Bahattin Çelik

Ankara Yıldırım Beyazıt University | AYBU · Faculty of Humanities and Social Sciences

Harbetsuvan Tepesi, Şanlıurfa'nın 53 km doğusunda bulunan Tek Tek Dağları bölgesi içerisinde yer almaktadır. İlk kez 2014 yılında bölgede yapılan yüzey araştırmaları sırasında tespit edilmiş olan Harbetsuvan Tepesi’nde Şanlıurfa Müzesi Müdürlüğü başkanlığında 2017-2019 yılları arasında arkeolojik kurtarma kazıları yapılmıştır. Yapılan kazılarda pek...

Güneydoğu Anadolu’da son yıllarda yapılan çalışmalar Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem’e ışık tutmaktadır. Özellikle de Şanlıurfa’da gerçekleştirilen yüzey araştırmaları ve kazı çalışmalarıyla birlikte Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem’e ait merkezlerin bu bölgede yoğun olduğu ortaya konmuştur. Göbekli Tepe başta olmak üzere, Karahantepe, Yeni Mahalle, N...

Recent studies in Southeastern Anatolia shed light on the Pre-Pottery Neolithic Period. Especially with the surveys and excavations carried out in Şanlıurfa, it has been revealed that the centers belonging to the Pre-Pottery Neolithic Period are concentrated in this region. Göbekli Tepe, Karahan Tepe, Yeni Mahalle, Nevali Çori, Ayanlar Höyük, Harbe...

At the beginning of the Early Holocene Period, the hunter-gatherer groups in the Upper Mesopotamia region left behind complex structures, monumental stone pillars, and various sculptures and Neolithic cultural zone that stand out with rich symbolism accompanying thereto in unprecedented permanent settlements. Excavations were initiated at new Neoli...

Göbekli Tepe and the Neolithic sites around Urfa, which were identified by surveys, provide rich data for the transition of human beings from hunter-gatherer groups to settled and semi-settled agricultural societies. It is possible to trace most of the institutional foundations of today's societies to this transition period. Social theory, which wa...

Recent studies in Southeastern Anatolia shed light on the Pre-Pottery Neolithic Period. The surveys and excavations carried out in Şanlıurfa show that the centers of the Pre-Pottery Neolithic Period are concentrated in this region. Gobekli Tepe, Karahan Hill, Sayburç, Nevali Çori, Ayanlar Höyük, Yeni Mahalle, Harbetsuvan Hill, Sefer Hill, Kurt Hill...

Harbetsuvan Tepesi Şanlıurfa İli, Merkez İlçesi'nde bulunmaktadır. Şanlıurfa yöresi Neolitik Çağ yerleşimleri bakımından oldukça önemli bir konumdadır. Harbetsuvan Tepesi de Çanak Çömleksiz Neolitik Döneme ışık tutan önemli yerleşmelerden biridir. Çalışmamızda Harbetsuvan Tepesi'nde ele geçen obsidiyen taş aletler teknolojik ve tipolojik olarak değ...

Many archaeological settlements have been found in the studies carried out for a long time in the Southeastern Anatolia region. The archaeological importance of the region has increased with the recent increase in the studies carried out in the province of Şanlıurfa, which is located in the region. The Neolithic Period, which is unknown in Southeas...

Şanlıurfa ili sınırları içerisinde son yıllarda yapılan araştırmalar, Çanak Çömleksiz Neolitik döneme tarihlenen merkezlerin sayısını arttırmış, bunlar arasında da kült merkezi özelliği taşıyan yerleşimler ön plana çıkmıştır. Özellikle, M.Ö. 10. binyılın sonu ve 9. binyılın başlarında ortaya çıkan bu yerleşimler genellikle küçük ölçekli olup 6-10 d...

During the surface surveys conducted in Şanlıurfa in recent years, a large number of reliefs dating back to the timeframe from 2 th B.C. to 1th B.C. were discovered. Dağyamacı reliefs, located 500 m east of the Harran Plain within Tek Tek Mountains region, are reliefs dating back to 2 th B.C. Said reliefs dating back to 2 th B.C. were unearthed at...

During the surface surveys conducted in Şanlıurfa in recent years, a large number of reliefs dating back to the timeframe from 2 th B.C. to 1 th B.C. were discovered. Dağyamacı reliefs, located 500 m east of the Harran Plain within Tek Tek Mountains region, are reliefs dating back to 2 th B.C. Said reliefs dating back to 2 th B.C. were unearthed at...

Şanlıurfa region, covered with wild pistachio, oak and willow groves in the past, has been inhabited since the Epi-paleolithic period. In the region, the population increased, especially with the establishment of trap areas in the Neolithic period. Many archaeological findings have been uncovered as a result of the Neolithic excavations carried out...

Çanak Çömleksiz Neolitik dönemde özellikle M.Ö. 9. binyılın başlarında ortaya çıkan yerleşim yoğunluğu ve benzer özellikteki yerleşim merkezlerinin sayıca artması Urfa bölgesinin Neolitik dönemde ne kadar cazip bir özelliğe sahip olduğunu göstermektedir. Merkezler arasındaki bağlantıların sanılandan daha yoğun olduğu ele geçen buluntuların birbirin...

Soğmatar, Şanlıurfa ilinin 60 km. güneydoğusunda, Harran ilçesinin 40 km. kuzey doğusunda Tektek dağlarında önemli su kaynaklarının bulunduğu bir alanda yer almaktadır. Kalkolitik Çağ’dan başlayıp, Orta ve Erken Tunç Çağı, Demir Çağı, Roma Dönemi ve İslami Dönem’den günümüze kadar kesintisiz yerleşim gören Soğmatar, özellikle M.S. 2. yüzyılda Ay Ta...

Şanlıurfa ili sınırları içerisinde son yıllarda yapılan araştırmalar, Çanak Çömleksiz Neolitik döneme tarihlenen merkezler arasındaki bağlantıların sanılandan daha yoğun olduğunu ortaya çıkartmıştır. Özellikle, M.Ö. 9. binyılın başlarında ortaya çıkan bu yoğunluk, benzer özellikteki merkezlerin sayıca artması ile kendini göstermektedir. Bu merkezle...

Günümüzde çok sıcak ve kurak bir iklime sahip Şanlıurfa’nın, Neolitik dönemdeki ekolojisine benzer bir bölge olan ve kent merkezinin yaklaşık 42 km doğusunda yer alan Tek Tek Dağları, batıda Harran doğuda ise Ceylanpınar ovaları tarafından sınırlanan alçak plato karakterinde olan bir bölgedir. Yaklaşık alanı 19,335 hektar olup jeolojik yapısı kireç...

Researches conducted within the boundaries of Şanlıurfa in recent years proved that the connections between similar centers, other than Göbeklitepe, dating to the Pre-Pottery Neolithic period, are more intense than previously thought. Especially, this intensity appeared in the early 9th millennium BC is manifested itself by the increase of the numb...

In the past the region of Tek Tek Mountains was covered with wild peanut (pistacia) and the region was inhabited from the Epi-paleolithic period. Especially when the trap areas (desert kites) were started to establish in the Neolithic period, the number of the settlements have been increased since then and the rise is still going on. Today, local p...

In this study it’s mentioned about the Neolithic period settlements discovered during the surveys conducted at the central district of Şanlıurfa region, southeast of Turkey. Pillar tradition is known from Siirt, Şanlıurfa and Adıyaman districts in Southeastern Anatolia. Continuation traces of this tradition is seen in Gaziantep which is not yet to...

Şanlıurfa ili sınırları içerisinde son yıllarda yapılan araştırmalar, Çanak Çömleksiz Neolitik döneme tarihlenen merkezler arasındaki bağlantıların sanılandan daha yoğun olduğunu ortaya çıkartmıştır. Özellikle, M.Ö. 9. binyılın başlarında ortaya çıkan bu yoğunluk, benzer özellikteki merkezlerin sayıca artması ile kendini göstermektedir. Bu merkezle...

Şanlıurfa Merkez ilçesi sınırları içerisinde Tek Tek Dağları bölgesinde 2013 yılından bu yana Neolitik dönem ve öncesi ile ilgili yüzey araştırması yapılmaktadır. Yüzey araştırmalarına 2019 yılında da devam edilmiş, Neolitik dönem ve diğer dönemlere ait merkezler ve tuzak alanları tespit edilmiştir. 2019 yılı araştırmalarımız, genel olarak Şanlıurf...

Şanlıurfa İli’nin 40 km. doğusunda ve güneydoğusunda yer alan Tek Tek dağları, Harran Ovasının doğu bölümünü sınırlayan kuzey-güney yönünde kalker platolardan oluşan bir tepeler silsilesidir. Tektek Dağları üzerinde Paleolitik dönemden itibaren pek çok iskân söz konusu olmuştur. Bu merkezlerden en önemlisi Soğmatar Antik şehri, Roma döneminde kutsa...

Kalkolitik Çağ’dan başlayıp, Orta ve Erken Tunç Çağı, Demir Çağı, Roma Dönemi ve İslami Dönem’den günümüze kadar kesintisiz yerleşim gören Soğmatar, özellikle M.S. 2. yüzyılda Ay Tanrısı Sin’e tapınım ile ön plana çıkmıştır. Nekropol alanı yanında ana kayaya yapılmış kutsal alanları ve yaşam alanları ile de dikkat çeken Soğmatar’da ana kaya üzerine...

Bu makalenin konusu, Şanlıurfa’nın merkez ilçesindeki Soğmatar kült alanında bulunan bir aslan kabartması taslağının tarihlendirilmesidir. Soğmatar kült alanında bulunan bu aslan kabartması taslağı oldukça büyük olup genellikle M.Ö. I. binde kapı aslanı tarzında yapılmış bir eser olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca yüksek kabartma tekniği ile yapı...

Kuzey Suriye'de, Orta Fırat Vadisi'nde, Tişrin Barajı alanında yoğun olarak saptanan Erken Tunç Çağı'na tarihlendirilen ana kayaya oyulmuş kuyu tipi mezar geleneği, Anadolu'da şu ana kadar sadece birkaç yerleşimde saptanmıştır. Soğmatar Nekropolü'nde şu ana kadar yapılan çalışmalarda Erken Tunç Çağı’na tarihlendirilen 50 adet ana kayaya oyulmuş kuy...

Şanlıurfa Merkez ilçesi sınırları içerisinde 2013 yılından bu yana Neolitik dönem ve öncesi ile ilgili yüzey araştırması yapılmaktadır. Yüzey araştırmalarına 2018 yılında da devam edilmiş, Neolitik dönem ve diğer dönemlere ait yerler ve tuzak alanları tespit edilmiştir. 2018 yılı araştırmalarımız, genel olarak Şanlıurfa'nın güneydoğusunda, yaklaşık...

Son yıllarda Çanak Çömleksiz Neolitik döneme ait kazı ve araştırmalar sonucu büyük ve küçük boyutlarda yapılmış erkek heykelleri veya heykelcikleri ele geçmiştir. Bu erkek heykellerinin veya heykelciklerinin bazılarının benzer özelliklere sahip olduğu anlaşılmaktadır. 2017 yılında Harbetsuvan Tepesi kazısında ele geçen erkek heykelciğinin de diğer...

Desert kites are one of the least researched subjects in archaeological studies in Turkey. Since 2013, numerous kites have been discovered in surface surveys of the Tektek Mountains in Şanlıurfa province (SE Turkey). 13 kites with approximate areas of 10-100 decares are introduced in this report. These kites are surrounded by walls constructed with...

Ayanlar Höyük (Gre Hut), located 30km west of Şanlıurfa, was discovered during surface surveys conducted in 2013. Ayanlar Höyük dated to the Pre-Pottery Neolithic Period, is a large- scale mound like Göbekli Tepe and Karahan Tepe, covering an overall surface area of 14 hectares. It was learned recently that three artefacts dated to the Pre-Pottery...

Ayanlar Höyük (Gre Hut), located 30km west of Şanlıurfa, was discovered during surface surveys conducted in 2013. Ayanlar Höyük dated to the Pre-Pottery Neolithic Period, is a large- scale mound like Göbekli Tepe and Karahan Tepe, covering an overall surface area of 14 hectares. It was learned recently that three artefacts dated to the Pre-Pottery...

The area surveyed for prehistoric periods since 2013 is within the boundaries of Şanlıurfa Central District. Neolithic, Paleolithic centers and trap areas were discovered in the area, as a result of 4 years of surface survey. Tepehan Mound is the most important and large-scale settlement among the Neolithic settlements discovered in 2017. Tepehan H...

10.th BC, in the PPNA Period, Neolithic communities lived in the Southeast Anatolia Region illustrated various animals figures on the steles made of limestone. These depictions were embroidered on their flattened surface of the steles. Some were made with high relief technique and some with low relief technique. The most interesting animal figure a...

The present paper aims to assess the finds from Harbetsuvan Tepesi, which we consider a small-scale satellite settlement located some 7km southwest of Karahan Tepe. The paper also endeavours to show analogous characteristics of Harbetsuvan Tepesi by comparing the site with PPN settlements in adjacent regions. The remains of a round-plan building, a...

In this study it’s mentioned about the Neolithic period settlements discovered during the survey conducted at the central district of Urfa region, southeast of Turkey. Based on the dimensions of the T-shaped pillars discovered at several of such recently discovered settlements, it is thought that the settlement is contemporaneous with Layer II of G...

The snake is generally associated with the world of the dead in almost all faiths. The snake features chthonian property in majority of the mythologies as its poison can be lethal and as the snake molts its skin. That is, the snake represents the death as well as immortality. The Neolithic societies inhabited the Southeastern Anatolia Region of Tur...

ABSTRACT Some of the Neolithic societies in the Southeastern Anatolia Region inhabited highland and mountainous areas and founded theirs settlements at such locations during Pre-Pottery Neolithic Period, circa 11.000 years before the present day, which brought forth the need for water. In order to fulfill such need, the Neolithic societies started...

The present paper aims to assess the finds from Harbetsuvan Tepesi, which we consider a small-scale satellite settlement located some 7km southwest of Karahan Tepe. The paper also endeavours to show analogous characteristics of Harbetsuvan Tepesi by comparing the site with PPN settlements in adjacent regions. The remains of a round-plan building, a...

The present study concerns Neolithic period cult centres and settlements discovered recently during surface surveys in the central district of Urfa (Sanlıurfa) region in south-eastern Turkey. The presence of T-shaped pillars was ascertained at Ayanlar Höyük and Kurt Tepesi cult sites. Other settlements are domestic settlements arranged around cult...

In this study it’s mentioned about the Neolithic period settlements discovered during the survey conducted at the central district of Urfa region, southeast of Turkey. Based on the dimensions of the Tshaped pillars discovered at several of such recently discovered settlements, it is thought that the settlement is contemporaneous with Layer II of Gö...

This article refers to the Neolithic Period settlements discovered during surveys and provincial cultural inventory studies conducted in Şanliurfa province located in Southeast Turkey. The locations and dimensions of the settlements that contain "T" shaped pillars is one of the main discussion topics of this study. Another matter under discussion i...

The present study assesses the sites and the corresponding artefacts that were recently discovered during cultural inventory studies in the Urfa region in south-eastern Turkey. The studies were conducted at PPN sites located at Herzo Tepe, Basaran Höyük and Kocanizam, Tasli Tepe and İnanli Tepe within the borders of Viransehir and Siverek boroughs;...

In this study, findings from the site at Hamzan Tepe will be evaluated, and the similarities and dissimilarities emphasized by a comparison with the nearby PPN sites. In particular, the focus is on the unearthing of two round planned buildings by treasure hunters as a new discovery and the presence of these two building as the first round planned c...

In this study, the finds from Karahan Tepe, which have already been published as news articles, will be evaluated and compared with those from nearby PPN neighbourhoods in order to reveal their similarities. Of particular interest is a new find, a snake-shaped relief carved on a T-shaped pillar revealed by illegal excavations, and how similar relie...

The domestication of the Neolithic founder crops of the Near East has recently been a topic of debate particularly with respect to how rapidly the domestication of these crops occurred. One school of thought maintains that these processes lasted several thousand years (‘protracted model’ with ‘gathering’, ‘cultivation’ and ‘domestication’ as three...

Taşlı Tepe, which is located in Siverek district of Şanlıurfa province, is a Pre-Pottery Neolithic site with “T” shaped pillars similar to those in Göbekli Tepe and Nevali Çori. Since the area lies on the slopes of the Karacadağ Mountain where the einkorn wheat was first domesticated it seemed highly plausible to come across new Neolithic sites in...

Sefer Tepe is a small, broad and shallow mound located c. 72km east of Sanlıurfa, within the modern province borders of Viransehir. The mound is located at 600m altitude above sea level and covers a surface area of c. 7000m2. A country house is located in the south-eastern corner of the site. The closest water source is Yukarı Cırcıp creek, 1.5km t...

A new stele base dedicated to the Storm God has been found at Haçgöz (Yeşilçat) village in the township of Siverek, Şanlıurfa. The base bears a Hittite hieroglyphic inscription on its rear side and this is the second hieroglyphic inscription of the Late Hittite Period found in Şanlıurfa province. It is generally accepted among the scholars that the...

Şanlıurfa ili Siverek ilçesi sınırları içersinde Haçgöz (Yeşilçat) köyünde ele geçen ve arkasında hiyeroglif yazıt bulunan fırtına tanrısına ait yeni bir stel kaidesi, Şanlıurfa’da ele geçen Geç Hitit Çağına ait ikinci hiyeroglif yazıttır. Siverek bölgesinin Geç Hitit Çağı coğrafyasında önemli bir yeri olduğu pek çok bilim adamı tarafından kabul ed...

The provenance of this statue of limestone, now preserved at the Gaziantep Archaeological Museum, is not known, and it displays great parallelism with the statues and “T” shaped pillars of the Early Pre-Pottery Neolithic Period. This statue might possibly point to the presence of a second settlement to the west of the River Euphrates besides Adıyam...

Karahan Tepe lies some 63 km east of Sanliurfa (Urfa), southeastern Turkey in an area called Tek Tek Daglari (Tektek Mountains). Some 266 in situ pillars were observed in the fields on the northern and eastern slopes of the hill. Since this area, which was discovered by the author in 1997. Geomorphologically, the Tektek Mountain area in the vicinit...