Sivas İli ve İlçelerinde Pliyosen ve Pleistosen Dönem Yüzey Araştırması

Az sayıda arkeolojik araştırma dışında Sivas’ın paleolitik dönemdeki insan varlığına ilişkin hiçbir veri bulunmamaktadır. Bu konuya ışık tutmak amacıyla 2016 yılında TC Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izni ile 5 yıllık bir yüzey araştırmasına başlanmıştır. Bu çalışmanın amacı Sivas’ta paleolitik dönemdeki insan varlığını araştırmak, paleolitik kültürleri tanımlamak ve kayaaltı sığınakları, mağaralar ve hammadde kaynaklarını belirlemektir. 2016-2018 yılları arasında Sivas’ın Kangal ve Divriği ilçelerinde yüzey araştırmaları gerçekleştirilmiştir. Hafik-İmranlı arası da kısa süreli araştırma ile incelenmiştir. Her iki ilçede de alt ve orta paleolitik dönemlere ait buluntulara rastlanmıştır. Divriği’de volkanik kayaçların kullanıldığı Alt Paleolitik endüstrisi, Afrika’nın MOD 1 endüstrisine benzerlik göstermektedir. Kangal’da alt ve orta paleolitik kültürlerin varlığı keşfedilmiştir. Kangal birincil çakmaktaşı kaynaklarına sahiptir ve buradaki orta paleolitik atölyeleri çok zengindir. Kangal alt paleolitiği şimdilik çok az sayıda çakmaktaşı alet ile karakterizedir. Her iki ilçede de prehistorik çökellere sahip mağara ve sığınak bulunamamıştır. Hafik-İmranlı arasındaki bölgeler ise çok jipsli ve çorak bir toprak yapısına sahiptir. Bu alanda çok sayıda kültür varlığı yer alsa da, paleolitik kültürler açısından önemli bir bulguya rastlanmamıştır. Sivas günümüzde bile doğu-batı ve kuzey-güney yollarının kesiştiği stratejik bir konumda yer almaktadır. Paleolitik dönemde de Sivas’ta insanlar yaşamışlar, birincil çakmaktaşı ve volkanik hammadde kaynaklarını kullanmışlardır. Muhtemelen bu bölge Malatya-Maraş ve Batı Anadolu arasındaki önemli bir geçiş bölgesidir. İnsan davranışları arasında da önemli bir farklılık göze çarpar. Orta paleolitik aletlerinin tümü çakmaktaşından üretilmiştir. Alt paleolitikte ise çoğunlukla volkanik kayaçlar tercih edilmiştir. Divriği-Kangal-Malatya sınırında yer alan volkanik Yama Dağı kökenli volkanik kayaçlar hammadde açısından bölgedeki eski insanlara geniş bir seçenek listesi sunmuştur. Tüm çabalarımıza rağmen obsidyen kaynaklarına ve obsidyenden üretilmiş aletlere ulaşılamamıştır. En çok andezit ve bazalt gibi işlenmesi görece kolay kaynaklar tercih edilmiştir. Elde ettiğimiz sonuçlar Neolitiği bile çok az bilinen Sivas’ın tarihini yaklaşık 1 milyon yıl öncesine indirmiştir.