Chris van Swaay

Vlinderstichting · De Vlinderstichting

The national and provincial governments in the Netherlands are taking many measures to achieve nature conservation objectives, such as those of the EU Birds and Habitats Directives and Water Framework Directive and for ecosystem services and biodiversity in general. Climate change can be a risk for Dutch nature. It is therefore important to obtain...

Biodiversity loss is a major global challenge and minimizing extinction rates is the goal of several multilateral environmental agreements. Policy decisions require comprehensive, spatially explicit information on species’ distributions and threats. We present an analysis of the conservation status of 14,669 European terrestrial, freshwater and mar...

While forest productivity and biodiversity are expected to be correlated, prioritizing either forest productivity or biodiversity can result in different management. Spatial quantification of the congruence between areas suitable for either one can inform planning. Here we quantify the relationship between net primary productivity of European fores...

Het geelsprietdikkopje is op twee manieren een moeilijke soort. Enerzijds is de soort niet makkelijk te onderscheiden van het zwartsprietdikkopje, anderzijds weten we niet goed waarom deze vlinder zo achteruitgegaan is. Maar we vermoeden dat het maaibeheer hier een rol bij speelt.

Het klein geaderd witje en het klein koolwitje horen tot onze algemeenste dagvlinders. Als popoverwinteraars zijn ze bij de eerste vlinders die in het voorjaar verschijnen, en ze vliegen door tot in de herfst in meerdere generaties. Waarin verschillen ze? Het klein geaderd witje is in Nederland een soort met een voorkeur voor relatief koele en voch...

The rapid decline of biodiversity as a consequence of increased environmental impact by human activities requires urgent action against the ongoing crisis. At the heart of conservation policy is the debate on quality versus quantity: should the post-2020 Global Biodiversity Framework focus on maximising total protected area, or pursue instead quali...

While forest productivity and biodiversity are expected to be correlated, prioritizing either forest productivity or biodiversity can result in different management. Spatial quantification of the congruence between areas suitable for either one can inform planning. Here we quantify the relationship between net primary productivity of European fores...

Understanding and predicting biodiversity responses to climate change are vital to inform conservation strategies, but this is not straightforward as climate change responses depend on the landscape context and differ among species. Here, we quantified changes in the distribution and abundance of 30 butterfly species in the Netherlands in relation...

De heivlinder kent in Nederland twee verspreidingskernen: op de drogere heidevelden op de zandgronden, en in de droge delen van de duinen langs de hele kust, van Cadzand tot Rottum. Al jaren weten we dat de heivlinder achteruitgaat. Vooral in het binnenland zijn flinke klappen gevallen. Het lijkt het erop of de heivlinder overal achteruitgaat, maar...

Significance The painted lady butterfly is an annual migrant to northern regions, but the size of the immigration varies by more than 100-fold in successive years. Unlike the monarch, the painted lady breeds year round, and it has long been suspected that plant-growing conditions in winter-breeding locations drive this high annual variability. Howe...

Habitat fragmentation may present a major impediment to species range shifts caused by climate change, but how it affects local community dynamics in a changing climate has so far not been adequately investigated empirically. Using long-term monitoring data of butterfly assemblages, we tested the effects of the amount and distribution of semi-natur...

Het groot koolwitje was misschien wel de ultieme vlinder van het boerenland. Met zijn voorkeur voor voedselrijke kool was hij ooit de gesel van veel keuterboertjes. Maar tegen de moderne boer kan hij niet op: hij is naar de stad gevlucht. Omdat veel boeren gewasbeschermingsmiddelen gebruiken (die, als ze doen waarvoor ze gemaakt zijn, rupsen en and...

We review changes in the status of butterflies in Europe, focusing on long-running population data available for the United Kingdom, the Netherlands, and Belgium, based on standardized monitoring transects. In the United Kingdom, 8% of resident species have become extinct, and since 1976 overall numbers declined by around 50%. In the Netherlands, 2...

In this report, we update the European Grassland Butterfly Indicator, present new butterfly indicators for widespread species, woodland butterflies, as well as butterflies in urban environments, in Natura 2000 areas and as climate change indicators. The indicators use field data up to and including the 2018 field season. The method for calculating...

Jarenlang leek het slecht te gaan met bosvlinders, maar de laatste jaren worden sommige soorten duidelijk meer geteld. Gaat het dus weer beter met de vlinders in het bos? Het gaat inderdaad beter met de echte bosvlinders, waarbij zowel het ouder als meer gevarieerder worden van het Nederlandse bos de hoofdoorzaak is, terwijl een extra zet wordt geg...

The European Union's Natura 2000 (N2000) is among the largest international networks of protected areas. One of its aims is to secure the status of a predetermined set of (targeted) bird and butterfly species. However, nontarget species may also benefit from N2000. We evaluated how the terrestrial component of this network affects the abundance of...

CBS We weten dat vlinders niet allemaal tegelijk vliegen, en dat ze er in warme jaren eerder bij zijn dan in koele jaren. En dat sommige sneller reageren dan andere. Omdat in het meetnet vlinders het hele seizoen op een vaste manier geteld wordt, en dat bovendien al sinds 1990, kunnen we kijken naar die veranderingen in vliegtijd. We hebben dat ged...

Onze Nederlandse natuur op land staat er slechter voor dan ooit. Sinds 1990 zijn populaties wilde dieren in zowel open natuurgebieden zoals heide, als in het agrarisch landschap, gemiddeld gehalveerd. Diverse vogel-, vlinder- en reptielensoorten die vroeger algemeen voorkwamen zijn tegenwoordig zeldzaam. Deze zorgwekkende ontwikkeling blijkt uit he...

Al eerder hebben we in dit 'feuilleton' geschreven over hoe de vlindergemeenschap op de hei veranderd is. (Worden de vlinders op de hei steeds gewoner?) We zijn maar een drietal jaar verder met een tweetal ex-treem droge zomers achter de rug; nu moeten we een iets meer alarmistische boodschap afgeven: zien we nog wel de karakteristieke vlinders van...

Tussen 1890 en 2017 is het aantal dagvlinders met minstens 84 procent achteruitgegaan; 15 soorten zijn zelfs helemaal uit Nederland verdwenen. Dit blijkt uit een analyse van langetermijngegevens, gecombineerd met tellingen uit het meetnet vlinders. Van collecties tot meetnet Vanaf 1990 weten we in detail hoe het met onze dagvlinders gaat. Velen van...

De Rode Lijst laat zien hoe het gaat met een bepaal-de soortgroep: welke soorten zijn bedreigd of zelfs verdwenen en welke niet? De bedreigde soorten zijn wettelijk beschermd en vragen extra aandacht van beleid en beheer, zodat hun verdere achteruitgang kan worden tegengegaan en zij weer in een goede staat van instandhouding komen. Rode Lijsten wor...

In 2018 startten De Vlinderstichting en EIS Kenniscentrum Insecten met een nieuw meetnet voor hommels. We vroegen aan vlindertellers of zij op hun vlinderroutes van het meetnet dagvlinders ook hommels wilden tellen. Met na één jaar tellen al prachtige resultaten! De methode is vrij eenvoudig: op een vlinderroute tel je tijdens elk bezoek niet allee...

Red Lists are very valuable tools in nature conservation at global, continental and (sub-) national scales. In an attempt to prioritise conservation actions for European butterflies, we compiled a database with species lists and Red Lists of all European countries, including the Macaronesian archipelagos (Azores, Madeira and Canary Islands). In tot...

The Chequered Skipper Carterocephalus palaemon inhabits a variety of habitats in NW Europe: heathlands, wet grasslands and chalk grasslands, usually at woodland edges and wide rides and glades in different types of woodlands. It mainly uses broadleaved grasses such as Molinia, Calamagrostis and Brachypodium as host plants. The species became extinc...

De Vlinderstichting (Dutch Butterfly Conservation) and CBS (Statistics Netherlands) coordinate the monitoring schemes for butterflies and dragonflies in the Netherlands. The butterfly scheme started in 1990, the dragonfly scheme in 1998, the moth scheme in 2011. In 2018 we also started to count bumblebees on butterfly transects. The number of butt...

Waarom gaat het nu ineens zo goed met de grote weerschijnvlinder? Een paar redenen: • Klimaatopwarming. Wij zitten aan de noordwestelijke grens van het verspreidingsgebied. Opwarming betekent simpelweg dat steeds grotere delen van Nederland geschikt worden voor deze soort. Bovendien zijn ze behoorlijk mobiel, en kunnen dus ook nieuwe plekken bereik...

This paper presents an updated checklist of the butterflies of Europe, together with their original name combinations, and their occurrence status in each European country. According to this checklist, 496 species of the superfamily Papilionoidea occur in Europe. Changes in comparison with the last version (2.6.2) of Fauna Europaea are discussed. C...

In the Netherlands climate change has a profound effect on the distribution of numerous plant and animal species. However, whether and how different taxonomic groups are able to track climate change is still largely unclear. Following a method developed by Devictor et al (2012) we measure changes in the Community Temperature Index (CTI) over time f...

To study the relation between changes in local plant communities and shifts in temperature, the temperature niches of the species need to be defined. We calculated the Species Temperature Index (STI) as a proxy for this niche. STI is defined as the mean annual temperature within the range of a species. In this paper, a method is described to calcul...

In oktober 2017 is er ineens reuring in het Journaal en de kranten: in Duitse natuurgebieden is het gewicht van insecten (de zogenaamde biomassa) in dertig jaar tijd met 75 procent afgenomen. De resultaten zijn gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift PLoS ONE (Hallmann et al., 2017). Zien we zoiets ook bij de dagvlinders?

Aim Species distribution models built with geographically restricted data often fail to capture the full range of conditions experienced by species across their entire distribution area. Using such models to predict distribution shifts under future environmental change may, therefore, produce biased projections. However, restricted‐scale models hav...

In het Landelijk Meetnet Vlinders leggen de tellers in het oog springende beheermaatregelen op hun route vast. Dat geeft ons in dit geval de kans om te kijken naar de invloed van het aantal maaibeurten op vlinders. In dit artikel pikken we daar het zwartsprietdikkopje uit. Deze soort is sinds het begin van de jaren negentig flink achteruitgegaan. Z...

The Group on Earth Observations Biodiversity Observation Network (GEO BON) is developing a monitoring framework around a set of Essential Biodiversity Variables (EBVs) which aims at facilitating data integration, spatial scaling and contributing to the filling of gaps. Here we build on this framework to explore the monitoring of EBV classes at the...

This technical report describes the collection of data for an assessment of the multivariate relationships between a group of parameters and the distribution of butterflies over Butterfly Monitoring Transects. The results can be used for the development of future scenarios to investigate the effects on biodiversity, and butterflies in particular.

Aim The aim was to assess the sensitivity of butterfly population dynamics to variation in weather conditions across their geographical ranges, relative to sensitivity to density dependence, and determine whether sensitivity is greater towards latitudinal range margins. Location Europe. Time period 1980–2014. Major taxa studied Butterflies. Met...

CBS Het landkaartje is in vrijwel heel Nederland aan te treffen, tot de Waddeneilanden toe. Bijzonder bij het landkaartje zijn de seizoensverschillen: de nakomelingen van de oranje voorjaarsvlinders zijn zwart met een witte baan. Soms komt er ook nog een derde generatie achteraan, die meestal ook zwartwit is. Vrijwel elk jaar heeft het landkaartje...

In drawing up Red Lists, the extinction risks of butterflies and other insects are currently assessed mainly by using information on trends in distribution and abundance. Incorporating information on species traits may increase our ability to predict species responses to environmental change and, hence, their vulnerability. We summarized ecological...

Nederland heeft een unieke kans om de verloren deltanatuur in Zeeland en Zuid-Holland terug te brengen en tegelijkertijd het landschap te beschermen tegen de stijgende zeespiegel. Door natuur en water de ruimte te geven ontstaat een groene kustverdediging als alternatief voor hogere dijken, dammen en meer stortsteen. Een open verbinding tussen zee...

The impacts of nitrogen deposition (N) on animal communities are still poorly understood in comparison to plant communities. Long-term monitoring of community changes may contribute to this understanding, complementing experimental studies on underlying mechanisms. Butterflies are particularly suitable for such analyses, because the different speci...

The BioScore 2.0 model analyses impacts of human-induced pressures on European terrestrial biodiversity. The model can be used for scenario analysis and the assessment of policy options. This report provides a detailed description of the methodology and examples of the model’s application.

CBS Het oppervlak aan heide bedroeg in de negentiende eeuw ongeveer 600.000 ha, ofwel 14% van ons land-oppervlak. Door ontginning en bebossing is daarvan in anderhalve eeuw zeer veel verdwenen, zodat er rond 2000 nog maar zo'n 43.000 ha, ofwel 1% van ons landoppervlak over was. Vooral in de twintigste eeuw is veel heide verdwenen, maar sinds de sta...

Tot verbazing van alle kenners bleek het scheef-bloemwitje toen al in heel het westelijk deel van het Mittelland van Zwitserland voor te komen. En niet op kale kalkrotsen, maar gewoon in tuintjes met scheef-bloem. Had iedereen dat al die jaren gemist? Toevallig was de zoon van de heer Wymann een jaar eerder begonnen met het verzamelen van vlinders...

In order to assess the significance of the presumed “umbrella effect” of Natura 2000 areas the European Commission initiated a study, in 2013, to address the following questions: 1) Which are, amongst the species regularly occurring within the European territory of the EU-28 Member States, those that significantly benefit from the site conservation...

Aim The Mediterranean Red List assessment is a review of the conservation status at regional level of approximately 6,000 species (amphibians, mammals, reptiles, fishes, butterflies, dragonflies, beetles, molluscs, corals and plants) according to the IUCN Red List Categories and Criteria. It identifies those species that are threatened with extinct...

Essential Biodiversity Variables (EBVs) consolidate information from varied biodiversity observation sources. Here we demonstrate the links between data sources, EBVs and indicators and discuss how different sources of biodiversity observations can be harnessed to inform EBVs. We classify sources of primary observations into four types: extensive a...

We calculated a Living Planet Index (LPI) for the Netherlands, based on 361 animal species from seven taxonomic groups occurring in terrestrial and freshwater habitats. Our assessment is basically similar to the global LPI, but the latter includes vertebrate species and trends in population abundance only. To achieve inferences on trends in biodive...

CBS meetnet vlinders De komende jaren gaan er in veel Nederlandse natuur-terreinen verbeteringen plaatsvinden. De waarnemers die in die terreinen tellen, zullen dat van nabij gaan meemaken. Het wordt dan heel interessant om die ver-anderingen op de voet te volgen. Het zal duidelijk zijn dat het daarbij belangrijk is om bij bestaande routes deze ver...

Voor zo'n grote en opvallende parelmoervlinder weten we verrassend weinig over de keizersmantel in ons land. Ooit wijd verbreid in onze (hakhout) bossen kon er in het Landelijke Dagvlinder Project in de jaren tach-tig geen voortplanting meer geconstateerd worden en werd de soort als verdwenen beschouwd. Maar er ble-ven zwervers komen, en soms werde...