Marek Łukasik

• PhD
• Head of Centre for Digital Humanities at Uniwersytet Pomorski w Słupsku

For more than a year and a half, artificial intelligence has once again captured the imagination of both regular users and researchers worldwide. A pivotal moment was the release of the chatbot called ChatGPT to a broad audience on 30 November 2022. The tool, based on generative artificial intelligence and simulating written conversa-tion with user...

Technological advancements in computer science, particularly in machine translation (MT), have progressively transformed the translation profession. Recent developments in MT, such as neural machine translation tools and AI-powered chatbots, have improved translation speed and accuracy, shifting the translator's role more toward that of an editor o...

Fundamental concepts linked to AI, in particular GenAI from the perspective of an applied linguist. [See the already published version]

Electronic corpora have been an indispensable resource in a variety of language studies, including linguistics, lexicography or terminology. Provided that they are compiled in a systematic manner, such text collections can provide high quality data that can be readily used in a specific study or can be directly applied to a specific practical proje...

Contemporary terminology work involves a number of descriptive and prescriptive activities, such as the identification of potential terms, excerption of terms from texts, defining of concepts, management of terminology databases, standardisation of terms, dissemination of terminological information, etc. In recent decades, the work has been greatly...

Polish mathematical terminology has been developing since the 16th century. However, the process has not proceeded smoothly, with long periods of stagnation and times of unquestionable progress. The latter has been highly dependent on the general attitude towards sciences in the society, on the political and/or administrative decisions made and, on...

This study aims at answering some crucial questions related to the use of corpora in loanword lexicography and the status of a sample of newly recorded Anglicisms into Italian. Especially in the area of neology, dictionaries fail to provide information about currency (degree of assimilation) and representativeness (usage frequency) of the recorded...

The paper presents preliminary results of a pilot study whose aim was to evaluate the usefulness of widely-available free online dictionaries to translators. In particular, the investigation looked into the effectiveness of terminology searches across selected online dictionaries in the translation of a specialised text. To this end, the study envi...

This paper discusses the preliminary results of a corpus-based analysis of three basic health-related lexical items: disease, illness and sickness on the British National Corpus (henceforth BNC) CQP Web platform (2007 XML). Synonymous at first glance, the terms exhibit a certain degree of co-text and context semantic variation; therefore, the lexic...

W działalności leksykograficznej okres międzywojenny charakteryzuje swoista ciągłość procesów zapoczątkowanych na ziemiach polskich pod zaborami jeszcze w XIX wieku. Słownik specjalistyczny jest postrzegany przede wszystkim jako narzędzie porządkowania i rozpowszechniania polskiego słownictwa fachowego. Po 1918 roku zachodzą jednak pewne zmiany, kt...

Etap bibliograficzny jest najbardziej podstawową i niezwykle ważną fazą deskryptywnych prac terminograficznych. Opracowanie bibliografii słowników z jednej strony pozwala na rejestrowanie dorobku leksykografii specjalistycznych na potrzeby innych badań, również historycznych, z drugiej zaś umożliwia pierwszy ogląd osiągnięć praktycznych dziedziny....

Researchers striving at establishing the academic status of a science need, inter alia, to delineate the boundaries of their area of interest, point to its object(s) of research, outline the methodology and determine its language. This process equally applies to (meta)lexicography and (meta)terminography, which are yet to prove their scientific sta...

The ongoing debates on the academic status and scope of (meta)lexicography prove that the discipline is undergoing rapid changes. Some scholars voice their doubts about the feasibility of a theory of lexicography, while others have indicated that the development of such a theory is possible within metalexicography, thus qualifying it as a theoretic...

It is widely accepted that terminological minimum is a practical means used for the selection of specialist vocabulary to be taught at various proficiency levels in LSP courses. This popular understanding of the notion renders it similar to the concept of lexical minimum; from the didactic perspective, the two notions seem to largely overlap, being...

Publikacja jest pokłosiem współpracy Laboratorium Nowoczesnych Metod Lingwistyki Stosowanej Akademii Pomorskiej w Słupsku z polską delegacją Komisji Terminologicznej Międzynarodowego Komitetu Slawistów (MKS). W ramach współpracy członkowie Laboratorium opracowali bibliografię polskiej praktyki terminograficznej za lata 1990-2017. Projekt jest częśc...

The paper presents the results of a terminographic analysis into Polish marine dictionaries (hereafter: MDs) published over a period of more than 100 years. The overarching aim is to paint a global picture of Polish marine lexicography, viewing it from a variety of angles. The work may be seen as an important evaluative step in a systematic studies...

Contrastive terminography Contrastive methods have long been employed in lexicography, in particular in bi- and multilingual dictionary projects. The main rationale for this is the necessity to comprehensively study, i.e. compare and contrast, two or more linguistic systems that are to be presented in one way or another in respective dictionaries....

By popular definition, lexical minimum is a useful glottodidactic tool representing a selection of vocabulary to be taught at various language proficiency levels. Practically speaking, such minimums take the form of wordlists, extracted on frequency bases and drafted separately for each educational stage. However, the nature of language acquisition...

Defining the entry unit in a dictionary of non-standard professional vocabulary Although scholars holding the traditional view on terminology regard non-standard professional vocabulary as an undesirable deviation from the norm, such lexis plays a very important communicative and social role: not only does it augment the flow of specialised infor...

Dorobek polskiej terminografii jest imponujący, mimo pewnych niedostatków w zakresie teorii i metodologii, jak również braku konkretnych typów dzieł terminograficznych czy słowników wybranych dziedzin. Z całą pewnością jednak osiągnięcia wielowiekowej praktyki, jak i prowadzone intensywnie badania metaterminograficzne upoważniają do stwierdzenia, ż...

Słownik przedstawia wyrażenia reprezentujące idiolekt metalingwistyczny Profesora Franciszka Gruczy. Ekscerpcji najważniejszych terminów dokonano na podstawie analizy statystycznej korpusu 50 tekstów, monografii i artykułów opublikowanych w języku polskim w latach 1976-2013. Praca zawiera 153 hasła (łącznie 199 wyrażeń; z tego 46 to wyrażenia synon...

The terminological boom at the turn of the 18th and 19th century gave rise to the development of the modern terminological dictionary. Despite the lack of statehood due to Partitions and resulting persecution at that time, Polish scholars undertook terminological work within existing scholarly institutions, pursuing tasks such as standardisation of...

A Short History of Polish-Ukrainian Terminography Specialised dictionaries fulfil a plethora of linguistic and cognitive functions in specialised communication. In particular, such reference works help introduce, harmonise and standardise national terminologies, thus playing an indispensable role in disseminating high quality specialised knowledge...

Specialised pedagogical lexicography: a work in progress While it is true that users reach for a dictionary to learn (about) something, and, therefore, all dictionaries are of educational value, pedagogical dictionaries in the narrow sense play a special role: they are supposed to be reference works for a variety of didactic needs of teachers and...

PERSPECTIVES OF POLISH-UKRAINIAN TERMINOGRAPHY The fall of Communism at the turn of the 1980s and 1990s, the rise of free-market economy and the atmosphere of openness have created favourable conditions for the development of transnational cooperation between former Soviet states (such as Ukraine), Soviet satellite states (such as Poland), their ne...

p> Quality of Multilingual Specialised Lexicography in Poland The aim of this paper is to evaluate the state of multilingual specialised lexicography in Poland over a period of almost 70 years. Based on the analysis of macro- and microstructures of multilingual dictionaries published in Poland since 1945, the study offers a thorough insight int...

W artykule przedstawione zostały wyniki badań w zakresie cząstkowej analizy terminograficznej słowników z terminologią astronomiczną. W przedmiotowym badaniu zwraca się uwagę na potrzeby językowe społeczności astronomów w Polsce oraz na strukturę i zawartość narzędzi leksykograficznych, które mogłyby stanowić odpowiedź na takie potrzeby. Proponuje...

Porządkowanie materiału słownikowego jest obecne na każdym etapie pracy terminograficznej i występuje w literaturze przedmiotu pod takimi nazwami, jak: klasyfikacja, ograniczenie, selekcja, szeregowanie, organizacja, kodyfikacja, reglamentacja, standaryzacja, modelowanie czy profilowanie. Procedura porządkowania, przeprowadzona zgodnie z przyjętymi...

W artykule przedmiotem rozważań jest szeroko pojęta spójność w słowniku terminologicznym. W pierwszej części artykułu udowadnia się – na podstawie przyjętej definicji tekstu specjalistycznego – że słownik terminologiczny należy uznać za specyficzny rodzaj tekstu specjalistycznego. Jedna z omawianych konstytutywnych cech tekstu, a mianowicie jego sp...

The paper discusses the degree to which the terminological dictionary, considered here a type of specialist text, may become an optimal tool of cognitive and linguistic transfer. It is suggested that various constituents of the macro-, meso-, and microstructure of a terminological dictionary, both explicit and implicit, may reflect, or directly int...

W artykule omówiono zasady konstruowania terminograficznego na różnych etapach pracy słownikarskiej. Na podstawie ogólnej i szczegółowej analizy terminograficznej oraz zasad pracy terminograficznej zaproponowano konstrukty idealnego, optymalnego i maksymalnego słownika terminologicznego. Są one podstawą opracowania parametrów konkretnych slowników,...

W artykule przedstawiono podstawowe zagadnienia dotyczące anotacji korpusów tekstowych. Omówiono istniejące standardy anotacji, przedstawiono przykładowe znaczniki i dokonano ewaluacji możliwości wykorzystania znakowanych korpusów tekstów specjalistycznych do półautomatycznej ekscerpcji terminologii.

Student dictionary of term elements in medical English

Volume of conference proceedings including a selection of papers on various aspects of linguistics and translation studies.

W monografii zaproponowano model analizy terminograficznej jako odpowiedź na postulowane w literaturze przedmiotu systematyczne badania metaleksykograficzne. Na dalszych stronach podsumowano wyniki badań ponad 600 słowników specjalistycznych z terminologią angielską i polską za lata 1990-2006. Zawarte w publikacji karty terminograficzne zawierające...

Artykuł poświęcony przeglądowi podstawowych funkcji oprogramowania korpusowego, przydatnych podczas pracy specjalistów z zakresu terminologii, terminografii oraz tłumaczy. W części pierwszej: ujednoznaczenia terminologiczne, funkcje korpusów tekstowych, podstawowe funkcje oprogramowania korpusowego, przykładowe możliwości wykorzystania korpusów.

W artykule porusza się kwestię wartości terminograficznej tekstów terminonośnych w procesie konstruowania słowników specjalistycznych, w szczególności tezaurusów terminologicznych. Rozważane są podstawowe atrybuty tego typu tekstów, a więc ich aktualność oraz stopień terminologizacji. Proponuje się narzędzia kontrolne - filtry terminograficzne - dz...