Paul Dekker

Tilburg University | UVT · Department of Sociology

In dit hoofdstuk richten we ons op het ontbreken van vertrouwen in de politiek en ontevredenheid met het functioneren van de democratie voor en na de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023. Na een blik op vertrouwens- en tevredenheidscijfers op de langere termijn, gaan we in op een brede waaier waarderingen van het politieke bedrijf en polit...

Meer tevredenheid bij Nederlandse burgers over uitvoerende overheidsinstanties gaat gepaard met meer vertrouwen in de overheid. Voorzichtigheid is echter geboden bij deze ‘performance thesis’. Wat er schuilgaat achter gemeten rapportcijfers voor tevredenheid en vertrouwen én kennis van de relatie hiertussen is nauwelijks onderzocht. Om meer inzicht...

How important is the evaluation of peopleʼs personal economic situation and the economic situation of the country in which they live in explaining differences in political support? And how stable are the effects over time and between different groups? This chapter addresses these questions using analyses of data drawn from fifty surveys carried out...

Civil society (further: CS) is relevant for citizenship in several ways. It can be considered as a breeding ground or context of good and active citizenship, and it can help to strengthen the relational and institutional perspective in citizenship studies. Conversely, discussions about citizenship can help to get more focus in, sometimes, quite bro...

Er waart een spook door Nederland – het spook van de polarisatie. Het duikt overal op, in hoogoplopende meningsverschillen (Zwarte Piet, AZC’s), de harde toon op Internet, de verruwing in de Tweede Kamer, het afkalven van het politieke midden bij verkiezingen en in binnenlandse manifestaties van internationale conflicten (Israël, Gaza). En dan drei...

Representative polls have been advocated as neutral, scientifically legitimised instruments to translate citizens’ concerns, needs and wishes into public priorities and political options; but they have also been criticised as tools for politicians to manipulate the population. This chapter looks at these intermediary roles of polls and of more qual...

Dichotomisation between winners and losers is a prominent element of the debate on globalisation, with ordinary workers often considered losers. However, little is known about what workers make of globalisation, how they experience the phenomenon, and how they talk about it. We use a set of focus groups to explore meaning-making on the globalisatio...

Dit rapport https://staatvandeuitvoering.nl/app/uploads/2023/06/Paul-Dekker-Sociale-verschillen-in-houdingen-tegenover-de-overheid.pdf) is geschreven voor het BZK-project 'De staat van de uitvoering'. Het doet verslag van verkennende analyses van sociale verschillen in houdingen tegenover de overheid in Europese en enkele niet-Europese landen. Prim...

Frank van Tulder en Albert Klijn doen in hun artikel verslag van hun secundaire analyses van elf jaar Continu Onderzoek Burgerperspectieven (COB) van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Het artikel is gebaseerd op een uitvoerige notitie voor de Raad voor de rechtspraak. 1 Als geestelijk vader van het COB ben ik natuurlijk blij dat het onderz...

- Meer mensen voelen zich verbonden en betrokken bij het nationale dan bij het lokale niveau. Dat neemt niet weg dat ongeveer twee derde van de mensen zich verbonden voelt met zijn gemeente, 80 procent zich op de hoogte houdt van lokale nieuwtjes en de meeste mensen neutraal of positief oordelen over lokale sociale samenhang. - Ongeveer een kwart v...

Polarisatie, groeiende onenigheid, toenemende tegenstellingen, verruwing en verharding in politiek en samenleving: Nederlanders maken zich er grote zorgen over. Terecht? Het antwoord op die vraag geven 22 politicologen, sociologen en andere wetenschappers. Ze laten zien hoe het is gesteld met de politieke polarisatie in ons land. Wat draagt er aan...

Inleiding van een bundel over politieke polarisatie vooral in de publieke opinie, in opvattingen over maatschappelijke kwesties en houdingen tegenover de politiek en hoe politiek en media daarop inwerken. Dit hoofdstuk gaat in op de betekenis van politieke polarisatie (1.1), de zorgen erover (1.2), wat er volgt in de volgende hoofd-stukken (1.3) en...

Dit hoofdstuk gaat over ontwikkelingen in politieke polarisatie in de Nederlandse bevolking op de langere termijn. In hoofdstuk 1 kwamen verschillende mogelijke manifestaties van polarisatie aan bod en vier daarvan gaan we hier onderzoeken: groepspolarisatie, issuepolarisatie, ideologische polarisatie en affectieve polarisatie. Voor opvattingen ove...

De vraag van dit hoofdstuk is: welke tegenstellingen zien Nederlanders en waarover maken ze zich zorgen? We beginnen het hoofdstuk met een verkenning van percepties van tegenstellingen en conflicten tussen bevolkingsgroepen en gaan door op hoe er aangekeken wordt tegen meningsverschillen. Vervolgens gaan we verder: wat zijn de gepercipieerde tegens...

Een beschouwing over H.M. Jolles (red.), Verenigingsleven in Nederland. Bijdragen tot de sociologie van het verenigingsverschijnsel. Zeist/Arnhem: W. de Haan/van Loghum Slaterus, 1963.

Het is goeddeels onbekend hoe burgers in Nederland naar de uitvoering van overheidsbeleid kijken en of en hoe dit doorwerkt in hun vertrouwen in de overheid. Het voorliggend deelrapport is een eerste stap in een onderzoeksproject dat beoogt deze kennislacune over uitvoering te vullen. In dit rapport zijn twee indirecte routes verkend bij ontstenten...

SAMENVATTING De meerderheid van de Nederlanders vindt dat het de verkeerde kant op gaat met ons land. In ver-schillende kwalitatieve onderzoeksvormen-open vragen in enquêtes, focusgroepen, individuele interviews, online focusgroepen, online (creatieve) individuele opdrachten-komen veelal dezelfde achterliggende redenen hiervoor naar voren. De diepg...

This chapter reflects on the civility of civil society and the ignorance of normativity in civil society research. The meanings assigned to “civility” vary widely in the literature, but two dimensions might be useful for structuring the conceptual field: good manners versus substantive civility (Edward Shils) and emphasis on social relations versus...

The same organization can be called a voluntary association, a nonprofit, an interest or pressure group or an intermediary organization, dependent upon one’s focus: does one want to illuminate the fact that the organization is set up voluntarily by citizens, that it has economic characteristics comparable with for-profits, that it represents intere...

In dit hoofdstuk laten we zien: • Achter antwoorden op allerlei vragen naar waarderingen van het functioneren van de landelijke democratie en politiek gaat een tegenstelling schuil van afkeer van de Haagse politiek versus sympathie of steun ervoor. Dit hoofdstuk focust op de achtergronden en gevolgen van afkeer. • Mensen met een lager opleidingsniv...

In deze notie worden op verzoek van het Nederlands Dagblad opvattingen over wenselijke gedragsveranderingen t.b.v. het milieu vergeleken tussen onkerkelijken, PKN'ers en RKK'ers.

Basic core political values differ widely across Europe. From a European integration perspective, a gradual convergence in core political values across European countries would be beneficial. Desirably, the direction of any possible European value convergence would be also in accordance with the values stipulated by the European Union (EU). Based o...

How important is the evaluation of people’s personal economic situation and the economic situation of the country in which they live in explaining differences in political support? And how stable are the effects over time and between different groups? This paper addresses these questions using analyses of data drawn from fifty surveys carried out f...

The question of how satisfied people are with the workings of their national democracy has oft en been criticized but is still the international standard measurement of satisfaction with democracy (SWD). In this paper we explore the benefits of adding questions about remembered and expected satisfaction ‘ten years ago’ and ‘ten years from now’, as...

In dit paper richten we ons op de betekenis van politiek vertrouwen waarnaar burgers in bevolkingsenquêtes wordt gevraagd. Daarvoor beginnen we met het destilleren van een aantal (interpretatie)kwesties in de onderzoeksliteratuur. Vervolgens staan we stil bij kwalitatief onderzoek dat is gedaan om de betekenisgeving van ‘gewone mensen’, al of geen...

Vergelijking van opvattingen van kerkse en niet-kerkse Nederlanders over politiek en maatschappelijke en morele kwesties. Geschreven t.b.v. het Nederlands Dagblad, dat zelf onderzoek liet doen binnen de groep kerkse Nederlanders.

Mensen zijn veel pessimistischer over Nederland dan aan het begin van de coronacrisis. Vertrouwen in politiek gedaald, maar nog altijd hoger dan voor de crisis. Gevoel van saamhorigheid was tijdelijk. Zorgen over toenemende tegenstellingen door de coronacrisis. Thema Stijging van vertrouwen tijdens coronacrisis geanalyseerd: De stijging van vertrou...

This chapter first summarizes the publication (in Ditch) in which we look at perceptions of globalisation in the general public in the Netherlands and explore how the impact of economic globalisation in the workplace might filter through into opinions about globalisation and more broadly into attitudes towards society and politics. These topics are...

De publicatie “Dealen met de grote wereld. Globalisering in de publieke opinie en op het werk.” gaat over wat Nederlanders van globalisering vinden en hoe die op de geïnternationaliseerde werkvloer wordt beleefd. Opvallend aan het onderzoek is, dat er in Nederland geen sprake is van een sterke afwijzing van globalisering, noch een tendens dat dit m...

Ontwikkelingen en verscheidenheid in de Nederlandse publieke opinie over referenda, verschenen in September 2020 editie van De Hofvijver (nieuwsbrief van het Montesquieu Instituut)

Veel beweging in de publieke opinie door de coronacrisis → Coronazorgen over kwetsbare groepen en economische en sociale gevolgen. Veel is onzeker → Groot pessimisme over de economie, maar positiever over de samenleving → Institutioneel vertrouwen op hoogste niveau in vijftig kwartalen → Vertrouwen in de regering is de sterkste stijger → Opleiding...

De meerderheid van de Nederlanders vindt de vrijheid van meningsuiting (en het bijbehorende recht op demonstratie) een groot goed. Maar de steun voor het recht om te zeggen en schrijven wat je wilt, is niet onvoorwaardelijk. Waar precies markeren mensen de grenzen van die vrijheid?

Tot in februari weinig beweging in de publieke stemming. Vertrouwen in Nederland: hoog en vaak nog stijgend . Toenemende zorgen over woningtekort. Zorg en klimaat hoog op politieke agenda. Jong en oud verschillen soms sterk van mening, maar geen tweedeling. Zorgen over inkomensongelijkheid, vooral bij ouderen. Thema: Nederland en de wereld: Terugho...

Economisch nog steeds heel positief gestemd, over de maatschappij wat minder / Nederlanders over de hele linie positiever gestemd dan andere Europeanen / Stijgende trend in vertrouwen in niet-politiek gezag / Hogere plek voor natuur en milieu op de Haagse politieke agenda / Zorgen over de internationale politiek en grote steun voor het lidmaatschap...

– In 2018 was de stemming in Nederland relatief positief in vergelijking met de tien jaar ervoor. De economische tevredenheid lag hoog, net als het vertrouwen in democratie en het institutioneel vertrouwen. Meer mensen vonden het met Nederland de goede kant op gaan. – Nederlanders zien vaker conflicten tussen groepen: zag begin 2019 43% gemiddeld e...

– In vergelijking met de inwoners van andere Europese landen zijn Nederlanders vaker vrijwilliger in de sport en praten zij vaker over politiek. – Het aantal leden van verenigingen en organisaties daalt, maar het aantal leden van politieke partijen stijgt. Wel is er een sterk verschil tussen de partijen in de aanwas. – Het percentage vrijwilligers...

Verslag van analyses van ontwikkelingen van acceptatie van euthanasie in Nederland tussen 1970 en 2018 met speciale aandacht voor geloofsgroepen, m.n. protestanten. .

De Staatscommissie stelt een bindend correctief referendum voor. Dat voor-stel is tamelijk kansloos en dat is jammer, zo wil ik in dit hoofdstuk betogen. Acceptatie van het voorstel zou de geloofwaardigheid van de parlementaire democratie kunnen vergroten voor politiek ontevreden burgers. Ik werp me in dit hoofdstuk op als hun advocaat.

Negatieve trend in stemming zet niet door. Minder bereidheid extra geld te investeren in milieu en klimaat. Hogeropgeleiden positiever over democratie en Haagse politiek dan lageropgeleiden. Waardering van de politiek meer door tevredenheid over de economie dan door tevredenheid over eigen financiën Thema: Zorgen over de zorg → Bezorgd over hoge k...

Nederlanders zijn voor meer inzet vanuit de Europese Unie (EU) op immigratie/vluchtelingen, klimaat/milieu en bestrijding van terrorisme en criminaliteit. Ook het verlagen van de kosten van de EU heeft prioriteit. Hogeropgeleiden en EU-voorstanders vragen vaker aandacht voor het klimaat, lageropgeleiden en EU-tegenstanders willen juist aandacht voo...

We gaan in deze bijdrage na hoe het staat met de Nederlandse Europinie aan de vooravond van de Europese verkiezingen van 2019. Hebben de vele ontwikkelingen van in het bijzonder de recent ste jaren hun neerslag gehad op die publieke opinie? Wat is de stand van zaken aangaande de Nederlandse Europinie? Deze vragen beantwoorden we op basis van bestaa...

→ Nederlanders flink minder positief over economie en hoe het in Nederland gaat → Houdingen over eigen financiën en politiek zijn stabieler → Toegenomen zorgen over klimaat(beleid), al blijven andere problemen belangrijker → Meer steun voor demonstreren dan voor bezetten en verstoren Thema: Tegenstellingen en polarisatie → Grootste 'tegenstelling'...

• Nederlanders zijn vaker betrokken bij het nationale niveau dan bij het lokale. Ze voelen zich meer verbonden met Nederland dan met de gemeente, er is meer interesse in de nationale politiek dan in de lokale en men gaat vaker stemmen bij nationale dan bij lokale verkiezingen. • Ook in vergelijking met andere Europeanen is de lokale betrokkenheid v...

De stemming blijft positief, maar minder enthousiast dan begin 2018 → Graag meer overheidsuitgaven, maar niet meer belastingen → Sceptisch over politici, maar zeker niet steeds negatiever → De politiek is vooral te ingewikkeld voor andere mensen Thema: Naar een flexibele samenleving? → We gaan van een samenleving met een vast ritme naar een 24 uur...

This contribution about the Netherlands to the special issue [or: section] on volunteering and civic action focuses on changes in public understanding and policy perspectives. Developments since the second half of the nineteenth century show shifting emphases on active membership (based on associational life and typical of the phenomenon of ‘pillar...

Basic core political values differ widely across Europe. From a perspective of European integration a gradual convergence in core political values across European Union countries would be beneficial. Moreover, one would hope that the direction of any possible European value convergence is in accordance with the values stipulated by the European Uni...

→ Optimisten en pessimisten houden elkaar nu in evenwicht → Positief over de economie, relatief positief over de politiek → Zorgen over immigratie nemen weer toe → Steun voor eu-lidmaatschap, nauwelijks voor Nexit Thema: Samenleven → Zorgen over het samenleven, maar positieve trends → Kernproblemen: Weinig aandacht voor anderen en slechte omgan...

Studies show that adolescents that follow a higher educational track have more positive experiences than those of lower levels with aspects of democracy, such as decision-making or discussions. In our study, we focus on how adolescents from different educational tracks evaluate the various possibilities to experience democracy in daily life, and wh...

Stephan Grimmelikhuijsen heeft een informatief en inspirerend stuk geschreven over de relaties tussen transparantie en legitimiteit van de rechtspraak en de kijk daarop van 23 rechters en raadsheren. In deze korte bijdrage maak ik enkele opmerkingen en breng ik vooral de kijk van de bevolking naar voren.

Toegenomen optimisme over Nederland beklijft / Positief omdat het beter gaat met de economie, maar er zijn ook zorgen … / … vooral over de manier van samenleven, immigratie en gezondheidszorg / Terughoudendheid om anderen aan te spreken op hun gedrag Thema: Globalisering. Globalisering is voor veel burgers een abstract en lastig te beoordelen feno...

Nederlanders hebben behoefte aan duidelijke en overzichtelijke politieke keuzes bij verkiezingen en meer grip op politici en politieke uitkomsten. Dat blijkt uit het vandaag verschenen rapport ‘Lastige kwesties’, waarin een samenvattend overzicht en interpretaties worden geboden van groepsgesprekken over politieke vertegenwoordiging en (niet-)stemm...

Voor het eerst sinds 2008 meer mensen positief dan negatief over de ontwikkeling van Nederland → Toegenomen vertrouwen in rechtspraak en politiek → Minder zorgen over de economie, maar meer over armoede → Nederlanders positief over lokaal bestuur, maar weinig geïnteresseerd → Scepsis over decentralisaties sociaal domein onverminderd groot Thema: Ve...

Studies show adults' attitudes towards citizenship to be related to their educational level. It has been claimed that higher educated people more often possess 'good' citizenship values. However, only limited insight exists into how differences in citizenship attitudes between adolescents from various educational tracks develop over time. In this q...

Vrijwilligerswerk moet: nodig vanwege de vergrijzing (betaalde zorg wordt onbetaalbaar), mogelijk door de vergrijzing (er komen steeds meer kwieke ouderen) en ook nog goed voor de ouderen (het houdt ze fit en betrokken bij de samenleving). Voor we op ouderen ingaan, biedt dit openingsartikel enig inzicht in vrijwilligerswerk in het algemeen.

Societal unease and civic anger. In recent narratives about the negative mood of the Dutch, ‘societal unease’ and ‘angry citizens’ seem to be directly linked concepts: angry behaviour is the manifestation of deep feelings of unease. Is it that simple? In this contribution, I use the Citizens’ Outlook Barometer (COB) to investigate unease and anger...

Ik start idealistisch met het civiele van de civil society (§ 1), signaleer beperkte evi-dentie voor de civiliserende effecten van de vrijwillige verbanden van de civil so-ciety (§ 2), ga op zoek naar de beschavende werking van hybride organisaties (§ 3), in het bijzonder voor vrijwilligerswerk (§ 4), en pleit voor de politiek die hierin ver-loren...

In deze bijdrage brengen we in kaart hoe het is gesteld met de lokale participatie en participatiewensen en gaan in op de achtergronden ervan. Centraal daarbij staat de vraag of degenen die veel participeren ook degenen zijn die meer participatie wensen of juist niet. De ontwikkelingen door de tijd zijn niet simpel samen te vatten in ‘steeds’ minde...

Nederlanders zien zorg, immigratie en inkomensverschillen als eerste prioriteiten voor een nieuw kabinet De economische stemming blijft positief Terreurdreiging speelt vaker een rol bij gevoelens van onveiligheid Nederlanders zijn Europees gezien optimistisch over eigen leven en samenleving Uitkeringsgerechtigden veel somberder over de toekomst dan...

The present study focuses on how views on democracy develop during adolescence. Forty Dutch adolescents were interviewed in their second and fourth year of secondary education. The study shows that the interviewed adolescents do become more familiar with politics, but do not develop more nuanced views towards democracy. As the adolescents age, a on...

Burgerperspectieven 2017 | 2 → Stemming over Nederland en politiek positiever → Samenleven en immigratie/integratie blijven belangrijkste zorgen → Burgers willen dat de overheid meer uitgeeft aan zorg, onderwijs, werk en armoedebestrijding → Dalend vertrouwen van jongeren in kranten en televisie → Nederlanders sinds 1970 minder 'rechts' en in meerd...

• Economische waarderingen blijven verbeteren … • … maar over politiek en de ontwikkelingen van het land wordt men niet positiever • Samenleven en immigratie blijven belangrijkste punten van zorg • Stijgende trend van maatschappelijk onbehagen, vooral bij lageropgeleiden … • … maar in Europees perspectief blijven Nederlanders optimistisch

De discussie over de stemming in Nederland is het afgelopen jaar beheerst door het idee van alom aanwezige boze burgers, zich manifesterend in verzet tegen vluchtelingen en een nee-stem in het Oekraïne-referendum. Boze burgers zijn fel tegen Europa en voor een tijdje bestond het idee dat de EU wel eens het hoofdpunt in de campagnes voor de verkiezi...

Minder pessimistisch over waar het met Nederland heen gaat, Economische stemming steeds beter en mening over de politiek milder. Immigratie en de manier van samenleven blijven de belangrijkste problemen. Veel consensus tussen kiezers over wat grote maatschappelijke kwesties zijn, maar aanzienlijke verschillen in houdingen en beleidsvoorkeuren. Kwar...

Politici en andere beleids-en opiniemakers zouden op moeten houden met het voortdurend bevestigen van maatschappelijk onbehagen door het rondzingen van veelal onjuiste vermoedens over een nu al oppermachtige negativiteit in Nederland. Belangrijk is het erkennen van serieuze problemen en reële achteruitgang voor groepen mensen (in plaats van een ber...

Herstel van vertrouwen in de politiek → Positiever over het eu-lidmaatschap → Vluchtelingen minder in de aandacht → Grote opleidingsverschillen in houding tegenover globalisering → Burgers kennen nationale overheid veel verantwoordelijkheden toe → Kerkgangers maatschappelijk meer betrokken, politiek minder cynisch

Dit is verkenning van 41 pagina's (maar met een ISBN en om dat kwijt te kunnen moet het een 'boek' zijn) van de publieke opinie die is geschreven op verzoek van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS). Met een keur aan internationale en landelijke enquêtes schetsen we een beeld van de publieke opinie over de (gezondheids)zorg. Landen ver...

Hoewel de opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen sinds de jaren negentig is gedaald, blijft stemmen de populairste vorm van lokale politieke participatie: 54% ging in 2014 naar de stembus. Aan een of meer van elf andere participatiemogelijkheden nam in de afgelopen vijf jaar 19% deel. Politieke participatie is vooral een uiting van betrokkenheid: me...