Wim Van Opstal

Verified

Wim verified their affiliation via an institutional email.

Learn more

Verified

Wim verified their affiliation via an institutional email.

Learn more

• Master of Science in Economics
• Researcher at Flemish Institute for Technological Research

As the circular economy (CE) gained significant attention over the past decade, most research focuses on activities in the formal economy, overlooking substantial contributions from the informal economy. The informal economy, encompassing unmeasured productive activities, involves 60 % of workers and 80 % of enterprises globally. While informal was...

Population ageing and the sustainable energy transition are significant transformations of the twenty-first century. In this paper, we use household survey data to assess the interplay between age, the adoption of solar photovoltaics (PV), and interest in circular value propositions. Circular business models may mitigate the up-coming PV waste stre...

Solar photovoltaics (PV) play a critical role in advancing the sustainable energy transition, but growing concerns about PV waste highlight the need for circular economy solutions within the solar value chain. Meanwhile, concerns for the social impact of the circular economy call for a circular society, emphasizing social and environmental justice...

While the contribution of circular business models to achieving sustainable development goals is increasingly acknowledged, most studies tend to focus on conceptual, technological, or supply-side considerations. Customer acceptance, however, is also a necessary condition for a transition to a circular economy. In this study, we employ household sur...

To achieve the sustainable development goals and a transition to the circular economy, we need to tackle the problem of single‐use packaging. As reusable packaging options are increasingly available, both from a technical and business perspective, most studies focus on its technical and value chain aspects while largely ignoring customer perspectiv...

Every three years, the European Commission publishes a list of critical raw materials (CRMs), to guide efforts in improving supply chain resilience, including intra-EU extraction and increased material recovery. However, increasing recovery rates for all 34 CRMs across the EU is unfeasible in the short term. To address this challenge, this paper pr...

During the course of 2024, a new knowledge cell was set up within the Belgian Federal Institute for Sustainable Development (FIDO/IFDD) with the aim of putting Belgium on the path towards a just resource-resilient society. Last year, a positioning exercise was carried out, which supported FIDO/IFDD in establishing this knowledge cell, defining its...

A transition towards a circular economy (CE) often involves the development and adoption of novel technologies and business models. Its implementation, however, requires a close collaboration within and between organizations along supply chains. In this paper, we investigate incentive alignment for the implementation of reversible bonding, a techni...

An important presumed social impact of the circular economy (CE) is job-creation for vulnerable groups. This creates opportunities for Work Integration Social Enterprises (WISEs), which are established to organize economic activities for workers with a distance to the labour market. In this paper, we identify challenges, opportunities, and sustaina...

While being acknowledged for its contribution to the Sustainable Development Goals, the proliferation of renewable energy causes an upcoming waste problem and creates new geopolitical vulnerabilities due to reliance on a very limited number of countries for critical raw materials. Therefore, it is relevant to study circular economy strategies for r...

A circular economy lacking a business model” has been compared earlier as “a vehicle with no driver at the steering wheel”. In this study, we investigate how different drivers at this steering wheel perceive managerial difficulties in operating a circular business. We use original survey data from 117 businesses in Flanders (Belgium) that can be c...

An increasing number of studies illustrate and estimate the potential of the circular economy to create new jobs, most particularly for vulnerable groups at the labor market. This creates collaborating opportunities for Work Integration Social Enterprises (WISEs) and circular economy ventures. Since a shift to a circular economy requires new vision...

In a ‘circular economy’, materials and products are used more efficiently, repaired, shared, reused or recycled. Circularity is one of the guiding principles of sustainable development. It aims at retaining the value and functionality of products and components, and usually helps to reduce the environmental impact of products or activities. In this...

The rapid expansion of the global solar photovoltaic (PV) market as part of the transition to a low-carbon energy future will increase both demand for raw materials used in PV product manufacturing as well as future PV panel waste volumes. There is an urgent need for solar industry businesses to adopt circular business models, and to support this p...

In een wereld die zich steeds meer bewust is van de dringende behoefte aan duurzaamheid, is de circulaire economie op de voorgrond getreden als een hefboom om anders om te springen met grondstoffen en materialen. Onze huidige lineaire economie die gebaseerd is op het ontginnen van grondstoffen, maken van producten en deze vervolgens weg te gooien,...

In voorliggende studie werd onderzocht wat de impact, mogelijkheden en beperkingen voor Vlaanderen zijn van het invoeren van EU-ETS voor verbrandingsinstallaties voor stedelijk afval in Europa, en hoe en in welke mate, de invoering van EU-ETS al dan niet kan bijdragen aan de realisatie van de doelstellingen van het Vlaamse afval- en materialenbelei...

Robert Owen (1771–1858) was a Welsh industrialist, philanthropist, and social reformer. He managed to showcase principles of utopian socialism by modernizing the New Lanark Mills into a model factory and a community. Owen can be considered as one of the fathers of the cooperative movement, as one of the pioneers of socialism, and contributed to the...

The Rochdale Society of Equitable Pioneers was founded in Rochdale, England, in 1844 and soon became a prototype for cooperatives worldwide. Its governance structure, known as the Rochdale Principles, is still a key guideline for the design of cooperatives

Friedrich Wilhelm Raiffeisen (1818–1888) is considered as one of the founding fathers of the cooperative movement. He reinvented microfinance as a viable model to improve the well-being of small rural communities that had little or no access to financial services to obtain loans. His work on rural credit cooperatives, and that of his contemporary F...

Franz Hermann Schulze (1808–1883) was a social reformer and one of the founding fathers of the cooperative movement. In an era where formal credit providers were not able to serve urban handworkers, he invented credit cooperatives (Volksbanken) that enabled artisans and small businesspeople to grow independent from charitable gifts to face the soci...

Solar energy is an important renewable energy source to support a decarbonization of our energy mix. Although the uptake of solar PV surged in the last decade, many households face significant barriers to invest in solar energy. Circular business models may mitigate the upcoming PV waste problem and increase energy and resource independence. In thi...

The increased use of adhesive bonding in manufacturing is an important barrier to implement circular economy strategies, including repair, refurbishment, and high-quality recycling. The circular economy potential of reversible adhesives that are debondable on demand, however, remains largely unexplored. In this paper we apply an integrated technolo...

Recent global crises related to Covid-19 and the war in Ukraine increased public awareness of the risks of market volatility and uncertainty of supply of raw materials, product components, and energy (Borms et al., 2023). The recent increase in energy prices caused by the war in Ukraine, has rushed governments to secure alternative energy supplies,...

Innovative business models and technologies supporting the transition towards a circular economy are challenging since they require a close collaboration along value chains (Brown et al., 2018). Examples include the organization of reverse logistics to foster repair and high-quality recycling (Julianelli et al., 2020), or feedback loops from partie...

Younger generations are an important group of actors in the transition to a circular economy (Generation Climate Europe and European Circular Economy Stakeholder Platform, 2021). Not only do they act as consumers, they will also become the entrepreneurs and leaders of the future. In literature, focus is mostly on circular economy business model inn...

Aside from potential environmental benefits, the implementation of circular economy principles in businesses can have merits for the labour market. The current unemployment in several regions of Europe and the qualitative mismatch between supply and demand could be countered by reskilling the labour force to adjust supply and demand to one another...

Circular economy practices contribute to achieving sustainability and alleviating the consequences of value chain disruptions and surging prices of energy and raw materials. While startups are increasingly recognized as a powerful engine for innovation processes needed to support this transition, empirical studies on the selection and implementatio...

While the uptake of solar energy has been a success in recent years, PV panels will cause an increasing waste problem in the coming decades. At the same time, it is important to further stimulate investments in solar energy solutions to reach climate ambitions and the Sustainable Development Goals. In this paper, we investigate when circular econom...

Aside from potential environmental benefits, the implementation of circular economy principles in businesses can have merits for the labour market. The current unemployment in several regions of Europe and the qualitative mismatch between supply and demand could be countered by reskilling the labour force to adjust supply and demand to one another...

This report is part of the dissemination of the circular business innovation methodologies developed in CIRCUSOL (https://circusol.eu). It includes information on educational materials developed for a short course, which can be given both directly in universities and through online courses such as MOOC (Massive Open Online Course), and the reportin...

This report compiles the findings on the circular service models for PV, co-created within five demonstrators from the CIRCUSOL project. It provides an overview of their goals, scope, and status in relation to the CIRCUSOL vision, and describes the business model development process and co-created outcome for each demonstrator. We also report findi...

In recent years, fast fashion has boosted global production and consumption, decreasing the lifespans of garments and increasing volumes of discarded textiles which are neither reusable or recyclable. Consequently, multiple visions and strategies regarding circular fashion have been developed, addressing a broad range of features pertaining to a po...

In this report, we present results from an envisioning exercise involving the participation of a wide range of stakeholders from the fashion system. Using a backcasting approach, we apply an iterative approach to construct and validate several scenario dimensions to reach a circular fashion system as is envisioned in the EU strategy on circular tex...

Solar Photovoltaics (PV) is an important contributor to a sustainable energy transition and consists of an increasingly affordable and accessible technology. Although solar PV policies in industrialized countries have mainly benefited affluent households, non-homeowner market segments often remain underdeveloped. In this paper, we review barriers a...

The Circular sPrint format was developed by the CRAFTH project consortium which organized a total of four Circular sPrints events during 2020 and 2021, amidst the global Covid19 pandemic. The event was a modified version of a Design Sprint and its core goal was to increase the sustainability of physical products and services via design thinking, ai...

Vlaanderen kent al enkele decennia een heffing op het storten en verbranden van restafval. Deze heffing wordt betaald door uitbaters van stortplaatsen en verbrandingsinstallaties en is een economisch beleidsinstrument dat als doel heeft om er mee voor te zorgen om afvalproductie- en verwerking in een meer milieuvriendelijke richting te begeleiden e...

De werkagenda circulaire maakindustrie is 1 van de 6 thematische werkagenda’s die opgemaakt worden onder het brede publiek-private partnerschap Vlaanderen Circulair. VLAIO en OVAM, in samenwerking met Agoria, Fedustria en Herwin zetten hun schouders onder de opmaak van deze werkagenda; een ambitieuze engagementsverklaring vol met concrete acties...

This intermediary report compiles the findings on the circular service models for PV, co-created within the five CIRCUSOL demonstrators. It provides an overview of their goal, scope and status in relation to the CIRCUSOL vision, and describes the business model development process and co-created outcome for each demonstrator. Furthermore, the trans...

In deze publicatie staan we stil bij de impact van demografische, economische, sociale, technologische, ecologische en politieke ontwikkelingen op sociale ondernemingen in Vlaanderen. Daarbij belichten we kansen en uitdagingen voor beleidsmakers en sociale ondernemingen. Onze focus ligt daarbij op langetermijnontwikkelingen die in de komende jaren...

Deze publicatie biedt een conceptueel kompas aan sociale ondernemingen in Vlaanderen. We belichten en verduidelijken de verschillende dimensies van sociale ondernemingen en passen deze toe binnen een Vlaamse context. Vervolgens gaan we dieper in op de specifieke managementvraagstukken waarmee sociale ondernemingen geconfronteerd worden. Tot slot st...

In dit hoofdstuk geven we een overzicht van organisatievormen die als juridisch voertuig kunnen dienen om het financieren en beheren van commons in zo goed mogelijke omstandigheden mogelijk te maken. We staan stil bij enkele belangrijke aandachtspunten bij het uittekenen van een organisatie en vervolgen met een bespreking van de vzw, de vennootscha...

Terwijl ideologie aan het begin van de 21ste eeuw haast als dood en begraven beschouwd werd, is het debat over de rol van markt en staat sinds het begin van de financieel-economische crisis opnieuw springlevend. De media geraken hierin helaas vaak niet verder dan het berichten over wie welke tegenpartij benoemt tot neoliberaal of marxist. Toch gaan...

De Internationale Coöperatieve Alliantie (ICA) claimt dat wereldwijd maar liefst één miljard mensen aangesloten zijn bij een coöperatie. Aan de oorsprong van dit cijfer liggen diverse statistieken waarbij zich telkens de vraag stelt wat een echte coöperatie dan wel is. Ook in België blijkt de empirische zoektocht naar de echte coöperatie geen evide...

In deze publicatie presenteren we de top 100 van de grootste Belgische coöperatieve vennootschappen in 2011. We bespreken de grootste coöperaties volgens hun economische activiteit en geven zo een venster op de rijke diversiteit aan coöperatieve initiatieven in ons land.

De social profit wordt geconfronteerd met de dubbele uitdaging van toenemende maatschappelijke noden in een context van een steeds krapper wordende budgettaire ruimte. In functie daarvan werden de jongste maanden en jaren flink wat beleidskaders hertekend. Het concept ‘sociaal ondernemen’ doet daarbij op meer en meer plaatsen haar intrede. In deze...

De social profit wordt geconfronteerd met de dubbele uitdaging van toenemende maatschappelijke noden in een context van een steeds krapper wordende budgettaire ruimte. In functie daarvan werden de jongste maanden en jaren flink wat beleidskaders hertekend. De daarbij horende zoektocht naar efficiëntiewinsten en alternatieve financieringsvormen legt...

In deze publicatie presenteren we een profielschets van de coöperatieve vennootschappen in België met daarin enkele kerngegevens die de lezer wegwijs maken in het Belgische coöperatieve landschap. We bestrijken daarmee de periode 2005-2010 en baseren ons hiervoor op administratieve gegevens, afkomstig uit de Balanscentrale van de Nationale Bank van...

Reeds meer dan twee eeuwen worden coöperaties opgericht om de levensstandaard van arbeiders en boeren te verbeteren. Hoewel de coöperatie in Vlaanderen al enkele decennia aan zichtbaarheid moest inboeten, begint men de laatste jaren ook bij ons de coöperatie opnieuw te ontdekken als instrument voor het combineren van een economische activiteit met...

Werkervaring is al vele jaren een belangrijk instrument voor de integratie van langdurig werkzoekenden op de arbeidsmarkt. Deze maatregel kreeg tot voor kort vorm in het Werkervaringsplan-plus of WEP+. Op 1 januari 2009 trad een nieuw kader voor werkervaring in werking, waarmee een einde kwam aan meer dan tien jaar WEP+. Het nieuwe werkervaringspro...

Werkervaring is een instrument binnen het Vlaamse arbeidsmarktbeleid dat voor langdurig werkzoekenden een brug wil slaan tussen werkloosheid en reguliere tewerkstelling. Dit gebeurt door het aanbieden van werkervaring in combinatie met opleiding en begeleiding op en naast de werkvloer. Tot 1 januari 2009 kreeg deze maatregel vorm in het Werkervarin...

Het Europese jaar van de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting, loopt op haar laatste benen. Het Belgische motto luidde: ‘De strijd tegen armoede is een zaak van iedereen’. Een uitspraak die wijst op de noodzaak van een brede maatschappelijke inzet en betrokkenheid van het beleid, de hulp- en dienstverlening, armen en niet-armen. Cijfers e...

Introduction – 1. The Bosman Case: No Harmful Side Effects? – 2. Structural Differences and Developments – 3. Empirical Evidence – 4. Future Options – Conclusions

In de loop van 2009 werd aan het HIVA – Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving (KULeuven) in de schoot van het Steunpunt Werk en Sociale Economie een monitor voor de sociale inschakelingseconomie opgesteld (Deraedt & Van Opstal, 2009a, b). Het ontwerp van deze monitor volgt daarbij de conceptualisering van de sociale economie, zoals eerder...

De sociale economie hanteert in ons land hoofdzakelijk het vzw-statuut en bestaat traditioneel ook uit (erkende) coöperatieve vennootschappen. In 1995 werd hier ook de vennootschap met sociaal oogmerk aan toegevoegd. In dit artikel bespreken we enkele randvoorwaarden voor een geslaagd ontwerp en een succesvolle implementatie van juridische kaders v...

De financieel-economische crisis heeft het debat over de wijze waarop we onze economie moeten organiseren opnieuw aangewakkerd. Brede lagen van de bevolking, het maatschappelijk middenveld en zelfs de politieke klasse gingen op zoek naar alternatieven voor ons economisch bestel. Eén van deze alternatieven is de coöperatie. Het loont daarom eens de...

Dit onderzoeksrapport is het resultaat van een evaluatie van het project ‘TAO – Team voor Advies en Ondersteuning’ in Limburg, dat in een eerste projectjaar liep van september 2009 tot mei 2010. De evaluatie vond plaats in de periode december 2009 tot juni 2010. Het doel van de evaluatie is het grondig onderzoeken van de specificiteit van het huidi...

In the last two decades, several innovative legal frameworks for social enterprises were developed across Europe. The differential success of these innovations raises certain questions. Is the intrinsic design of these legal frameworks optimal for social enterprises? Secondly, is the attractive capacity of these legal frameworks high enough to attr...

Waar in tal van landen socialprofitactiviteiten vaak door coöperaties en stichtingen worden uitgevoerd, blijft deze sector in ons land gedomineerd door verenigingen zonder winstoogmerk (vzw’s). Daarnaast zien we de laatste decennia verschillende Europese landen juridische kaders ontwikkelen voor sociale ondernemingen. Zo zag in België het statuut v...

In de loop van 2009 werd aan het HIVA – Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving (KULeuven) en het Steunpunt Werk en Sociale Economie een monitor voor de sociale inschakelingseconomie opgesteld. Met de sociale inschakelingseconomie bedoelen we initiatieven uit de sociale economie die de tewerkstelling van kansengroepen tot doel hebben, zoals...

Met de term ‘coöperatief verantwoord ondernemen’ kan de eigen wijze waarop coöperaties op een maatschappelijk verantwoorde wijze ondernemen gevat worden. De term ‘coöperatief verantwoord ondernemen’ werd gelanceerd door Develtere et al. (2005). In Canada werd hij quasi gelijktijdig gehanteerd door Harris (2005). Recent werd hij ook in binnen- en bu...

Purpose The sector of work integration social enterprises (WISEs) has grown considerably all across Europe during the last few decades. Unfortunately, many governments do not have a clear sight on the profile of WISEs they are supporting. The purpose of this paper is to provide a detailed profile of WISEs in Flanders and identify shifts and differe...

‘Stakeholder’ and related notions have been coined to enhance managerial practice in mainstream corporations. Currently, these notions are abundantly present in all kinds of discourses, especially those on ‘socially responsible investing’. But what kind of stakeholder management are these socially responsible investors promoting and what might be r...

Ever since the Bosman case opened the labour market for players in European professional football, competitive balance has reduced in favour of the Big 5 leagues (England, Spain, Italy, Germany and France). In this article we show that changing structures towards an open labour market in a closed product market resulted in a migration of player tal...

In this paper, the author undertakes a comprehensive survey of the theoretical and empirical literature on the evaluation of active labour market policies (ALMPs). The contribution of the paper is to provide more accessible and practical guidelines for policy evalutaion targeted at a wider audience, including policy makers and practitioners.

In this paper, the author undertakes a comprehensive survey of the theoretical and empirical literature on the evaluation of active labour market policies (ALMPs). The contribution of the paper is to provide more accessible and practical guidelines for policy evalutaion targeted at a wider audience, including policy makers and practitioners.

In this paper, the author undertakes a comprehensive survey of the theoretical and empirical literature on the evaluation of active labour market policies (ALMPs). The contribution of the paper is to provide more accessible and practical guidelines for policy evalutaion targeted at a wider audience, including policy makers and practitioners.

Ever since the Bosman case opened the labour market for players in European professional football, competitive balance has reduced in favour of the Big 5 leagues (England, Spain, Italy, Germany and France) and more specific in England, Spain and Italy. In this article we show that changing structures towards an open labour market in separated produ...

Economie is een wetenschap die keuzegedrag analyseert. Een goed begrip van de onderliggende concepten en de manier waarop deze onderling verweven zijn is dan ook onontbeerlijk voor iedereen die keuzebeslissingen wil analyseren, zowel in een bedrijfscontext als in een beleidsmatig kader. Dit oefeningenboek economie laat toe om deze concepten grondig...

The ILO Social Enterprise Development Targeting Unemployed Youth in South Africa (SETYSA) project seeks to promote social enterprise development in South Africa by supporting progress towards a conducive enabling environment and the development of appropriate business development service (BDS) products for potential social entrepreneurs, with a par...

Dit rapport beschrijft de gehanteerde methodologie bij het opstellen van een monitoringinstrument dat ontwikkeld werd om de sociale inschakelingseconomie in Vlaanderen in kaart te brengen (Deraedt & Van Opstal, 2009). De ontwikkeling van dit instrument vond plaats aan het HIVA (K.U.Leuven), kadert in de onderzoekswerkzaamheden van het Steunpunt Wer...

Dit rapport toont de resultaten van een monitoring- instrument dat ontwikkeld werd om de sociale inschakelingseconomie in Vlaanderen in kaart te brengen. De ontwikkeling van dit instrument vond plaats aan het HIVA (K.U.Leuven), kadert in de onderzoekswerkzaamheden van het Steunpunt Werk en Sociale Economie en werd uitgevoerd in opdracht van de Vlaa...

Co-operatives are jointly owned and democratically controlled organizations, designed to meet the socio-economic needs of their members. Originated in the mid 19th century, co-operatives were set up to improve the living conditions of their members, contributing to the development of the welfare state in the countries they operated in. This paper f...

Beschutte werkplaatsen hebben als grootste speler in de sociale inschakelingseconomie goed weten door te dringen in onze economie. Dit brengt echter ook de confrontatie met alle uitdagingen van een competitieve economische omgeving met zich mee. Het HIVA voerde een onderzoek uit naar de uitdagingen waarmee de beschutte werkplaatsen in Vlaanderen ge...

Les premières coopératives ont vu le jour il y a plus de 150 ans déjà, dans le but d’améliorer le quotidien des ouvriers et des paysans. Ces dernières années, on redécouvre toutefois l’entrepreneuriat coopératif en tant que forme d’entreprendre permettant de résoudre des problèmes communs par la coopération. Ainsi, on retrouve aujourd’hui en Belgiq...

Het is ondertussen meer dan 150 jaar geleden dat de eerste coöperaties werden opgericht om de levensstandaard van arbeiders en boeren te verbeteren. De jongste jaren begint men coöperatief ondernemen echter opnieuw te ontdekken als hefboom om gemeenschappelijke problemen door samenwerking op te lossen. Zo komen we in België vandaag de dag coöperati...