukowo okres jego pracy (w 1901 r. wykaza on jako pierwszy udzia
fosforanów w procesach fermentacji drodowej, co byo wanym wkadem do rozwoju biochemii).
  



           



    
  Kobyłecki�Stanisław
EFP
Sprawozdanie�sekcyi��lozofi�cznej�krakowskiego�Oddziału�Towarzystwa�przyrodników�
imienia�Kopernika�za�rok�1899     Wiadomości�bieżące


  Próba�uzasadnienia�samoistności� zjawisk� psychicznych�
na� podstawie� faktów� językowych      
O psychicznych� podstawach� zjawisk� językowych.� Postawienie� kwestji,  
Zreferatów�wTowarzystwie�przyrodników�im.�Kopernika�wKrakowie,


 Filozofi�a�wolnych�dusz, 


 
    
          
    

 
         

       
    






    
   
      Zasady� deuteryzmu
Kilka� uwag�o stosunku� mowy�do�wyobrażeń
 Uwagi�ozasadach�fi�zyki 
Teorye�neowitalistyczne�wbiologii
   
Aprioryczne�pierwiastki�wzasadach�przyrodoznaw-
Sprawozdanie�sekcyi�lozofi�cznej�krakowskiego�Oddziału�Towarzystwa�przyrodników�imie-
nia�Kopernika�za�rok�1899

      






Historia�fi�lozofii�przyrody�ifi�zyki�wUniwersytecie�Jagiel-
lońskim




Zarys�historii�zoologii�na�Uniwersytecie�
Warszawskim     

   
Ozasadniczych�twierdzeniach�wiedzy�przyrodniczej�wzaraniu��lo-
zofi�i�greckiej
Kozłowski�Władysław�MieczysławEFP



stwaOdziedziczności


        
        
        
       
   
Obecny�przełom�wteorii�poznania
Współczesny�skrajny�fenomenalizm�wteorji�poznania
 Teorja�poznania�zjawisk� społecznych 
  Pojęcie� czasu� ze� stanowiska� teorji� poznania  
 Monizm�wteorji�poznania 
O apriorycznym� charakterze�drugiej� zasady� termodynamiki�(zasady�
entropji)
           
  

    


Sprawozdanie� sekcyi� filozofi�cznej� krakowskiego� Oddziału� Towarzystwa� przyrodników�
imienia�Kopernika�za�rok�1900





      
   

Wykłady�zdziedziny�«teorji�poznania»

Obec-
ny�przełom�wteorji�poznania
Gielecki�Wojciech�MarceliEFP
Grabski�StanisławEFP
Wartenberg�Mścisław�Wiktor EFP




Żuławski�JerzyEFP
 


Życie�iwiedzaKinetyczne�ielektromagnetyczne�teo-
rie�materiiEterPoglądy�chemiczne�na�budowę�ma-
teriiBudowa�kosmosuPomysły�do�syntezy





    








 






       
     
Sprawozdanie� sekcyi� filozofi�cznej� krakowskiego� Oddziału� Towarzystwa� przyrodników�
imienia�Kopernika�za�rok�1902  
Obudowie�kosmosu
EterOteoryach�materyi
     Pomysły�do� syntezy   

             
          
   

   Pamiętnik�(fragmenty)    
List�do�Kazimierza�Twardowskiego�z�dnia�18�IV�
1919�r.


        
     



Filozofia�po�empiriokrytycyzmie
   
     


Zależność�kierunków�filozofi�cznych�od�metod�nauk�przyrodniczych
     


 
  
       
  
   


           


  


         
       

Władysław�Heinrich,�czyli�uźródeł�Krakowskiej�Szkoły�Filozofi�i�Przy-
rody Krakowska��lozofi�a�przyrody  Filozofi�a�przyrody�
Władysława�Heinricha Metodologiczne� analizy�Władysława�
HeinrichaTeoria�poznania.�Tekst�–�Komentarze

Zależność�kierunków�fi�lozofi�cznych�od�metod�nauk�przyrodniczych

 
  Obecny�przełom�w teorji�poznania

      
 
 


        

          
  
    




        


    
 




  






    

   Obecny� przełom� w teorji� poznania   


Ogólne�problemy�pozytywizmu�polskiegoZarys�dziejów�fi�lozofi�i�polskiej�
1815–1918











   

        


Możliwość�uprawiania�metafizyki�przyrody�wujęciu�Straszewskiego43


         



  


Pomysły�
do�syntezy
 
Obecny�przełom�wteorji�poznania
Stra-
szewski�MaurycyEFP
           


 


Filozofi�a�wolnych�dusz
Pomysły�do�syntezy
 
    
         
     



   


 

    
         
 

           
     

         



 
        




Obecny�przełom�wteorji�
poznania
    






Obecny�przełom�w�teorji�poznania


        

     
  



  





   

Pomysły�do�syntezy






         


   

   



Pomysły�do�syntezy
          
         


  
      


 
 
  





       
Wsprawie�metafi�zyki     
      


         

    
    
         








        





 

Wsprawie�metafi�zyki Wdążeniu�do�syntezy:�pomysły�iszkice�
zlat�od� 1877� do� 1907  







      











 

       

   

 
n�de�
siècle         

   


        
      





�n�de�siècle




 
Rola�historii�filozofii�ihistorii�nauki�wuprawianiu�filozofii�przyrody

    




         





    



 


  



       
    






    




Filozofi�a�przyrody�Władysława�HeinrichaKrakowska�
�lozofi�a�przyrody




    
    

Zakończenie:�między�tradycją�awyzwaniami�współczesnymi
      
       




  






  

   



 


    
 


 Krakowska��lozofi�a�przyrody� wokresie�międzywojennym
Krakowska�fi�lozofi�a�przyrody�wokresie�międzywojennym
Krakowska�filozofi�a�przyrody�wokre-
sie�międzywojennym,
 


  
    
 





        
        
        

     

          


      







     

  

        





   
         


  
     
  







Origins�of�nature�philosophy�in�Cracow





4
w krgu myli Józefa Tischnera
Agnieszka Wesoowska
Midzy ja transcendentalnym i ja aksjologicznym.
Tischnera ujcie egotycznoci
Between transcendental I and axiological I.
Tischners view of egotism
Aleksandra Bulaczek
Józefa Tischnera mylenie o dobru
Józef Tischners thinking about the good
Studia z Filozo i Polskiej
Tom 6 (2011)
       Ja�
transcendentalne�wfi�lozofi�i�Edmunda�Husserla
Erste�
Philosophie

 ego�       
expressis�verbis�




 
      

 
Ja�transcendentalne�wfi�lozofi�i�Edmunda�HusserlaStudia�zfi�lozofi�i�
świadomości
Erste�Philosophie�(1923/24)Theorie�der�phänomenologischen�Re-
duktionHusserliana�Gesammelte�Werke


           
                         
 

Horyzonty�fenomenologii�HusserlaFilozofi�a�współczesna


Między�„ja”�transcendentalnym�i�„ja”�aksjologicznym.�
Tischnera�ujęcie�egotyczności
Article
Full-text available
W artykule przedstawiam sylwetkę i omawiam wybrane poglądy filozoficzne krakowskiego fizyka – Andrzeja Fulińskiego, który od lat 70. XX wieku jest związany z lokalnym środowiskiem interdyscyplinarnym. W artykule stawiam tezę, że publikacje Fulińskiego dobrze wpisują się w styl uprawiania filozofii przyrody, zainicjowany przez Hellera i Życińskiego („filozofia w nauce”), a sam Fuliński – poprzez współpracę ze środowiskiem interdyscyplinarnym oraz specyfikę prac filozoficznych – zasługuje na miano jednego z przedstawicieli Krakowskiej Szkoły Filozofii w Nauce.
Article
Full-text available
The article is a review of Kamil Trombik’s book, in which he presents particular concepts of the philosophy of nature at the Pontifical Academy of Theology in Kraków in the years 1978 to 1993. It was the first and decisive period in the formation of the Faculty of Philosophy at the Academy. The goal of the monograph was to demonstrate the factors that contributed to philosophy of nature becoming one of the most prominent and representative trends in this academic center, as well as to attempt to answer the question of why “philosophy in science,” developed initially by Michał Heller and Józef Życiski, became the main style of doing philosophy of nature there. In the reporting part of the review main problems that the author raises are presented. They are collected in three chapters of his work, which corresponds to three initial phases of the formation of the philosophical department at the Pontifical Academy of Theology. Then, in the critical part, some aspects of Trombik’s work are assessed. First of all, the attention is paid to the part concerning the determination of the sources of “philosophy in science” which—although it seems to be the most interesting—is also the least original part of the work. Next, the contribution of Karol Wojtyła and many other lesser-known scientists and philosophers to the formation of an interdisciplinary atmosphere and the promotion of “philosophy in science” in the structures of The Pontifical Academy of Theology and the Krakow intellectual milieu is also appreciated. Many hypotheses and research perspectives in Trombik’s book are highlighted in the review, demonstrating the importance of this Krakow research center (Philosophy Department at the Pontifical Academy of Theology) for the history of Polish science and philosophy.
ResearchGate has not been able to resolve any references for this publication.