Joost van der Gulden

• MD, PhD
• Researcher at Radboud University

De term ‘neurodiversiteit’ is kort voor de eeuwwisseling geïntroduceerd door Judy Singer en Harvey Blume. Dit begrip verwijst naar de natuurlijke variatie in de neuro­logische, cognitieve en psychologische ontwikkeling van mensen, vooral met betrekking tot het verwerken van sociale, linguïstische en zintuiglijke informatie. Het gaat om 'anders zijn...

Deze column gaat over mijn herinnering aan Harry, een man met autisme. Zo lang hij wat extra aandacht kreeg, hield zijn werk goed vol. Toen een nieuwe leidinggevende Harry aan zijn lot overliet, ging het mis. In zo'n geval moet de bedrijfsarts aan de bel trekken.

Boonstra en anderen stelden vast dat een derde van de Nederlanders over onvoldoende socialezekerheidsvaardigheden beschikt. Ze bedoelen hiermee ‘de mate waarin individuen informatie over het sociale zekerheidsstelsel kunnen verkrijgen, begrijpen en toepassen, gerelateerd aan de begrijpelijkheid van deze informatie’. Het gaat hierbij niet alleen om...

We weten het nodige over gezondheidsverschillen in relatie tot persoonlijke kenmerken zoals sociaal-economische positie,gender en etniciteit. Deze kenmerken worden vaak afzonderlijk onderzocht. Maar inkomen, opleidingsniveau, gender en huidskleur staan niet los van elkaar, zo blijkt uit deze bespreking van het proefschrift van Saskia Duijs.

Tim ‘S Jongers groeide op in een arm Vlaams gezin. Leren werd niet aangemoedigd. Hij studeerde pas op latere leeftijd en deed vervolgens onderzoek naar armoedeproblematiek. In contacten met professionals en beleidsmakers merkte hij hoeveel misverstanden er over armoede bestaan. Dit bemoeilijkt effectieve maatregelen zoals blijkt zijn boek 'Armoede...

In deze blog wordt uitleg gegeven over het actualiseren van het competentieprofiel voor de opleidingen tot bedrijfsarts en verzekeringsarts. De neiging is groot alles gedetailleerd vast te leggen. Dat verkleint weinig ruimte voor aios om hun opleiding zelf vorm te geven en dingen op hun eigen manier te leren. Zie: https://www.tbv-online.nl/biedt-ru...

Zouden er werkgevers zijn die het sterrenbeeld van hun werknemers meewegen in hun personeelsbeleid? Niet veel waarschijnlijk. Rekening houden met verschillen tussen babyboomers, generatie X, Y (millennials) en Z is beslist gebruikelijker. Maar hoe hard is de theorie over generatieverschillen eigenlijk?

Deze boekbespreking betreft het boek ‘Gevangen in nooit genoeg’ waarin Arjan van Dam naar een psychologische verklaring zoekt voor de neiging van de mens om altijd meer te willen. Zie: https://www.tbv-online.nl/meer-meer-meer/

Joost van der Gulden, redacteur van TBV, bespreekt het boek Hoe psychologie bijdraagt aan een duurzaam leven. Wat kan dit boek artsen leren over gedragsverandering? Zie https://www.tbv-online.nl/wat-kunnen-we-leren-van-klimaatpsychologen/

Bekijk jij het leven door een roze bril? Die uitdrukking kent iedereen wel. Het idee dat je zaken vanuit een verschillend perspectief kunt en moet bekijken, heeft op een speelse manier vorm gekregen in de brillendoos waarmee wordt gewerkt in de huisartsopleiding bij het Radboudumc. Deze doos bevat brillen met een variatie aan monturen en kleur van...

De ontwikkelingen rond artificial intelligence (AI) zijn nauwelijks bij te benen. Dat zal de reden zijn waarom zowel de NSPOH als de SGBO dit voorjaar een symposium organiseerden over de toepassing van AI in ons vak. Ik was te gast bij de SGBO. We werden bijgepraat over hoe large language models werken en hoe AI-applicaties kunnen worden benut bij...

Dit betreft een bespreking van het boek Sekse- en gendersensitieve geneeskunde en de handvattendie het boek geeft voor de bedrijfs- en verzekeringsarts. https://www.tbv-online.nl/krijg-oog-voor-genderverschillen/

Uit het promotieonderzoek van Rosanne Schaap blijkt dat met pensioen gaan mensen die theoretisch geschoold zijn veel meer gezondheidswinst biedt dan mensen met een praktische opleiding. Een verklaring daarvoor is dat theoretisch geschoolden in hun werk vaardigheden verwerven en versterken die bijdragen aan zelfregie en grip op gezondheid. Zie https...

Deze blog gaat over het verschil tussen denkvermogen en doenvermogen, toegespitst op de opleiding tot bedrijfs- en verzekeringsarts. Een deel van de aios en opleiders krijgt niet goed grip op wat nodig is om de opleiding goed te doorlopen. Wat is daaraan te doen? Zie https://www.tbv-online.nl/grip-op-de-opleiding-wat-kan-het-uwv-ons-leren/

Deze blog gaat over de regeldrift binnen de vervolgopleidingen tot bedrijfsarts en verzekeringsarts. Veel aios en opleiders ervaren de opleiding daardoor eerder als schools dan als enthousiasmerend. Dat kan toch niet de bedoeling zijn! Zie: https://www.tbv-online.nl/schieten-we-niet-een-tikje-door/

Deze blog gaat over het 70:20:10-model, waarin het belang wordt benadrukt van leren op de werkplek. Organisaties moeten namelijk voldoende ruimte scheppen voor praktijkleren en sociaal leren, als aanvulling op ‘leren in de klas’. Zie https://www.tbv-online.nl/het-praktijkdeel-van-de-opleiding-tot-bedrijfs-en-verzekeringsarts-verdient-meer-aandacht/

Dit is een blog over de risico’s en kansen van gebruik van artificial intelligence in de bedrijfs- en verzekeringsgeneeskunde, met name bij rapportagetaken. Zie https://www.tbv-online.nl/nemen-chatbots-een-deel-van-ons-werk-over/je

Een blog over perfectionisme en de goede kanten van een zesjesmentaliteit. Zie https://www.tbv-online.nl/ga-als-dat-kan-voor-een-zesje/

Deze blog gaat over taakdelegatie. Onderzoek van aios laat zien dat dat werken met taakdelegatie alleen lukt wanneer je vertrouwen in elkaar hebt en voldoende op een lijn zit. Het kan dan ook bijdrage aan werkplezier. Zie: https://www.tbv-online.nl/samenwerken-kan-bijdragen-aan-werkplezier/

Background For working patients with a lower socioeconomic position, health complaints often result from a combination of problems on multiple life domains. To prevent long-term health complaints and absence from work, it is crucial for general and occupational health professionals to adopt a broad perspective on health and to collaborate when nece...

Samenvatting Achtergrond: Momenteel is er nauwelijks sprake van arbocuratieve samenwerking tussen de eerstelijns- en bedrijfsgezondheidszorg. Waar eerdere initiatieven tot verbetering vooral gericht waren op de huis- en bedrijfsarts, onderzoeken we in deze bijdrage welke rol praktijkondersteuners van de huisarts (POH-ggz en POH-S) en van de bedrijf...

Deze blog is een reactie op het artikel Is er toekomst voor de apenrots? van Maurits van der Graaf. 'Natuurlijk hoopt iedere werkende op persoonlijke aandacht en respect, maar juist aan het begin van je loopbaan is dat extra belangrijk. Dat geldt voor de jonge juristen waar Van der Graaf over schrijft maar natuurlijk ook voor onze aios. zie: https:...

Dit is een blog over hoe nieuwsgierigheid wordt geremd door bezorgdheid en gevoelens van onveiligheid. Je ziet daarbij individuele verschillen. Ik zie dat bij mijn schapen. Maar dit speelt natuurlijk ook bij aios. Een te grote voorzichtigheid bemoeilijkt het leren. Een veilig leerklimaat is daarom van belang. Zie: https://www.tbv-online.nl/nieuwsgi...

De komende decennia ontstaat een groeiende disbalanstussen de behoefte aan zorg en het aantal mensen dat inde zorg kan en wil werken. Dit geldt ook voor artsen. Dat leidt tot een blijvend tekort aan bedrijfs- en verzekeringsartsen. Taakdelegatie kan bijdragen aan een oplossing.

De opleiding tot bedrijfsarts of verzekeringsarts kent veel aandacht voor zelfsturend leren, dat geldt tegenwoordig voor vrijwel iedere opleiding. Zelfsturend leren biedt ruimte voor persoonlijke ontwikkeling: mooi als mensen het beste uit zichzelf kunnen halen. En het geldt als opstapje naar ‘levenslang leren’ – belangrijk, gezien het tempo waarin...

In deze blog van Joost van der Gulden komt aan de orde hoe aios bedrijfs- en verzekeringsgeneeskunde het beste kunnen worden gevormd tot zelfstandige, professionele artsen. Ook als ze een verkort programma volgen. Zie: https://www.tbv-online.nl/aandacht-voor-professionalisering-in-een-verkorte-opleiding-een-uitdaging/

In het kader van hun opleiding tot bedrijfs- of verzekeringsarts voeren aios een onderzoek uit dat moet leiden tot een artikel. Publicatie daarvan is geen opleidingseis, maar het is leuk en waardevol wanneer dat toch gebeurt. We zien geregeld bijdragen van (oud-)aios in TBV. Ook op TBV-online is inmiddels het nodige te vinden. Hier twee voorbeelden...

Een kleine groep bedrijfsartsen is gespecialiseerd in straling en de effecten daarvan op werknemers die ermee te maken krijgen. Er is behoefte aan meer mensen die dit werk doen, want straling blijft ook in de toekomst een belangrijke risicofactor in werk. TBV interviewt Rick van Steenkiste, bedrijfs- en stralingsarts. 'Veel van mijn collega's buite...

In een reactie op de presentatie van Arjan Schröder over perfectionisme tijdens het TBV-congres schrijft Joost van der Gulden een blog over de lessen die we nog kunnen leren over perfectionisme. Het is complexer dan je denkt! Zie: https://www.tbv-online.nl/waarom-neemt-perfectionisme-toe-en-wat-is-het-gevolg/

Begin februari verdedigde Kristel Weerdesteijn haar proefschrift Work-related functioning among long-term sick-listed workers with persistent subjective health complaints. Zij onderzocht onder meer of bedrijfs- en verzekeringsartsen de ziektelast en belemmeringen van patiënten met aanhoudende lichamelijke klachten op dezelfde manier beoordelen. Hie...

Het is zover: TBV is nu ook online! Dat biedt ons nieuwe mogelijkheden. Allereerst is er zo véél meer ruimte om kennis en informatie te delen. Jaargangen TBV passen zonder probleem in je tablet of smartphone. Informatie waar je naar zoekt is via de indeling in thema’s of de zoekfunctie gemakkelijk te vinden. Bovendien lukt het nu om nieuwe stukken...

Vlak na de eerste coronagolf heeft het Radboudumc een Corona Nazorgpoli opgericht. Daar werken artsen vanuit verschillende disciplines met andere hulpverleners samen om mensen te helpen die klachten houden na een corona-infectie, maar ook om te onderzoeken wat de effecten zijn van zo’n infectie. TBV sprak longarts Jeanine Antons, klinisch psycholoo...

Expertisecentrum Pharos probeert bij te dragen aan het verminderen van gezondheidsverschillen in relatie tot sociaaleconomische status. De kernboodschap van Leven met ongezonde stress is dat veel mensen die maatschappelijk niet goed mee kunnen komen onder chronisch hoge stress staan en mede daardoor minder gezondheid zijn. Dit heeft uiteraard ook g...

Het handboek De psychologie van arbeid en gezondheid weegt bijna een kilo. Het omvat 26 hoofdstukken, een uitgebreide literatuurlijst en een register. Dit boek is allereerst geschreven voor psychologiestudenten. Maar het is zeker ook interessant voor bedrijfs- en verzekeringsartsen. Veel mensen doen werk dat gekenmerkt wordt door een emotionele en...

Nu er meer en meer artsen in opleiding (aios) zijn tot bedrijfsarts of verzekeringsarts, wordt het een knelpunt dat het aantal praktijkopleiders achterblijft. Oudere opleiders gaan met pensioen en er is onvoldoende instroom van nieuwe opleiders. En dat terwijl er zowel voor jonge artsen als voor doorgewinterde collega’s veel te halen valt uit de dy...

Voor bedrijfsarts Jaap Maas was 2020 een jaar van thuiswerken, minder met de trein reizen en sociale onthouding, net als voor iedereen. Maar het was ook het jaar dat de realiteit aansloot bij het thema dat al jaren zijn interesse heeft: infectieziekten. Als lid van het OMT van het RIVM en medewerker van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten is...

Voelen mensen zich beter als ze zich in hun werk kunnen blijven ontwikkelen? En zijn er individuele verschillen in leren en ontwikkelbehoefte? Arjan van Dam, als psycholoog afgestudeerd in occupational health, onderzocht deze vragen aan de hand van de achievement goal orientation theory (AGO). Hij concludeert in zijn proefschrift dat werknemers met...

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) rapporteert geregeld over relevante maatschappelijke trends en geeft dan een voorspelling voor verdere ontwikkelingen. De vraag wat ons te wachten staat tijdens en na een pandemie, laat zich lastig beantwoorden. Toch waagt het SCP een poging in het rapport De sociale staat van Nederland 2020 op hoofdlijnen...

In het voorjaar van 2020 moest alle contactonderwijs abrupt worden gestopt. Van basisscholen tot universiteiten, overal moest door de coronapandemie worden overgestapt op online onderwijs. Dat geldt ook voor de opleidingen tot bedrijfsarts en verzekeringsarts. In dit artikel worden de ervaringen met online onderwijs bij de SGBO besproken. De eers...

Wordt leefstijlgeneeskunde een nieuw medisch specialisme? Dat is volgens de inleiding van het Handboek leefstijlgeneeskunde zeker niet de bedoeling! De centrale boodschap in dit prachtig uitgegeven boek is juist dat iedere arts en zorgverlener hier een opdracht heeft. Er is immers steeds meer evidence dat aandacht voor een gezonde leefstijl bijdraa...

Amy Edmonson, hoogleraar leiderschap en management aan de Harvard Business School, schreef een interessant boek over social safety. Zij doet haar verhaal aan de hand van illustratieve casus, vaak gebaseerd op eigen onderzoek. Psychologische veiligheid wordt gedefinieerd als een klimaat waarin mensen zich op hun gemak voelen als ze zich uiten. De ke...

Kees de Kock, huisarts in Deurne, werkte sinds 2004 (grotendeels in eigen tijd) aan zijn promotieonderzoek naar de vraag in hoeverre huisartsen bij patiënten informeren naar de relatie tussen gezondheidsklachten en werk. Ook onderzocht hij via een randomised clinical trial of de aandacht voor dit onderwerp te verbeteren is. De Kock begon met een f...

Sinds oktober 2018 is Cécile Boot bijzonder hoogleraar Organisatie en kwaliteit van werk in de ouderenzorg aan de Radboud Universiteit. De leerstoel is mogelijk gemaakt door de Stichting Joannes de Deo namens zorgorganisatie Kalorama, waar Boot en haar promovendus nu onderzoek doen. En dat tijdens de coronacrisis, een tijd waarin vooral ook de oude...

In eerdere evaluatierapporten zijn de ervaringen van de aios bij de SGBO beschreven met afstandsleren (zelfstudieopdrachten) en online onderwijs vanwege de lockdown in het voorjaar van 2020. In dit rapport bespreken wij hoe de docenten het online onderwijs ervaren. Hiertoe is half augustus een vragenlijst uitgezet. We hebben de docenten gericht ge...

De covid-19 pandemie vormde half maart 2020 aanleiding tot een lockdown die ertoe leidde dat thuis werken voor veel Nederlanders het ‘nieuwe normaal’ werd. Voor het onderwijs, op alle niveaus, had dit grote gevolgen. In zeer korte tijd moest vorm gegeven worden aan afstandsleren en online onderwijs, zonder dat docenten daar veel ervaring mee hadden...

Dit voorjaar moest bij de SGBO vrij abrupt worden overgestapt op online onderwijs omdat contactonderwijs vanwege de lockdown niet meer mogelijk was. Het online onderwijs ging eind april voorzichtig van start en werd vanaf mei de gebruikelijke manier van werken. Hierbij werd gebruik gemaakt van het programma ‘Zoom’. Om de ervaringen van de aios met...

Op de website van het Trimbos-instituut (www.trimbos.nl) is veel informatie te vinden over het gebruik van alco­hol en drugs, maar ook over roken. Wie meer wil weten, kan relevante publicaties downloaden. Een voorbeeld is de Nationale Drug Monitor, een omvangrijk e­-book dat jaarlijks wordt geactualiseerd. Je vindt daarin een systematisch overzich...

Ongeveer één op de vijf Nederlanders drinkt geregeld ‘overmatig’ of ‘zwaar’. Dit heeft schadelijke gevolgen voor de gezondheid, maar ook voor het dagelijks functioneren thuis en op het werk. De NHG-Standaard Problematisch alcoholgebruik, maar ook de Handreiking Psychische klachten en alcohol bieden bruikbare handvaten om hierover het gesprek aan te...

Op veel plaatsen in de gezondheidszorg ontstaat meer aandacht voor een gezonde leefstijl van patiënten. Dat is op zich een goede zaak. Maar als we kijken naar de gekozen aanpak dan blijft die erg eenzijdig: iemand met obesitas krijgt hulp bij afvallen, maar er is te weinig aandacht voor de vraag waarom deze persoon zo zwaar is geworden. De kans op...

De afgelopen decennia zijn de overlevingspercentages van kinderkanker aanmerkelijk gestegen. De verbeterde behandelmogelijkheden veroorzaken echter niet alleen directe bijwerkingen, maar er kunnen ook late effecten optreden. Deze kunnen het gevolg zijn (medische) behandeling, maar ook van ontwikkelingsproblematiek. In het Expertisecentrum Late Effe...

Steeds meer mensen werken door na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. De centrale vraag in dit artikel is wat we eigenlijk weten over gezondheidsconsequenties van doorwerken na de pensioengerechtigde leeftijd? In het algemeen is werken gezond en kan het geen kwaad om door te werken, maar dit geldt niet altijd en niet voor iedereen. D...

Een ruim deel van de Nederlandse bevolking mist de gezondheidsvaardigheden om informatie over ziekte en gezondheid goed te interpreteren en effectief met zorgverleners te communiceren. Doordat ze bijvoorbeeld hun medicijnen onjuist gebruiken, verloopt hun behandeling niet optimaal, ervaren ze meer gezondheids- problemen en doen ze een groter beroep...

Een patiënt met aanvallen komt in zijn werk (indirect) in aanraking met mogelijk gevaarlijke machines en moet voor dat werk flinke afstanden reizen. De zoektocht naar de diagnose, epilepsie of iets anders, speelt in het begin de belangrijkste rol. Later ligt het accent meer op hoe met de aanvallen kan worden geleefd en gewerkt. Van belang is dat de...

Professionals maken maar beperkt gebruik van nieuwe inzichten die uit wetenschappelijk onderzoek naar voren komen. Dat geldt ook voor bedrijfsartsen en verzekeringsartsen. In dit artikel onderzoeken we wat de overdracht en implementatie van nieuwe kennis bemoeilijkt en wat kan bijdragen aan een oplossing. We spitsen dit toe op ons eigen werkveld. W...

De afgelopen jaren is er veel geëxperimenteerd met vormen van arbeidsgerichte zorg in de eerstelijnszorg. Desondanks is er tot op heden geen effectieve aanpak voor dit type zorg, waar op grote schaal gebruik van wordt gemaakt. In het project ‘Arbeidsgerelateerde zorg in de eerste lijn’ wordt op basis van bewezen effectieve componenten een geïntegre...

In de opleiding tot bedrijfsarts en verzekeringsarts maakt het samen bekijken van beeldopnames van het eigen spreekuur deel uit van het cursorisch onderwijs over spreekuurvaardigheden. Er wordt aandacht besteed aan twee essentiële dimensies van het spreekuur; de relatie met de cliënt en de inhoud van het spreekuur, waaronder de structuur en de bedr...

Vanwege vakinhoudelijke en onderwijskundige ontwikkelingen is het nodig om de leerdoelen van een opleiding periodiek bij te stellen en te bekijken wat aan vernieuwing toe is. In de afgelopen jaren is zo gesleuteld aan de sociaalgeneeskundige vervolgopleidingen. Het doel is om basisartsendie arts maatschappij & gezondheid, verzekeringsarts of bedrij...

Instituutsopleidingsplan verzekeringsgeneeskunde In de afgelopen jaren zijn verschillende documenten verschenen die bedoeld zijn om onderwijsvernieuwing ten aanzien van de verzekeringsartsenopleiding te stimuleren en in goede banen te leiden: de Kwaliteitsvisie opleidingen en raamplan Sociale Geneeskunde (KOERS) en het bijhorende kwaliteitskader,...

Instituutsopleidingsplan bedrijfsgeneeskunde In de afgelopen jaren zijn verschillende documenten verschenen die bedoeld zijn om onderwijsvernieuwing ten aanzien van de bedrijfsartsenopleiding te stimuleren en in goede banen te leiden: de Kwaliteitsvisie opleidingen en raamplan Sociale Geneeskunde (KOERS) en het bijhorende kwaliteitskader, het nieu...

Uit studies onder bedrijfsartsen blijkt dat een deel van de beroepsgroep het plezier in hun werk heeft verloren. Toch zijn er ook bedrijfsartsen met een ruime werkervaring die hoog scoren op vragen over werktevredenheid. Vanuit de SGBO is een kwalitatief onderzoek uitgevoerd onder deze laatste groep met als vraag: ‘Welke factoren dragen eraan bij d...

In de nieuwe landelijk opleidingsplannen voor de vervolgopleidingen in de sociale geneeskunde wordt het belang van goede praktijkscholing benadrukt. Tot dusver ontbreekt een gevalideerde vragenlijst om de kwaliteit van de praktijkscholing te evalueren. Voor de vervolgopleidingen in ziekenhuizen bestaat al wel een gevalideerd evaluatie-instrument, d...

Background: Many work-related items are not included in the current classification of environmental factors from the International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF). Furthermore, personal factors are not classified and the ICF only provides a very limited list of examples. These facts make the ICF less useful for occupatio...

Uit studies onder bedrijfsartsen blijkt dat een deel van de beroepsgroep het plezier in het werk heeft verloren. Toch zijn er ook bedrijfsartsen met een ruime werkervaring die hoog scoren op werktevredenheid. Deze groep kan als rolmodel dienen voor artsen in opleiding tot bedrijfsarts. Daarom is in interviews met 24 ervaren bedrijfsartsen onderzoch...

In dit redactioneel wil ik enkele kanttekeningen plaatsen bij de adviezen van de Commissie Innovatie Zorgberoepen & Opleidingen. Dit betreft met name de vraag of er voldoende draagvlak is voor de beoogde visieverandering op ziekte en gezondheid en de veranderende relatie tussen zorgverlener en patiënt die daaruit voortvloeit. Te voorzien is dat een...

Aanleiding en aanpak Uit een onderzoek onder jonge artsen die bedrijfsarts (willen) worden, kwam naar voren dat zij positief aan hun loopbaan beginnen. Zij noemen de mogelijkheid tot meer taakvariatie en verdere professionele ontwikkeling als belangrijke voorwaarden om hun werk ook op termijn met plezier te blijven doen. Uit enkele studies onder re...

CBS cijfers laten zien dat het aantal uitzendkrachten, oproepkrachten, werknemers met tijdelijk contract en zzp’ers gestaag toeneemt. Het betreft nu zo’n 40% van de beroepsbevolking. Relatief veel jongeren hebben een flexibel contract. Zzp’ers zijn gemiddeld wat ouder. Veel flexwerkers zouden graag een vast contract krijgen. Uit interviews blijkt d...

De bedrijfsarts is, net als de huisarts, een generalist die werkzaam is in de eerste lijn. Hij adviseert zowel de werknemer als de werkgever bij ziekteverzuim, maar hij adviseert ook over veilig werken. In dit artikel wordt besproken in welk kader de bedrijfsarts werkt en wat zijn mogelijkheden zijn om iets voor werknemers te betekenen. Besproken w...

Verschillen in opleiding en gezondheid leiden tot verschillende kansen op een baan. De overheid zou dus naar wegen moeten zoeken om kansarmen op de arbeidsmarkt te helpen om betaald werk te vinden of te behouden. Maar zo is het in Nederland niet geregeld. Juist de kwetsbare groepen (lager opgeleiden, ouderen, chronisch zieken) komen het minst aan s...

Arbodiensten hebben van oudsher een preventief aanbod dat is gericht op gezondheidsbevordering en het voorkomen van werkgebonden aandoeningen. Prima natuurlijk om vanuit de arbosector een bijdrage te leveren aan de gezondheid van de beroepsbevolking. Interventies om de gezondheid te bevorderen worden nu ook aan de man gebracht om duurzame inzetbaar...

In de top vijf van beroepen met een hoge maatschappelijke status staan artsen op plaats drie, na´ topmannen/-vrouwen van grote bedrijven en ministers, maar vóór hoogleraren en rechters. Niet alle medische beroepen hebben echter evenveel status. Klinische specialismen hebben meer aanzien dan sociaalgeneeskundige specialismen. Huisartsen zitten daar...

Achtergrond en doel In 2014 werd onderzoek gedaan naar mogelijke oorzaken van de relatief hoge uitval en verzuimcijfers onder artsen in opleiding tot specialist (aios) ouderengeneeskunde in Nederland. Oorzaken werden gevonden in de opleiding, het werk en individuele eigenschappen van aios. In dit artikel wordt ingegaan op oorzaken van uitval die do...

We worden allemaal steeds ouder en we zetten alles in op het zolang mogelijk vitaal en zelfstandig blijven. Dat geldt evenzeer voor het Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde dat nu als TSG Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen door het leven gaat. De jaren hebben dit tijdschrift niet onberoerd gelaten. TSG heeft in de loop der jaren wel ‘een jas...

Onder jonge artsen is maar weinig belangstelling om bedrijfs- of verzekerings-arts te worden. Toch zijn er ook jonge artsen die bewust deze beroepskeuze hebben gemaakt of nog overwegen. Vanuit de SGBO is een kwalitatief onderzoek uitgevoerd onder deze generatie artsen, generatie Y. Hierbij stond de visie van de deelnemers op hun (toekomstig) werk c...

Onze samenleving wordt complexer en biedt steeds minder kansen voor mensen met weinig opleiding. Minister Bussemaker ziet daarom terugdringing van voortijdig schoolverlaten als speerpunt in haar onderwijsbeleid. Schoolverzuim geldt als risicofactor voor schooluitval en krijgt dus meer aandacht dan voorheen. Simone de Poot en coauteurs spraken met s...

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid verkent de mogelijkheden om de kennisinfrastructuur op het terrein van arbeid en gezondheid te versterken. In een eerder artikel hebben we vastgesteld dat dit nog niet zo eenvoudig is. Een ‘kennisinfrastructuur’ veronderstelt namelijk een effectief samenwerkingsverband tussen ‘kennisgebruikers’ en...

Een van de adviezen van de SER om de arbeidsgerelateerde zorg te verbeteren betreft het versterken van de kennisinfrastructuur op het terrein van arbeid en gezondheid. Onder een ‘kennisinfrastructuur’ wordt een samenwerkings-verband verstaan waarin ‘kennisgebruikers’ en ‘kennisproducenten’ met elkaar afstemmen welke onderzoeksvragen prioriteit verd...

Werkgevers besteden te weinig aandacht aan een zorgvuldig arbeidsomstandighedenbeleid en nog veel minder aan preventieve activiteiten om de gezondheid of de ‘duurzame inzetbaarheid’ van werknemers te bevorderen. Deze nalatigheid is wel te verklaren. Preventie is gericht op het vermijden van toekomstige gezondheidsschade door nu al maatregelen te tr...

Ons land stond lang bekend vanwege het hoge percentage arbeidsongeschikten. Inmiddels bestaat er internationaal juist waardering voor hoe de toestroom tot de WAO en WIA door tal van maatregelen werd ingeperkt. Tot voor kort waren de Duitse arbeidsongeschiktheidscijfers aanzienlijk lager dan die in Nederland. Deze cijfers bleven over de jaren heen b...

Role models often play a role when implementing guidelines in healthcare. However, little is known about how role models perform their respective roles, or about which factors may hamper or enhance their functioning. The aim of the present study was therefore to investigate how role models perform there role as a part of a multifaceted implementati...

Dit onderzoek, uitgevoerd in opdracht van het ministerie van SZW, zoomt in op de instroom van bedrijfsartsen in het werkveld en de (mogelijke) bijdrage van de verschillende stakeholders bij het vinden van een oplossing. Aanleiding vormen de beleidsdoelen van het kabinet inzake de toekomst van de arbeidsgerelateerde zorg en de bezorgdheid in het vel...

The aim of this study was to evaluate the cost-effectiveness of a multifaceted implementation strategy for the prevention of hand eczema in comparison with a control group among healthcare workers. A total of 48 departments (n = 1649) were randomly allocated to the implementation strategy or the control group. Data on hand eczema and costs were col...

Voor de sociaal geneeskundige vervolgopleidingen is een kwaliteitskader ontwikkeld: KOERS. In dit redactionele commentaar wordt de zorg geuit dat dit kwaliteitskader wel erg ambitieus is. Het vraagt veel papierwerk en dus veel tijd. Gaat het werkelijk lukken om KOERS te benutten zoals het is bedoeld? Een ander punt van zorg is dat de opleidingsinst...

Ongeveer de helft van de huidige populatie bedrijfsartsen gaat in de komende tien jaar met pensioen. Omdat maar weinig artsen worden opgeleid, daalt het aantal bedrijfsartsen snel en is een tekort te voorzien. Een soortgelijk scenario geldt voor de verzekeringsartsen. Cijfers van het Capaciteitsorgaan (2013) laten zien dat de instroom voor beide sp...

Simons en Ruijters schetsen een eilandenrijk als een metafoor om de kennisinfrastructuur voor een professionele discipline in kaart te brengen. Deze metafoor biedt een mooie kapstok om de knelpunten te benoemen in de kennisinfrastructuur in het domein van arbeid en gezondheid. In deze paper wordt de positie van de voornaamste spelers besproken: bed...

In de komende tien jaar zal ongeveer de helft van de huidige populatie bedrijfsartsen met pensioen gaan. Doordat maar weinig artsen worden opgeleid, daalt het aantal bedrijfsartsen snel en is een groeiend aantal vacatures te voorzien. Een soortgelijk scenario geldt voor de verzekeringsartsen. Cijfers van het Capaciteitsorgaan laten zien dat de inst...

In de komende tien jaar zal ongeveer de helft van de huidige populatie bedrijfsartsen met pensioen gaan. Doordat maar weinig artsen worden opgeleid, daalt het aantal bedrijfsartsen snel en is een groeiend aantal vacatures te voorzien. Een soortgelijk scenario geldt voor de verzekeringsartsen. Cijfers van het Capaciteitsorgaan laten zien dat de inst...

Het hier beschreven onderzoek werd geïnitieerd door VOHA naar aanleiding van resultaten uit het onderzoek dat het NIVEL in 2014 onder aios en alumni van de opleidingen tot huisarts in Nederland uitvoerde. De opleiding wordt door veel aios en alumni, vooral door eerstejaars aios verbonden aan de VOHA, te schools bevonden. Daarnaast hebben aios in Ni...

Het aantal Nederlanders met een chronische ziekte neemt gestaag toe. Dat geldt ook voor het aantal chronisch zieken in de beroepsbevolking. Dit heeft deels te maken met een betere overleving en kwaliteit van leven bij allerlei aandoeningen, maar ook met het feit dat we mensen minder snel als arbeidsongeschikt beschouwen. Werknemers moeten nu blijve...

Evidence-based recommendations are available for the prevention of hand eczema among healthcare workers. However, the implementation of these recommendations is not always successful. To identify barriers and facilitators in the implementation of recommendations for the prevention of hand eczema among healthcare workers alongside a randomized contr...

We would like to thank Van Amelsvoort et al (1) for the interest in our study (2) and take the opportunity to clarify here that none of the workers were sick-listed when they participated in the baseline health survey. We mentioned in the abstract that incident (ie, not prevalent) long-term sickness absence was retrieved from an occupational health...

Verspreid over Nederland zijn verschillende kleine eerstelijnspraktijken te vinden waar interdisciplinaire zorg geboden wordt aan werknemers die verzuimen vanwege gezondheidsklachten met zowel een fysieke als een psychische component. Eind 2004 en begin 2005 organiseerde de afdeling Sociale Geneeskunde van het UMC St Radboud twee werkconferenties o...

In dit rapport vindt u de bevindingen van een kwalitatief onderzoek naar oorzaken van de verhoogde verzuim- en uitvalcijfers van aios ouderengeneeskunde. Voorgaand onderzoek toonde aan dat verzuim en uitval van aios te maken kan hebben met zowel factoren in het werk als factoren in de opleiding. Daarnaast kunnen persoonsgebonden eigenschappen van i...