Sabri Karadoğan

• Dicle University

Türkiye’nin önemli projelerinden biri olan GAP’ın bir parçası olarak Ilısu Barajı’nın etkileşim alanlarında 1998 – 2018 yılları arasında gerçekleştirilen kültür varlıklarını belgeleme ve kurtarma çalışmaları kapsamında Bismil, Batman, Mardin ve Siirt çevresinde arkeolojik kazı ve yüzey araştırmalarının yanı sıra jeomorfolojik araştırmalar da yürüt...

Geçmişte yaşanan doğal ortam koşulların ortaya konması, paleocoğrafya araştırmalarında, özellikle jeoarkeolojik çalışmalarda büyük önem taşımaktadır. Bu amaçla, daha çok Holosen çevre koşulları ve insana etkilerini ele alan ve ortamın klimatik, jeomorfolojik, hidrografik, toprak ve bitki örtüsü özelliklerinin belirlenmesinde birçok yöntem ve tekni...

İnsanların yerleşik yaşam sürmeye başladığı Holosen döneminde başta iklim olmak üzere doğal çevre şartlarında değişiklikler olmuştur. Bu da tüm insan faaliyetlerini, özellikle yerleşmeleri yakından etkilemiştir. İnsanlar söz konusu değişimleri çoğunlukla dikkatle izlemişler ve yerleşme lokasyonlarını akıllıca seçmişlerdir. Bu konuda Anadolu’da ara...

Karacadağ volkanik alanının coğrafi özellikleri, kent ve insan yaşamına etkileri

Field investigation in the eastern flanks of Taurus mountains in south-eastern Turkey, show a variety of karst landscapes, comprising polje, ponors, canyons, and multi-cave levels. The eastern Anatolian region is in an active tectonic margin traversed by both the Euphrates and Tigris headwaters. In the region, some of the Tigris river tributaries a...

Mardin-Midyat Platosu ile Diyarbakır havzası sınırında, Suriye-Arabistan düzlükleri ile Diyarbakır havzasını, dolayısıyla Anadolu yüksek platolarını biri birine kavuşturan antik kral yolu üzerinde bulunan Zerzevan Kalesi, lokasyonu itibariyle önemli bir askeri garnizon yerleşmesidir. Yerleşmenin sitüasyonu coğrai çevre koşulları ve kuruluş amacı di...

Sınıflarda anlatılan teorik doğal kavram ve olayların arazide gezi gözlem yoluyla pekiştirilmesi gerekir. Gezi- gözlem metodu, olayların meydana geldiği sahaya giderek gözlem yapmak, yerinde görmek yoluyla olaylar arası bağlantıların ve ilişkilerin kurulmasında etkilidir. Bu nedenle coğrafi kavramların öğretilmesi ve öğrencinin zihninde kalıcılığı...

Uzaktan Algılama ile Coğrafi Bilgi Sistemleri teknikleri yeryüzünün doğal özelliklerini, yer ve zamana göre değişiminin gözlemlenmesinde kullanılan yaygın ve güvenilir yöntemlerdendir. Bu yöntemlerin birlikte kullanıldığı en yaygın uygulamalardan biri NDVI (Normalize Edilmiş Fark Bitki Örtüsü İndeksi) analizleridir. NDVI analizi genellikle kuraklığ...

Fırat ve Dicle nehri havzaları ilk yerleşmelerin ortaya çıktığı, insanlık tarihi açısından önemli bir coğrafyadır.Her iki havzadaki birçok yerleşme neolitik çağın öncül yerleşim merkezleridir. Sözkonusu yerleşim merkezlerinin,Bu alanlarda, OrtaFırat ve yukarı Diclehavzalarında ortaya çıkması tesadüfi değildir. Fırat ve Dicle Nehri'nin Türkiye güne...

İlk yerleşmelerin ortaya çıktığı, insanlık tarihi açısından önemi tartışmasız, bir çok alanda ilklerin yanı sıra dönemlerinin öncül yerleşme tiplerinin de ortaya çıktığı bir coğrafya olan Yukarı Dicle Havzası’nın kuzeybatı kesimini oluşturan Ergani Ovası ve çevresi, başlangıçtan günümüze her dönemin değişen şartlarına uygun olarak yerleşmelerin...

Chl-a concentration of the Lake Beyşehir

ÖZET Geçmişte yaşanan doğal ortam koşulların ortaya konması, paleocoğrafya araştırmalarında, özellikle jeoarkeolojik çalışmalarda büyük önem taşımaktadır. Bu amaçla, daha çok Holosen çevre koşulları ve insana etkilerini ele alan ve ortamın klimatik, jeomorfolojik, hidrografik, toprak ve bitki örtüsü özelliklerinin belirlenmesinde birçok yöntem ve t...

Bu kitap, “Diyarbakır’ın Portresi” başlığı altında, sayısız medeniyet, hanedanlık ve devlete ev sahipliği yapmış Diyarbakır’ın tarihi, mimari, ekonomik, sosyal, politik, edebiyat, turizm, tarım ve hayvancılık vs. yönleriyle ele alarak, Diyarbakır’a ilgi duyan, araştıran, bilgi edinmek isteyenlere başvuru ve referans kaynak olma özelliğini taşımakta...

Yeryüzüne ait yoğun ve karmaşık verilerin olağanüstü çoğaldığı günümüzde, bilginin daha etkin, ulaşılabilir ve verimli kullanılmasına duyulan ihtiyaç bilgi sistemlerinin geliştirilmesini ve kullanımını bir zorunluluk getirmiştir. Bu amaçla Coğrafi bilgi sistemleri teknolojileri hızla gelişmiş ve kullanım alanları çoğalmıştır. Coğrafi Bilgi Sistemle...

In this study, it is aimed to evaluate the vegetation distribution on a district basis by using the NDVI program (Normalized Difference Vegetation Index) by making use of Landsat 5-TM and Landsat 8 OLI satellite images covering the land of Savur district in Mardin province between the years 1995-2021. In order to determine the spatial distribution...

Current study is investigated chlorophyll-a (Chl-a) pigment concentration and its relationship with Sea Surface Temperature (SST) using cloud-free high resolution 59 Landsat-The Operational Land Imager (OLI) images from May 2013 to September 2018 covering Lake Van of Turkey. In addition, the concentrations of coccolithophore which is a kind of phyt...

Öz: Yerleşmeler gelişimini, büyüklüğünü ve fonksiyonel özelliklerini önemli ölçüde coğrafi konumlarına ve yakın çevrelerindeki doğal şartlara borçludur. Bunların en önemlisi kuşkusuz jeolojik ve jeomorfolojik özelliklerdir. Diyarbakır kenti de varlığını çevresindeki elverişli doğal çevre unsurlarına bağlı, tarih boyun-ca ve günümüzde de sürekli büy...

The River Tigris is one of the most significant rivers in the Middle East. All the landscapes drained by the river from Hazar Lake and neighbouring mountains down to the Iraqi–Syrian border in the Cizre region are mainly characterized by folded structures, often faulted, widely affecting limestone series. In this structural context, the incision of...

Özet Mardin-Midyat Platosu ile Diyarbakır havzası s ınırında, Suriye-Arabistan düzlükleri ile Diyarbakır havzasının sınırında, antik kral yolu üzerinde bulunan Zerzevan Kalesi, lokasyonu itibariyle önemli bir askeri garnizon yerleşmesidir. Yerleşmenin kuruluş yeri coğrafi çevre koşulları ve kuruluş amacı dikkate alınarak akıllıca tespit edilmiştir....

Cette publication collective est la deuxième d’une série de travaux qui s’appuient sur un programme de recherches AMIDA - relevant lui-même des programmes MISTRALS/ENVI-Med/CNRS – auquel participent de nombreux partenaires, issus des universités, du monde de la recherche, des institutions ou associations de la société civile, et qui s’est tenu les...

ABSTRACT: People have settled in areas where they can easily be accommodated, their basic needs are readily available and they can protect themselves from external hazards. In Anatolia, very old, planned and complex settlements were established, Besides, first and primitive (troglodyte) residential and settlement forms designed according to the geo...

ÖZET: Yeryüzünde iklim üzerinde etkili olan faktörlerden biri de yer şekilleri ve kayaç özellikleridir. Yer şekilleri hava kütleleri önünde engel oluşturarak yoğuşma, bakı ve fön olaylarının oluşmasında etkili olur. Litolojik faktörler de farklı kayaçların güneş radyasyonunu farklı yansıtmaları (albedo) nedeniyle farklı yer ışımalarına, dolayısıyla...

ÖZET: Dicle Nehri, Batman kenti güneyinde Batman Çayı ile birleşerek Raman ve Gercüş antiklinalleri arasında, Jura tipi kıvrımlar olarak adlandırılan arazi içinde açılmış, dar ve derin vadisine girer. Dağlık araziye adeta gömülmüş olan Dicle Nehri'nin bu alanda dar ve derin vadilerinin oluşmasında hem antesedant hem süperempoze olayından söz edileb...

The distribution on settlements in Turkey has an important effect of physical geography, especially geomorphological factors. Nevşehir city which is the study area and the center of touristic Cappadocia region is also the city where these effects are high. In many previous researches in the region, the geomorphology of this important city was not i...

ÖZET: Diyarbakır kentinin tarihi, kültürel çeşitliliğini ve zenginliklerini geleceğe taşıma amacıyla "Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı"nın UNESCO Dünya Kültür Mirası olarak tescillenmesine yönelik çalışmalar, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Diyarbakır Valiliği, kentteki kurum ve kuruluşlar, ilgili STK, meslek odaları, bilim...

Batman’ın bir ilçesi olan Hasankeyf; günümüzde önemini yitirmiş olsa da geçmişinde bölgenin önemli bir bilim ve kültür merkezi olarak pek çok medeniyeti bünyesinde barındırmıştır. Dicle Nehri kenarında yer alan Hasankeyf, kayalara oyulmuş yüzlerce yerleşme biriminden oluşmaktadır. Bir sit alanı olan Hasankeyf’in özgün değeri, jeolojik ve jeomorfolo...

Çevre ve çevre sistemleri, geçmişten günümüze birçok medeniyetin ortak mirası özelliğindedir. Diyarbakır’da bulunan akarsu ve vadi sistemleri de bu özellikleri nedeniyle UNESCO Dünya Doğal ve Kültürel Miras listesine dâhil edilmiştir. Bu mirasın geleceği bir yandan insanoğlunun seçim ve eylemlerine bağlıyken, diğer yandan akarsu sisteminin gelişim...

One important of satellite remote sensing is the count of cloudy days of a particular region. Cloud cover hampers radiation received from the sun therefore controls Land Surface Temperature (LST), Sea Surface Temperature (SST) accordingly humidity, evaporation, agriculture, aquaculture, tourism, and other human activities. Present work investigated...

One important of satellite remote sensing is the count of cloudy days of a particular region. Cloud cover hampers radiation received from the sun therefore controls LST (land surface, SST (Sea Surface Temperature) accordingly humidity, evaporation, agriculture, aquaculture, tourism, and other human activities. Present work investigated long term c...

Modern eğitim sürecinde, bilginin dış dünyaya temas ile alınmasına dayalı sınıf veya okul dışı öğrenme yöntemleri ve ortamları sıkça tartışılmakta ve önerilmektedir. Bu konuya gelişmiş ülkelerde büyük önem verilmektedir. Özellikle doğa bilimlerine yönelik eğitim-öğretim süreçlerinde formal eğitimi tamamlayacak sınıf-okul dışı ortamlarda uygulama al...

resent work investigated long term weekly cloud cover of the Black Sea using AVHRR satellite data from March 1993 to December 2014. It was found that in general, the possibility of compositing a 100% cloud free image of the whole Black Sea for a single day is quite low. This work also suggested that the 20th to the 41st weeks of the year are optim...

The Karasu River which is the main tributary of the Euphrates has opened a deep and narrow canyon on the limestone of Mercan Mountains, in the western part of the Mercan Mountain, in the Upper Euphrates Subregion of the Eastern Anatolia Region in Turkey. This canyon can be considered one of leading canyons in Turkey. The lengh of the canyon is abou...

Kentin güneyinde nehrin en geniş menderesli akışını yaptığı kesimde killi depoların daha kolay ve çabuk aşındırılmasından dolayı vadi oldukça genişlemiş ve Hevsel bahçeleri adı verilen genç alüvyal dolgu malzemeli menderes yeniği taraçalarının oluşumuna neden olmuştur. Kentten deşarj edilen atık suyun ve bazalt akiferden boşalan sularla sulanan bu...

The Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) is a numerical indicator that uses the visible and near-infrared bands of the electromagnetic spectrum, and is adopted to analyze remote sensing measurements and assess whether the target being observed contains live green province. The results was generally as expected, accept 2005 and 2010 which n...

Hevsel gardens located at south of Diyarbakır which may also be called the lung of the city. Large and fast meander flow made easier to erode the valley which caused to enlarge the valley. Until recently, the city's waste water and basalt assets was dumped here. For many years the City needs such as irrigated fruit and vegetables was met by this wa...

Özet: Adıyaman havzası, Suriye-Arabistan düzlüklerine (platformuna) bakan ve Türkiye’nin en güneyindeki tektonik-orojenik üniteyi oluşturan “Kenar Kıvrımları Kuşağı” üzerinde yer almaktadır. Kuvaterner' de meydana gelen doğal ortam değişikliklerinin şiddetle yaşandığı bir coğrafi konuma sahip olan havza, bir geçiş ve bindirme zonu üzerinde bulunmas...

Yeryüzünün kurak yarıkurak bölgelerinde, birçok kent tarih boyunca suyu akıllıca kullanmış, bu kullanıma yönelik yapılar inşa etmiş ve “hidrolik uygarlıklar” olarak isimlendirilmişlerdir. Anadoluda bu şekilde su yapıları açısından hayranlık uyandırıcı bir çok yerleşme mevcuttur. Bunlardan biri de tarihi Diyarbakır kentidir. Kent ve çevresi jeolojik...

The settlements should be evaluated together with their close and far geographical environment. The settlements, which still maintain their functionality, owe their development, size and functional characteristics, significantly, to their geographical location and natural conditions of the close geographical environment. Diyarbakır Province, depend...

Özet Yerleşim birimlerini yakın ve uzak coğrafi çevreleriyle birlikte değerlendirilmek gerekir. Günümüzde fonksiyonelliğini devam ettiren yerleşmeler gelişimini, büyüklüğünü ve fonksiyonel özelliklerini önemli ölçüde coğrafi konumlarına ve yakın çevrelerindeki doğal şartlara borçludur. Diyarbakır kenti, çevresindeki elverişli doğal çevre unsurların...

Throughout the history many cities have used water smartly in the Arid semi-arid regions of the earth, they have built water structures and called them as “hydraulic civilizations”. There are many admirable settlements in Anatolia in terms of such kind of water structures. One of them is the historical city of Diyarbakir. The city and its surroundi...

Cette publication collective est consacrée aux jardins de l’Hevsel à Diyarbakır, admis le 4 juillet 2015 avec la muraille antique de la ville sur la liste du patrimoine mondial de l'Humanité. Les textes réunis ici sont ceux d’un workshop international, premier d’une série de travaux qui s’appuient sur un programme de recherches AMIDA - relevant lui...

Cette publication collective est consacrée aux jardins de l’Hevsel à Diyarbakır, admis le 4 juillet 2015 avec la muraille antique de la ville sur la liste du patrimoine mondial de l'Humanité. Les textes réunis ici sont ceux d’un workshop international, premier d’une série de travaux qui s’appuient sur un programme de recherches AMIDA - relevant lui...

Diyarbakır kentinin kuruluş yerinde etkili olan en önemli unsurlardan biri Dicle Nehri’dir. Dicle Nehri Diyarbakır kenti civarında gömük menderesli akarsu özelliği gösterir. Nehir yer yer örgülü ve çizgisel akış karakteri göstermekle birlikte vadi tabanında çoğunlukla menderes kuşakları oluşturmakta ve taşkın yataklarına (Feyezan ovası) özgü jeomor...

Turkey has the most suitable ecological conditions for viticulture. Particularly Diyarbakır with 22 500 ha grape field and 123 000 ton 9th production ranks itself 8th and 9th respectively. Viticulture is most important agriculture branch after on agriculture and farming whish economy is largely based on. The aim of the article is to determine viney...

The Upper Tigris Basin (SE Turkey) is a Tertiary subsidence basin between the edge of the Southeast Taurus and the Mardin Plateau. In this region, some very interesting landforms are caused by geomorphological processes affecting Tertiary-aged gypsum karst. These are collapse dolines related at places to tectonic fractures of faults, widely occurri...

One important of satellite remote sensing is the count of cloudy days of a particular region. Cloud cover hampers radiation received from the sun therefore controls LST (land surface, SST (Sea Surface Temperature) accordingly humidity, evaporation, agriculture, tourism, and other human activities. Present work investigated long term high resolution...

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de nüfus artışıyla birlikte enerji ihtiyacı önemli bir gereksinim olarak artarak devam etmektedir. Artan enerji ihtiyacının karşılanmasına yönelik olarak Hidroelektrik Santraller (HES/Barajlar), diğer alternatif enerji kaynaklarıyla kıyaslandığında çeşitli avantajlar sundukları gerekçesiyle, son dönemlerde daha sı...

The Adiyaman basin is situated in the tectonic-orogenic foulded belt of the Southhern part of Turkey Anatolia. It has many geomorphological features due to the fact that this area have been subjected tectonic mevements leading to the overthrust, faulting, folding activities. These tectonic movements produced different geomorphic unites (erosion sur...

Dams are human-made structures, which are constructed by intervening in the nature in order to ensure welfare and meet growing needs of societies. On that sense, they provide value-added for economy and social life while in the other hand, leading to irrecoverable destruction on environment. Hydraulic energy potential of our country shows great dif...

SST (Sea-Surface Temperature) Deniz Yüzeyi Sıcaklığı hava ve deniz yüzeyleri arasındaki ısı değişiminin tahmin edilmesinde kullanılan önemli bir jeofiziksel parametredir. Özellikle küresel iklim modelleri için gerekli olan dünyanın ısı dengesinin ortaya konması, atmosferik ve okyanus sirkülasyonlar ve anomalilerin durumunu ortaya koymak açısından S...

Sea surface temperature (SST) is an important parameter which could be derived from space via satellites, Such as AVHRR (Advanced Very High Resolution Radiometer), and used in oceanography and meteorology due to its major influence on the exchange processes at the air-sea interface. Lake Van is as an enclosed tectonic basin on the Eastern region of...

Present work investigated the relationship between Chlorophyll (Chl), of phytoplankton biomass, and sea surface temperature (SST) of the Black Sea, using Sea-viewing Wide Field-of-view Sensor (SeaWiFS) and Advanced Very High Resolution Radiometer (AVHRR) satellite imagery. Satellite derived data could provide information on the amount of sea life p...

The geomorphology of the Dicle valley and Raman Mountain has developed under the control of the tectonic periods and fluvial periods which are belong to the Dicle River and its branches. The valley is very helpful in the enlightement of the geodynamic and geomorphological development period of the region. In the slope of the Raman anticlinal in the...