Nick Poulakis

National and Kapodistrian University of Athens | uoa · Department of Music Studies

Στο άρθρο αυτό πραγματοποιείται μια συνοπτική αναδρομή στην ιστορία της εθνογραφικής φωτογραφίας και εξηγείται η σχέση της με την εθνογραφική καταγραφή στο πεδίο. Στόχος του άρθρου είναι η μελέτη της λειτουργίας της φωτογραφίας κατά την επιτόπια έρευνα, μέσα από τη διερεύνηση ειδικότερων ζητημάτων αντικειμενικότητας και υποκειμενικότητας της οπτική...

Η καταγραφή, η τεκμηρίωση και η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς ενός τόπου (τόσο της υλικής όσο και της άυλης) αποτελεί ένα καίριο αλλά και διαχρονικό ζήτημα, το οποίο έχει απασχολήσει τη διεθνή επιστημονική κοινότητα, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια με τη συμβολή των νέων τεχνολογιών. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν γίνει σημαντικά βήματα σε ερευνητικ...

Οι παραστατικές τέχνες (performing arts) της μουσικής, του θεάτρου και του κινηματογράφου έχουν την ιδιαιτερότητα της αμεσολάβητης επικοινωνιακής σχέσης του υποκειμένου με το κοινό. Πρόκειται για μια τελετουργική διαδικασία συνεχούς αναδιαπραγμάτευσης, η οποία συνδυάζει το δρώμενο (ritual) με το δράμα (drama), το τεχνούργημα (artifact) με το θέαμα...

Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά δημιουργικά στοιχεία του κλασικού μουσικού-κινηματογραφικού στιλ –όπως αυτό καθιερώθηκε κυρίως στο πλαίσιο της παράδοσης του Hollywood– είναι οι τροποποιημένες επανεμφανίσεις του βασικού θέματος που χρησιμοποιεί ο συνθέτης για να συνοδέψει μουσικά τις κινούμενες εικόνες. Το παράδειγμα της μουσικής του David Raksin στ...

Στην παρουσίαση εξετάζονται οι τρόποι με τους οποίους διδάσκεται και μαθαίνεται η κλασική μουσική σε ένα ωδείο της ελληνικής πρωτεύουσας, με στόχο να διερευνηθούν οι πολιτικές της δυτικής μουσικής εκπαίδευσης σε σχέση με τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Συγκεκριμένα, αναλύονται οι καλλιτεχνικές, επαγγελματικές και ιδεολογικές πρακτικές που συνδ...

The paper examines the multifaceted process of constructing and presenting a series of contemporary migrant audiovisual narratives in the framework of a participatory video project implemented by the Laboratory of Ethnomusicology and Cultural Anthropology of the National and Kapodistrian University of Athens (Greece). The program resulted in the pr...

Greece has a highly-prized, polymorphous, and vibrant tradition of performing arts that can be traced back to the ancient times. One of the most long-standing and distinctive characteristics of Greek performing arts is the inherent unity between their main forms: singing, music, and dance. One can hardly find any other artistic forms that exclude o...

Cinema is one of the most popular mass media but not only as a projection of moving pictures; on the contrary, it emerges as a complex creation through both optical and sound representation. Bearing in mind that cinema is considered to be a locus of various representations and negotiations, the analysis of national filmography can effectively portr...

Ο κινηματογράφος ως ένα από τα πλέον δημοφιλή επικοινωνιακά μέσα δεν αποτελεί μονάχα μία αποτύπωση μέσω των κινούμενων εικόνων αλλά μία σύνθετη δημιουργία στο επίπεδο της οπτικής και ηχητικής αναπαράστασης. Έτσι, αν ορίσουμε τη «διήγηση» –σύμφωνα με τη σύγχρονη κινηματογραφική θεωρία– ως τη φανταστική χωροχρονική πραγματικότητα όπου ζουν οι χαρακτή...

"Rock is dead, long live rock" τραγούδαγαν οι Who το 1972, κάνοντας μια από τις πρώτες αναστοχαστικές τομές στην πορεία αυτής της σημαντικής πτυχής της μαζικής κουλτούρας του 20ού αιώνα. Το ροκ εξάλλου έμελλε να πεθάνει και να ξαναπεθάνει έκτοτε αρκετές φορές: "Rock and roll is dead" τραγούδαγε παθιασμένα ο Λένι Κράβιτζ το 1995, "rock is deader tha...

American Music Documentary: Five Case Studies of Ciné-Ethnomusicology is Benjamin J. Harbert's stimulating volume on music-centered films made by documentary filmmakers. In contrast to what the title of the book might imply, this work does not refer to films made by ethnomusicologists, anthropologists, folklorists, or other related social researche...

Cretan lyra (lýra) is a pear-form, bowed chordophone (typically with three strings) musical instrument of Greece, played mainly in Crete as well as in other islands of the Aegean Sea. It is practically similar to the Byzantine lyra, the Renaissance rebec, the Western classical violin, the Afghan rubab and the Turkish kemençe. Historically speaking,...

Nisiotika is a distinct genre of Greek music, song and dance that consists of a corpus of light, up-beat pieces generally dealing with the sea, love, drinking, warfare, exile and jollification. Nisiotika music is originated from the Greek islands (nisiá) of the Archipelago, primarily from the Sporades and the Cyclades groups of islands but also fro...

European art music in Greece has been considered the imaginary musical ideotype that serves the creation of a distinctive cultural policy by retaining the role of "high art". Greek organizations that deal with European art music have always had the opportunity to engage in the broader cultural arena and shape national, artistic, economic, local, an...

In this paper, I examine the relationship between digital humanities, audiovisual media , performing arts practices and the preservation of intangible heritage in the contemporary globalized world. As physical data have nowadays been replaced by digital records made available online with a goal of sustaining historical objects and providing access...

It is evident that during the last 30-35 years there has been a considerable increase of interest considering audiovisual media culture. But, if you had to pick only one book, what would you say is the most significant for establishing the scholarly analysis of the relationship between music and the moving images during the abovementioned period? I...

Kenneth LaFave’s "Experiencing Film Music: A Listener’s Companion" highlights the landmarks of Hollywood film-music history through the presentation of central figures, practices, and documentary accounts.

The increasing scholarship on film music largely consists of writings that focus on textual and musical inspects of both American and European cinematic traditions. Therefore, Adil Johan's book, Cosmopolitan Intimacies: Malay Film Music of the Independence Era, becomes an evocative publication with reference to the principal aspects of this study.

Ethnographic filmmaking as a research tool for recording live music performances and interviews is directly connected with face-to-face ethnomusicological fieldwork as well as the participant observation techniques that provide supporting audiovisual evidence and transmit ethnomusicologists’ actually lived experiences of cultures and their music pr...

Greece has an extremely rich music culture which is supposed to originate from ancient times. There is not a single and homogeneous music culture in Greece but a diversity of styles, genres, techniques, meanings, instruments, persons, and relations concerning music, dance, song and other related cultural performances. Today, Greek music –when perfo...

I have been tracing Film Score Guides since the series’ early beginnings in 2004. It has been almost fifteen years from the time when the first volume of these film music study handbooks appeared, and now the time has come to review the last contribution to this major undertaking. Mariana Whitmer’s "Elmer Bernstein’s 'The Magnificent Seven': A Film...

Στο κείμενο διερευνώνται από κριτική-ιστορική σκοπιά οι καλλιτεχνικές συνεργασίες που αναπτύχθηκαν στην πρώιμη φάση των ελληνο-αιγυπτιακών ηχητικών κινηματογραφικών παραγωγών. Συγκεκριμένα, μέσα από μία συνολική ερμηνευτική προσέγγιση της μουσικής της ταινίας «Η Προσφυγοπούλα» (1938), αναλύονται –τόσο σε γενικό πολιτισμικό πλαίσιο όσο και σε ειδικό...

Στο παρόν κείμενο διερευνώνται μορφές κινητικότητας στη μουσικοχορευτική παράδοση της Κρήτης, όπως αυτή εκφράζεται, βιώνεται και διαδίδεται μέσα από ποικίλες πρακτικές, συνεργασίες και ανταλλαγές στο πέρασμα του χρόνου. Επίσης, προτείνει μία εφαρμοσμένη χρήση της εν λόγω επιστημονικής προσέγγισης στο πλαίσιο λειτουργίας ενός μουσείου. Ειδικότερα, η...

Despite the increased number of works on film music, much remains to be said about this important theme of film scholarship. At present, most of the available books and articles on film music involve theories, methods and epistemologies of music in Western cinema, that is, mainly Hollywood but also some non-peripheral European films. There have bee...

Δεν είναι στις προθέσεις του παρόντος προλογικού σημειώματος να επιχειρηματολογήσουμε για μια ακόμη φορά περί ζητημάτων τα οποία έχουν ήδη αναπτυχθεί ενδελεχώς στη σχετική διεθνή βιβλιογραφία, όπως λ.χ. για το πώς ο χορός –μαζί και οι λοιπές τελεστικές τέχνες όπως η μουσική, το τραγούδι, η απαγγελία και το θέατρο– συνδέεται με τις έννοιες της κουλτ...

The recording, documentation and promotion of local cultural heritage has been the subject of significant research from scientists from various fields such as architecture, anthropology, history, folklore, ethnomusicology, and museology. This paper argues that digital technologies could have a catalytic role concerning the operational part of a hol...

Cinema has always been considered a modern spectacle of vision. But, although film substance consists of both sound and images, it is a fact that the aural dimensions of this audiovisual medium have been regularly disregarded in academic and journalistic reviews. On the other side, there have also been certain works that deal with the so-called "fi...

Η ιστορική εξέταση του κινηματογραφικού φαινομένου έχει επηρεαστεί κατά κύριο λόγο από τις ποικίλες φιλολογικές και κειμενοκεντρικές προσεγγίσεις. Σε αντίθεση με τις καθιερωμένες αναλύσεις, οι οποίες κινούνται συνήθως στο πλαίσιο της κριτικής αξιολόγησης και της τεκμηριωτικής διερεύνησης, έχουν εμφανιστεί νέες θεωρίες που προτείνουν εναλλακτικές “α...

Most times film music has been conceived and analyzed via musicological terms and theories. Since traditional musicology originates from typical literary and historical studies and faces music as a universal language that can be explored through preset textual approaches lacking critical research for the most part, it is common that film musicology...

This study is not meant to be an exclusive and extensive account on all neo-peplum BBC Television docudramas concerning their soundtracks and music manipulation. On the contrary, it focuses on specific programs that function as case studies with a twofold critical objective: to highlight particular aspects of the contemporary neo-peplum audiovisual...

In this chapter, I engage with the contemporary theoretical, methodological and epistemological debates in the field of (ethno)musicology, as well as other socio-anthropological sciences with reference to the politics of music (and cultural) identities. Since cinema is considered to be a locus of various representations and negotiations, critical f...

Η μουσική παράδοση της Κρήτης, οι ρίζες της οποίας ανιχνεύονται από τους ειδικούς ήδη από τη βυζαντινή εποχή, εξακολουθεί να είναι έντονη έως και σήμερα. Τρεις φαίνεται να είναι οι βασικοί παράγοντες που επέδρασαν καθοριστικά στη διαμόρφωση του συγκεκριμένου μουσικού ύφους από τον 5ο έως και τον 19ο αιώνα: η βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική, η ιταλι...

Η μουσική και ο κινηματογράφος αποτελούν οχήματα μεταφοράς ποικίλων εμπειρικών, εκφραστικών και επικοινωνιακών μορφών και είναι πολύτιμα για την ευαισθητοποίηση των μαθητών σε πολιτισμικούς προβληματισμούς που τίθενται στο πλαίσιο των σύγχρονων κοινωνικών συστημάτων. Είναι, επιπλέον, εμφανές ότι ο οπτικοακουστικός γραμματισμός στην εκπαίδευση, μέσα...

Στην ανακοίνωση παρουσιάζεται λεπτομερώς το καινοτόμο πρόγραμμα e-learning «Ελληνικός μουσικός πολιτισμός και εκπαίδευση», το οποίο υλοποιείται ήδη από το 2011 από το Εργαστήριο Εθνομουσικολογίας και Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και αποτελεί πρωτοποριακό έργο για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση στην ελ...

Μολονότι τα μουσεία άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς -όπως π.χ. της μουσικής, του χορού και των άλλων τελεστικών τεχνών (performing arts)- είναι λιγοστά και, ιδιαίτερα στη χώρα μας, σπανίζουν σε αντιδιαστολή με άλλους τύπους εκθεσιακών χώρων, ωστόσο οι ιδιόμορφοι αυτοί πολιτιστικοί φορείς μπορούν να αποτελέσουν οχήματα μεταφοράς και επικοινωνίας της...

During the 70s, Sol Worth introduced the “anthropology of visual communication” as a main theoretical and methodological tool for systematic research on culture in symbolic and semiotic terms and for anthropological analysis through audiovisual (especially filmic) representations. However, while cinema is based mainly on visual and virtual metaphor...

In the last twenty years, the volume of literature on film music has greatly increased. This area of scholarship owes a lot to David Neumeyer for his insightful studies on the relationship between the visual and the aural components of cinema. He has been crucial for the stabilizing and expanding of the new domain of film musicology, not only as a...

This report is a commentary on the project "Video Life Stories of Migrants" (www.videolifestories.org), which was implemented by the Ethnomusicology and Cultural Anthropology Laboratory at the National and Kapodistrian University of Athens (Greece), co-financed by European and national integration funds. The project resulted in the production of 20...

Film and reality share a long history. The so often discussed –but not thoroughly examined– relation between film, music and reality is the subject matter of Ben Winters' book "Music, Performance, and the Realities of Film: Shared Concert Experiences in Screen Fiction". The book is an extended study of various filmic representations of western art...

Children's musical repertoires can be surprisingly rich, varied and musically interesting. This paper sets out to examine children songs from six different countries/nations of Europe, looking for regularities and patterns. In an attempt to find out what musical characteristics are shared between countries, and what makes each country's music stand...

Η οντότητα της κινηματογραφικής ταινίας (το «φιλμικό σώμα») είναι εξίσου οπτική και ακουστική. Στον κινηματογράφο υπάρχουν και εικόνες και ήχοι. Στη βάση αυτής της διαπίστωσης, τις τελευταίες δεκαετίες έχει σημειωθεί μία σημαντική στροφή στον τομέα της μουσικής-κινηματογραφικής ανάλυσης, με στόχο την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της οπτικοακουστικής...

The book is based on Deruchie's 2008 PhD thesis at Montreal’s McGill University. It consists of seven distinct chapters, each dealing with a particular symphonic landmark. Deruchie, currently a lecturer in musicology at the University of Otago (New Zealand), applies a cultural-historical methodology to approach his material. Opposed to former, pure...

One of the most crucial features that distinguishes the ethnomusicological from other historical or technical methodologies in music research, analysis and interpretation is first-hand experience of the music been studied. Both ethnomusicology and its sister discipline, the anthropology of music, ground their ethnographic findings in fieldwork prac...

Fieldwork in music research refers to the interactive qualitative process of collecting and studying both musical data and experiences within their context of existence. This procedure illustrates an outdoor practice (valid by the late 19th century) in social and behavioral sciences that is opposed to the "armchair" approach, in which a scientist f...

Μία νέα, αξιόλογη έκδοση έρχεται να προστεθεί στην υπάρχουσα βιβλιογραφία για την εθνομουσικολογία. Πρόκειται για έναν συλλογικό τόμο 12 μεταφρασμένων (από την αγγλική γλώσσα) κειμένων με τίτλο "Εισαγωγή στην Εθνομουσικολογία", σε επιστημονική επιμέλεια των εθνομουσικολόγων Ελένης Καλλιμοπούλου και Αλεξάνδρας Μπαλάντινα. Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσ...

Children's songs is a particular musical genre related to folk music, with its own musical characteristics. This paper sets out to explore melodic contour in children's songs from seven different countries/nations across Europe. We look for distinctive contour patterns which differentiate the songs of each country. For pattern representation we use...

Images of Greek antiquity have become a common trend in modern popular culture. Mass media –television in particular– frequently employ mythological and historical themes of the distant past. As music continues to play a fundamental narrative role in constructing audiovisual representation on the small screen, I will analyse the way television musi...

Το κείμενο παρουσιάζει το έργο "Βιντεο-ιστορίες Ζωής Μεταναστών". Πρόκειται για 20 ταινίες μικρού μήκους οι οποίες μεταφέρουν την καθημερινότητα του μετανάστη που διαμένει στην Ελλάδα με τρόπο που συνδυάζει την εμπειρία και την αντίληψη τόσο των μεταναστών όσο και των Ελλήνων. Ακολουθώντας τη μεθοδολογία του συμμετοχικού βίντεο, μετανάστες και Έλλη...

Audiovisual mass media –especially television and cinema– dominate the contemporary socio-cultural milieu. Their diversity could operate as a creative dynamic in current multicultural educative context. This paper focuses on some theoretical as well as methodological issues concerning the way that analyzing popular films could establish cultural aw...

Όπως βεβαιώνεται τόσο ιστορικά όσο και πολιτισμικά, η παρουσία της μουσικής στις κινηματογραφικές ταινίες είναι γεγονός ακόμα και πριν από την εμφάνιση του ομιλούντα κινηματογράφου. Η σχέση της μουσικής με την κινηματογραφική εικόνα αποτελεί ένα από τα κεντρικά ζητήματα που απασχολούν τους θεωρητικούς του κινηματογράφου, αν και για αρκετό καιρό η κ...

This chapter offers a comparative approach to the neo-Hellenic art music of the post-war period and I examine its resonance on the Balkan and European art music scene. This is critically presented through the paradigmatic cases of three contemporary Greek composers (Jannēs Chrēstou, Michalēs Adamēs and Periclēs Koukos), who adopted diverse music, s...

This article is focused on Nikos Mamangakis, one of the most ambiguous art-popular composers in Greece. His compositions for cinema are also quite provocative. Mamangakis' cooperation with Finos Film and, on the contrary, his collaboration with Nikos Perakis vividly illustrate the transformation of film music from the socalled Old to the New Greek...

Mass media, television in particular, as vehicles of social action perform an important role during the formation of the concepts like "culture", "tradition" and "folklore" in modern societies. This article is based upon the theoretical and methodological principles of reflexive ethnomusicology, media anthropology, post-colonial studies and cultura...

Η αναζήτηση υλικού για τη συγγραφή της παρούσας εργασίας φέρνει τον μουσικολόγο-ερευνητή αντιμέτωπο με μία δυσάρεστη πραγματικότητα: την έλλειψη ικανοποιητικών επιστημονικών μελετών που αφορούν στη νεότερη ελληνική έντεχνη μουσική και τον περιορισμό τους μονάχα σε ορισμένα διάσπαρτα κείμενα, τα οποία –τις περισσότερες φορές– αρκούνται σε βιογραφικέ...

Μέσα από τον τίτλο του κειμένου παραπέμπω σαφώς –τόσο θεωρητικά και μεθοδολογικά όσο και επιστημολογικά– στις τρέχουσες συζητήσεις στον τομέα της μουσικολογίας σχετικά με το ζήτημα της πολιτικής των ταυτοτήτων (politics of identities). Ταυτόχρονα, προσεγγίζω τον κινηματογράφο ως έναν «τόπο» (locus) ποικίλων αναπαραστάσεων και διαπραγματεύσεων, συχν...

"A Virtual Assyria" produced by Dan Lundberg, Krister Malm and Owe Ronström is an effectively structured ethnomusicological hypermedia text. Released as part of the research project "Music, Media, Multiculture", it portrays the role of music as a formational feature in today's multicultural societies.