Mark Elchardus

• Vrije Universiteit Brussel

Dubieuze merite, reëel precariaat: een sociaal en cultureel rapport dat het verschil zou kunnen maken

The concept of time dominant in sociology stands in the way of a creative sociology of time. It moreover leads to the neglect of the close relationship between temporality and power. The prevailing conception of time is extrinsic to social systems, sees time as a stream and a sequence of states and the present as volatile. In this conception, the t...

Van september tot december 2013 organiseerde de onderzoeksgroep TOR van de Vrije Universiteit Brussel, in samenwerking met ResearchAnalysisVision en de Stichting P&V, een survey-onderzoek. Een toevalssteekproef van 6.000 jongvolwassen inwoners van België, 25 tot 35 jaar oud, werd uitgenodigd om deel te nemen. Zij werden gepeild naar hun toekomstver...

Populism is usually studied by looking at the electoral and rhetorical strategies of parties considered to be populist. In contrast, this article attempts to measure the support for the core propositions of populism among voters and explain the social differences in that support. On the basis of a survey of the Dutch-speaking population of Belgium...

In het najaar van 2013 organiseerde de onderzoeksgroep TOR van de Vrije Universiteit Brussel, in samenwerking met ResearchAnalysisVision en de Stichting P&V, een survey- onderzoek. Een representatief staal van 6.000 jongvolwassen inwoners van België, tussen de 25 en 35 jaar oud, werd uitgenodigd om deel te nemen. Zij werden gepeild naar hun toekoms...

Social scientists debate the nature of the critique of Islam that has recently become prominent in various European societies. Some consider it as a mere focussing of more general feelings of xenophobia on a new target group, and therefore regard it as an expression of Islam phobia. Others see it as, at least in part, the result of a defence of val...

In het najaar 2013 organiseerde de onderzoeksgroep TOR van de Vrije Universiteit Brussel, in samenwerking met ResearchAnalysisVision, een survey-onderzoek in opdracht van het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV). Een representatief staal van 6.000 inwoners van België werd uitgenodigd om deel te nemen. Door middel van een...

In het najaar van 2013 organiseerde de onderzoeksgroep TOR van de Vrije Universiteit Brussel, in samenwerking met ResearchAnalysisVision, een survey-onderzoek in opdracht de Stichting P&V. Een representatief staal van 6.000 jongvolwassen inwoners van België, tussen de 25 en 35 jaar oud, werd uitgenodigd om deel te nemen. Zij werden gepeild naar hun...

À l'automne 2013, le groupe d'études TOR de la Vrije Universiteit Brussel (Université libre de Bruxelles) a organisé en collaboration avec ResearchAnalysisVision, une enquête récapitulative pour le compte de l'Institut national d'assurance maladie-invalidité (INAMI). Un échantillon représentatif de 6 000 Belges ont été invités à participer. Ils ont...

À l’automne 2013, le groupe d’études TOR de la Vrije Universiteit Brussel a mené, en collaboration avec ResearchAnalysisVision, une enquête par sondage commandée par la Fondation P&V, enquête à laquelle un échantillon représentatif de 6 000 jeunes adultes résidant en Belgique et âgés entre 25 et 35 ans ont été invités à participer. Ces jeunes adult...

À l’automne 2013, le groupe d’études TOR de la Vrije Universiteit Brussel a mené, en collaboration avec ResearchAnalysisVision, une enquête par sondage en collaboration avec la Fondation P&V, enquête à laquelle un échantillon représentatif de 6 000 jeunes adultes résidant en Belgique et âgés entre 25 et 35 ans ont été invités à participer. Ces jeun...

In het najaar van 2013 organiseerde de onderzoeksgroep TOR van de Vrije Universiteit Brussel, in samenwerking met ResearchAnalysisVision, een survey-onderzoek in samenwerking met de Stichting P&V. Een representatief staal van 6.000 jongvolwassen inwoners van België, tussen de 25 en 35 jaar oud, werd uitgenodigd om deel te nemen. Zij werden gepeild...

À l’automne 2013, le groupe d’études TOR de la Vrije Universiteit Brussel a mené, en collaboration avec ResearchAnalysisVision, une enquête par sondage en collaboration avec la Fondation P&V, enquête à laquelle un échantillon représentatif de 6 000 jeunes adultes résidant en Belgique et âgés entre 25 et 35 ans ont été invités à participer. Ces jeun...

À l’automne 2013, le groupe d’études TOR de la Vrije Universiteit Brussel a mené, en collaboration avec ResearchAnalysisVision, une enquête par sondage en collaboration avec la Fondation P&V, enquête à laquelle un échantillon représentatif de 6 000 jeunes adultes résidant en Belgique et âgés entre 25 et 35 ans ont été invités à participer. Ces jeun...

In het najaar van 2013 organiseerde de onderzoeksgroep TOR van de Vrije Universiteit Brussel, in samenwerking met ResearchAnalysisVision, een survey-onderzoek in samenwerking met de Stichting P&V. Een representatieve staal van 6.000 jongvolwassen inwoners van België, tussen de 25 en 35 jaar oud, werd uitgenodigd om deel te nemen. Zij werden gepeild...

In het najaar van 2013 organiseerde de onderzoeksgroep TOR van de Vrije Universiteit Brussel, in samenwerking met ResearchAnalysisVision en de Stichting P&V een survey- onderzoek. Een representatief staal van 6.000 jongvolwassen inwoners van België, tussen de 25 en 35 jaar oud, werd uitgenodigd om deel te nemen. Zij werden gepeild naar hun toekomst...

De prominente aanwezigheid van individualisme wordt algemeen beschouwd als een van de centrale kenmerken van moderne Westerse samenlevingen. Er bestaat echter weinig eenduidigheid over de precieze invulling van het concept individualisme. Dat resulteert in een wildgroei van concepten waarin auteurs onder meer spreken over expressief of utilitair in...

Many researchers have observed a strong relationship between the level of education and the new political alignment, which is often described as cultural. Longitudinal research in Flanders, however, has revealed that higher education, as such, hardly influences the position on the new alignment. The strong relationship with the level of education i...

Philosophical and historical analyses of the relationship between the public and the private sphere suggest that contemporary men and women evaluate public affairs, politics and the state of society-at-large in the light of their private, particularistic concerns. That proposition is evaluated on the basis of the theory of symbolic society. This th...

This paper uses data from the European Social Survey regarding 18 European countries to test the relationship between modernization and malaise. Trust in government institutes (TGI) is used as a proxy measure of malaise. The explanatory power of three theories explaining trust is compared to that of the theory of symbolic society. This theory sees...

Attrition amongst senior teachers: Causes and motives of their (early) retirement Attrition amongst senior teachers: Causes and motives of their (early) retirement In several countries teachers retire earlier than the official retirement age. This article examines the causes and motives of (early) retirement amongst senior teachers aged between 45...

This article tests the claim that anti-Muslim feelings are more widespread than general anti-foreigner feelings. It reports on two split sample experiments, in which a randomly selected part of the respondents evaluated statements for which the target group was identified as ‘foreigners’ and the other part evaluated the identical statements but wit...

Many authors have raised the question whether Islam scepticism is different from more general expressions of xenophobia. This paper argues that in order to give the thesis of a differentiation between these attitudes a fair chance (1) it should be tested among the more highly educated part of the population, and (2) the analysis should include cont...

Terwijl populisme druk bestudeerd wordt op het niveau van de retoriek van politieke partijen en politici, vormt dit onderzoek een van de eerste studies naar de houdingen van kiezers ten aanzien van de kernstellingen van het populisme als dunne ideologie.

This paper examines the impact of private, quasi-market versus public steering of educational systems on European youngsters’ attitudes towards immigrants. There has recently been a drive for a quasi-market strategy in the provision of education, inspired by the hope that this will increase both quality and cost-effectiveness. However, research has...

This paper deals with the often-observed complex relationship between the so-called old, ‘economic’ left/right alignment (egalitarianism) and the new, ‘cultural’ alignment. Many authors have observed that the less educated members of society occupy an apparently contradictory position, combining a leftist stand in favor of more equality and governm...

Jongeren die beroepsonderwijs volgen, zijn onverdraagzamer en repressiever dan leerlingen uit het algemeen onderwijs. In de loop van hun secundaire schoolloopbaan groeit dat verschil uit tot een kloof. De onderwijsvorm op zich heeft daar weinig mee te maken. De jongeren uit de verschillende vormen ontwikkelen een heel verschillende mediavoorkeur en...

Political behavior is often explained on the basis of the general presupposition that an individual's life experiences generate interests that, in turn, influence voting. The alternative conception, based on cultural sociology, explains ways of feeling, thinking, and doing (e.g., voting) on the basis of a social-symbolic text that creates a symboli...

This article investigates the consequences of the detraditionalization of naming practices and the social meanings imputed to first names. It does so on the basis of an exploratory, qualitative study designed to investigate contemporary naming practices and the social meanings assigned to first names, as well as data taken from a representative qua...

Al sinds het ontstaan van België lijkt de kloof tussen de twee belangrijkste taalgemeenschappen als maar groter te worden. Die kloof werd al grondig bestudeerd op politiek, sociologisch en historisch vlak, maar nooit eerder toonde onderzoek aan hoe de Vlaming, de Waal, de Brusselaar of de Belg tout court er tegenover staat. In Eén land | twee talen...

Few studies have addressed the question how the two main linguistic groups in Belgium (French and Flemish speakers) code each other. The research reported in this article is based on a storytelling forum of 56 persons that gathered five times. The storytelling sessions yielded 91 different stories about living in a bilingual society. These were ana...

This paper maps the unequal development of detraditionalization in rich societies. It views detraditionalization as a shift in the mode of social control from reliance on scarcity, belief and ideology, self evident tradition and obedience, to self-control. Self-control is based upon belief in an autonomously choosing subject (individualism) and a s...

An analysis of four samples of the Flemish population taken in 1991, 1995, 1999 and 2001, reveals that the strong relationship between the probability of a vote for the extreme right and the level of education, can be completely explained on the basis of a set of interrelated attitudes. Because those attitudes are strongly related to the level of e...

Few studies have addressed the question how the two main linguistic groups in Belgium code each other. The research reported in this article is based on a storytelling forum of 56 persons that gathered five times. The stories were analyzed using the actantial scheme, as proposed by Greimas. Five common scenarios were uncovered. The Flemish scenario...

Political participation is a form of civic involvement that is expected of every adult citizen and that is important for the legitimacy of the democratic system. However, it is assumed that all groups in society participate equally. In this regard, the scientific literature on democratic citizenship shows a growing concern about an alleged decline...

Objective. Using cross‐sectional and panel data, this article estimates to what extent the association between students' choice of academic discipline and their sociopolitical attitudes is due to socialization and selection effects. Methods. This is done on the basis of seven incoming cohorts of students and one panel of students. Changes in the pa...

Accepting Ulrich Beck's and Anthony Giddens’ diagnosis of contemporary society, many sociologists have equated post-tradition with reflexive modernization and with a social order characterized by a strong degree of individualization. This article reviews relevant empirical evidence concerning that individualization thesis, and concludes that it sho...

Steeds weer blijkt uit onderzoek dat extreem rechts een grote aantrekkingskracht uitoefent op laaggeschoolden, maar slechts weinig hooggeschoolden kan bekoren. In deze bijdrage wordt nagegaan of hoger onderwijs inderdaad bijdraagt tot houdingen die een extreem rechtse stem minder waarschijnlijk maken. Dat gebeurt onder meer op basis van longitudina...

In explanations offered for fear of crime, two different paradigms can be distinguished. The first considers fear of crime as a rational reaction to crime and victimization; the other views such fear as a representation of more general feelings of malaise. The paradigms suggest different research strategies and offer different explanations for the...

The cultural interpretation of career models, that links a preference for the flexible career to the quest for self-realization, and a preference for the linear, stable to the traditional work ethic, turns out to be empirically correct for the population considered in this analysis (inhabitants of Belgium, 19 to 36 years old). In contrast to what i...

Ethnocentrism is the most important determinant of the rise of the extreme-right in Flanders (Dutch speaking part of Belgium). This article compares the explanatory power of three middle-range theories (deprivation theory, detraditionalization theory and social participation or social capital theory) to the fruitfulness of more specifically cultura...

Heel wat auteurs beweren dat de relatie tot het werk veranderd is en dat ten gevolge daarvan de loopbaanmodellen en loopbaanperspectieven van jonge mensen zich eveneens hebben gewijzigd. De traditionele, lineaire loopbaan, waarin iemand tijdens zijn actieve leven, in het ideale geval, één job uitoefent of ten minste eenzelfde carrièrepad volgt in d...

This article investigates to what degree the standardized life cycle has been replaced by an individualized life course, characterized by the absence of a strict sequence and timing of life's transitions. In order to measure the normative position of people, rather than the external conditions to which they are subject, the test is based on the ide...

Using data from a 2002 representative survey of Flemish 75-year olds (N = 1457), the aim of the present study is to identify the structures in and causes of subjective well-being. The analyses reveal the great importance of good health. Respondents with a good physical and mental condition, who have a great deal of functional mobility and independe...

Using data from a 2002 representative survey of Flemish 75-year olds (adjusted n=1095), the aim of the present study is to identify the causes of societal malaise. The analysis reveals the great importance of the personal and physical well-being. Secondly, we observe a strong influence of socio-economic variables. The experience with unemployment d...

Summary As long as you’re healthy and have your husband”. An empirical analysis of the personal well-being of 75-year olds in Flanders. Using data from a 2002 representative survey of Flemish 75-year olds (N=1457), the aim of the present study is to identify the structures in and causes of subjective well-being. The analyses reveal the great impo...

It has been repeatedly observed that the cultural practices of parents influence the educational achievement of their children. In this study we investigated whether variations in the mass cultural practices and tastes of parents have the same effect. We made a distinction between media preferences, on the one hand, and other tastes and preferences...

In de media werd reeds meermaals bericht over de goede score van West-Vlamingen op de toelatingsproef voor arts en tandarts (De Standaard, 2000; De Standaard, 2001; De Finacieel Economische Tijd, 2002). Het thema van regionale verschillen in studieprestaties werd echter nog nooit aan een wetenschappelijke test onderworpen. Dit onderzoeksproject kom...

In de jaren tachtig bleek duidelijk dat de Vlaamse en Franse Gemeenschap steeds moeilijker tot gemeenschappelijke opties en regelgeving inzake onderwijsbeleid konden komen. Inzake de orga-nisatie van het gemeenschapsonderwijs, de relatie van de overheid tot het onderwijsveld, de autonomie van scholen, de gelijkheid mits objectieve verschillen, de k...

In the 1980’s it became clear that the education policy in Flanders and in the French speaking Community of Belgium did not develop into the same direction. The new Constitution of 1988 offered to the different Communities autonomy to develop their own education policy. This was a strong impetus for Flemish education policy makers to develop their...

This article argues against the individualisation thesis that claims that people have become less dependent on collectively provided cultural materials for the construction of their identities and life courses. It is based on in-depth interviews that were conducted as part of a longitudinal research concerning the effects of long term unemployment...

Our analysis indicates that it is correct to interpret non-participation and a vote for the Extreme Right as at least partly due to a legitimation crisis which seems to be the expression of a new alignment of values. This alignment describes a deep cultural cleavage that divides the higher from the less educated. People who hold pronounced position...

Culture Conflict and its Consequences for the Legitimation Crisis Our analysis indicates that it is correct to interpret non-participation and a vote for the Extreme Right as at least partly due to a legitimation crisis which seems to be the expression of a new alignment of values. This alignment describes a deep cultural cleavage that divides the...

Incl. bibl.

This paper investigates to what extent, and how, the use of time differs between men and women in a society and an age-group in which the gender gap in labour force participation is rapidly closing. It is found that the gender differences come about primarily through the division of labour. However, this gendered division of work, which co-exists w...

Deze onderzoeksnota heeft betrekking op vrouwen en mannen tussen de 20 en de 40 jaar. Aan de hand van een tijdsbudget-onderzoek wordt nagegaan hoe zij het werk tussen de seksen verdelen. Een aantal van de oorzaken van de ongelijke verdeling van de arbeidstijd en van het huishoudelijke, verzorgende en opvoedende werk, wordt nader bekeken. Op basis d...

A partir de donnees portant sur la population flamande de Belgique, l'A. etudie d'abord la flexibilite du temps de travail, puis le sens de la flexibilite culturelle definie comme la souplesse des engagements a court terme envers les autres et envers certaines institutions ou valeurs; enfin il etablit une relation entre les deux. Il conclut que la...

Het boek La mémoire collective dat in 1950 bij de Presses Universitaires de France verscheen, bundelde de vier hoofdstukken die Maurice Halbwachs bij zijn overlijden in manuscriptvorm had achtergelaten. Zij waren reeds eerder, in 1948, door toedoen van Georges Gurvitch gepubliceerd onder de titel Mémoires et sociétés in de reeks van L'année sociolo...

Van Simonides de Ceos wordt verteld dat hij de kunst van het geheugen heeft uitgevonden. Zijn kunst was erop gericht zoveel mogelijk, zo precies mogelijk te onthouden en steunde op een ordelijke, mentale classificatie van wat in het geheugen diende te worden opgeslagen. Als we het sociale geheugen definiëren als datgene wat overblijft van het verle...

This paper traces the new role of time in social theory, beyond the dissatisfaction with theories of change. This is done by identifying four developments: the clarification of historically independent processes, the new critique of positivism, the re-evaluation of `micro sociology' and the emphasis on self-reference. These are specified on the bas...

In dit artikel trachten de auteurs de relevantie te illustreren van de sociologie van de tijd voor de Studie van de migratieprocessen en van de interculturele relaties die daaruit resulteren. Ze doen dit meer specifiek door de relatie te onderzoeken tussen, enerzijds de tijdsconcepties en -perspectieven, de attitudes t.o.v. en de gebruiken m.b.t. d...

In de samenwerking waaruit deze paper is gegroeid heeft Elchardus vooral aan de theorievorming en de formulering van hypothesen gewerkt, terwijl Glorieux vooral de verwerking van de gegevens en de toetsing van de hypothesen voor zijn rekening heeft genomen. De gebruikte gegevens werden verzameld met de steun van de Vlaamse Gemeenschapsminister van...

"In this essay, the authors try to illustrate the relevance of the sociology of time for the study of migration and inter-cultural relations. It is argued that by taking the time-dimension more explicitly into account, our insights in the dynamics of these relations can be [improved].... In connection with international migration processes, this re...

Als zij de tijd niet volkomen verwaarlozen, benaderen de sociale wetenschappen hem als een vector waarop de gebeurtenissen kunnen worden opgetekend of als een middel waarvan het gebruik onderworpen is aan normen en gericht op een doel. Deze benaderingswijzen leiden echter regelrecht naar een cirkelredenering waarin het temporele karakter van de soc...