Mehmet Tuğrul

Ankara Yildirim Beyazit University | AYBU · Human and Social Science Faculty

Osmanlı Devleti kendisinden evvelki İslâm devletlerinin ve hüküm sürmüş olduğu coğrafyalarda bulunan medeniyetlerin izini sürerek kendisine has bir şehir anlayışı vaz etmiştir. Tevârüs ettiği en yakın medeniyet unsurları ise Selçuklu ile Bizans devletleri olmuştur. Anadolu’nun Bizans hudûduna en yakın bölgesinde beliren ve zaman içinde üç kıtaya ya...

The Ottoman city had a unique structure that contained various institutions and operated them in harmony. The basic institution that brought these features to the Ottoman city was the waqf institution. The waqfs, whose practice dates back to ancient times and whose legal framework was drawn by the Muslims, reached their peak in both law and practic...

Balkanlar, Osmanlıların şehir ve medeniyet tasavvurunu uygulamaya koyduğu bölge olmuştur. Osmanlıları bu bölgede kalıcı kılan en önemli saik ise vakıf kurumu olmuştur. Kökeni çok eskilere dayanan vakıf, İslâm medeniyetinin ve Osmanlı Devleti’nin en önemli kurumlarından biri haline gelmiştir. Bu minvalde, Osmanlı Devleti’nin sosyal ve ekonomik yapıs...

Farabi ve İbn Haldun gibi önde gelen İslâm âlimleri şehri ütopik bir tahayyülden ziyade, İslâmî ilkelerin tatbik edilebileceği bir mekân olarak tasavvur etmişlerdir. Buna göre, şehir hayatının istikrarlı bir şekilde işleyebilmesi temelde insanların dayanışmasına bağlanmıştır. Yardımlaşmanın merkeze alındığı İslâm ülkelerinde ise vakıf müessesesinin...

Meslek kollarının sınırlı, tarım üretiminin yaygın, her türden üretimin insan gücüne dayandığı ve devletin istihdam oluşturmadaki rolünün sınırlı olduğu bir ekonomide istihdamı düzenleyen günümüzdekinden farklı alternatif kurumları ortaya çıkarmak ve bu kurumların istihdam üzerindeki etkilerini belirginleştirmek bu çalışmanın temel motivasyon kayna...

Nasıl ki insan yaşadığı yerin, toprağın, besinlerin, havanın, suyun ürünüyse şehir de böyle bir üründür. Nasıl ki insan yediği, içtiği, soluduğu ve hissettiği şeylerle gelişip büyüyorsa, şehir de böyle gelişip büyümektedir. Ve nasıl ki insan belli bir büyüklük ve olgunluğa ulaştığında gördüğü, dinlediği, okuduğu, düşündüğü şeylerle bir kişilik sahi...

Genghis Khan, the founder of the Mongolian Empire, is a historic figure who has influenced the entire world and societies. The military, economic and political changes he brought to the peoples of Asia spread to other regions over time. He set to work with a holistic world vision and struggled to establish a strong central system. Genghis Khan has...

Biliyoruz ki, medeniyetler tarihi bir yandan şehirlerin tarihidir. Medeniyetler şehirde hayat bulur. Şehirler medeniyetlerin büyüyüp serpildiği beşiklerdir. Tarih şehirlerde yazılır. Şehir ile ilişkisi olmayan tarih yok gibidir. Şehir olmadan tarih olamaz. Tarihin var olması ve yaşaması şehrin var olmasına ve yaşamasına kaçınılmaz bir şekilde bağlı...

Osmanlı’da bir şehrin oluşması için 4 temel unsurun bir arada olması gerekirdi. Bunlar cami, kale, pazar ve hamamdır. Bu sistematiğin kurulması ve istikrarlı bir şekilde uygulanması ise vakıf müessesesi ile temin edilirdi. Menkul ve gayrimenkul iktisadi değerlerin işletilmesi neticesinde hasıl olan gelirin hayır işlerinde ve alt ve üst yapı hizmetl...

Sosyal bilimler, aynı havzada yaşayan ve birbirini besleyen bir disiplinler bütünüdür. Bu disiplinler zaman zaman aynı mecrada birbiriyle etkileşime girip ortak metodik imkânlardan istifade edebilmektedir. Bu sebeple tarihle edebiyat arasındaki ilişkiyi de sosyal bilimler çatısı altında cereyan eden disiplinler arası etkileşimin önemli cüzlerinden...

Horasan’ın Tûs şehrinde dünyaya gelen Hasen b. Ali b. İshak et-Tûsî, Kur’ân-ı Kerîm’i hıfzettikten sonra Halep, İsfahan, Nişabur ve Bağdat’ta dönemin önde gelen âlimlerinden İslami ilimler tedris etmiş, edip ve şairlerin sohbet meclislerine iştirak edip hitabet sanatında ilerlemiştir. Bir süre hizmetinde bulunduğu Gazneliler’in Selçuklular tarafınd...

Osmanlıların kurduğu devletin -üç kıtada- Asya, Afrika ve Avrupa’da altı asırdan fazla bir dönem devam etmesinde adalet anlayışı içindeki yönetim elitleriyle dürüst iş insanları ve gönüllü öncülerin bu coğrafyalarda yaşayan milletlerin iktisadi, sosyal, kültürel, dini, ilmi vb. alanlardaki ihtiyaçlarını karşılama konusundaki başarıları ile doğrudan...

Türkiye Yazarlar Birliği’nin öncülüğünde, Türkiye Belediyeler Birliği, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Esenler Belediyesi’nin birlikte düzenledikleri 4. Milletlerarası Şehir Tarihi Kongresine hepiniz hoş geldiniz. Türkiye Yazarlar Birliği’nin ilkini Ankara’da, ikincisini Konya’da ve üçüncüsünü Şanlıurfa’da gerçekleştirdiği Milletlerarası Şehir Ta...

Balkan şehirlerinin, 1300’lü yıllardan itibaren Osmanlılar tarafından fethiyle birlikte, sosyal, ekonomik, idari vb. açılardan hızlı bir gelişme gösterdikleri çeşitli çalışmalarla ortaya konulmuştur. Balkan şehirlerinin gelişiminin gözlemlenmesinde en önemli veriler vakıflar ve vakfiyeler aracılığıyla elde edilmektedir. Hanların, kervansarayların i...

Osmanlıların, Balkanlarda fethettiği ilk şehir ve Avrupa’ya açılan kapısı olan Filibe, Osmanlı şehir tipinin ilk örneklerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Filibe’nin bir Osmanlı şehri olarak gelişmesinde vakıf müessesesinin payı büyük olmuştur. Vakıflar vesilesiyle inşa edilen eserler, istihdam edilen kişiler, tedris edilen talebeler, ihtiya...

Coğrafi Keşifler ile birlikte Batı’nın ekonomik üstünlüğü ele geçirdiği ve Osmanlıların bu duruma gerekli tepkiyi veremediği ve gerilemeye başladığı tezi günümüzde hala kabul edilen “Avrupa Merkezci” tarih anlayışının tipik bir tezahürüdür. Ancak son zamanlarda yapılan çalışmalar bu görüşün tartışmalı olduğunu ortaya koymuştur. Batı’nın belirtilen...