Wprowadzenie. Choroby neurodegeneracyjne występujące najczęściej u osób starszych stanowią globalny problem, na który nie ma skutecznego leczenia przyczynowego. Do jednych z najczęściej opisywanych chorób starzejącej się populacji należą: choroba Alzheimera (AD), choroba Parkinsona (PD), choroba Huntingtona (HD) i stwardnienie zanikowe boczne (ALS). Do patogenezy chorób neurodegeneracyjnych prowadzi wiele czynników biologicznych, takich jak stres oksydacyjny, dysfunkcja mitochondriów, zapalenie neuronów i gleju, akumulacja białek i aktywacja szlaków apoptotycznych. Ponieważ zaburzenia neurodegeneracyjne postępują powoli, nie ma rozstrzygającej opcji leczenia, która mogłaby zatrzymać rozwój choroby tych zaburzeń. W ciągu ostatnich kilku dekad roślinne substancje fenolowe są szeroko stosowanymi związkami naturalnymi o wyraźnych właściwościach terapeutycznych. Należące do tej klasy flawonoidy i kwasy fenolowe wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwnowotworowe, a także neuroprotekcyjne. Substancje te w znaczących stężeniach występują w szerokiej gamie produktów spożywczych oraz w produktach zbieranych i przetwarzanych przez pszczoły – w miodzie i pyłku pszczelim. Cel pracy. Celem przeglądu było zebranie i usystematyzowanie wiedzy na temat możliwości zastosowania produktów pszczelich (miodu i pyłku pszczelego) w terapii chorób neurodegeneracyjnych, w świetle bieżącej literatury naukowej. Metodyka badań. Do analizy piśmiennictwa wykorzystano bazy PubMed, Scopus, Sciene Direct, używając następujących słów kluczowych: „honey”, „bee pollen”, „flavonoids”, „phenolic acids”, „neuroprotective activity”, „Alzheimer's disease”, „Parkinson's disease”, „Huntington's disease”, „amyotrophic lateral sclerosis”, „depression”. Wyniki. Skład chemiczny frakcji fenolowej miodów nektarowych oraz pyłku pszczelego zależy od pochodzenia botanicznego. Wykazano, zarówno w testach in vitro, jak i in vivo, że związki polifenolowe zidentyfikowane w miodach o różnym pochodzeniu botanicznym i w pyłku pszczelim zwiększają funkcje poznawcze i minimalizują neuropatię mózgu poprzez różne mechanizmy. Zdolność tych składników do leczenia chorób mózgu jest determinowana przez ich zdolność dotarcia do struktur mózgu i bezpośredniej interakcji z neuronami, neurytami i glejem. W rezultacie uznawane są za naturalne środki wspomagające w przypadku wielu schorzeń, w tym problemów neurologicznych. Wnioski. Zgodnie z wynikami badań in vitro i in vivo, bioaktywne składniki fenolowe zidentyfikowane w miodzie i pyłku pszczelim mogą chronić przed chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak choroba Parkinsona i choroba Alzheimera, choroba Huntingtona, stwardnienie zanikowe boczne oraz zaburzeniami, lękiem i smutkiem, stanowiącymi podstawę depresji. Do najczęściej opisywanych substancji z grupy flawonoidów należą: kwercetyna, kemferol, luteolina, mirycetyna, apigenina, pinocembryna, chryzyna, galangina, rutyna, katechina i naryngenina, natomiast z grupy kwasów fenolowych: kwas kawowy, kwas chlorogenowy, kwas galusowy, kwas cynamonowy, p-kwas kumarowy, kwas ferulowy, kwas elagowy.