Ο όρος «Συνεταιρισμός» αριθμεί πολλά χρόνια ύπαρξης ενώ παράλληλα οι ρίζες του εντοπίζονται στο εξαιρετικά μακρινό παρελθόν του αρχαίου κόσμου, ακόμη και αν δεν είχε τη σημερινή του μορφή. Αποτελεί ένα οικονομικό αλλά κυρίως κοινωνικό οικοδόμημα πάνω στο οποίο έχουν θεμελιωθεί ποικίλες Αρχές, Αξίες και Κοινωνικές Νόρμες που αποσκοπούν στην οικονομική και συνάμα κοινωνική ανάπτυξη του τόπου. Όλα τα παραπάνω αποτελούν το κοινωνικό κεφάλαιο το οποίο θα πρέπει να υπάρχει μέσα σε κάθε συνεταιρισμό εν προκειμένου να δημιουργηθεί, να αναπτυχθεί και να διατηρηθεί αναλλοίωτος ως θεσμός με το πέρας των χρόνων.
Για να συμβεί αυτό ο παράγοντας «άνθρωπος», τα μέλη του δηλαδή, που αποτελούσαν και αποτελούν τη κινητήριος δύναμη, οφείλουν να είναι πλήρως εναρμονισμένα και να έχουν αφουγκραστεί, ασπαστεί και υιοθετήσει αυτές τις αρχές στο έπακρον. Δυο από τις βασικότερες συνιστώσες από τις οποίες συνθέτεται το κοινωνικό κεφάλαιο και οι οποίες θα πρέπει να εντοπίζονται στους κόλπους κάθε υγιούς συνεταιριστικής οργάνωσης είναι η Αμοιβαιότητα και η Εμπιστοσύνη. Οι τελευταίες, αποτελούν τα προπύλαια κάθε νέου συνεταιριστικού εγχειρήματος αλλά και οι στιβαρές βάσεις πάνω στις οποίες πρέπει να οικοδομηθεί κάθε είδος συνεταιριστικής ιδέας.
Δυστυχώς, στην Ελλάδα και στις μέρες ο υπέροχος, και γεμάτος από κοινωνικά ευεργετήματα, αυτός θεσμός δεν τυγχάνει της ανάλογης που του αρμόζει αναγνώρισης με αποτέλεσμα να αποτελεί ένα μικρό κομμάτι της κοινωνίας μας και να κατέχει ένα μικρότερο μέρος της καθημερινότητας μας. Από τη μία οι πολιτικές των εκάστοτε κυβερνήσεων και από την άλλη οι χρησιμοθηρικές και πελατειακές βλέψεις οδήγησαν το θεσμό του συνεταιρισμού σε μαρασμό, με ελάχιστες εξαιρέσεις να έχουν αποστασιοποιηθεί από αυτόν τον κανόνα. Μήπως όμως για το συγκεκριμένο πρόβλημα δεν ευθύνονται μόνο τα προαναφερθέντα αλλά υποθάλπεται και κάτι άλλο το οποίο δεν γίνεται εύκολα αντιληπτό; Μήπως κυριαρχεί η ανεπάρκεια εμπιστοσύνης και αμοιβαιότητας μεταξύ των μελών των συνεταιριστικών οργανώσεων; Ο παραπάνω προβληματισμός λοιπόν αποτελεί και το ορμητήριο της συγκεκριμένης εργασίας. Η διερεύνηση δηλαδή τουκοινωνικού κεφαλαίου μέσα από τις διαστάσεις της αμοιβαιότητας και της εμπιστοσύνης στα μέλη ποικιλόμορφων συνεταιρισμών στην Ελλάδα.
Η έρευνα βασίστηκε στη χρήση ενός σύνθετου δομημένου ερωτηματολογίου που για τη μέτρηση της αμοιβαιότητας και της εμπιστοσύνης χρησιμοποιούσε τόσο ερωτήσεις όσο και πειραματική οικονομία. Στο πρώτο σκέλος χρησιμοποιήθηκαν εικοσιπέντε ψυχομετρικές μεταβλητές και οι απαντήσεις αυτόν κατηγοριοποιούνταν στη 5-βάθμια κλίμακα Likert ανάλογα με το βαθμό συμφωνίας ή διαφωνίας. Για το δεύτερο σκέλος, τρία παίγνια της Θεωρίας Παιγνίων χρησιμοποιήθηκαν προκειμένου να διαπιστωθεί με ποια οικονομική οντότητα ταυτίζονται περισσότερο τα μέλη που έλαβαν μέρος.
Η ανάλυση των αποτελεσμάτων του πρώτου μέρους έδειξε ότι σε γενικές γραμμές η ύπαρξη του κοινωνικού κεφαλαίου στα μέλη είναι ορατή, με ελάχιστες ωστόσο εξαιρέσεις. Στο δεύτερο μέρος και στην εκτέλεση της πειραματικής διαδικασίας τα άτομα έδειξαν να διακατέχονται από αναπτυγμένα συναισθήματα εκτελώντας προσφορές και διαιρέσεις περισσότερο βασιζόμενοι στην αμοιβαιότητα και την εμπιστοσύνη παρά στην ορθή λογική.
(The existence of the term "Cooperative" dates back to the ancient world while its roots are traced back to the extremely distant past even if it was not in its present structure. It is an economic but mainly social edifice on which various principles, values and social norms have been founded aiming at the economic and at the same time social development of the local area. All of the above constitute the social capital that must exist within each cooperative in order to create, develop and maintain unchanged as an organization over time.
For achieving this, the "human" factor, that is, its members, which were and are the driving force, must be strongly harmonized and have fully embraced and adopted these principles. Two of the key components of social capital that should be identified within any cooperative organization are Reciprocity and Trust. The latter are, not only, the backbone of every new cooperative venture but also the solid foundations on which every kind of cooperative idea must be built.
Unfortunately, nowadays, in Greece this wonderful, and full of social benefits, institution does not receive the recognition that deserves and as a result of this, it constitutes a small part of our society and occupies a smaller part of our daily lives.On the one hand, the policies of each government and on the other hand, the opportunist intentions have led to the abandonment of cooperatives, with only few exceptions of this rule to be exist.But however is the above mentioned responsible for this problem or there is something else that is not easily understood? Is there a lack of trust and reciprocity among members of cooperatives? So, the above reflection is therefore the basis of this work. The exploration of social capital through the dimensions of reciprocity and trust amongst the members of various kinds of cooperatives in Greece.
The research was based on the use of a complex structured questionnaire that used both questions and experimental economics methods to measure reciprocity and trust. Twenty-five psychometric variables were used in the first part and the responses of them were categorized on a 5-point Likert scale according to the degree of agreement or disagreement. For the second part, three listed games of Game Theory were used to determine which economic entity is most closely matched the members who participated.
The analysis of the results of the first part has shown that in general the existence of social capital amongst members is visible, with few exceptions, however. In the second part and in the execution of the experimental process, individuals were shown to have developed emotions by making offers and divisions more based on reciprocity and trust than on rationality.)