Piotr Szukalski

• Doctor of Philosophy
• University of Łódź

Publikacja dotyczy sytuacji kobiet na bełchatowskim rynku pracy w obliczu transformacji energetycznej. Kobiety są grupą mniej eksponowaną w związku z zieloną transformacją, a zagrożenia i szanse z niej płynące dotykać będą wszystkich mieszkańców Bełchatowa, powiatu i terenów przyległych. Skupianie się na konsekwencjach owych przemian tylko dla osób...

Proces starzenia się ludności ma dualny charakter, co oznacza, że wraz ze wzrostem odsetka seniorów bardzo szybko rosną również i frakcje nestorów-ludzi bardzo starych (80+) czy wręcz długowiecznych (90+). W niniejszym opracowaniu skupimy się na tej ostatniej, rzadziej analizowanej grupie, która w ostatnich dekadach charakteryzowała się bardzo szyb...

Polish nonagenarians. Demographic sketch Streszczenie: Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie długookresowych obserwowanych i progno-zowanych zmian liczby osób w wieku 90 lat i więcej w Polsce. Wyjaśniono przyczyny zacho-dzących zmian z perspektywy uwarunkowań demograficznych. Wskazano wyłaniające się z przedstawionych przemian wyzwania dla...

25 lat obecnego podziału administracyjnego Polski: o przestrzennym zróżnicowaniu zmian liczby ludności W dniu 01.01.1999 r. w życie weszły 4 wielkie reformy zapoczątkowane przez rząd J. Buzka. Obok reformy oświatowej (wprowadzenie gimnazjów), emerytalnej (przejście do systemu zdefiniowanej składki) i zdrowotnej (wprowadzenie wyodrębnionych funduszy...

Disturbances in the process of population reproductive resulting from long-term low fertility, the aging of the population and the reduction in the number of people of working age are the most frequently discussed demographic problems from the perspective of social policy. Meanwhile, there are also other changes taking place that require preparatio...

Późne macierzyństwo-coraz bardziej widoczny fenomen demograficzny Gdy mowa o późnym macierzyństwie, zazwyczaj uwaga demografów skupiona jest na urodzeniach wydawanych na świat przez kobiety mające przynajmniej 35 lat. Nie inaczej będzie i w niniejszym opracowaniu. Wydawanie na świat dzieci przez kobiety w wieku 35, 40 czy 45 lat występowało zawsze,...

Koncentracja ludności Polski na wielkomiejskich obszarach metropolitarnych Długofalowo w Polsce w przypadku tzw. wielkich miast (tj. 5 miast, których populacja przekracza 0,5 mln mieszkańców) widoczne jest nasilający się wskutek suburbanizacji wzrost znaczenia ludności zamieszkującej tereny okalające owe miasta. Tereny te wraz z umiejscowionym w ce...

Przyszłość województwa łódzkiego i Łodzi w świetle Prognozy ludności na lata 2023-2060 wydanej przez GUS Opublikowana w ostatni dzień sierpnia bieżącego roku prognoza ludności na lata 2023-2060 bazuje na informacjach o populacji naszego kraju, województw i powiatów zgromadzonych w trakcie NSP'2021. Uwzględnia zatem odnotowane dzięki spisowi zmiany...

Potencjał rozwoju srebrnej gospodarki w Polsce w nadchodzących latach 1. Wprowadzenie Starzenie się ludności, tj. wzrost liczby i udziału osób uznawanych za stare, jest-obok (przynajmniej lokalnej i subregionalnej) depopulacji, koncentracji ludności na obszarach metropolitarnych, suburbanizacji większych miast i wzmożonego na-pływu imigrantów-najwa...

Lokalna polityka senioralna na peryferyjnych obszarach wiejskich 1. Wprowadzenie Peryferyjne obszary wiejskie od dawna traktowane są jako przysłowiowa "Polska B". O ile wieś podmiejska w ostatnich latach podlega napływowi ludności i urbanizacji w znaczeniu socjologicznym i przestrzennym, o tyle wieś daleka od większych ośrodków miejskich to obszar...

Przestrzenne zróżnicowanie szansy uzyskania pomocy przez osoby bardzo stare we współczesnej Polsce w przekroju powiatowym 1. Wprowadzenie Niesamodzielna starość rozumiana być może na dwa sposoby. Po pierwsze, jako termin odnoszący się do rzeczywistego zasięgu skali niesamodzielności w zbiorowo-ści seniorów, a zatem zgodnie z polskim prawem, osób ma...

Spadek liczby i co najważniejsze natężenia urodzeń odnotowany w latach 2020, 2021 i 2022 jest zjawiskiem wywołującym oczywiste zainteresowanie z uwagi na swoją skalę. Powolnemu, spodziewanemu zmniejszaniu się liczby urodzeń, wynikającemu ze zmniejszającej się w naszym kraju liczby kobiet na tym etapie życia, kiedy przede wszystkim podejmuje się dec...

Do udziału w tworzeniu prezentowanej księgi pamiątkowej zaproszono znamienite grono polskich socjologów, polityków społecznych, ekonomistów i demografów. Koleżanki i koledzy Profesor Jolanty Grotowskiej-Leder z różnych ośrodków akademickich nawiązują w swych tekstach do tematyki badawczej podejmowanej przez Jubilatkę. Wskazują na trwałość, ale jedn...

Przełom XX i XXI w. to okres znaczących zmian w sferze zachowań rozrodczych w Polsce. Celem artykułu jest prezentacja w szerszym kontekście przemian zachodzących na bazie współczynnika dzietności (płodności całkowitej) w miastach będących aktualnie stolicami województw. Przeprowadzona analiza wykazała podobieństwo występujących zmian, choć równocze...

O ilu więcej rodzi się chłopców niż dziewczynek? Kwestia kształtowania się relacji liczby urodzeń chłopców i dziewczynek od stuleci wzbudza zainteresowanie. Prowadzone badania prowadzą do następujących wniosków [Mace, Jordan, 2005; Szulc, 1925]: 1) stale występuje nadwyżka liczby urodzeń chłopców nad urodzeniami dziewcząt; 2) istnieją regionalne ró...

A stabile number on newly contracted marriages in Poland prior 2020, hides deep structural changes defined in terms of civil status of newlyweds. In the last fifteen years a rapid increase in proportion of remarriages is observed, i.e. marriages with at least one nupturient being earlier married. An aim of the article is to describe the mentioned a...

Truizmem jest mówienie o tym, że ludność świata coraz bardziej się starzeje. Na ulicy, w pracy, w bankach i w polityce coraz częściej spotykamy osoby starsze. Ale właściwie kogo mamy na myśli, używając tego pojęcia? Czy utarte przed wieloma laty określenie odnoszące się do osób, które z racji wieku usuwają się z życia społecznego, stają się mniej l...

Rozumienie wysokiej kolejności urodzeń jest zmienne w czasie, albowiem najczęściej powiązane z kategorią wielodzietności. Ta ostatnia z kolei ulegała przemianom wraz ze zmianą kontekstu demograficznego-o ile przed II wojną światową wielodzietność oznaczała posiadanie co najmniej pięciorga dzieci, pierwsze dwie powojenne dekady wiązały to pojęcie z...

Wśród różnorodnych, demograficznych skutków epidemii Covid-19 nie da się nie zauważyć spadku liczby urodzeń w 2020 r. w stosunku do roku poprzedniego, jak i obniżenia się płodności. Spadek liczby urodzeń z 375 tys. do 355,3 tys. nie do końca zadziwił, bowiem w pewnym stopniu odzwierciedla długookresowe zmniejszanie się liczby kobiet w wieku prokrea...

Starzenie się ludności to proces polegający na wzroście udziału osób starszych wśród ogółu mieszkańców danego terenu. Występowanie tego fenomenu demograficznego jest dobrze zakorzenione w społecznej świadomości, aczkolwiek znajomość szczegółów z reguły pozostawia wiele do życzenia. Nie chodzi tutaj tylko o wartości liczbowe, informujące o liczbie i...

Zmiany rozkładu zgonów według wieku w Polsce w długim okresie Długookresowa poprawa warunków życia ludności Polski prowadzi do wielu różnorodnych konsekwencji. Jedną z nich jest i bardzo wyraźne zmniejszenie się prawdopodobieństw zgonów w każdym wieku, czego rezultatem jest i zmiana rozkładu zgonów według wieku. Niniejszy numer Biuletynu poświęcony...

W dyskusji nad epidemiologicznymi konsekwencjami Covid-19 uwaga skupia się na zachorowalności i śmiertelności w związku z tą chorobą oraz na zwiększonej w 2020 r. w stosunku do przewidywań liczbie zmarłych. Tymczasem-trzymając się tylko tego ostatniego wątku-zmianom podlegała nie tylko liczba zmarłych, ale i okoliczności zgonów. Wyraźne ograniczeni...

W mało uświadamiany sobie sposób-z uwagi na wpływ Covid-19 na koncentrowanie się na bieżących problemach-doszliśmy do chwili, gdy minęła 1/5 "nowego" XXI wieku. Owo dwudziestolecie (lata 2001-2020) w przypadku rozwoju demograficznego było okresem bardzo szczególnym. Choć oficjalna liczba ludności naszego kraju nie zmieniła się znacząco (38,1-38,5 m...

Kto i dlaczego się rozwodzi? Rozwody w 2019 r. w ujęciu regionalnym "I nie opuszczę Cię aż do śmierci" nie zawsze okazuje się być obietnicą zgodną z rzeczywistym przebiegiem zalegalizowanego związku. W ostatnich latach w Polsce orzekanych jest po sześćdziesiąt kilka tysięcy rozwodów, co wskazuje, iż mniej więcej co trzecie nowo zawarte małżeństwo k...

Produkt krajowy brutto w regionach a przemiany demograficzne Zazwyczaj, kiedy mowa o pomiarze zamożności i poziomu życia, jako pierwszoplanowy miernik i wskaźnik wymieniany jest produkt krajowy brutto (PKB) per capita. Stanowi to oczywiście olbrzy-mie uproszczenie, albowiem ten miernik dostarcza tylko i wyłącznie informacji na temat tego, ile wy-no...

Nadumieralność mężczyzn w Polsce w układzie regionalnym Nadumieralność to termin informujący o wynikającej z porównania umieralności w dwóch zbioro-wościach trwale wyższej częstości zgonów w jednej z nich. Terminu tego używamy najczęściej, mó-wiąc o nadumieralności mężczyzn w porównaniu z kobietami. Porównuje się w takim przypadku albo współczynnik...

Demografowie całą swoją wiedzę budują na podstawie tzw. zdarzeń demograficznych, tj. zaobser-wowanych (zarejestrowanych) wydarzeń dwojakiego rodzaju. Pierwszy z nich to zachowania demo-graficzne, a zatem świadome i celowe działania podejmowane przez jednostki w sferze doboru partne-ra, prokreacji, zdrowia i wyboru miejsca zamieszkiwania. Za każdym...

Przyszłość demograficzna stolic województw: Na ile należy wierzyć w wyniki prognoz? "Prognozowanie jest bardzo trudne. Zwłaszcza gdy dotyczy przyszłości". Powyższe stwierdzenie przypisywane jest Sarah Palin, kandydatce na stanowisko wiceprezydenta USA przy boku przegrane-go w 2008 r. Johna McCaina. Niezależnie od swej nieco pokrętnej logiki, bezspr...

Wielodzietność we współczesnej Polsce w świetle statystyk urodzeń Wielodzietność to termin kojarzący się we współczesnej Polsce nie najlepiej-w najlepszym przy-padku z ubóstwem i niemożnością zapewnienia dzieciom odpowiedniego poziomu w nie inwestycji, zaś w najgorszym z patologią. Tymczasem z punktu widzenia zastępowalności pokoleń, wymagającej te...

Tekst jest poświęcony zmianom współczynnika dzietności w Polsce w układzie przestrzennym w latach 2015-2017.

Małżeństwa wyznaniowe i ich regionalne zróżnicowanie Zgodnie z polskim prawem od listopada 1998 r. przysięgę małżeńską rodzącą skutki cywilno-prawne zawrzeć można dwojako-w Urzędzie Stanu Cywilnego, albo przy okazji ślubu wyznaniowe-go w 11 kościołach i związkach wyznaniowych. W tym drugim przypadku spełnione muszą być pew-ne warunki-nie mogą wystę...

Funkcje ekonomiczne małżeństwa i rodziny Po dziś dzień rodziny i tworzone przez nie gospodarstwa domowe stanowią podstawowe jednostki gospodarcze, w których podejmowane są kluczowe z punktu widzenia sytuacji ekonomicznej każdego kraju decyzje odnośnie do "wyjścia na rynek"-rynek pracy z gotowością do sprzedaży własnej zdol-ności do wykonywania prac...

Rozwój demograficzny dawnych i obecnych stolic województw Uchwalony 20 lat temu nowy podział administracyjny kraju spowodował, że liczba stolic województw znacząco się zmniejszyła. W miejsce 49 województw funkcjonujących w latach 1975-1988 od 01.01.1999 pojawiło się jedynie 16 regionów, choć posiadających jednocześnie 18 stolic. W przypadku dwóch b...

Bilans małżeństw według województw w latach 1999-2017 Ostatnie dwudziestolecie to czas znaczących zmian w sferze zachowań demograficznych, zwłasz-cza tych odnoszących się do małżeńskości i prokreacji. O ile zmiany odnoszące się do rozrodczości w ostatnich latach znajdują się w centrum zainteresowania-w dużym stopniu wskutek rządowego programu Rodzi...

Małżeństwa wyznaniowe w ujęciu regionalnym Z reguły, gdy mowa o regionalnym zróżnicowaniu religijności i postaw wyznaniowych, wykorzystywane są przede wszystkim takie wskaźniki jak gromadzone od ponad dwóch dekad przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego dane na temat dominicantes (osoby uczestniczące w niedzielnych nabożeństwach) i communica...

Odnotowany niedawno w Kielcach przypadek wydania na świat dziecka przez dwunastoletnią dziewczynkę wzmógł społeczne zainteresowanie kwestią bardzo wczesnego macierzyństwa. Reakcja mediów, a zwłaszcza komentarze ukazujące się pod elektronicznymi wersjami informacji na ten temat, wręcz świadczy o występowaniu paniki moralnej, a zatem nagłego wzrostu...

Dlaczego w 2017 r. nastąpił spadek udziału urodzeń pozamałżeńskich? Urodzenia pozamałżeńskie-czyli dzieci urodzone przez matki, które w chwili porodu nie znajdowały się w prawnie istniejącym związku małżeńskim 1-to często używany wskaźnik powszechności nietradycyjnych form rodziny. Panuje bowiem domniemanie, iż ich główną przyczyną jest przede wszy...

Hipotetyczna skala bezdzietności, małodzietności i wielodzietności we współczesnej Polsce: zróżnicowania regionalne Wzrost poziomu dzietności obserwowany w ostatnich latach, zwłaszcza w latach 2016-2017 uspokaja osoby zaniepokojone przemianami demograficznymi w naszym kraju. W pewnym stopniu, jak pokazują badania [Szukalski, 2018], ów wzrost, wynik...

Województwo łódzkie jest regionem o nieco wyższym od średniego dla Polski poziomie „umiastowienia”. Ten niezbyt elegancki termin odnosi się do określenia ważności ludności miast na danym terenie i mierzony jest wskaźnikiem urbanizacji, określającym udział ludności miejskiej wśród ludności ogółem. O ile dla Polski w 2014 roku 60,3% ludności mieszkał...

Odwołująca się do „kryzysu demograficznego” dyskusja na temat obecnej sytuacji ludnościowej Pol-ski zakłóca postrzeganie pozytywnych zjawisk demograficznych, jakie są niewątpliwie widoczne. Największym pozytywem ostatniego ćwierćwiecza jest stała, znacząca redukcja umieralności, prowa-dząca do permanentnego wydłużania się trwania życia w Polsce. Um...

Prognoza gospodarstw domowych GUS z 2016 r.-co z niej wynika? W ostatnich dniach czerwca 2016 r. Główny Urząd Statystyczny opublikował prognozę gospodarstw domowych na lata 2016-2050. Prognoza ta bazuje na opracowanej w roku 2014 prognozie ludnościowej, zawiera jednak bardziej szczegółowe informacje odnoszące się do niezwykle ważnej charakterystyki...

Obniżenie wieku emerytalnego dokonane głosami PiS do wartości odnotowywanych w prawie przed reformą 2012 r. zachęca do przyjrzenia się, jak w rzeczywistości wygląda wiek przechodzenia na emeryturę we współczesnej Polsce. W roku 2012 podniesiono wieku uprawniający do uzyskania świadczenia emerytalnego w systemie pracowniczym (ZUS) na normalnych zasa...

Proponowany przez PiS projekt wypłaty rodzicom posiadającym na utrzymaniu co najmniej dwoje dzieci świadczeń pieniężnych mających pokryć część kosztów związanych z posiadaniem potomstwa stał się bodaj najgłośniejszym projektem rządowym początku roku 2016. W ostatecznej postaci nieopodatkowaną kwotą 500 zł wspierani być mają rodzice dzieci drugich i...

Nie ma rzeczy bardziej pewnej niż to, że umrzemy, ani mniej pewnej, kiedy to nastąpi" głosi stare, średniowieczne porzekadło. Oprócz godziny zgonu niepewność w tamtych czasach odnosiła się i do innych okoliczności zgonu-przyczyny i miejsca. Dziś wraz z olbrzymią poprawą warunków życia, większą kontrolą nad otaczającym nas środowiskiem, postępem w z...

Późne macierzyństwo to zjawisko, które wydaje się być nowe w Polsce. Wydawanie na świat potomstwa przez starsze matki wydaje się być czymś nieznanym w przeszłości, a wyłaniającym się jako novum. Jednakże-i może z punktu widzenia napięcia narracyjnego zbyt szybko udzielana jest odpowiedź na tytułowe pytanie-nasze babki, a przede wszystkim prababki,...

Projekt międzypokoleniowy jako narzędzie zmniejszania skali dyskryminacji ze względu na wiek Podstawowymi wymiarami różnicującymi pozycję społeczną jednostki są jej płeć, wiek i klasa społeczna. Elementy pierwszy i trzeci są oczywiste. Wiek z kolei określa status społeczny poprzez system oczekiwań formułowanych pod adresem osoby w danym wieku. Zmia...

Owdowienia i wdowieństwo to tematy nieczęsto znajdujące się w kręgu zainteresowania badaczy zjawisk społecznych. Dzieje się tak, choć ostatni spis powszechny-NSP'2011-wykazał, iż w Polsce ogółem występuje ponad 3,1 mln wdów i wdowców. Ewidentnie przeważają przy tym kobiety-wdów bowiem było 2 646,2 tys., podczas gdy wdowców "jedynie" 482,4 tys. Za t...

Opracowanie przedstawione specyfice rozwodów w Polsce na przełomie XX i XXI w.

Opracowanie poświęcone prezentacji regionalnej specyfiki rozwodów we współczesnej Polsce.

Ilu nas jest? O tym, dlaczego władze publiczne nie są zainteresowaną odpowiedzią na powyższe pytanie Sto lat temu, w roku 1917, Eugeniusz Romer, zapewne najwybitniejszy polski geograf XX wieku, opublikował broszurkę "Ilu nas jest?". Jej celem było wypełnienie patriotycznego obowiązku spisania swoistego inwentarza mówiącego o liczbie Polek i Polaków...

Co czwarte dziecko w Polsce rodzi się jako pozamałżeńskie! Wszyscy jesteśmy świadomi znaczących zmian, jakim podlega polska rodzina. Zmienia się jej oblicze demograficzne (wielkość, forma, struktura), społeczne (siła i rodzaj relacji łączących jej członków), ekonomiczne (zakres i sposób gospodarowania wspólnymi środkami). W niniejszym opracowaniu c...

W świecie cechującym się dużą skalą przemieszczeń, w tym i migracji definitywnych, występuje wzrost znaczenia tzw. rodzin globalnych, zwanych również światowymi, transnarodowymi. Są to rodziny, w których kontakty dokonują się ponad granicami państwowymi. Źródłem ich powstania są zarówno migracje per se, jak i ich konsekwencje (np. zawieranie małżeń...

Długotrwałe utrzymywanie się okresowego współczynnika dzietności 1 poniżej granicy 1,5 (stale od 1998 roku), z czasowymi wartościami poniżej 1,3 (w latach 2001-2006 i ponownie od roku 2011), samoistnie przysłania inne ważne zmiany wzorca płodności, jakie się na naszych oczach dokonują. Mamy bowiem w ostatnich dwudziestoleciu do czynienia ze zmianą...

Opracowanie poświęcone prezentacji demograficznych cech polskiego dzieciństwa.

Opracowanie prezentuje podstawowe informacje o osobach długowiecznych w Polsce.

Opracowanie poświęcone specyfice małżeństw zawieranych w Polsce w nadchodzących latach.

Starożytni Rzymianie twierdzili, iż jeśli ktoś ma w życiu prawdziwe szczęście, to nawet dzieci rodzą mu się 3 miesiące po ślubie. Takich szczęściarzy w każdych warunkach historycznych i geograficznych jest trochę, choć stanowią oni w dzisiejszych czasach zdecydowanie mniejszą część rodziców niż w przeszłości. Celem niniejszego opracowania jest wska...

Starzenie się ludności, czyli wzrost odsetka ludności w wieku powyżej pewnej, umownie przyjętej, cezury, to proces, którego doniosłość jest we współczesnej Polsce coraz bardziej doceniana. Nie oznacza to bynajmniej, iż przykłada się wystarczająco dużo uwagi do przyszłych, prawdopodobnych konsekwencji wzrostu liczby i odsetka seniorów. W niniejszym...

Dzietność w stolicach województw w latach 1990-2016 Miasta wojewódzkie to największe miasta umiejscowione na terenie regionów, choć jednocześnie wśród owych 18 stolic wojewódzkich nie znajduje się 18 największych polskich miast. Dzieje się tak dlatego, że niekiedy drugie, a nawet trzecie, największe miasto jednego regionu większe jest niż naj-więks...

Starzenie się ludności miast wojewódzkich-przeszłość, teraźniejszość, przyszłość Ludność Polski starzeje się. Ten truizm jest dla prawie wszystkich oczywisty. Jednak należy zda-wać sobie sprawę z tego, iż wzrost odsetka osób starszych-tak bowiem z definicji mierzymy wspo-mniany proces-nie jest jednorodny w przestrzeni. Rozumiane powyższe stwierdzen...

WPROWADZENIE Demografia pozostawia dzieciństwo jako okres życia na uboczu swych zainteresowań. Pomijając fakt urodzenia w trakcie pierwszych kilkunastu lat życia-aż do momentu rozpoczęcia życia seksualnego, a zwłaszcza rozpoczęcia kariery prokreacyjnej-dziecko znika w zasadzie z perspektywy demograficznej. Jedyny wyjątek czyniony jest dla tych dzie...

Proces starzenia się ludności to zjawisko o dualnym charakterze, w które-go ramach szczególnie szybko wzrasta liczba osób bardzo starych, tj. w wieku 80 plus. Celem niniejszego tekstu jest przedstawienie przyczyn i przebiegu wzrostu liczby osób w czwartym wieku w Polsce w trakcie ostatniego stulecia oraz długookresowych konsekwencji tych zmian. Szc...

WPROWADZENIE Projektowanie polityki społecznej wymaga uprzed-niego zdiagnozowania zapotrzebowania na określo-ne elementy nań się składające. Takim elementem o wzrastającym znaczeniu są usługi opiekuńczo-edu-kacyjne, świadczone przez takie instytucje jak żłobki, przedszkola, szkoły podstawowe i gimnazja. Pierwsze dwie instytucje usługowe stykają się...

Regionalne zróżnicowanie kalendarza płodności we współczesnej Polsce Streszczenie W każdym kraju występują regionalne różnice zachowań demografi cznych, w tym również prokreacyjnych. Celem niniejszego artykułu jest wskazanie na podstawie analizy zmian rozkładów cząstkowych współczynników płodności w latach 1991-2012, czy w polskich realiach występu...

Polityka Społeczna nr 4/2010 7 i stosowania prawa wspólnotowego. Trzeba się zdecy-dować: albo chcemy mieć wspólną przestrzeń prawną i jednakowe zasady stosowania prawa wspólnotowego, albo będziemy się opierać na postulatach, z których nic nie wynika, bo każde państwo UE i tak zastosuje swoje zasady. Z Niemiec, Francji, Danii czy Belgii słychać głów...

DestanDaryzacja normatywnego moDelu i przebiegu zakończenia kariery zawoDowej streszczenie Przebieg końca kariery zawodowej, wskutek wprowadzenia powszechnych systemów emerytalnych, podlegał takim samym zmianom, jakie general-nie dotyczyły przebiegu życia, czyli chronologizacji, instytucjonalizacji i standaryzacji. Ostatnie dwie dekady to czas powo...

WPROWADZENIE Redukcja umieralności, która w trakcie ostatnich dwóch wieków jest trwałym procesem w krajach cy-wilizacji zachodniej, wzmaga ważność relacji łączą-cych różne pokolenia. Niższa umieralność oznacza bowiem dłuższą koegzystencję jednostek w różnym wieku i urodzonych w różnych okresach historycz-nych. Pojęcie "pokolenie" (zamiennie nazywan...

WPROWADZENIE Swego czasu A. Cherlin pisał, iż w przypadku bardzo młodych kobiet wydanie na świat potomstwa jest zdarzeniem rzutującym na scenariusz ich dal-szego życia. Dzieje się tak niewątpliwie w sytuacji, gdy niesamodzielne ekonomicznie i społecznie-a niekiedy emocjonalnie-dziewczęta stają się mat-kami, skazanymi na konieczność zapewnienia opie...

Migrujące młode kobiety: przyczynek do badań nad przyczynami lokalnej depopulacji w Polsce Wyludnianie się-zwłaszcza to długotrwałe-staje się z perspektywy lokalnej i regionalnej coraz częstszym i dostrzeganym zjawiskiem. Doszukując się jego przyczyn, badacze zazwyczaj uznają niską atrakcyjność danego miejsca-jego peryferyjne położenie z punktu wid...

The book is devoted to presentation of a demographic development of city of Lodz, Poland at the turn of XX and XXI centuries.

Artykuł omawia wpływ COVID-19 na liczbę zawieranych małżeństw, rozwodów i separacji w I połowie 2020 r.

Niska dzietność to pojęcie, które zapisało się już na stałe w świadomości Polek i Polaków, choć mało kto jest w stanie precyzyjnie wyjaśnić, co to takiego. Najczęściej tłumaczy się je poprzez brak zastępowalności pokoleń. Z kolei owa zastępowalność oznacza, iż w długim okresie, przy założeniu utrzymywania się danego reżimu reprodukcji, liczba urodz...

Częstość występowania urodzeń pozamałżeńskich-czyli dzieci urodzonych przez matki, które w chwili porodu nie znajdowały się w zalegalizowanym związku 1-to często używany wskaźnik powszechności nietradycyjnych form rodziny. Choć w rzeczywistości łatwo wyobrazić sobie inne, bardziej adekwatne wskaźniki-jak skłonność do związków nieformalnych (kahabit...

Małżeństwa binacjonalne to rejestrowane w odpowiednim urzędzie związki pomiędzy osobami zamieszkującymi dwa różne państwa, posiadającymi dwie różne narodowości lub też obywatelstwa dwóch różnych państw. Najczęściej w Polsce wykorzystujemy to trzecie, czysto formalne, rozumienie powyższego terminu. Tak bowiem podawane są publikowane przez GUS od pon...

W szybko starzejącej się populacji Polski już 1/4 ludności ma ukończone 60 lat.

Depopulacja: dlaczego o niej nie mówimy? Depopulacja, czyli zmniejszanie się liczby mieszkańców danego obszaru, to zjawisko obecne w naszym kraju, choć słabo dyskutowane. W dużym stopniu dzieje się tak dlatego, że z punktu widzenia całego państwa ostatnie 3 dekady to czas, gdy "oficjalna" liczba ludności praktycznie się nie zmieniała (tak bowiem na...

Stare, żydowskie przysłowie mówi, że Pan Bóg nie może być wszędzie, dlatego stworzył babcię i dziadka. Choć przekaz stojący za nim jest nadmiernie upraszczający i idealistyczny, większość dzieci-zwłaszcza na początkowym etapie życia wnuków-wiele by się z nim zgodziła. Bycie dziadkiem-to jest pełnienie roli zarówno babci, jak i dziadka, w języku pol...

Wielkie miasta-czyli w polskich warunkach miasta mające przynajmniej 500 tys. mieszkańców-to zgrupowania ludności wyróżniające się na tle ogółu kraju. Pomijając w tym miejscu ich specyfikę wynikającą z łatwości dostępu-związanego z nagromadzenia odpowiednich instytucji-do kultury, nauki i szkolnictwa wyższego i z rezultatu skupiania się w nich życi...

Dlaczego w ostatnich latach w Polsce trwanie życia nie rośnie? Przywykliśmy od wielu lat, iż we wszystkich dziedzinach życia społecznego widoczna jest poprawa. Konstatacja taka dla zdecydowanej większości Polaków jest oczywistością, wszak-pomijając tak oczywiste sfery jak poziom życia, wynagrodzenia, pewność pracy, jakość środowiska naturalnego-sta...

Zmiany liczby ludności województw w latach 1998-2018 1 stycznia bieżącego roku minęło 20 lat od wprowadzenia aktualnego podziału administracyjnego kraju. W trakcie całego powojennego wielokrotnie dokonywano nowych podziałów administracyjny Polski, zaś ten obecny jest-póki co-drugim najbardziej trwałym po podziale na 49 województw obowiązującym w la...

Szybki rozwój miast w Polsce w pierwszym, powojennym półwieczu, kiedy to 60% z nich zwiększyło swoją wielkość przynajmniej dwukrotnie, stał się przeszłością. Ostatnie dwie dekady to czas, gdy-mimo wzrostu liczby istniejących miast-zmniejsza się liczba ich ludności, a efekcie obniża się i tzw. współczynnik urbanizacji, czyli procentowy udział mieszk...

Depopulacja w Polsce w 2019 r. Depopulacja, czyli trwałe zmniejszanie się liczby mieszkańców danego obszaru w warunkach pokoju, to zjawisko słabo w Polsce zakorzenione w społecznej świadomości. Główną przyczyną tego jest utrzymywanie się liczby ludności Polski na praktycznie niezmienionym poziomie w trakcie ostatnich trzech dekad, samoistnie margin...

Wzrost dzietności w ostatnich latach: dlaczego najbardziej z niego korzystają duże miasta? Ogłoszony jako wielki sukces programu Rodzina 500+ wzrost dzietności z 1,289 w 2015 r. na 1,453 w 2017 r. okazał się być krótkotrwały, albowiem w 2018 r. dzietność-czyli średnia liczba dzieci, jaką kobieta urodziłaby w ciągu całego życia rozrodczego przy zało...